Löngu þarft samtal um hóp sem gleymist! Katarzyna Kubiś skrifar 25. apríl 2025 22:00 Með auknum fjölda einstaklinga á Íslandi með fjölbreyttan menningar- og tungumálabakgrunn skapast ákall um samtal um tvöfalda jaðarsetningu og þarfir fatlaðra barna af erlendum uppruna og fjölskyldna þeirra. Um það bil 40 % barna sem fær greiningu á Íslandi koma frá fjölskyldum með fjölbreyttan tungumála-og menningarbakgrunn. Það er því augljós og mikil þörf á að fjalla um stöðu og reynslu innflytjendafjölskyldna fatlaðra barna á Íslandi. Fjölskyldur þar sem fötlun og félags- og menningarleg staða þeirra samtvinnast á margvíslegan hátt standa frammi fyrir allskonar áskorunum og hindrunum sem mæta þeim í samskiptum við kerfið, m.a. þegar kemur að upplýsingum, aðgengi að þjónustu og samráði. Góðu fréttirnar eru þær, að ýmis úrræði og aðferðir geta stuðlað að aukinni inngildingu. Á vorráðstefnu Ráðgjafar- og greiningarstöðvarinnar og Þroskahjálpar sem haldin verður 8. og 9. maí, verða þessi mál í brennidepli. Ráðstefnan er vettvangur fyrir fagfólk, aðstandendur, stefnumótendur og fulltrúa félagssamtakana til að skiptast á reynslu, dýpka skilning og leita lausna í anda fjölmenningarlegrar velferðar og mannréttinda. Áskoranir Tvöföld jaðarsetning vísar til þess þegar einstaklingur tilheyrir tveimur eða fleiri jaðarsettum hópum. Í þessu samhengi er átt við börn sem eru bæði fötluð og af erlendum uppruna. Samtvinnun þessara þátta getur leitt til margþættra og flókinna áskorana í samskiptum við kerfið og samfélagið. Fjölskyldur fatlaðra barna af erlendum uppruna mæta oft tungumálahindrunum, skorti á aðgengilegum og skiljanlegum upplýsingum um réttindi og þjónustu, auk þess geta félagslegar aðstæður verið krefjandi. Margar fjölskyldur eru á leigumarkaði og hafa mögulega lítið eða ekkert bakland og þurfa að samræma vaktavinnu eða óreglulegan vinnutíma við þarfir barnsins. Þetta getur haft áhrif á möguleika þeirra til að nýta þjónustu, taka þátt í samráði og fylgjast með framvindu mála. Til að tryggja jafnræði og inngildingu þarf að horfa á þessar áskoranir í samhengi og þróa lausnir sem taka mið af fjölbreyttum bakgrunni og þörfum fjölskyldunnar. Fjölskyldur fatlaðra barna af erlendum uppruna lifa oft við flóknar og krefjandi aðstæður í íslensku samfélagi. Þær eiga erfitt með að nálgast þjónustu sem á að styðja við þau, meðal annars vegna skorts á túlkaþjónustu og óaðgengilegra upplýsinga um kerfið. Mörgum reynist erfitt að skilja réttindi sín eða hvar á að leita eftir hjálp. Skortur á samskiptum milli skóla og foreldra, ásamt lítilli aðlögun að fjölbreyttum þörfum, veldur því að foreldrar upplifa sig oft einangraða. Félagsleg einangrun er einnig veruleiki margra fjölskyldna. Án stuðningsnets vegna menningarlegra og félagslegra aðgreininga finna foreldrar oft fyrir einmanaleika og skorti á tengslum við aðra í svipaðri stöðu. Tækifæri til framfara Það er sameiginleg samfélagsleg ábyrgð okkar allra að leggja áherslu á leiðir og úrræði sem byggja upp meira inngildandi samfélag. Þetta snýst ekki aðeins um að tryggja að einstaklingar sem þurfa meiri stuðning eða aðstoð upplifi sig örugga og velkomna í okkar umhverfi, heldur einnig um að tryggja að þessir einstaklingar fái allar þær upplýsingar og þau úrræði sem völ er á. Gott dæmi um þetta er að bjóða upp á þjónustu og nauðsynlegar upplýsingar á mismunandi tungumálum. Stofnanir okkar þurfa að koma til móts við þarfir fjölskyldna sem koma frá fjölbreyttum menningar- og tungumálaheimum. Félagasamtök og fulltrúar stofnanna og yfirvalda gegna hér mikilvægu hlutverki í stuðningi við fjölskyldur sem eru af erlendum bergi brotin. Mikilvægt er einnig að miðstýra þjónustu við fjölskyldur og efla samstarf milli stjórnvalda og fjölskyldna – með það að markmiði að laga þjónustuna betur að þörfum þeirra. Í ár heldur Ráðgjafar- og greiningarstöð vorráðstefnu sína í fertugasta sinn. Þetta er frábært tilefni til að fagna og hittast á ný í stórum hópi á Hilton hótelinu, ræða mikilvæg málefni og kynna faglega nálgun okkar. Í fyrsta sinn verður ráðstefnan haldin í samstarfi við Landssamtökin Þroskahjálp, og að þessu sinni verður yfirskriftin “Fötluð börn með fjölbreyttan tungumála- og menningarbakgrunn: áskoranir og tækifæri”. Við sameinum krafta okkar í ár til að leggja sérstaka áherslu á að bæta stöðu þessara barna og fjölskyldna þeirra, og beina athygli samfélagsins að leiðum og úrræðum til að bæta lífsgæði þessa hóps. Við hvetjum sérstaklega fagfólk sem vinnur með börnum, foreldra og forráðamenn, sem og fulltrúa stofnanna og félagasamtaka, til að taka þátt. Þema tvöfaldrar jaðarsetningar kallar á sameiginlega ábyrgð, ákvörðunartöku og framkvæmd – svo okkur öllum geti liðið betur. Höfundur er verkefnastjóri í málefnum fatlaðra barna hjá Þroskahjálp Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Málefni fatlaðs fólks Innflytjendamál Mest lesið Hafa íslenskir neytendur sama rétt og evrópskir? Ásthildur Lóa Þórsdóttir,Ragnar Þór Ingólfsson Skoðun Ávinningur af endurhæfingu – aukum lífsgæðin Ólafur H. Jóhannsson Skoðun Skuldin við úthverfin Jóhanna Dýrunn Jónsdóttir Skoðun Opnum Tröllaskagann Helgi Jóhannsson Skoðun Áfram gakk – með kerfisgalla í bakpokanum Harpa Þorsteinsdóttir Skoðun Til þeirra sem fagna Doktornum! Kristján Freyr Halldórsson Skoðun Hringekja verðtryggingar og hárra vaxta Benedikt Gíslason Skoðun Einelti er dauðans alvara Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir Skoðun Hefur þú heyrt þetta áður? Stefnir Húni Kristjánsson Skoðun Ísrael á ekki heima á gleðileikum evrópskra sjónvarpsstöðva sem starfa í almannaþágu Stefán Jón Hafstein Skoðun Skoðun Skoðun Ávinningur af endurhæfingu – aukum lífsgæðin Ólafur H. Jóhannsson skrifar Skoðun Hefur þú heyrt þetta áður? Stefnir Húni Kristjánsson skrifar Skoðun Hringekja verðtryggingar og hárra vaxta Benedikt Gíslason skrifar Skoðun Áfram gakk – með kerfisgalla í bakpokanum Harpa Þorsteinsdóttir skrifar Skoðun Til þeirra sem fagna Doktornum! Kristján Freyr Halldórsson skrifar Skoðun Skuldin við úthverfin Jóhanna Dýrunn Jónsdóttir skrifar Skoðun Málgögn og gervigreind Steinþór Steingrímsson,Einar Freyr Sigurðsson,Helga Hilmisdóttir skrifar Skoðun Réttlæti hins sterka. Gildra dómarans Jörgen Ingimar Hansson skrifar Skoðun Einelti er dauðans alvara Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Hafa íslenskir neytendur sama rétt og evrópskir? Ásthildur Lóa Þórsdóttir,Ragnar Þór Ingólfsson skrifar Skoðun Sótt að réttindum kvenna — núna Svandís Svavarsdóttir skrifar Skoðun Afnám tilfærslu milli skattþrepa Breki Pálsson skrifar Skoðun Þegar heilinn sveltur: Tími til að endurhugsa stefnu í geðheilbrigðismálum Vigdís M. Jónsdóttir skrifar Skoðun Opið bréf til umhverfis-, orku- og loftslagsráðherra Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Íslenska þjóð, þú ert núna að gleyma Sighvatur Björgvinsson skrifar Skoðun Tölum íslensku um bíðandi börn: Uppgjöf, svarthol og lögbrot Vigdís Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Fjórði hver vinnur í verslun og þjónustu Benedikt S. Benediktsson skrifar Skoðun Engin eftirspurn eftir Viðreisnar- og Samfylkingarmódelinu Andri Steinn Hilmarsson skrifar Skoðun Pabbar, mömmur, afar, ömmur Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Vellíðan í vinnu Ingrid Kuhlman skrifar Skoðun Hefur vanfjármögnun sveitarfélaga áhrif á byggingarkostnað? Jón Ingi Hákonarson skrifar Skoðun Þar sem gervigreind er raunverulega að breyta öllu Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Eru vegir fyrir ferðamenn mikilvægari en vegir fyrir fólk sem býr hér? Petrína Þórunn Jónsdóttir skrifar Skoðun Er Evrópa á villigötum? Efnahagsleg hnignun kallar á róttæka endurskoðun Eggert Sigurbergsson skrifar Skoðun Samræmd nálgun að öryggi og skilvirkni á ytri landamærum - Innleiðing EES á Íslandi Arngrímur Guðmundsson skrifar Skoðun Íslenskir flóttamenn - í okkar eigin landi Gunnar Magnús Diego skrifar Skoðun Ísrael á ekki heima á gleðileikum evrópskra sjónvarpsstöðva sem starfa í almannaþágu Stefán Jón Hafstein skrifar Skoðun Mótum framtíðina saman Jónína Hauksdóttir ,Magnús Þór Jónsson skrifar Skoðun Leikskóli þarf meira en þak og veggi. Kópavogsmódelið og Akureyrarleiðin sem leið að aukinni velferð barna Anna Elísa Hreiðarsdóttir,Svava Björg Mörk skrifar Skoðun Jákvæð áhrif dánaraðstoðar á sorgarferli aðstandenda og umönnunaraðila í Viktoríuríki í Ástralíu Ingrid Kuhlman skrifar Sjá meira
Með auknum fjölda einstaklinga á Íslandi með fjölbreyttan menningar- og tungumálabakgrunn skapast ákall um samtal um tvöfalda jaðarsetningu og þarfir fatlaðra barna af erlendum uppruna og fjölskyldna þeirra. Um það bil 40 % barna sem fær greiningu á Íslandi koma frá fjölskyldum með fjölbreyttan tungumála-og menningarbakgrunn. Það er því augljós og mikil þörf á að fjalla um stöðu og reynslu innflytjendafjölskyldna fatlaðra barna á Íslandi. Fjölskyldur þar sem fötlun og félags- og menningarleg staða þeirra samtvinnast á margvíslegan hátt standa frammi fyrir allskonar áskorunum og hindrunum sem mæta þeim í samskiptum við kerfið, m.a. þegar kemur að upplýsingum, aðgengi að þjónustu og samráði. Góðu fréttirnar eru þær, að ýmis úrræði og aðferðir geta stuðlað að aukinni inngildingu. Á vorráðstefnu Ráðgjafar- og greiningarstöðvarinnar og Þroskahjálpar sem haldin verður 8. og 9. maí, verða þessi mál í brennidepli. Ráðstefnan er vettvangur fyrir fagfólk, aðstandendur, stefnumótendur og fulltrúa félagssamtakana til að skiptast á reynslu, dýpka skilning og leita lausna í anda fjölmenningarlegrar velferðar og mannréttinda. Áskoranir Tvöföld jaðarsetning vísar til þess þegar einstaklingur tilheyrir tveimur eða fleiri jaðarsettum hópum. Í þessu samhengi er átt við börn sem eru bæði fötluð og af erlendum uppruna. Samtvinnun þessara þátta getur leitt til margþættra og flókinna áskorana í samskiptum við kerfið og samfélagið. Fjölskyldur fatlaðra barna af erlendum uppruna mæta oft tungumálahindrunum, skorti á aðgengilegum og skiljanlegum upplýsingum um réttindi og þjónustu, auk þess geta félagslegar aðstæður verið krefjandi. Margar fjölskyldur eru á leigumarkaði og hafa mögulega lítið eða ekkert bakland og þurfa að samræma vaktavinnu eða óreglulegan vinnutíma við þarfir barnsins. Þetta getur haft áhrif á möguleika þeirra til að nýta þjónustu, taka þátt í samráði og fylgjast með framvindu mála. Til að tryggja jafnræði og inngildingu þarf að horfa á þessar áskoranir í samhengi og þróa lausnir sem taka mið af fjölbreyttum bakgrunni og þörfum fjölskyldunnar. Fjölskyldur fatlaðra barna af erlendum uppruna lifa oft við flóknar og krefjandi aðstæður í íslensku samfélagi. Þær eiga erfitt með að nálgast þjónustu sem á að styðja við þau, meðal annars vegna skorts á túlkaþjónustu og óaðgengilegra upplýsinga um kerfið. Mörgum reynist erfitt að skilja réttindi sín eða hvar á að leita eftir hjálp. Skortur á samskiptum milli skóla og foreldra, ásamt lítilli aðlögun að fjölbreyttum þörfum, veldur því að foreldrar upplifa sig oft einangraða. Félagsleg einangrun er einnig veruleiki margra fjölskyldna. Án stuðningsnets vegna menningarlegra og félagslegra aðgreininga finna foreldrar oft fyrir einmanaleika og skorti á tengslum við aðra í svipaðri stöðu. Tækifæri til framfara Það er sameiginleg samfélagsleg ábyrgð okkar allra að leggja áherslu á leiðir og úrræði sem byggja upp meira inngildandi samfélag. Þetta snýst ekki aðeins um að tryggja að einstaklingar sem þurfa meiri stuðning eða aðstoð upplifi sig örugga og velkomna í okkar umhverfi, heldur einnig um að tryggja að þessir einstaklingar fái allar þær upplýsingar og þau úrræði sem völ er á. Gott dæmi um þetta er að bjóða upp á þjónustu og nauðsynlegar upplýsingar á mismunandi tungumálum. Stofnanir okkar þurfa að koma til móts við þarfir fjölskyldna sem koma frá fjölbreyttum menningar- og tungumálaheimum. Félagasamtök og fulltrúar stofnanna og yfirvalda gegna hér mikilvægu hlutverki í stuðningi við fjölskyldur sem eru af erlendum bergi brotin. Mikilvægt er einnig að miðstýra þjónustu við fjölskyldur og efla samstarf milli stjórnvalda og fjölskyldna – með það að markmiði að laga þjónustuna betur að þörfum þeirra. Í ár heldur Ráðgjafar- og greiningarstöð vorráðstefnu sína í fertugasta sinn. Þetta er frábært tilefni til að fagna og hittast á ný í stórum hópi á Hilton hótelinu, ræða mikilvæg málefni og kynna faglega nálgun okkar. Í fyrsta sinn verður ráðstefnan haldin í samstarfi við Landssamtökin Þroskahjálp, og að þessu sinni verður yfirskriftin “Fötluð börn með fjölbreyttan tungumála- og menningarbakgrunn: áskoranir og tækifæri”. Við sameinum krafta okkar í ár til að leggja sérstaka áherslu á að bæta stöðu þessara barna og fjölskyldna þeirra, og beina athygli samfélagsins að leiðum og úrræðum til að bæta lífsgæði þessa hóps. Við hvetjum sérstaklega fagfólk sem vinnur með börnum, foreldra og forráðamenn, sem og fulltrúa stofnanna og félagasamtaka, til að taka þátt. Þema tvöfaldrar jaðarsetningar kallar á sameiginlega ábyrgð, ákvörðunartöku og framkvæmd – svo okkur öllum geti liðið betur. Höfundur er verkefnastjóri í málefnum fatlaðra barna hjá Þroskahjálp
Hafa íslenskir neytendur sama rétt og evrópskir? Ásthildur Lóa Þórsdóttir,Ragnar Þór Ingólfsson Skoðun
Ísrael á ekki heima á gleðileikum evrópskra sjónvarpsstöðva sem starfa í almannaþágu Stefán Jón Hafstein Skoðun
Skoðun Málgögn og gervigreind Steinþór Steingrímsson,Einar Freyr Sigurðsson,Helga Hilmisdóttir skrifar
Skoðun Hafa íslenskir neytendur sama rétt og evrópskir? Ásthildur Lóa Þórsdóttir,Ragnar Þór Ingólfsson skrifar
Skoðun Þegar heilinn sveltur: Tími til að endurhugsa stefnu í geðheilbrigðismálum Vigdís M. Jónsdóttir skrifar
Skoðun Engin eftirspurn eftir Viðreisnar- og Samfylkingarmódelinu Andri Steinn Hilmarsson skrifar
Skoðun Eru vegir fyrir ferðamenn mikilvægari en vegir fyrir fólk sem býr hér? Petrína Þórunn Jónsdóttir skrifar
Skoðun Er Evrópa á villigötum? Efnahagsleg hnignun kallar á róttæka endurskoðun Eggert Sigurbergsson skrifar
Skoðun Samræmd nálgun að öryggi og skilvirkni á ytri landamærum - Innleiðing EES á Íslandi Arngrímur Guðmundsson skrifar
Skoðun Ísrael á ekki heima á gleðileikum evrópskra sjónvarpsstöðva sem starfa í almannaþágu Stefán Jón Hafstein skrifar
Skoðun Leikskóli þarf meira en þak og veggi. Kópavogsmódelið og Akureyrarleiðin sem leið að aukinni velferð barna Anna Elísa Hreiðarsdóttir,Svava Björg Mörk skrifar
Skoðun Jákvæð áhrif dánaraðstoðar á sorgarferli aðstandenda og umönnunaraðila í Viktoríuríki í Ástralíu Ingrid Kuhlman skrifar
Hafa íslenskir neytendur sama rétt og evrópskir? Ásthildur Lóa Þórsdóttir,Ragnar Þór Ingólfsson Skoðun
Ísrael á ekki heima á gleðileikum evrópskra sjónvarpsstöðva sem starfa í almannaþágu Stefán Jón Hafstein Skoðun