Þjóðarátak, hvað svo? Davíð Bergmann skrifar 4. september 2024 12:31 Það hafa verið nokkur þjóðarátök sem við höfum farið í við Íslendingar í gegnum tíðina eins og að vinna gegn áfengisdrykkju ungmenna og Vímulaust Ísland árið 2000, bara svo ég nefni tvennt af fjölmörgu. Nú ætlum við í enn eitt þjóðarátakið en það er gegn hnífaburði ungmenna. Ég hef í sjálfu sér ekkert á móti þjóðarátökum hins vegar. Hverju þau skila til langs tíma finnst mér vera eitthvað sem við ættum að horfa til. Ég er samt meira inni í þeirri hugmyndafræði að takast á við svona vá sem viðfangsefni hvers tíma fyrir sig frekar en fara í átak, þannig held ég að við náum betri árangri og sér í lagi í svona viðkvæmum málaflokki, en til þess að það takist þarf að vera gott stoðþjónustukerfi í landinu. Sá hryllilegi harmleikur sem gerðist á menningarnótt varð til þess að við vöknuðum en ég minni á að það hefur ítrekað verið minnst á hvert við værum að stefna í þessum málum af fullt af aðilum í gegnum árin, m.a. hef ég gert það. Ég hef skrifað fjöldann allan af greinum í gegnum tíðina um að koma með nýja nálgun í málefnum ungra afbrotamanna hér landi, farið í mörg tilgangslaus viðtöl í útvarpi svo eitthvað sé nefnt. Ég ætla rétt að vona að þetta átak verði ekki notað í pólitískum tilgangi til að berja sér á brjóst því ef það verður gert er það andskoti hart í ljósi þess að á þetta hefur verið bent í áratugi hvert við höfum verið að stefna. Því miður hefur það verið þannig í gegnum tíðina að fórnirnar hafa verið dýrar áður en nokkuð er gert og gripið til aðgerða, það hefur sagan sýnt okkur í gegnum árin hér á landi. En til hverra ætlum við að ná í þetta sinn? Verða það „Nonna norm“-krakkarnir sem ráða vel við lífið og koma til með að nýta sér fjórðu iðnbyltinguna í framtíðinni. Þessi sem fara flest ósködduð inn í fullorðinsárin, ekki með vonda skólareynslu á bakinu eða langa áfallasögu? Eða ætlum við að beina spjótunum okkar að þessu sinni að „Lúllunum okkar lúser“ sem munu eiga í meiri erfiðleikum með að fóta sig í fjórðu iðnbyltingunni? Hvor hópurinn er líklegri til að ganga með hníf á sér: Nonnahópurinn eða Lúllahópurinn? Refsing og fræðsla Ég hef aldrei verið talsmaður þess að beita hörðum refsingum þegar ungmenni eiga í hlut en hins vegar er ég þeirrar skoðunar að það þurfi að höfða til ábyrgðar tilfinninga þeirra sem brjóta af sér og það gerum við með fræðslu. Til að það virki þarf að dæma til fræðslu, hún á ekki að vera valkostur og það er möguleiki að flétta slíku inn í meðferðaráætlun hjá einstaklingi sem þarf á hjálp að halda. Enn aftur langar mig að minna á að það getur rúmast innan 57. greinar almennra hegningarlaga. Ég hef ekki verið talsmaður unglingafangelsa eða hraðra refsinga en ég er talsmaður fræðslu. Þegar ég var í hópastarfi fyrir nokkrum árum fyrir unga drengi sem voru að feta sig inn á afbrotabraut þá fór ég með þá á vettvang og leyfði þeim að kynnast því hvað það er í raun og veru að vera afbrotamaður og hvaða fórnir þú þarft að færa til að þrífast innan þess heims. Ég talaði ekki við þá yfir skrifborð heldur leyfði þeim að takast á við verkefni og fyrst og fremst við sjálfan sig. Til að mynda fór ég með þá á fund við lækna sem útskýrðu fyrir þeim hverjar alvöru afleiðingar stungusára eru og ofbeldis almennt og þeir fengu mjög góða fræðslu. Eins fengu þeir hana líka hjá sjúkraflutningamönnum sem útskýrðu fyrir þeim hvað er stutt á milli lífs og dauða þegar alvarlegt ofbeldi á sér stað. Þetta langaði mig að ræða við núverandi dómsmálaráðherra og ég óskaði eftir viðtali við hana í apríl og hún hefur ekki mikið sem einu sinni svarað því í dag. Ég hef skorað á hana að mæta mér í viðtal í útvarpinu og eins hef ég sent velferðarnefnd þingsins mörg erindi í gegnum tíðina til að ræða það hvernig við getum komið með nýja nálgun í málefnum ungra afbrotamanna og fjármögnun þeirra en þeim erindum hefur ekki heldur verið svarað. Ég veit ekki af hverju, kannski er það vegna þess að ég hef ekki gráðu úr háskóla og ég trúi því að hugmyndafræðin „Learning by doing“ sé málið ekki bara viðtalsmeðferðir hjá sálfræðingum. En trúið mér, ég vona svo innilega að þetta þjóðarátak muni skila sínu til framtíðar og að það verði til þess að við komum með nýja nálgun á þennan málaflokk svo ég segi það enn og aftur. Ég minni á að það þarf ekki að finna upp hjólið í þessu, það er til fjöldinn allur af fyrirmyndum til að takast á við þetta viðfangsefni eins og „youth offending team“ í Bretlandi; það held ég að muni nýtast mjög vel þegar það þarf að dæma til fræðslu og meðferðar vegna vopnburðar ungmenna og þegar þau beita alvarlegu ofbeldi. Höfundur er unglingaráðgjafi. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Davíð Bergmann Börn og uppeldi Mest lesið Ógnin sem við sjáum ekki – Hið falda tungumál ungu kynslóðarinnar á netinu Birgitta Þorsteinsdóttir Skoðun Vanhæfur Sjálfstæðisflokkur Dóra Björt Guðjónsdóttir Skoðun Myllan sem mala átti gull Andrés Kristjánsson Skoðun Fé án hirðis Þorvaldur Lúðvík Sigurjónsson Skoðun Pírati pissar í skóinn sinn Helgi Áss Grétarsson Skoðun Fáum presta aftur inn í skólana Rósa Guðbjartsdóttir Skoðun Goðsögnin um UFS-sjóði sem róttækar „woke"- fjárfestingar Már Wolfgang Mixa Skoðun Rösk og reiðubúin fyrir landsbyggðina Hópur Röskvuliða Skoðun Framtíð Öskjuhlíðar Magnea Gná Jóhannsdóttir Skoðun Sjö mýtur um loftslagsbreytingar Kristinn Már Hilmarsson,Elva Rakel Jónsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Mannúð og hugrekki - gegn stríðsglæpum og þjóðarmorði Ólafur Ingólfsson skrifar Skoðun Framtíð menntunar – byggjum á trausti, ekki tortryggni Helga Kristín Kolbeins skrifar Skoðun Fé án hirðis Þorvaldur Lúðvík Sigurjónsson skrifar Skoðun Gæludýr geta dimmu í dagsljós breytt Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Myllan sem mala átti gull Andrés Kristjánsson skrifar Skoðun Sjö mýtur um loftslagsbreytingar Kristinn Már Hilmarsson,Elva Rakel Jónsdóttir skrifar Skoðun Pírati pissar í skóinn sinn Helgi Áss Grétarsson skrifar Skoðun Ógnin sem við sjáum ekki – Hið falda tungumál ungu kynslóðarinnar á netinu Birgitta Þorsteinsdóttir skrifar Skoðun Fáum presta aftur inn í skólana Rósa Guðbjartsdóttir skrifar Skoðun Rösk og reiðubúin fyrir landsbyggðina Hópur Röskvuliða skrifar Skoðun Icelandic Learning is a Gendered Health Issue Logan Lee Sigurðsson skrifar Skoðun Goðsögnin um UFS-sjóði sem róttækar „woke"- fjárfestingar Már Wolfgang Mixa skrifar Skoðun Framtíð Öskjuhlíðar Magnea Gná Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Vanhæfur Sjálfstæðisflokkur Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Mælt fyrir miklum kjarabótum öryrkja og aldraðra Inga Sæland skrifar Skoðun Mannréttindabrot og stríðsglæpir Rússa í Úkraínu Erlingur Erlingsson skrifar Skoðun Áskorun til Félags íslenskra hjúkrunarfræðinga og Háskóla Íslands Ríkharður Ólafsson,Styrmir Hallsson skrifar Skoðun Ákvarðanir teknar í Reykjavík – afleiðingarnar skella á okkur Hópur Framsóknarmanna í sveitarstjórnum skrifar Skoðun Snjallborgin eða Skuggaborgin Reykjavík: Gervigreindarknúið höfuðborgarsvæði Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Getur Sturlunga snúið aftur? Leifur B. Dagfinnsson skrifar Skoðun Vaka stendur með Menntavísindasviði í verki Gunnar Ásgrímsson skrifar Skoðun Vorbókaleysingar Henry Alexander Henrysson skrifar Skoðun Er þetta í alvöru umdeild skoðun fámenns hóps? Snorri Másson skrifar Skoðun Liðveisla fyrir öll Atli Már Haraldsson skrifar Skoðun Réttur til endurtektarprófa: Jafnræði í námi fyrir alla stúdenta Vera Mist Magnúsdóttir,Guðlaug Eva Albertsdóttir skrifar Skoðun Að standa við stóru orðin Guðmundur Ari Sigurjónsson skrifar Skoðun Aðför að landsbyggðinni – og tilraun til að slá ryki í augu almennings Ingibjörg Isaksen skrifar Skoðun Deyr mjólkurkýrin ef eigandi hennar fær eitt viðbótar mjólkurglas? Þórður Snær Júlíusson skrifar Skoðun Kynlíf veldur einhverfu: Opið bréf til Háskóla Íslands og fjölmiðla Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Margrét Oddný Leópoldsdóttir skrifar Skoðun Ég virði þig og þín mörk, virðir þú mig og mín mörk ? Rakel Linda Kristjánsdóttir skrifar Sjá meira
Það hafa verið nokkur þjóðarátök sem við höfum farið í við Íslendingar í gegnum tíðina eins og að vinna gegn áfengisdrykkju ungmenna og Vímulaust Ísland árið 2000, bara svo ég nefni tvennt af fjölmörgu. Nú ætlum við í enn eitt þjóðarátakið en það er gegn hnífaburði ungmenna. Ég hef í sjálfu sér ekkert á móti þjóðarátökum hins vegar. Hverju þau skila til langs tíma finnst mér vera eitthvað sem við ættum að horfa til. Ég er samt meira inni í þeirri hugmyndafræði að takast á við svona vá sem viðfangsefni hvers tíma fyrir sig frekar en fara í átak, þannig held ég að við náum betri árangri og sér í lagi í svona viðkvæmum málaflokki, en til þess að það takist þarf að vera gott stoðþjónustukerfi í landinu. Sá hryllilegi harmleikur sem gerðist á menningarnótt varð til þess að við vöknuðum en ég minni á að það hefur ítrekað verið minnst á hvert við værum að stefna í þessum málum af fullt af aðilum í gegnum árin, m.a. hef ég gert það. Ég hef skrifað fjöldann allan af greinum í gegnum tíðina um að koma með nýja nálgun í málefnum ungra afbrotamanna hér landi, farið í mörg tilgangslaus viðtöl í útvarpi svo eitthvað sé nefnt. Ég ætla rétt að vona að þetta átak verði ekki notað í pólitískum tilgangi til að berja sér á brjóst því ef það verður gert er það andskoti hart í ljósi þess að á þetta hefur verið bent í áratugi hvert við höfum verið að stefna. Því miður hefur það verið þannig í gegnum tíðina að fórnirnar hafa verið dýrar áður en nokkuð er gert og gripið til aðgerða, það hefur sagan sýnt okkur í gegnum árin hér á landi. En til hverra ætlum við að ná í þetta sinn? Verða það „Nonna norm“-krakkarnir sem ráða vel við lífið og koma til með að nýta sér fjórðu iðnbyltinguna í framtíðinni. Þessi sem fara flest ósködduð inn í fullorðinsárin, ekki með vonda skólareynslu á bakinu eða langa áfallasögu? Eða ætlum við að beina spjótunum okkar að þessu sinni að „Lúllunum okkar lúser“ sem munu eiga í meiri erfiðleikum með að fóta sig í fjórðu iðnbyltingunni? Hvor hópurinn er líklegri til að ganga með hníf á sér: Nonnahópurinn eða Lúllahópurinn? Refsing og fræðsla Ég hef aldrei verið talsmaður þess að beita hörðum refsingum þegar ungmenni eiga í hlut en hins vegar er ég þeirrar skoðunar að það þurfi að höfða til ábyrgðar tilfinninga þeirra sem brjóta af sér og það gerum við með fræðslu. Til að það virki þarf að dæma til fræðslu, hún á ekki að vera valkostur og það er möguleiki að flétta slíku inn í meðferðaráætlun hjá einstaklingi sem þarf á hjálp að halda. Enn aftur langar mig að minna á að það getur rúmast innan 57. greinar almennra hegningarlaga. Ég hef ekki verið talsmaður unglingafangelsa eða hraðra refsinga en ég er talsmaður fræðslu. Þegar ég var í hópastarfi fyrir nokkrum árum fyrir unga drengi sem voru að feta sig inn á afbrotabraut þá fór ég með þá á vettvang og leyfði þeim að kynnast því hvað það er í raun og veru að vera afbrotamaður og hvaða fórnir þú þarft að færa til að þrífast innan þess heims. Ég talaði ekki við þá yfir skrifborð heldur leyfði þeim að takast á við verkefni og fyrst og fremst við sjálfan sig. Til að mynda fór ég með þá á fund við lækna sem útskýrðu fyrir þeim hverjar alvöru afleiðingar stungusára eru og ofbeldis almennt og þeir fengu mjög góða fræðslu. Eins fengu þeir hana líka hjá sjúkraflutningamönnum sem útskýrðu fyrir þeim hvað er stutt á milli lífs og dauða þegar alvarlegt ofbeldi á sér stað. Þetta langaði mig að ræða við núverandi dómsmálaráðherra og ég óskaði eftir viðtali við hana í apríl og hún hefur ekki mikið sem einu sinni svarað því í dag. Ég hef skorað á hana að mæta mér í viðtal í útvarpinu og eins hef ég sent velferðarnefnd þingsins mörg erindi í gegnum tíðina til að ræða það hvernig við getum komið með nýja nálgun í málefnum ungra afbrotamanna og fjármögnun þeirra en þeim erindum hefur ekki heldur verið svarað. Ég veit ekki af hverju, kannski er það vegna þess að ég hef ekki gráðu úr háskóla og ég trúi því að hugmyndafræðin „Learning by doing“ sé málið ekki bara viðtalsmeðferðir hjá sálfræðingum. En trúið mér, ég vona svo innilega að þetta þjóðarátak muni skila sínu til framtíðar og að það verði til þess að við komum með nýja nálgun á þennan málaflokk svo ég segi það enn og aftur. Ég minni á að það þarf ekki að finna upp hjólið í þessu, það er til fjöldinn allur af fyrirmyndum til að takast á við þetta viðfangsefni eins og „youth offending team“ í Bretlandi; það held ég að muni nýtast mjög vel þegar það þarf að dæma til fræðslu og meðferðar vegna vopnburðar ungmenna og þegar þau beita alvarlegu ofbeldi. Höfundur er unglingaráðgjafi.
Ógnin sem við sjáum ekki – Hið falda tungumál ungu kynslóðarinnar á netinu Birgitta Þorsteinsdóttir Skoðun
Skoðun Ógnin sem við sjáum ekki – Hið falda tungumál ungu kynslóðarinnar á netinu Birgitta Þorsteinsdóttir skrifar
Skoðun Áskorun til Félags íslenskra hjúkrunarfræðinga og Háskóla Íslands Ríkharður Ólafsson,Styrmir Hallsson skrifar
Skoðun Ákvarðanir teknar í Reykjavík – afleiðingarnar skella á okkur Hópur Framsóknarmanna í sveitarstjórnum skrifar
Skoðun Snjallborgin eða Skuggaborgin Reykjavík: Gervigreindarknúið höfuðborgarsvæði Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar
Skoðun Réttur til endurtektarprófa: Jafnræði í námi fyrir alla stúdenta Vera Mist Magnúsdóttir,Guðlaug Eva Albertsdóttir skrifar
Skoðun Aðför að landsbyggðinni – og tilraun til að slá ryki í augu almennings Ingibjörg Isaksen skrifar
Skoðun Deyr mjólkurkýrin ef eigandi hennar fær eitt viðbótar mjólkurglas? Þórður Snær Júlíusson skrifar
Skoðun Kynlíf veldur einhverfu: Opið bréf til Háskóla Íslands og fjölmiðla Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Margrét Oddný Leópoldsdóttir skrifar
Ógnin sem við sjáum ekki – Hið falda tungumál ungu kynslóðarinnar á netinu Birgitta Þorsteinsdóttir Skoðun