Utanbæjarmaður eða útlendingur… stjórnaðu þér Arnrún María Magnúsdóttir skrifar 20. júlí 2024 19:31 Það að alast upp í litlu samfélagi út á landi í þar sem viðkvæðið var ef eitthvað neikvætt gerðist í bænum þá heyrðist í heimafólki „þetta var utan bæjar maður“ þar sem skuldinni var skellt á þá sem voru ekki heimamenn. Það má svo sem liggja milli hluta hver braut lög eða gerði eitthvað af sér þessi grein fjallar ekki um það. Í dag hvar sem er á landinu heyrist oftar en ekki „þetta var pottþétt, útlendingur“ eða til að gera það enn meira krassandi er „þetta var flóttamaður“ Ég velti því fyrir mér hvort við utanbæjar fólkið sem segja má að innst inni eru allir Íslendingar sé sagan okkar rakin, erum við tilbúin með stóra dóm og líta ekki í eigin barm, heldur skella skaðanum á þann sem tengist ekki bænum eða samfélaginu. Samfélagsleg menning getur verið trú, reynsla og aðstæður í lífinu og lifnaðarháttum, hægt er að sjá hér á landi, í litlum samfélögum, þar sem allir þekkja alla eða telja sig gera það. Í samfélaginu myndast oft svo kölluð „þöggun“ þar sem enginn tekur af skarið og segir frá þó svo flestir viti að jafnvel börn eru í lífshættu sökum neyslu eða ofbeldis eða annarra aðstæðna. Trúarbrögð geta haft áhrif, ótti og hótanir sem geta spilað inn í að ekki er sagt frá. Samfélag getur verið lítið þorp, ákveðin gata, blokk eða hverfi, þar sem fólk hefur búið lengi í nágrenni hvors annars. Þetta getur átt við svo kölluð krummaskuð út á landi eða blokk í Breiðholtinu og allt þar á milli, þess vegna í næstu götu við þig eða innan fjölskyldunnar þinnar. Hvað er ég að fara með þessum skrifum. Ég er að lýsa hugsunum mínum og hvetja þig lesandi góður til að spá í þína fordóma og viðmót. Þegar ég ferðast um landið okkar, heyri í fólki og skoðanir þeirra um fréttir líðandi stundar, um samskipti og samgang fólks sem eru að verja sig frá því að taka ábyrgð á eigin lífi, heldur benda á þann sem þau telja að liggi best við höggi hverju sinni, utanbæjar- eða flóttamaðurinn, sem í enda dagsins gæti verið náskyldur viðkomandi. Svo er það þessi dásamlega manneskja sem setur flottar myndir og skrifar fallega pósta á samfélagsmiðla að það er ekkert athugavert við hennar gjörðir, eða hvað?Ég átti eitt sinn tengdaföður, þegar stelpurnar í bænum sem þekktu til hans sögðu að ég væri sko svo heppinn með hann, því hann væri æðislegur og frábær. 7 árum síðar var hann dæmdur fyrir kynferðisofbeldi gegn dóttur sinni, svo frábær og æðislegur var hann! Gæti verið að systir, bróðir, mamma, pabbi, amma eða afi einhvers sem við þekkjum mjög vel og vitum að er hið besta fólk séu gerendur í ljótum afbrotum og hafi átt upptökin af þeim skaða sem hlaust. Erum við með hestaskjól fyrir augum og ennþá að berjast við það að kenna einhverjum öðrum um. Hvernig væri ef við tækum okkur saman hvert og eitt okkar og stjórnuðum okkur, það geta allir misstigið sig og farið yfir mörk annarra. Sem er lærdómur og mikilvægt að gerendur fái strax viðeigandi aðstoð sem og brotaþolar. Sumt fólk er hreinlega illa innrætt og eru það veikir einstaklingar að geta ekki stjórnað sér sjálfir, þá þarf að aðstoð, ekki níða það meira niður, þetta er stórt verkefni sem allur heimurinn þarf að vinna að breytingum til batnaðar. Undanfarin ár hef ég verið svo heppinn að hitta börn í leikskólum, þar hef ég kynnt fyrir þeim Lausnahringinn sem kennir okkur öllum að setja og virða mörk í samskiptum. Börnin kalla eftir því að allir geti átt samskipti sem skaða ekki sig né aðra, reglurnar í Lausnahringnum eru sjö og ganga út á það að: stjórna okkur, líkama og orðum, geta sagt stopp, fyrirgefðu, skiptast á, knúsa, vera með og hjálpast að. Það er mikilvægt að geta lært og æft sig: að bera ábyrgð á eigin líkama - ábyrgð á eigin gjörðum - biðja aðra um sjálfstjórn - segja frá tilfinningu í samskiptum - sjálfstjórn í umgengni alls staðar - við náttúru og umhverfi. Það eru skilaboðin mín í íslenska samfélagið sem nú telur stóran hluta af fólki með erlendan uppruna. Við getum hugsað okkur að reglur í samskiptum séu jafn mikilvægar og reglur í umferðinni, ef allir æfa sig og fara eftir þeim er minna um árekstra og alvarleg slys. Lærum samskipti, að setja og virða mörk, eflum sjálfstraust barna. Höfundur er kennari, á og rekur Samtalið fræðsla ekki hræðsla, heimili forvarna og fræðslu fyrir börn, foreldra og fagfólk www.samtalid.is Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið „Mér sýnist Inga Sæland fá talsvert út úr þessu“ Sigurjón Arnórsson Skoðun Þjónusturof hefst í dag Hanna Birna Valdimarsdóttir Skoðun Eru stjórnarandstæðingar viljandi að misskilja samsköttun? Þórhallur Valur Benónýsson Skoðun Spilavíti er og verður spilavíti Tryggvi Rúnar Brynjarsson Skoðun Viðhorf sem mótar veruleikann – inngilding á orði og á borði Sóldís Birta Reynisdóttir Skoðun Verjum frelsið og mannréttindin Sigurjón Njarðarson Skoðun Mótórhjólasamtök á Íslandi – hvers vegna öll þessi læti? Helgi Gunnlaugsson Skoðun Þegar lýðheilsa, lýðræði og loftslagið eru í húfi, ekki efla samstarf við Bandaríkin Davíð Aron Routley Skoðun Skortur á metnaði í loftslagsmálum Svandís Svavarsdóttir,Guðmundur Ingi Guðbrandsson Skoðun Tími til kominn að styðja öll framúrskarandi ungmenni Karólína Helga Símonardóttir Skoðun Skoðun Skoðun Tími til kominn að styðja öll framúrskarandi ungmenni Karólína Helga Símonardóttir skrifar Skoðun Hvað með dansinn? Lilja Björk Haraldsdóttir skrifar Skoðun Mótórhjólasamtök á Íslandi – hvers vegna öll þessi læti? Helgi Gunnlaugsson skrifar Skoðun Viðhorf sem mótar veruleikann – inngilding á orði og á borði Sóldís Birta Reynisdóttir skrifar Skoðun „Mér sýnist Inga Sæland fá talsvert út úr þessu“ Sigurjón Arnórsson skrifar Skoðun Árangur hefst hér. Með þér. Guðrún Högnadóttir skrifar Skoðun Þegar lýðheilsa, lýðræði og loftslagið eru í húfi, ekki efla samstarf við Bandaríkin Davíð Aron Routley skrifar Skoðun Þjónusturof hefst í dag Hanna Birna Valdimarsdóttir skrifar Skoðun Verjum frelsið og mannréttindin Sigurjón Njarðarson skrifar Skoðun Spilavíti er og verður spilavíti Tryggvi Rúnar Brynjarsson skrifar Skoðun Skortur á metnaði í loftslagsmálum Svandís Svavarsdóttir,Guðmundur Ingi Guðbrandsson skrifar Skoðun Eru stjórnarandstæðingar viljandi að misskilja samsköttun? Þórhallur Valur Benónýsson skrifar Skoðun Orðræða mótar menningu – og menningin mótar okkur öll Jóhanna Bárðardóttir skrifar Skoðun Eitt spilakort, betri spilamenning – er skaðaminnkandi Ingvar Örn Ingvarsson skrifar Skoðun Sameining sem eflir íslenskan landbúnað Egill Gautason skrifar Skoðun Konur sem stinga hvor aðra í bakið Sigríður Svanborgardóttir skrifar Skoðun Fjölbreytileiki er styrkleiki Guðmundur Ingi Kristinsson skrifar Skoðun Það er list að lifa með krabbameini Hlíf Steingrímsdóttir skrifar Skoðun Um kynjafræði og pólítík Hanna Björg Vilhjálmsdóttir skrifar Skoðun Við fylgjum þér frá getnaði til grafar Benedikt S. Benediktsson skrifar Skoðun Mega einhverf hverfa? Ármann Pálsson,Björg Torfadóttir,Sigrún Ósk,Sigurjón Már,Halldóra Hafsteins,Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Mamiko Dís Ragnarsdóttir skrifar Skoðun Ef þið bara hefðuð séð heiminn út frá mínum augum: Börn & ADHD Stefán Þorri Helgason skrifar Skoðun 112. liðurinn í aðgerðaáætlun í menntamálum? Ingólfur Ásgeir Jóhannesson skrifar Skoðun Konur á örorku Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir skrifar Skoðun Drambið okkar Júlíus Valsson skrifar Skoðun Við vitum Guðrún Jónsdóttir skrifar Skoðun Ekki sama hvaðan gott kemur Magnea Gná Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Börn í meðferð eiga rétt á fagfólki orð duga ekki lengur! Steindór Þórarinsson skrifar Skoðun Greindarskerðing eða ofurgáfur með gervigreind Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Að hafa hemil á nýjum ófjármögnuðum útgjöldum er lykillinn að sjálfbærum rekstri sveitarfélaga Jón Ingi Hákonarson skrifar Sjá meira
Það að alast upp í litlu samfélagi út á landi í þar sem viðkvæðið var ef eitthvað neikvætt gerðist í bænum þá heyrðist í heimafólki „þetta var utan bæjar maður“ þar sem skuldinni var skellt á þá sem voru ekki heimamenn. Það má svo sem liggja milli hluta hver braut lög eða gerði eitthvað af sér þessi grein fjallar ekki um það. Í dag hvar sem er á landinu heyrist oftar en ekki „þetta var pottþétt, útlendingur“ eða til að gera það enn meira krassandi er „þetta var flóttamaður“ Ég velti því fyrir mér hvort við utanbæjar fólkið sem segja má að innst inni eru allir Íslendingar sé sagan okkar rakin, erum við tilbúin með stóra dóm og líta ekki í eigin barm, heldur skella skaðanum á þann sem tengist ekki bænum eða samfélaginu. Samfélagsleg menning getur verið trú, reynsla og aðstæður í lífinu og lifnaðarháttum, hægt er að sjá hér á landi, í litlum samfélögum, þar sem allir þekkja alla eða telja sig gera það. Í samfélaginu myndast oft svo kölluð „þöggun“ þar sem enginn tekur af skarið og segir frá þó svo flestir viti að jafnvel börn eru í lífshættu sökum neyslu eða ofbeldis eða annarra aðstæðna. Trúarbrögð geta haft áhrif, ótti og hótanir sem geta spilað inn í að ekki er sagt frá. Samfélag getur verið lítið þorp, ákveðin gata, blokk eða hverfi, þar sem fólk hefur búið lengi í nágrenni hvors annars. Þetta getur átt við svo kölluð krummaskuð út á landi eða blokk í Breiðholtinu og allt þar á milli, þess vegna í næstu götu við þig eða innan fjölskyldunnar þinnar. Hvað er ég að fara með þessum skrifum. Ég er að lýsa hugsunum mínum og hvetja þig lesandi góður til að spá í þína fordóma og viðmót. Þegar ég ferðast um landið okkar, heyri í fólki og skoðanir þeirra um fréttir líðandi stundar, um samskipti og samgang fólks sem eru að verja sig frá því að taka ábyrgð á eigin lífi, heldur benda á þann sem þau telja að liggi best við höggi hverju sinni, utanbæjar- eða flóttamaðurinn, sem í enda dagsins gæti verið náskyldur viðkomandi. Svo er það þessi dásamlega manneskja sem setur flottar myndir og skrifar fallega pósta á samfélagsmiðla að það er ekkert athugavert við hennar gjörðir, eða hvað?Ég átti eitt sinn tengdaföður, þegar stelpurnar í bænum sem þekktu til hans sögðu að ég væri sko svo heppinn með hann, því hann væri æðislegur og frábær. 7 árum síðar var hann dæmdur fyrir kynferðisofbeldi gegn dóttur sinni, svo frábær og æðislegur var hann! Gæti verið að systir, bróðir, mamma, pabbi, amma eða afi einhvers sem við þekkjum mjög vel og vitum að er hið besta fólk séu gerendur í ljótum afbrotum og hafi átt upptökin af þeim skaða sem hlaust. Erum við með hestaskjól fyrir augum og ennþá að berjast við það að kenna einhverjum öðrum um. Hvernig væri ef við tækum okkur saman hvert og eitt okkar og stjórnuðum okkur, það geta allir misstigið sig og farið yfir mörk annarra. Sem er lærdómur og mikilvægt að gerendur fái strax viðeigandi aðstoð sem og brotaþolar. Sumt fólk er hreinlega illa innrætt og eru það veikir einstaklingar að geta ekki stjórnað sér sjálfir, þá þarf að aðstoð, ekki níða það meira niður, þetta er stórt verkefni sem allur heimurinn þarf að vinna að breytingum til batnaðar. Undanfarin ár hef ég verið svo heppinn að hitta börn í leikskólum, þar hef ég kynnt fyrir þeim Lausnahringinn sem kennir okkur öllum að setja og virða mörk í samskiptum. Börnin kalla eftir því að allir geti átt samskipti sem skaða ekki sig né aðra, reglurnar í Lausnahringnum eru sjö og ganga út á það að: stjórna okkur, líkama og orðum, geta sagt stopp, fyrirgefðu, skiptast á, knúsa, vera með og hjálpast að. Það er mikilvægt að geta lært og æft sig: að bera ábyrgð á eigin líkama - ábyrgð á eigin gjörðum - biðja aðra um sjálfstjórn - segja frá tilfinningu í samskiptum - sjálfstjórn í umgengni alls staðar - við náttúru og umhverfi. Það eru skilaboðin mín í íslenska samfélagið sem nú telur stóran hluta af fólki með erlendan uppruna. Við getum hugsað okkur að reglur í samskiptum séu jafn mikilvægar og reglur í umferðinni, ef allir æfa sig og fara eftir þeim er minna um árekstra og alvarleg slys. Lærum samskipti, að setja og virða mörk, eflum sjálfstraust barna. Höfundur er kennari, á og rekur Samtalið fræðsla ekki hræðsla, heimili forvarna og fræðslu fyrir börn, foreldra og fagfólk www.samtalid.is
Þegar lýðheilsa, lýðræði og loftslagið eru í húfi, ekki efla samstarf við Bandaríkin Davíð Aron Routley Skoðun
Skoðun Viðhorf sem mótar veruleikann – inngilding á orði og á borði Sóldís Birta Reynisdóttir skrifar
Skoðun Þegar lýðheilsa, lýðræði og loftslagið eru í húfi, ekki efla samstarf við Bandaríkin Davíð Aron Routley skrifar
Skoðun Eru stjórnarandstæðingar viljandi að misskilja samsköttun? Þórhallur Valur Benónýsson skrifar
Skoðun Mega einhverf hverfa? Ármann Pálsson,Björg Torfadóttir,Sigrún Ósk,Sigurjón Már,Halldóra Hafsteins,Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Mamiko Dís Ragnarsdóttir skrifar
Skoðun Að hafa hemil á nýjum ófjármögnuðum útgjöldum er lykillinn að sjálfbærum rekstri sveitarfélaga Jón Ingi Hákonarson skrifar
Þegar lýðheilsa, lýðræði og loftslagið eru í húfi, ekki efla samstarf við Bandaríkin Davíð Aron Routley Skoðun