Mikilvægasta rektorskjör í manna minnum ...og hvers vegna ég styð Magnús Karl Viðar Halldórsson skrifar 11. mars 2025 07:33 Heimurinn er að ganga í gegnum viðamiklar og víðsjáverðar samfélagsbreytingar. Þannig stendur nútímasamfélagið frammi fyrir stórtækum og aðkallandi ógnum og áskorunum sem mikil óvissa ríkir um hvernig muni þróast á komandi árum. Áskoranir tengdar hlýnun jarðar sökum loftslagsbreytinga; uppgangi andvísinda, andlýðræðis, og skautunar, sem leitt hefur til aukinnar firringar, ólgu og stríðsátaka; ógnarhraðri þróun tæknihyggju og gervigreindar sem hefur alla burði til að umbylta hefðbundnum samfélagsháttum; og upplausn nærsamfélagsins með tilheyrandi mannlegri angist og einmanaleika – svo sitthvað sé nefnt. Þessar miklu samfélagsbreytingar setja stöðu og hlutverk háskóla í uppnám, og sums staðar má sjá að að þeim er sótt. Ný heimsmynd er að teiknast upp þar sem háskólar munu annað hvort gegna leiðandi hlutverki í mótun og uppgangi samfélagsins eða færast nær jöðrunum, þar sem þeir munu eiga í tilvistarvanda. Háskólar standa því á mikilvægum tímamótum þar sem framtíð þeirra, og farsæld samfélaga komandi kynslóða, mun markast af því hvernig háskólarnir bregðast við þeim áskorunum sem þessi samfélagsþróun felur í sér. Háskóli Íslands er ekki undanskilinn þessum víðsjárverða veruleika. Hvaða sess mun Háskóli Íslands hafa í þessari nýju heimsmynd sem er að teiknast upp, og enginn veit með vissu hvernig muni líta út á endanum? Á sama tíma býr Háskóli Íslands við langvarandi undirfjármögnun sem reynir verulega á þolrif skólans og takmarkar hlutverk hans og áhrif fyrir samfélagið. Háskólinn er þannig í krefjandi stöðu þar sem þarfir samfélagins fyrir öflugan þjóðar- og rannsóknarháskóla hafa sjaldan verið meiri á sama tíma og fjárhagslegar forsendur skólans eru óviðunandi í öllum samanburði. Hlutverk næsta rektors Háskóla Íslands er því á margan hátt ekki öfundsvert. Mikilvægasta verkefni nýs rektors verður að reyna að styrkja stöðu háskólans í samfélaginu og auka fjárveitingar til skólans, og vísinda almennt. Þannig þarf tilvonandi rektor að vinna hörðum höndum að því að efla krafta skólans í því markmiði að sýna ráðafólki og almenningi í verki fram á mikilvægi háskólans og vísinda fyrir velferð og framþróun samfélagsins. Þessar rektorskosningar snúast um hvaða einstaklingi háskólafólk treystir best til þess að standa fremstur meðal jafningja í brú skólans á þeirri vegferð. Það má halda því fram að rektorskjörið sem framundan er í Háskóla Íslands sé það mikilvægasta í manna minnum. Af hverju Magnús Karl? Að öllu framansögðu virtu þá er ég sannfærður um að háskólinn gæti ekki fengið hæfari einstakling í starf rektors en Magnús Karl Magnússon, prófessor við læknadeild. Þetta segi ég ekki síst vegna þess að ég þekki vel til Magnúsar þar sem hann er mágur minn. En það er þó ekki ástæða þess að ég styð Magnús Karl í framboði til rektors, eða skrifa þessa grein honum til stuðnings. Heldur er ástæðan sú að ég er sannfærður um að hann er rétti einstaklingurinn í starfið. Fyrir það fyrsta þá er Magnús Karl afbragðs vísindamaður, sem hefur öðlast virðingu kollega sinna hér á landi sem og erlendis. Hann er holdgervingur vísindalegrar hugsunar og vinnubragða, sem mynda grundvallarforsendur góðra háskóla sem hann hefur einnig smitað til nemenda á öllum stigum skólans í áraraðir. Auk vísinda- og stjórnunarstarfa sem hann hefur sinnt innan skólans og íslensks vísindasamfélags um áratugaskeið þá hefur hann um langa hríð látið sig málefni Háskóla Íslands og vísinda varða í ræðu sem riti. Þar hefur Magnús Karl verið öflugur talsmaður vísinda og talað sérstaklega fyrir auknu fjármagni til háskóla- og vísindasamfélagsins. Það er engu logið um að Magnús Karl brennur fyrir háskólann og vísindin og hefur gert það lengi. Magnús Karl er líka húmanisti og jafnréttissinni í víðri merkingu þeirra orða. Hann hefur til að mynda verið öflugur málsvari og stuðningsmaður ýmissa hópa fólks sem hafa átt undir högg að sækja í samfélaginu. Það hefur hann sýnt í einkalífi sínu, sem og á opinberum vettvangi. Hann hefur auk þess talað fyrir meiri jöfnuði meðal fræðasviða skólans þar sem sama fjármagn á að renna til ólíkra deilda fyrir sömu vinnu – sem er ekki endilega raunin í dag þar sem ákveðinna fordóma og skilningsleysis gætir til að mynda gagnvart félags- og hugvísindum sem sitja neðst í „lagskiptingarkerfi“ skólans. Ég veit að Magnús Karl hefur meiri skilning á þeim fjölbreyttu aðferðum og nálgunum sem beitt er utan raun- og náttúruvísinda en margir kollega hans. Það er því sannfæring mín að meiri virðing og sanngirni fyrir því fjölbreytta starfi sem sinnt er innan háskólans muni nást undir stjórn Magnúsar Karls en raunin hefur verið til þessa. Það sem einkennir Magnús Karl enn fremur er að hann er einstaklega vandvirkur og yfirvegaður í öllu því sem hann tekur sér fyrir hendur. Þannig setur hann sig vel inn í þau verkefni sem hann stendur frammi fyrir hverju sinni – og gildir einu hvort það tengist fræðastörfum eða áhugamálum hans eins og langhlaupum, siglingum eða ljósmyndun. Vinnubrögð hans, sem einkennast meðal annars af natni, þolinmæði og forvitni, gera honum kleift að öðlast heildstæðan skilning á fjölbreyttum viðfangsefnum og leysa þau vel af hendi. Það geta allir sem hann þekkja vitnað til um. Magnús Karl er frábær kostur Háskóli Íslands stendur á tímamótum. Því þarf háskólafólk að vanda valið á næsta leiðtoga skólans. Að öllum öðrum ólöstuðum þá treysti ég Magnúsi Karli Magnússyni manna best til að leiða Háskóla Íslands á móts við þær stóru áskoranir sem gerð hefur verið grein fyrir hér að framan og til að festa háskólann í sessi sem lykilstofnun menntunar, rannsókna, þekkingar og framfara fyrir komandi kynslóðir. Magnús Karl hefur allt í senn yfirgripsmikla þekkingu, reynslu, og ástríðu fyrir vísindum, háskólamálum og samfélagsmálum – og er því öflugur og trúverðugur málsvari skólans. Hann býr yfir þeim mannkostum að geta sinnt hlutverki rektors af æðruleysi, mennsku, og réttsýni - án alls hroka og yfirlætis. Og hann tekst á við viðfangsefni og áskoranir af einstakri natni og yfirvegun – eins og sönnum vísindamanni og stjórnanda sæmir. Ég er ekki að mæla með Magnúsi Karli í starf rektors Háskóla Íslands vegna þess að hann er mágur minn, heldur vegna þess að ég veit hvaða mann hann hefur að geyma og fyrir hvað hann brennur – og hefur gert um langa hríð. Magnús Karl er einfaldlega frábær kostur, og sérstaklega dýrmætur fyrir Háskóla Íslands og vísindin á víðsjárverðum tímum sem þessum. Höfundur er prófessor í félagsfræði við Háskóla Íslands. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Rektorskjör við Háskóla Íslands Háskólar Mest lesið Mega einhverf hverfa? Ármann Pálsson,Björg Torfadóttir,Sigrún Ósk,Sigurjón Már,Halldóra Hafsteins,Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Mamiko Dís Ragnarsdóttir Skoðun Við fylgjum þér frá getnaði til grafar Benedikt S. Benediktsson Skoðun Ef þið bara hefðuð séð heiminn út frá mínum augum: Börn & ADHD Stefán Þorri Helgason Skoðun Konur á örorku Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir Skoðun Ekki sama hvaðan gott kemur Magnea Gná Jóhannsdóttir Skoðun Börn í meðferð eiga rétt á fagfólki orð duga ekki lengur! Steindór Þórarinsson Skoðun Greindarskerðing eða ofurgáfur með gervigreind Björgmundur Örn Guðmundsson Skoðun Að hafa hemil á nýjum ófjármögnuðum útgjöldum er lykillinn að sjálfbærum rekstri sveitarfélaga Jón Ingi Hákonarson Skoðun Homo sapiens að öðrum toga: Af hverju ætti ég eiginlega að mæta á PIFF-kvikmyndhátíðina? Ólafur Guðsteinn Kristjánsson Skoðun 112. liðurinn í aðgerðaáætlun í menntamálum? Ingólfur Ásgeir Jóhannesson Skoðun Skoðun Skoðun Við fylgjum þér frá getnaði til grafar Benedikt S. Benediktsson skrifar Skoðun Mega einhverf hverfa? Ármann Pálsson,Björg Torfadóttir,Sigrún Ósk,Sigurjón Már,Halldóra Hafsteins,Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Mamiko Dís Ragnarsdóttir skrifar Skoðun Ef þið bara hefðuð séð heiminn út frá mínum augum: Börn & ADHD Stefán Þorri Helgason skrifar Skoðun 112. liðurinn í aðgerðaáætlun í menntamálum? Ingólfur Ásgeir Jóhannesson skrifar Skoðun Konur á örorku Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir skrifar Skoðun Drambið okkar Júlíus Valsson skrifar Skoðun Við vitum Guðrún Jónsdóttir skrifar Skoðun Ekki sama hvaðan gott kemur Magnea Gná Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Börn í meðferð eiga rétt á fagfólki orð duga ekki lengur! Steindór Þórarinsson skrifar Skoðun Greindarskerðing eða ofurgáfur með gervigreind Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Að hafa hemil á nýjum ófjármögnuðum útgjöldum er lykillinn að sjálfbærum rekstri sveitarfélaga Jón Ingi Hákonarson skrifar Skoðun Homo sapiens að öðrum toga: Af hverju ætti ég eiginlega að mæta á PIFF-kvikmyndhátíðina? Ólafur Guðsteinn Kristjánsson skrifar Skoðun Stöndum saman gegn fjölþáttaógnum Bryndís Haraldsdóttir skrifar Skoðun Hagræðing á kostnað fjölbreytni og gæðamenntunar Ida Marguerite Semey skrifar Skoðun Umbúðir en ekkert innihald í Hafnarfirði Einar Geir Þorsteinsson skrifar Skoðun Við viljum tala íslensku, en hvernig Ólafur Guðsteinn Kristjánsson skrifar Skoðun Mansalsmál á Íslandi Kristján Þórður Snæbjarnarson skrifar Skoðun Hættur heimsins virða engin landamæri Tótla I. Sæmundsdóttir skrifar Skoðun Tímamót í sjálfsvígsforvörnum Ingibjörg Isaksen skrifar Skoðun Yfirgangur, yfirlæti og endastöð Strætó Axel Hall skrifar Skoðun Hugsum fíknivanda upp á nýtt - Ný nálgun í meðhöndlun fíknivanda og áhættuhegðunar Svala Jóhannesdóttir,Lilja Sif Þorsteinsdóttir skrifar Skoðun Háskólinn á Bifröst – Öflugur og sjálfstæður fjarnámsskóli Sólveig Hallsteinsdóttir skrifar Skoðun Það eru fleiri fiskar í sjónum og fleiri sjónarmið í hafstjórn Guðbjörg Ásta Ólafsdóttir skrifar Skoðun Skapandi menntun skilar raunverulegum árangri Bryngeir Valdimarsson skrifar Skoðun Sex ára sáttmáli Davíð Þorláksson skrifar Skoðun Af hverju kynjafræði? Og hvaða greinar hafa fengið svipaðar mótbárur í gegnum tíðina? Guðrún Elísa Friðbjargardóttir Sævarsdóttir skrifar Skoðun Stjórnendur sem mega ekki stjórna Stefán Vagn Stefánsson skrifar Skoðun Stokkhólmseinkenni sem við ættum að forðast Aðalsteinn Júlíus Magnússon skrifar Skoðun Eflum iðnlöggjöfina og stöðvum brotin Hilmar Harðarson skrifar Skoðun Pjattkratar taka til Þorsteinn Sæmundsson skrifar Sjá meira
Heimurinn er að ganga í gegnum viðamiklar og víðsjáverðar samfélagsbreytingar. Þannig stendur nútímasamfélagið frammi fyrir stórtækum og aðkallandi ógnum og áskorunum sem mikil óvissa ríkir um hvernig muni þróast á komandi árum. Áskoranir tengdar hlýnun jarðar sökum loftslagsbreytinga; uppgangi andvísinda, andlýðræðis, og skautunar, sem leitt hefur til aukinnar firringar, ólgu og stríðsátaka; ógnarhraðri þróun tæknihyggju og gervigreindar sem hefur alla burði til að umbylta hefðbundnum samfélagsháttum; og upplausn nærsamfélagsins með tilheyrandi mannlegri angist og einmanaleika – svo sitthvað sé nefnt. Þessar miklu samfélagsbreytingar setja stöðu og hlutverk háskóla í uppnám, og sums staðar má sjá að að þeim er sótt. Ný heimsmynd er að teiknast upp þar sem háskólar munu annað hvort gegna leiðandi hlutverki í mótun og uppgangi samfélagsins eða færast nær jöðrunum, þar sem þeir munu eiga í tilvistarvanda. Háskólar standa því á mikilvægum tímamótum þar sem framtíð þeirra, og farsæld samfélaga komandi kynslóða, mun markast af því hvernig háskólarnir bregðast við þeim áskorunum sem þessi samfélagsþróun felur í sér. Háskóli Íslands er ekki undanskilinn þessum víðsjárverða veruleika. Hvaða sess mun Háskóli Íslands hafa í þessari nýju heimsmynd sem er að teiknast upp, og enginn veit með vissu hvernig muni líta út á endanum? Á sama tíma býr Háskóli Íslands við langvarandi undirfjármögnun sem reynir verulega á þolrif skólans og takmarkar hlutverk hans og áhrif fyrir samfélagið. Háskólinn er þannig í krefjandi stöðu þar sem þarfir samfélagins fyrir öflugan þjóðar- og rannsóknarháskóla hafa sjaldan verið meiri á sama tíma og fjárhagslegar forsendur skólans eru óviðunandi í öllum samanburði. Hlutverk næsta rektors Háskóla Íslands er því á margan hátt ekki öfundsvert. Mikilvægasta verkefni nýs rektors verður að reyna að styrkja stöðu háskólans í samfélaginu og auka fjárveitingar til skólans, og vísinda almennt. Þannig þarf tilvonandi rektor að vinna hörðum höndum að því að efla krafta skólans í því markmiði að sýna ráðafólki og almenningi í verki fram á mikilvægi háskólans og vísinda fyrir velferð og framþróun samfélagsins. Þessar rektorskosningar snúast um hvaða einstaklingi háskólafólk treystir best til þess að standa fremstur meðal jafningja í brú skólans á þeirri vegferð. Það má halda því fram að rektorskjörið sem framundan er í Háskóla Íslands sé það mikilvægasta í manna minnum. Af hverju Magnús Karl? Að öllu framansögðu virtu þá er ég sannfærður um að háskólinn gæti ekki fengið hæfari einstakling í starf rektors en Magnús Karl Magnússon, prófessor við læknadeild. Þetta segi ég ekki síst vegna þess að ég þekki vel til Magnúsar þar sem hann er mágur minn. En það er þó ekki ástæða þess að ég styð Magnús Karl í framboði til rektors, eða skrifa þessa grein honum til stuðnings. Heldur er ástæðan sú að ég er sannfærður um að hann er rétti einstaklingurinn í starfið. Fyrir það fyrsta þá er Magnús Karl afbragðs vísindamaður, sem hefur öðlast virðingu kollega sinna hér á landi sem og erlendis. Hann er holdgervingur vísindalegrar hugsunar og vinnubragða, sem mynda grundvallarforsendur góðra háskóla sem hann hefur einnig smitað til nemenda á öllum stigum skólans í áraraðir. Auk vísinda- og stjórnunarstarfa sem hann hefur sinnt innan skólans og íslensks vísindasamfélags um áratugaskeið þá hefur hann um langa hríð látið sig málefni Háskóla Íslands og vísinda varða í ræðu sem riti. Þar hefur Magnús Karl verið öflugur talsmaður vísinda og talað sérstaklega fyrir auknu fjármagni til háskóla- og vísindasamfélagsins. Það er engu logið um að Magnús Karl brennur fyrir háskólann og vísindin og hefur gert það lengi. Magnús Karl er líka húmanisti og jafnréttissinni í víðri merkingu þeirra orða. Hann hefur til að mynda verið öflugur málsvari og stuðningsmaður ýmissa hópa fólks sem hafa átt undir högg að sækja í samfélaginu. Það hefur hann sýnt í einkalífi sínu, sem og á opinberum vettvangi. Hann hefur auk þess talað fyrir meiri jöfnuði meðal fræðasviða skólans þar sem sama fjármagn á að renna til ólíkra deilda fyrir sömu vinnu – sem er ekki endilega raunin í dag þar sem ákveðinna fordóma og skilningsleysis gætir til að mynda gagnvart félags- og hugvísindum sem sitja neðst í „lagskiptingarkerfi“ skólans. Ég veit að Magnús Karl hefur meiri skilning á þeim fjölbreyttu aðferðum og nálgunum sem beitt er utan raun- og náttúruvísinda en margir kollega hans. Það er því sannfæring mín að meiri virðing og sanngirni fyrir því fjölbreytta starfi sem sinnt er innan háskólans muni nást undir stjórn Magnúsar Karls en raunin hefur verið til þessa. Það sem einkennir Magnús Karl enn fremur er að hann er einstaklega vandvirkur og yfirvegaður í öllu því sem hann tekur sér fyrir hendur. Þannig setur hann sig vel inn í þau verkefni sem hann stendur frammi fyrir hverju sinni – og gildir einu hvort það tengist fræðastörfum eða áhugamálum hans eins og langhlaupum, siglingum eða ljósmyndun. Vinnubrögð hans, sem einkennast meðal annars af natni, þolinmæði og forvitni, gera honum kleift að öðlast heildstæðan skilning á fjölbreyttum viðfangsefnum og leysa þau vel af hendi. Það geta allir sem hann þekkja vitnað til um. Magnús Karl er frábær kostur Háskóli Íslands stendur á tímamótum. Því þarf háskólafólk að vanda valið á næsta leiðtoga skólans. Að öllum öðrum ólöstuðum þá treysti ég Magnúsi Karli Magnússyni manna best til að leiða Háskóla Íslands á móts við þær stóru áskoranir sem gerð hefur verið grein fyrir hér að framan og til að festa háskólann í sessi sem lykilstofnun menntunar, rannsókna, þekkingar og framfara fyrir komandi kynslóðir. Magnús Karl hefur allt í senn yfirgripsmikla þekkingu, reynslu, og ástríðu fyrir vísindum, háskólamálum og samfélagsmálum – og er því öflugur og trúverðugur málsvari skólans. Hann býr yfir þeim mannkostum að geta sinnt hlutverki rektors af æðruleysi, mennsku, og réttsýni - án alls hroka og yfirlætis. Og hann tekst á við viðfangsefni og áskoranir af einstakri natni og yfirvegun – eins og sönnum vísindamanni og stjórnanda sæmir. Ég er ekki að mæla með Magnúsi Karli í starf rektors Háskóla Íslands vegna þess að hann er mágur minn, heldur vegna þess að ég veit hvaða mann hann hefur að geyma og fyrir hvað hann brennur – og hefur gert um langa hríð. Magnús Karl er einfaldlega frábær kostur, og sérstaklega dýrmætur fyrir Háskóla Íslands og vísindin á víðsjárverðum tímum sem þessum. Höfundur er prófessor í félagsfræði við Háskóla Íslands.
Mega einhverf hverfa? Ármann Pálsson,Björg Torfadóttir,Sigrún Ósk,Sigurjón Már,Halldóra Hafsteins,Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Mamiko Dís Ragnarsdóttir Skoðun
Að hafa hemil á nýjum ófjármögnuðum útgjöldum er lykillinn að sjálfbærum rekstri sveitarfélaga Jón Ingi Hákonarson Skoðun
Homo sapiens að öðrum toga: Af hverju ætti ég eiginlega að mæta á PIFF-kvikmyndhátíðina? Ólafur Guðsteinn Kristjánsson Skoðun
Skoðun Mega einhverf hverfa? Ármann Pálsson,Björg Torfadóttir,Sigrún Ósk,Sigurjón Már,Halldóra Hafsteins,Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Mamiko Dís Ragnarsdóttir skrifar
Skoðun Að hafa hemil á nýjum ófjármögnuðum útgjöldum er lykillinn að sjálfbærum rekstri sveitarfélaga Jón Ingi Hákonarson skrifar
Skoðun Homo sapiens að öðrum toga: Af hverju ætti ég eiginlega að mæta á PIFF-kvikmyndhátíðina? Ólafur Guðsteinn Kristjánsson skrifar
Skoðun Hugsum fíknivanda upp á nýtt - Ný nálgun í meðhöndlun fíknivanda og áhættuhegðunar Svala Jóhannesdóttir,Lilja Sif Þorsteinsdóttir skrifar
Skoðun Háskólinn á Bifröst – Öflugur og sjálfstæður fjarnámsskóli Sólveig Hallsteinsdóttir skrifar
Skoðun Það eru fleiri fiskar í sjónum og fleiri sjónarmið í hafstjórn Guðbjörg Ásta Ólafsdóttir skrifar
Skoðun Af hverju kynjafræði? Og hvaða greinar hafa fengið svipaðar mótbárur í gegnum tíðina? Guðrún Elísa Friðbjargardóttir Sævarsdóttir skrifar
Mega einhverf hverfa? Ármann Pálsson,Björg Torfadóttir,Sigrún Ósk,Sigurjón Már,Halldóra Hafsteins,Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Mamiko Dís Ragnarsdóttir Skoðun
Að hafa hemil á nýjum ófjármögnuðum útgjöldum er lykillinn að sjálfbærum rekstri sveitarfélaga Jón Ingi Hákonarson Skoðun
Homo sapiens að öðrum toga: Af hverju ætti ég eiginlega að mæta á PIFF-kvikmyndhátíðina? Ólafur Guðsteinn Kristjánsson Skoðun