Vinnan sé seld langt undir kostnaðar­verði

„Storytel er risinn á markaðnum og einráður, hvorki útgefendur né rithöfundar eru að koma vel út úr þessu,“ segir Margrét Tryggvadóttir, formaður Rithöfundasambands Íslands, um samninga við Storytel vegna afnota af hljóðbókum.

Hildur Knútsdóttir rithöfundur birti ársuppgjör sitt frá útgáfufyrirtækinu sínu fyrir árið 2023. Þar bendir hún á að hversu lítið rithöfundar fái greitt fyrir hverja spilun á bók þeirra á streymisveitunni Storytel.

„Við höfum séð niður í ellefu krónur,“ segir Margrét.

Rithöfundar sjá aldrei samningana

„Vandamál okkar sem höfundar er að við erum ekki með neina samninga við Storytel,“ segir Margrét. Aðeins séu það útgefendur bókanna sem sjái um samningagerð við Storytel um afnot af hljóðbók. „Við sjáum þá [samningana] aldrei.“

Útgefendurnir sjá einnig alfarið um gerð hljóðbókarinnar og selja svo Storytel afnot. Samt sem áður græða þeir lítið sem ekkert á samningunum.

„Ég sé sjálf hvað útgefandinn borgaði mér fyrir að lesa bókina og hann er ekki búinn að fá það til baka,“ segir Margrét. Útgefandinn greiði ekki einungis Margréti fyrir lesturinn heldur einni upptökustjóra, ritstjóra og fyrir eftirvinnslu.

Hægt er að hlusta á tvær bækur eftir Margréti á Storytel. Hún fær greidd 23% af því sem útgefandinn fær fyrir hverja spilun á Storytel.

Aðgangur í mánuð kosti minna en ein bók

Hagnaður rithöfunda af spilun hljóðbóka fer eftir lengd bókarinnar. Þeir rithöfundar sem skrifa styttri bækur, oft barnabókarithöfundar, fá því lægri upphæðir greiddar.

Margrét segir aðgang að streymisveitunni í mánuð, þar sem hægt sé að hlusta ótakmarkað, kosti minna en ein kilja. „Það sér hver maður að þessar upphæðir skipta ekki neinu máli í heimilisbókhaldi nokkurs og [eru] eiginlega arðrán.“

Margrét segir aðal vandamálið vera að Storytel sé að gefa vinnu rithöfunda og afurðir á allt of lágu verði. Höfundarnir séu ekki á móti hljóðbókum en vilja ekki að verk þeirra sé seld langt undir kostnaðarverði.

„Við getum ekki gefið verkin okkar,“ segir Margrét.

Skoða réttarstöðu sína

Rithöfundasambandið hefur leitað til lögfræðinga til að sjá hver þeirra réttarstaða sé. Margrét segir að bæði sé vilji hjá stjórn Rithöfundasambandsins og rithöfundum almennt að hætta samstarfinu.

Þau ráðleggi nú öllum rithöfundum að halda hljóðbókarréttinum fyrir sig sjálf í stað þess að selja útgefanda sínum hann.

„Þetta er eins og skrímsli sem er búið að éta okkur upp,“ segir Margrét. Neysla hlustenda sé mun meiri en framleiðslan. Þá séu ekki allar bækur hentugar sem hljóðbækur.

„Fólk er að hlusta á meðan það er að hjóla í vinnuna eða ryksuga, þú ert ekkert að hlusta á eitthvað mjög djúpt.“