Við sjáum fyrir endann á sveiflunum Hildur Eiríksdóttir skrifar 24. janúar 2024 12:31 Í upphafi síðasta árs horfðum við björtum augum á verðbréfamarkaðina. Við vonuðum að vaxtahækkanir væri langt komnar og að eftir þungt ár á verðbréfamörkuðum biðu okkar betri tímar. Næstu mánuðir buðu aftur á móti upp á áframhaldandi þyngsli. Vaxtahækkunarferli Seðlabankans var ólokið og hækkanirnar nú orðnar 14 og stýrivextir standa í 9,25%. Verðbólga hefur hins vegar lækkað á Íslandi undanfarið er nú 7,7%. Innlendi hlutabréfamarkaðurinn átti undir högg að sækja og lækkaði mjög í lítilli veltu framan af ári, en tók aftur við sér á síðustu vikum 2023. Stjórn Marel hafnaði fyrsta yfirtökutilboði JBT og setti þar ákveðinn botn í verð á markaði og vel heppnuð skráning Ísfélagsins var jákvæð frétt inn á markaðinn. Auk þess sýndi salan á Kerecis til erlendra aðila hvað er hægt að gera með hugviti, áræðni og eljusemi. Heilt yfir réttlætti verðlagningin á hlutabréfum sem skráð eru í Kauphöllina hækkunina undir lok árs og árshlutauppgjör félaga voru heilt yfir góð á síðasta ári. Óvissa veldur sveiflunum Annað sem valdið hefur óvissu eru yfirstandandi kjarasamningar, en tónninn í þeim bendir til þess að allir vilji leggjast á eitt við að ná lengri samningum og stuðla að friði á vinnumarkaði, sem er ein af forsendum árangurs í baráttunni við verðbólguna. Eins liggur fyrir að á þessu ári og því næsta er komið að endurákvörðun vaxta stórs hluta íbúðalána og vert að árétta mikilvægi þess fyrir fólk að leita sér ráðgjafar og taka ákvarðanir um næstu skref að vel athuguðu máli. Rétt eins og máli skiptir hvernig sparnaðurinn okkar er samsettur, þá skiptir líka máli hvernig húsnæðislánið lítur út. Á undanförnum vikum hafa náttúruöflin minnt á sig á Íslandi og hugur allra hjá Grindvíkingum vegna áhrifa eldgosa þar. Þróun erlendis hefur líka verið óheillavænleg, ekki aðeins að átök í Úkraínu hafi haldið áfram, heldur líka hörmungarástandið á Gaza. Áhugavert er hins vegar varðandi verðbréfamarkaði, ef þróun þeirra er sett í samhengi við átök, að oft eiga þeir erfiðast uppdráttar í aðdraganda átaka, en hafa tilhneigingu til að ná jafnvægi þegar þau hafa brotist út. Eins undarlega og það hljómar, þá virðist óvissan valda meiri sveiflum en þegar átökin raungerast. Miklar væntingar eru til gervigreindar Á síðasta ári var gervigreindin fyrirferðarmikil á erlendum verðbréfamörkuðum og áhugavert að bera saman, milli árana 2022 og 2023, hversu oft var minnst á hana í uppgjörum stærstu tæknifélaganna. Í fyrstu uppgjörum árið 2022 var það 6 sinnum, en 60 sinnum í sömu uppgjörum ári síðar. Áhugavert verður að fylgjast með verðþróun stærstu tæknifélag í ljósi mikilla væntinga til nýrrar tækni. Innleitt var í lög á árinu að huga skyldi að upplýsingagjöf um sjálfbærni í fjárfestingum. Fjármálafyrirtækjum ber að kynna sjálfbærni fyrir fjárfestum og spyrja út í sjálfbærnióskir þeirra í hæfismati í tengslum við fjárfestingarráðgjöf og eignastýringarþjónustu. Vöruframboð á innlenda markaðnum með slíkar fjármálaafurðir er enn sem komið er mjög takmarkað en erlendis er flóran fjölbreyttari og því hægt að bjóða upp á vörur þaðan á meðan vöruframboð innalands er í þróun. Markmiðið með innleiðingu laganna er að samræma hvernig upplýsingum er skilað, þeim miðlað og nýttar áfram með það að markmiði að stuðla að sjálfbærni. Dæmin sýna að fjármagnið getur verið mikilvægt hreyfiafl til góðra verka í þessu samhengi. Huga þarf að áhættuþoli hvers og eins Til að draga saman síðasta ár á verðbréfamarkaði þá var það annað árið í röð þar sem fjárfestar fengu tækifæri til að reyna á áhættuþolið. Yfir lengra tímabil hefur hins vegar sýnt sig ákveðin víxlverkun milli hlutabréfa og skuldabréfa, því skuldabréfin sveiflast almennt minna og skila minni ávöxtun yfir langan tíma en hlutabréfin geta sveiflast meira en hafa á móti skilað meiru til lengri tíma litið. Til að dreifa áhættu er því best að byggja á blönduðu og vel dreifðu eignasafni, þar sem hlutfallið milli hlutabréfa og skuldabréfa endurspeglar það áhættuþol sem fjárfestinum líður vel með. Í nóvember féll frá Charlie Munger, goðsögn á fjármálamarkaði, hægri hönd Warren Buffett og stjórnarmaður til áratuga hjá Berkshire Hathaway. Margt hefur verið haft eftir Charlie Munger í gegnum tíðina, en ef er litið til síðustu tveggja ára á verðbréfamarkaði þá finnst mér kristallast í hans orðum að árangur á verðbréfamarkaði snúist ekki um að kaupa og selja heldur að bíða af sér sveiflurnar með langtímaárangur í huga. Með orð þessa merka fjárfestis í huga, sem átti aðeins nokkrar vikur í 100 ára afmælið sitt, höldum við inn í nýtt ár, þar sem verðbréfamarkaðir eru meira í takti við það sem við eigum að venjast og vonum að friður skapist á átakasvæðum, vinnumarkaði og að við fáum lifað í samlyndi við náttúruöflin. Höfundur er forstöðumaður Eignastýringar Íslandsbanka. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Gervigreind Íslandsbanki Mest lesið Þjónn, það er bakslag í beinasoðinu mínu Hlédís Maren Guðmundsdóttir Skoðun Er loftslagskvíðinn horfinn? Sonja Huld Guðjónsdóttir Skoðun Hagsmunir flugrekstrar á Íslandi eru miklir Jóhannes Bjarni Guðmundsson Skoðun Betri hellir, stærri kylfur? Ingvar Þóroddsson Skoðun Aðförin að einkabílnum eða bara meira frelsi? Kristín Hrefna Halldórsdóttir Skoðun Málið er dautt (A Modest Proposal) Skoðun Kvöld sem er ekki bara fyrir börnin Alicja Lei Skoðun Líttupp - ertu að missa af einhverju? Skúli Bragi Geirdal Skoðun Kvennabarátta á tímum bakslags Tatjana Latinovic Skoðun Femínísk utanríkisstefna: aukin samstaða og aðgerðir Guillaume Bazard Skoðun Skoðun Skoðun Rannsóknarnefnd styrjalda Gunnar Einarsson skrifar Skoðun Börn eiga ekki heima í fangelsi Tótla I. Sæmundsdóttir skrifar Skoðun Aðförin að einkabílnum eða bara meira frelsi? Kristín Hrefna Halldórsdóttir skrifar Skoðun Kvöld sem er ekki bara fyrir börnin Alicja Lei skrifar Skoðun Verkakonur samtímans – og nýtt skeið í kvennabaráttu! Guðrún Margrét Guðmundsdóttir,Aleksandra Leonardsdóttir skrifar Skoðun Málið er dautt (A Modest Proposal) skrifar Skoðun Femínísk utanríkisstefna: aukin samstaða og aðgerðir Guillaume Bazard skrifar Skoðun Hagsmunir flugrekstrar á Íslandi eru miklir Jóhannes Bjarni Guðmundsson skrifar Skoðun Þjónn, það er bakslag í beinasoðinu mínu Hlédís Maren Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Samhljómur á meðal ÍSÍ og Íslandsspila um endursköpun spilaumhverfisins Ingvar Örn Ingvarsson skrifar Skoðun Kvennabarátta á tímum bakslags Tatjana Latinovic skrifar Skoðun Líttupp - ertu að missa af einhverju? Skúli Bragi Geirdal skrifar Skoðun Betri hellir, stærri kylfur? Ingvar Þóroddsson skrifar Skoðun Er loftslagskvíðinn horfinn? Sonja Huld Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Okur fákeppni og ofurvextir halda uppi verðbólgu Þorsteinn Sæmundsson skrifar Skoðun Óverjandi framkoma við fyrirtæki Ólafur Stephensen skrifar Skoðun Viljum við læra af sögunni eða endurtaka hana? Arndís Anna Kristínardóttir Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Réttlæti hins sterka. Þegar vitleysan í dómsal slær allt út Jörgen Ingimar Hansson skrifar Skoðun Sameiginlegt sundkort fyrir höfuðborgarsvæðið – löngu tímabært Þórdís Lóa Þórhallsdóttir skrifar Skoðun Frá Peking 1995 til 2025: Samstarf, framþróun og ný heimsskipan Karl Héðinn Kristjánsson skrifar Skoðun Ástarsvik ein tegund ofbeldis gegn eldra fólki Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Lítil bleik slaufa kemur miklu til leiðar Halla Þorvaldsdóttir skrifar Skoðun Fræ menntunar – frá Froebel til Jung Kristín Magdalena Ágústsdóttir skrifar Skoðun 1500 vanvirk ungmenni í Reykjavík Magnea Gná Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Hvað eiga kaffihúsin á 18. öld á Englandi og gervigreind sameiginlegt? Stefán Atli Rúnarsson skrifar Skoðun Að hafa trú á samfélaginu Hjálmar Bogi Hafliðason skrifar Skoðun Sköpum samfélag fyrir börn Gunnar Salvarsson skrifar Skoðun Skrift er málið Guðbjörg Rut Þórisdóttir skrifar Skoðun Viltu hafa jákvæð áhrif þegar þú ferðast? Ásdís Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Tvær leiðir færar til þess að skóli fyrir alla geti virkað Íris Björk Eysteinsdóttir skrifar Sjá meira
Í upphafi síðasta árs horfðum við björtum augum á verðbréfamarkaðina. Við vonuðum að vaxtahækkanir væri langt komnar og að eftir þungt ár á verðbréfamörkuðum biðu okkar betri tímar. Næstu mánuðir buðu aftur á móti upp á áframhaldandi þyngsli. Vaxtahækkunarferli Seðlabankans var ólokið og hækkanirnar nú orðnar 14 og stýrivextir standa í 9,25%. Verðbólga hefur hins vegar lækkað á Íslandi undanfarið er nú 7,7%. Innlendi hlutabréfamarkaðurinn átti undir högg að sækja og lækkaði mjög í lítilli veltu framan af ári, en tók aftur við sér á síðustu vikum 2023. Stjórn Marel hafnaði fyrsta yfirtökutilboði JBT og setti þar ákveðinn botn í verð á markaði og vel heppnuð skráning Ísfélagsins var jákvæð frétt inn á markaðinn. Auk þess sýndi salan á Kerecis til erlendra aðila hvað er hægt að gera með hugviti, áræðni og eljusemi. Heilt yfir réttlætti verðlagningin á hlutabréfum sem skráð eru í Kauphöllina hækkunina undir lok árs og árshlutauppgjör félaga voru heilt yfir góð á síðasta ári. Óvissa veldur sveiflunum Annað sem valdið hefur óvissu eru yfirstandandi kjarasamningar, en tónninn í þeim bendir til þess að allir vilji leggjast á eitt við að ná lengri samningum og stuðla að friði á vinnumarkaði, sem er ein af forsendum árangurs í baráttunni við verðbólguna. Eins liggur fyrir að á þessu ári og því næsta er komið að endurákvörðun vaxta stórs hluta íbúðalána og vert að árétta mikilvægi þess fyrir fólk að leita sér ráðgjafar og taka ákvarðanir um næstu skref að vel athuguðu máli. Rétt eins og máli skiptir hvernig sparnaðurinn okkar er samsettur, þá skiptir líka máli hvernig húsnæðislánið lítur út. Á undanförnum vikum hafa náttúruöflin minnt á sig á Íslandi og hugur allra hjá Grindvíkingum vegna áhrifa eldgosa þar. Þróun erlendis hefur líka verið óheillavænleg, ekki aðeins að átök í Úkraínu hafi haldið áfram, heldur líka hörmungarástandið á Gaza. Áhugavert er hins vegar varðandi verðbréfamarkaði, ef þróun þeirra er sett í samhengi við átök, að oft eiga þeir erfiðast uppdráttar í aðdraganda átaka, en hafa tilhneigingu til að ná jafnvægi þegar þau hafa brotist út. Eins undarlega og það hljómar, þá virðist óvissan valda meiri sveiflum en þegar átökin raungerast. Miklar væntingar eru til gervigreindar Á síðasta ári var gervigreindin fyrirferðarmikil á erlendum verðbréfamörkuðum og áhugavert að bera saman, milli árana 2022 og 2023, hversu oft var minnst á hana í uppgjörum stærstu tæknifélaganna. Í fyrstu uppgjörum árið 2022 var það 6 sinnum, en 60 sinnum í sömu uppgjörum ári síðar. Áhugavert verður að fylgjast með verðþróun stærstu tæknifélag í ljósi mikilla væntinga til nýrrar tækni. Innleitt var í lög á árinu að huga skyldi að upplýsingagjöf um sjálfbærni í fjárfestingum. Fjármálafyrirtækjum ber að kynna sjálfbærni fyrir fjárfestum og spyrja út í sjálfbærnióskir þeirra í hæfismati í tengslum við fjárfestingarráðgjöf og eignastýringarþjónustu. Vöruframboð á innlenda markaðnum með slíkar fjármálaafurðir er enn sem komið er mjög takmarkað en erlendis er flóran fjölbreyttari og því hægt að bjóða upp á vörur þaðan á meðan vöruframboð innalands er í þróun. Markmiðið með innleiðingu laganna er að samræma hvernig upplýsingum er skilað, þeim miðlað og nýttar áfram með það að markmiði að stuðla að sjálfbærni. Dæmin sýna að fjármagnið getur verið mikilvægt hreyfiafl til góðra verka í þessu samhengi. Huga þarf að áhættuþoli hvers og eins Til að draga saman síðasta ár á verðbréfamarkaði þá var það annað árið í röð þar sem fjárfestar fengu tækifæri til að reyna á áhættuþolið. Yfir lengra tímabil hefur hins vegar sýnt sig ákveðin víxlverkun milli hlutabréfa og skuldabréfa, því skuldabréfin sveiflast almennt minna og skila minni ávöxtun yfir langan tíma en hlutabréfin geta sveiflast meira en hafa á móti skilað meiru til lengri tíma litið. Til að dreifa áhættu er því best að byggja á blönduðu og vel dreifðu eignasafni, þar sem hlutfallið milli hlutabréfa og skuldabréfa endurspeglar það áhættuþol sem fjárfestinum líður vel með. Í nóvember féll frá Charlie Munger, goðsögn á fjármálamarkaði, hægri hönd Warren Buffett og stjórnarmaður til áratuga hjá Berkshire Hathaway. Margt hefur verið haft eftir Charlie Munger í gegnum tíðina, en ef er litið til síðustu tveggja ára á verðbréfamarkaði þá finnst mér kristallast í hans orðum að árangur á verðbréfamarkaði snúist ekki um að kaupa og selja heldur að bíða af sér sveiflurnar með langtímaárangur í huga. Með orð þessa merka fjárfestis í huga, sem átti aðeins nokkrar vikur í 100 ára afmælið sitt, höldum við inn í nýtt ár, þar sem verðbréfamarkaðir eru meira í takti við það sem við eigum að venjast og vonum að friður skapist á átakasvæðum, vinnumarkaði og að við fáum lifað í samlyndi við náttúruöflin. Höfundur er forstöðumaður Eignastýringar Íslandsbanka.
Skoðun Verkakonur samtímans – og nýtt skeið í kvennabaráttu! Guðrún Margrét Guðmundsdóttir,Aleksandra Leonardsdóttir skrifar
Skoðun Samhljómur á meðal ÍSÍ og Íslandsspila um endursköpun spilaumhverfisins Ingvar Örn Ingvarsson skrifar
Skoðun Viljum við læra af sögunni eða endurtaka hana? Arndís Anna Kristínardóttir Gunnarsdóttir skrifar
Skoðun Sameiginlegt sundkort fyrir höfuðborgarsvæðið – löngu tímabært Þórdís Lóa Þórhallsdóttir skrifar
Skoðun Frá Peking 1995 til 2025: Samstarf, framþróun og ný heimsskipan Karl Héðinn Kristjánsson skrifar
Skoðun Hvað eiga kaffihúsin á 18. öld á Englandi og gervigreind sameiginlegt? Stefán Atli Rúnarsson skrifar