„Litla stúlkan og ruddarnir“ - Hugleiðing um stöðu Íslands á alþj.vettv. Flosi Þorgeirsson skrifar 23. maí 2025 07:03 Nánast í hvert skipti sem ég opna samfélagsmiðla sé ég athugasemdir almennings varðandi framferði Ísrael á Gaza-svæðinu. Fólki blöskrar og finnur til síns máttleysis. En hvað getur Ísland gert til að hafa áhrif? Ísland er algjört smáríki og myndi hætta sér inn á hættulegt svæði ef það myndi herða á gagnrýni gegn Ísrael. Allt þetta minnir mig á nokkuð sem ég varð vitni að fyrir löngu síðan einn kaldan vetrardag á skólalóðinni. Ég hef verið um tíu ára aldur. Hópur okkar stóð og fylgdist með tveimur eldri strákum, þeir hafa kannski verið 14-15 ára gamlir, ganga í skrokk á öðrum dreng. Þetta var óhugnanlegt að sjá en ekkert okkar gerði eða sagði neitt. Nema einn. Skyndilega gekk fram lítil stúlka á svipuðum aldri og ég. Hún æpti á ruddana að þeir skyldu hætta þessu. Þetta væri ójafn leikur. Hún gekk svo langt að kalla þá aumingja og ræfla. Þá loksins tóku tuddarnir eftir henni. Einn þeirra hljóp að henni og hrinti harkalega í jörðina. Litla stúlkan var augljóslega hrædd, með grátstaf í kverkunum. Þetta hafði þó áhrif á okkur hin. Okkur blöskraði. Reiðin varð óttanum sterkari. Við kölluðum að þeim ókvæðisorð og færðum okkur ögn nær. Ruddarnir horfðu nú illilega í átt að okkur. Það var engin spurning að þeir gátu velgt okkur undir uggum og virtist þeir hreinlega líklegir til þess. En, þá kom nýr leikmaður til skjalanna. Skyndilega heyrðum við þrumandi karlmannsrödd spyrja hver andskotinn væri hér eiginlega í gangi!? Stór fullorðinn maður skálmaði inn á skólalóðina. Nærstaddur íbúi hafði séð þetta og greinilega fengið nóg er hann sá litlu stelpunni hrint harkalega til jarðar. Hann hjálpaði henni upp og leit svo grimmilega á böðlana sem voru nú ekki lengur upplitsdjarfir. Þeir létu sig hverfa. Oft hef ég velt fyrir mér hver þessi hugrakka stúlka var. Ef Ísland vill vaða í Ísrael og fordæma gjörðir þeirra er líklegt að það verði eins og litla stúlkan gegn þessum eldri ruddum. Ísland er smáþjóð og þótt Ísraelsríki sé ekki fjölmennt þá er það ríkt og öflugt. Við yrðum strax vænd um gyðingahatur og mögulega útmáluð sem lítið ríki sem hefði enga reynslu á alþjóðasviði, líklega yrði reynt að gera okkur hlægileg í augum annarra ríkja. Það er ekki það versta. Ísrael er tæknirisi. Það gæti valdið okkur verulegum vandræðum með því að hindra að mikilvægir hlutir í tölvur og farsíma myndu berast okkur. Netárásum gæti stórfjölgað og mögulega haft vond áhrif á innviði okkar. Gleymum svo ekki að helsti bandamaður Ísrael er ógnarsterkt ríki í vestri og ólíklegt er að hinn duttlungafulli Donald Trump myndi hafa einhverja samúð með okkur. Ef Bandaríkin myndu ákveða að lemja okkur niður...ja, þá værum við mögulega í vandræðum! Svo, er þetta eitthvað sem Ísland getur gert? Lítum til sögunnar. Hefur Ísland nokkurn tíma staðið í fæturna og boðið stórþjóðum byrginn? Svarið er já og það hefur frekar unnið með okkur, heldur en hitt. Í öllum þremur þorskastríðum þurfti Ísland ekki aðeins að eiga við Bretland. Bandaríkin fóru sér hægt. Þjóðverjar voru alls ekki á okkar bandi og Frakkar gerðu lítið. Norðurlöndin stigu varlega til jarðar en reyndu að miðla málum. En almenningur í þessum löndum tók eftir Íslandi. Allir elska lítilmagnann. Hver heldur með Golíat gegn Davíð? Enginn. Þegar baltnesku löndin voru að reyna að brjótast undan oki Sovétríkjanna var litla Ísland eitt fyrsta ríkið sem tók af skarið og lýsti yfir stuðningi við Eistland, Lettland og Litháen. Því hefur fólk í þeim löndum ekki gleymt. Svo við eigum okkur sannarlega sögu um að sýna hugrekki á alþjóðavettvangi. Eins og litla stúlkan sem ofbauð framferði ruddanna. En, litlu stúlkunni var hrint. Hún meiddi sig. Það hefði jafnvel getað farið verr ef fullorðni maðurinn hefði ekki mætt til leiks. Það inngrip yrðum við að treysta á. Segjum svo að Ísland myndi ganga sköruglega fram og fordæma Ísrael. Myndu önnur ríki standa með okkur ef í harðbakkann slær? Það er raunar mjög líklegt. Ísland hefur gott alþjóðlegt orðspor í þessu samhengi. Við erum lítið og friðsælt land en þó tekist að koma ár okkar fyrir borð án þess að herja á okkar nágranna. Jafnframt höfum við tekið virkan þátt í alþjóðlegri og lýðræðislegri umræðu og verið öðrum löndum fyrirmynd.Noregur og Írland hafa verið framarlega í gagnrýni á Ísrael. Ekki er ólíklegt að þau myndu bregðast illa við ef Ísrael myndi hóta okkur öllu illu. Svíþjóð, Noregur og Finnland myndu mögulega bætast í hópinn. Stjórnvöld í stóru Evrópuríkjunum fara varlega en við megum ekki gleyma að almenningur í þeim löndum gæti hrifist af slíku hugrekki og sett pressu á sitt stjórnmálafólk. Vandamálið við söguna er að við vitum ekkert hvernig hún verður. Það er verið að skrifa hana akkúrat núna. Kannski yrði í framtíðinni litið á þetta sem vandræðalegt frumhlaup smáríkis sem var að skipta sér af málum sem því kom ekkert við og hafði alls ekkert bolmagn til að breyta. Gæti líka farið á hinn veginn. Fólk myndi kannski ekki bara tala um hugrekki Íslands gegn risaþjóðum eins Bretlandi og Sovétríkjunum heldur einnig Ísrael og jafnvel Bandaríkjunum. Mögulega myndi fólk í framtíðinni benda á Ísland sem dæmi um hvernig smáríki geta haft áhrif en aðeins ef þau þora. Höfundur er tónlistarmaður og sagnfræðingur. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Stærðfræðikennari sem kann ekki að reikna? (Og getur ekki lært það!) Brynjólfur Þorvarðsson Skoðun Laxaharmleikur Jóhannes Sturlaugsson Skoðun Íslendingar greiða sama hlutfall útgjalda í mat og Norðurlöndin Margrét Gísladóttir Skoðun Ferðamannaþorpin - Náttúruvá Þóra B. Hafsteinsdóttir Skoðun Vonarsvæði fyrir framtíðina – ábyrgð stjórnvalda kallar á verndun Huld Hafliðadóttir,Heimir Harðarson Skoðun Lýðræðið í skötulíki! Lilja Rafney Magnúsdóttir Skoðun Krónan, Nettó, Hagkaup, Bónus - það er kominn tími á formlega sniðgöngu Helen Ólafsdóttir Skoðun Ef Veðurstofan spáði vitlausu veðri í 40 ár, væri það bara í lagi? Björn Ólafsson Skoðun „Finnst ykkur skrýtið að ég mæti á Austurvöll – Pabba mínum var fórnað á altari niðurskurðar“ Davíð Bergmann Skoðun Heimaþjónusta og velferðartækni: Lykillinn að sjálfbæru heilbrigðiskerfi Auður Guðmundsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Ferðamannaþorpin - Náttúruvá Þóra B. Hafsteinsdóttir skrifar Skoðun Vonarsvæði fyrir framtíðina – ábyrgð stjórnvalda kallar á verndun Huld Hafliðadóttir,Heimir Harðarson skrifar Skoðun Laxaharmleikur Jóhannes Sturlaugsson skrifar Skoðun Lýðræðið í skötulíki! Lilja Rafney Magnúsdóttir skrifar Skoðun Stærðfræðikennari sem kann ekki að reikna? (Og getur ekki lært það!) Brynjólfur Þorvarðsson skrifar Skoðun Íslendingar greiða sama hlutfall útgjalda í mat og Norðurlöndin Margrét Gísladóttir skrifar Skoðun Til varnar jafnlaunavottun Magnea Marinósdóttir skrifar Skoðun Heimaþjónusta og velferðartækni: Lykillinn að sjálfbæru heilbrigðiskerfi Auður Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Barnaræninginn Pútín Gunnar Hólmsteinn Ársælsson skrifar Skoðun Um þjóð og ríki Gauti Kristmannsson skrifar Skoðun Málfrelsi og mörk þess á vettvangi lýðræðisins Helga Vala Helgadóttir skrifar Skoðun Sjókvíaeldi á Íslandi fjarstýrt með gervigreind frá Noregi Ingólfur Ásgeirsson skrifar Skoðun „Finnst ykkur skrýtið að ég mæti á Austurvöll – Pabba mínum var fórnað á altari niðurskurðar“ Davíð Bergmann skrifar Skoðun Hvers vegna skipta hagsmunir verslanakeðja meira máli en öryggi barna í Ásahverfi Reykjanesbæ? Ólafur Ívar Jónsson skrifar Skoðun Kjarnorkuákvæðið: Neyðarhemill en ekki léttvægt leikfang popúlista Kristinn Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Stjórnarandstaðan er vannýtt auðlind Jón Daníelsson skrifar Skoðun Ef Veðurstofan spáði vitlausu veðri í 40 ár, væri það bara í lagi? Björn Ólafsson skrifar Skoðun Hægri sósíalismi Jón Ingi Hákonarson skrifar Skoðun 5 ára vegferð að skóla framtíðarinnar – eða ekki! Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Ójafnvægi í jöfnunarkerfinu Anna Sigríður Guðnadóttir,Halla Karen Kristjánsdóttir,Lovísa Jónsdóttir skrifar Skoðun Það sem ekki má segja um það sem enginn vill sjá Viðar Hreinsson skrifar Skoðun Krónan, Nettó, Hagkaup, Bónus - það er kominn tími á formlega sniðgöngu Helen Ólafsdóttir skrifar Skoðun Löggæslumál og aðstöðuleysi í Búðardal – ákall um viðbragð og aðgerðir Björn Bjarki Þorsteinsson skrifar Skoðun Listin að verða fullkomlega ósammála sjálfri sér á mettíma Þórður Snær Júlíusson skrifar Skoðun Þingmenn auðvaldsins Karl Héðinn Kristjánsson skrifar Skoðun Arðgreiðslur í sjávarútvegi: Staðreyndir gegn fullyrðingum Elliði Vignisson skrifar Skoðun Verðugur bandamaður? Steinar Harðarson skrifar Skoðun Við þurfum nýja sýn á stjórnmál okkar - Mamdani-sýn Hlynur Már Vilhjálmsson skrifar Skoðun Sósíalistaflokkurinn heimilislaus - hvað næst? Trausti Breiðfjörð Magnússon skrifar Skoðun Rán um hábjartan dag Guðbergur Egill Eyjólfsson skrifar Sjá meira
Nánast í hvert skipti sem ég opna samfélagsmiðla sé ég athugasemdir almennings varðandi framferði Ísrael á Gaza-svæðinu. Fólki blöskrar og finnur til síns máttleysis. En hvað getur Ísland gert til að hafa áhrif? Ísland er algjört smáríki og myndi hætta sér inn á hættulegt svæði ef það myndi herða á gagnrýni gegn Ísrael. Allt þetta minnir mig á nokkuð sem ég varð vitni að fyrir löngu síðan einn kaldan vetrardag á skólalóðinni. Ég hef verið um tíu ára aldur. Hópur okkar stóð og fylgdist með tveimur eldri strákum, þeir hafa kannski verið 14-15 ára gamlir, ganga í skrokk á öðrum dreng. Þetta var óhugnanlegt að sjá en ekkert okkar gerði eða sagði neitt. Nema einn. Skyndilega gekk fram lítil stúlka á svipuðum aldri og ég. Hún æpti á ruddana að þeir skyldu hætta þessu. Þetta væri ójafn leikur. Hún gekk svo langt að kalla þá aumingja og ræfla. Þá loksins tóku tuddarnir eftir henni. Einn þeirra hljóp að henni og hrinti harkalega í jörðina. Litla stúlkan var augljóslega hrædd, með grátstaf í kverkunum. Þetta hafði þó áhrif á okkur hin. Okkur blöskraði. Reiðin varð óttanum sterkari. Við kölluðum að þeim ókvæðisorð og færðum okkur ögn nær. Ruddarnir horfðu nú illilega í átt að okkur. Það var engin spurning að þeir gátu velgt okkur undir uggum og virtist þeir hreinlega líklegir til þess. En, þá kom nýr leikmaður til skjalanna. Skyndilega heyrðum við þrumandi karlmannsrödd spyrja hver andskotinn væri hér eiginlega í gangi!? Stór fullorðinn maður skálmaði inn á skólalóðina. Nærstaddur íbúi hafði séð þetta og greinilega fengið nóg er hann sá litlu stelpunni hrint harkalega til jarðar. Hann hjálpaði henni upp og leit svo grimmilega á böðlana sem voru nú ekki lengur upplitsdjarfir. Þeir létu sig hverfa. Oft hef ég velt fyrir mér hver þessi hugrakka stúlka var. Ef Ísland vill vaða í Ísrael og fordæma gjörðir þeirra er líklegt að það verði eins og litla stúlkan gegn þessum eldri ruddum. Ísland er smáþjóð og þótt Ísraelsríki sé ekki fjölmennt þá er það ríkt og öflugt. Við yrðum strax vænd um gyðingahatur og mögulega útmáluð sem lítið ríki sem hefði enga reynslu á alþjóðasviði, líklega yrði reynt að gera okkur hlægileg í augum annarra ríkja. Það er ekki það versta. Ísrael er tæknirisi. Það gæti valdið okkur verulegum vandræðum með því að hindra að mikilvægir hlutir í tölvur og farsíma myndu berast okkur. Netárásum gæti stórfjölgað og mögulega haft vond áhrif á innviði okkar. Gleymum svo ekki að helsti bandamaður Ísrael er ógnarsterkt ríki í vestri og ólíklegt er að hinn duttlungafulli Donald Trump myndi hafa einhverja samúð með okkur. Ef Bandaríkin myndu ákveða að lemja okkur niður...ja, þá værum við mögulega í vandræðum! Svo, er þetta eitthvað sem Ísland getur gert? Lítum til sögunnar. Hefur Ísland nokkurn tíma staðið í fæturna og boðið stórþjóðum byrginn? Svarið er já og það hefur frekar unnið með okkur, heldur en hitt. Í öllum þremur þorskastríðum þurfti Ísland ekki aðeins að eiga við Bretland. Bandaríkin fóru sér hægt. Þjóðverjar voru alls ekki á okkar bandi og Frakkar gerðu lítið. Norðurlöndin stigu varlega til jarðar en reyndu að miðla málum. En almenningur í þessum löndum tók eftir Íslandi. Allir elska lítilmagnann. Hver heldur með Golíat gegn Davíð? Enginn. Þegar baltnesku löndin voru að reyna að brjótast undan oki Sovétríkjanna var litla Ísland eitt fyrsta ríkið sem tók af skarið og lýsti yfir stuðningi við Eistland, Lettland og Litháen. Því hefur fólk í þeim löndum ekki gleymt. Svo við eigum okkur sannarlega sögu um að sýna hugrekki á alþjóðavettvangi. Eins og litla stúlkan sem ofbauð framferði ruddanna. En, litlu stúlkunni var hrint. Hún meiddi sig. Það hefði jafnvel getað farið verr ef fullorðni maðurinn hefði ekki mætt til leiks. Það inngrip yrðum við að treysta á. Segjum svo að Ísland myndi ganga sköruglega fram og fordæma Ísrael. Myndu önnur ríki standa með okkur ef í harðbakkann slær? Það er raunar mjög líklegt. Ísland hefur gott alþjóðlegt orðspor í þessu samhengi. Við erum lítið og friðsælt land en þó tekist að koma ár okkar fyrir borð án þess að herja á okkar nágranna. Jafnframt höfum við tekið virkan þátt í alþjóðlegri og lýðræðislegri umræðu og verið öðrum löndum fyrirmynd.Noregur og Írland hafa verið framarlega í gagnrýni á Ísrael. Ekki er ólíklegt að þau myndu bregðast illa við ef Ísrael myndi hóta okkur öllu illu. Svíþjóð, Noregur og Finnland myndu mögulega bætast í hópinn. Stjórnvöld í stóru Evrópuríkjunum fara varlega en við megum ekki gleyma að almenningur í þeim löndum gæti hrifist af slíku hugrekki og sett pressu á sitt stjórnmálafólk. Vandamálið við söguna er að við vitum ekkert hvernig hún verður. Það er verið að skrifa hana akkúrat núna. Kannski yrði í framtíðinni litið á þetta sem vandræðalegt frumhlaup smáríkis sem var að skipta sér af málum sem því kom ekkert við og hafði alls ekkert bolmagn til að breyta. Gæti líka farið á hinn veginn. Fólk myndi kannski ekki bara tala um hugrekki Íslands gegn risaþjóðum eins Bretlandi og Sovétríkjunum heldur einnig Ísrael og jafnvel Bandaríkjunum. Mögulega myndi fólk í framtíðinni benda á Ísland sem dæmi um hvernig smáríki geta haft áhrif en aðeins ef þau þora. Höfundur er tónlistarmaður og sagnfræðingur.
Vonarsvæði fyrir framtíðina – ábyrgð stjórnvalda kallar á verndun Huld Hafliðadóttir,Heimir Harðarson Skoðun
„Finnst ykkur skrýtið að ég mæti á Austurvöll – Pabba mínum var fórnað á altari niðurskurðar“ Davíð Bergmann Skoðun
Heimaþjónusta og velferðartækni: Lykillinn að sjálfbæru heilbrigðiskerfi Auður Guðmundsdóttir Skoðun
Skoðun Vonarsvæði fyrir framtíðina – ábyrgð stjórnvalda kallar á verndun Huld Hafliðadóttir,Heimir Harðarson skrifar
Skoðun Stærðfræðikennari sem kann ekki að reikna? (Og getur ekki lært það!) Brynjólfur Þorvarðsson skrifar
Skoðun Íslendingar greiða sama hlutfall útgjalda í mat og Norðurlöndin Margrét Gísladóttir skrifar
Skoðun Heimaþjónusta og velferðartækni: Lykillinn að sjálfbæru heilbrigðiskerfi Auður Guðmundsdóttir skrifar
Skoðun „Finnst ykkur skrýtið að ég mæti á Austurvöll – Pabba mínum var fórnað á altari niðurskurðar“ Davíð Bergmann skrifar
Skoðun Hvers vegna skipta hagsmunir verslanakeðja meira máli en öryggi barna í Ásahverfi Reykjanesbæ? Ólafur Ívar Jónsson skrifar
Skoðun Kjarnorkuákvæðið: Neyðarhemill en ekki léttvægt leikfang popúlista Kristinn Karl Brynjarsson skrifar
Skoðun Ójafnvægi í jöfnunarkerfinu Anna Sigríður Guðnadóttir,Halla Karen Kristjánsdóttir,Lovísa Jónsdóttir skrifar
Skoðun Krónan, Nettó, Hagkaup, Bónus - það er kominn tími á formlega sniðgöngu Helen Ólafsdóttir skrifar
Skoðun Löggæslumál og aðstöðuleysi í Búðardal – ákall um viðbragð og aðgerðir Björn Bjarki Þorsteinsson skrifar
Vonarsvæði fyrir framtíðina – ábyrgð stjórnvalda kallar á verndun Huld Hafliðadóttir,Heimir Harðarson Skoðun
„Finnst ykkur skrýtið að ég mæti á Austurvöll – Pabba mínum var fórnað á altari niðurskurðar“ Davíð Bergmann Skoðun
Heimaþjónusta og velferðartækni: Lykillinn að sjálfbæru heilbrigðiskerfi Auður Guðmundsdóttir Skoðun