Þungt hugsi og í á­falli

Á fjórða tug upptaka og hundruð uppskrifta úr símtalshlerunum Sérstaks saksóknara frá 2009-2011 er að finna í gögnum úr fórum njósnafyrirtækisins PPP. Upptökurnar eru afrakstur hlerana í tengslum við rannsóknir sérstaks saksóknara á svokölluðum  „hrunmálum“. Ekki er ljóst hvers vegna upptökunum var ekki eytt, reglum samkvæmt, og enn síður hvers vegna þær voru í höndum PPP. 

Kastljós á RÚV upplýsti um málið í umfjöllun sinni í gær.

Afar þungbært

PPP var stofnað árið 2011 af tveimur lögreglumönnum; Jóni Óttari Ólafssyni afbrotafræðingi og Guðmundi Hauki Gunnarssyni lögfræðingi, sem er látinn. Þeir fóru frá lögreglunni á höfuðborgarsvæðinu yfir til embættis sérstaks saksóknara árið 2009 en hættu þar í lok árs 2011.

Ólafur Þór Hauksson sem fór fyrir embætti Sérstaks saksóknara sem tók til starfa árið 2009 kærði þá félaga árið 2012 til ríkissaksóknara þegar í ljós kom að þeir höfðu haft á brott með sér gögn um félagið Milestone. Þeir höfðu haft félagið til rannsóknar í starfi sínu hjá sérstökum saksóknara. Ríkissaksóknari taldi málið ekki líklegt til sakfellingar og felldi það niður. 

En nú hefur komið í ljós að þeir félagar höfðu mikið magn gagna í sínum fórum og vísuðu jafnvel til þeirra í kynningum á þjónustu sinni. Í Kastljósi kemur fram að PPP var meðal annars með kynningu fyrir tryggingafélagið Sjóvá árið 2012 þar sem vísað var til gagna úr smiðju sérstaks saksóknara. 

Ólafur Þór Hauksson  héraðssaksóknari var sérstakur saksóknari  á þessum tíma segir málið afar þungbært. 

Brugðust strax við þegar grunur kviknaði

„Það er áfall að upplýsingarnar hafi verið teknar með þessum hætti frá embætti Sértaks saksóknara á þessum tíma. Við sendum við erindi til ríkissaksóknara um leið og við fréttum af umfjöllun RÚV.  Þá hefur eftirlitsnefnd með störfum lögreglu ákveðið að taka þetta mál upp,“ segir Ólafur.

Aðspurður um hvort ríkissaksóknari hefði ekki mátt rannsaka gagnalekann betur árið 2012 svarar Ólafur: 

„Þeir Jón Óttar Ólafsson og Guðmundur Haukur Gunnarsson létu af störfum hjá embættinu í lok árs 2011. Í kjölfarið urðum við þess áskynja að Milestone þrotabúið hafði undir höndum gögn úr rannsókn embættisins. Við brugðumst við með því að kæra þá félaga til ríkissaksóknara sem fór með rannsóknir á brotum lögreglumanna í starfi. Þannig að það var brugðist strax við á þeim tíma,“ segir Ólafur.

Rannsóknin leiddi ekki til ákæru og Jón Óttar lýsti því í viðtali hvernig kæran hefði sett líf hans úr skorðum. Hann hefur síðan komist í fréttirnar í störfum sínum fyrir Samherja í tengslum við ásakanir um mútugreiðslur forsvarsmanna fyrirtækisins í Namibíu.

„Við erum að sjá núna er að þær grunsemdir sem við höfðum þá um að gögn voru tekin reyndust réttar. Við erum auðvitað miður okkar yfir því að upplýsingar sem varða fullt af einstaklingum séu komnar út í samfélagið þar sem þær eiga ekki að vera,“ segir Ólafur.

Erfitt að koma í veg fyrir þjófnað

Ólafur segir að alls hafi ríflega hundrað manns starfað hjá embætti Sérstaks saksóknara árið 2012. Þegar fólk hafi látið af störfum hafi ákveðið verklag verið í gangi. Hins vegar hafi verið erfitt að koma í veg fyrir þjófnað á gögnum. 

„Þegar fólk hætti þá urðu allar tölvur og gögn eftir á staðnum og það var lokað fyrir gögn. Það var hins vegar erfitt að koma í veg fyrir að fólk tæki gögn með sér áður en það hætti,“ segir Ólafur.

Samkvæmt upplýsingum frá Kastljósi voru stolnu gögnin m.a. notuð í fyrirtækjakynningum á starfsemi PPP njósnafyrirtækis þeirra Jóns og Guðmundar. Ólafur Þór segist aldrei hafa fengið neina viðvörun frá þeim fyrirtækjum sem fengu kynningu frá PPP að að verið væri að nota gögn frá sérstökum saksóknara.  

„Við höfum ekki fengið upplýsingar um þetta fyrr en þetta eru opinberað í fréttaskýringaþættinum.  Það er ekki fyrr en þeir biðja um viðtal sem við fréttum af þessu,“ segir Ólafur.

Undrandi að enginn hafi haft samband

Aðspurður um hvort hann sé undrandi á að fyrirtæki sem fengu kynningar byggða á gögnum frá Sérstökum saksóknara hafi ekki flaggað því við embættið svarar Ólafur:

„Þeir sem fengu kynningar frá PPP höfðu aldrei samband hingað og létu vita af þessu. Já ég er undrandi á að það hafi aldrei gerst. Þetta er mikið að melta og mörg atriði í tengslum við þetta sem maður er hugsi yfir.“

Ólafur segir málið í heild persónulegt áfall. 

„Það er slæmt þegar hlutirnir eru ekki að gerast með þeim hætti sem lagt var að stað með,“ segir hann að lokum.

Fréttastofa sendi Sigríði Friðjónsdóttur ríkissaksóknara fyrirspurn um ástæður þess að málið hefði verið látið niður falla á sínum tíma. Skriflegt svar má sjá að neðan.