Húðin gleymi engu og ekki hægt að taka til baka skaðann sem er skeður Elín Margrét Böðvarsdóttir skrifar 3. september 2025 08:47 Húðlæknir myndi vilja sjá harðari aðgerðir stjórnvalda gegn ljósabekkjanotkun landsmanna. Helst að þeir verði bannaðir. Getty Ljósabekkjanotkun veldur fleiri húðkrabbameinum en sígarettureykingar valda lungnakrabba að sögn Rögnu Hlínar Þorleifsdóttur húðlæknir. Hún vill sjá enn harðari aðgerðir til að sporna gegn vaxandi ljósabekkjanotkun, til dæmis með skattlagningu en helst banni. „Vissulega er þetta ekki jafn algengt og það var, en við húðlæknar og margir í þjóðfélaginu hafa tekið eftir að þetta er á uppleið og sólbrúnka er svolítið komin aftur í tísku, sérstaklega hjá unglingum,“ sagði Ragna sem var til viðtals um málið í Bítinu á Bylgjunni í morgun. Sumir viðkvæmari en aðrir en ekki gott fyrir neinn Þótt það sé vel kunnugt að ljósabekkjanotkun geti haft hættu í för með sér virðist sem þörf sé á frekari vitundarvakningu og forvörnum að mati Rögnu. Geislarnir sem geri mann sólbrúnan, hvort sem það er með ljósabekkjanotkun eða með því að vera úti í sólinni, valdi DNA-skaða sem safnist upp yfir tíma. „Húðin gleymir engu. Svo bara verður þetta orðið of mikið. Það fer eftir undirliggjandi erfðum og húðtýpu, ef maður er ljós húðtýpa og brennur meira þá færðu mikið meiri skaða sem safnast upp hraðar,“ segir Ragna. Ung húð barna og unglinga sé sérstaklega viðkvæm. Bæti ekki upp D-vítamínskort Hún segir það mýtu sem haldið hefur verið fram að það sé hollt fyrir íbúa á norðurhveli jarðar að fara annað slagið í ljós yfir vetrartímann til að bæta upp fyrir D-vítamín sem annars fengist frá sólinni. Þetta sé ekki rétt að sögn Rögnu enda séu það aðrir geislar sem gefi D-vítamín en þeir sem eru í ljósabekkjum. Ljósabekkirnir valdi fleiri húðkrabbameinum en sígarettur valdi lungnakrabba. „Það dytti engum í hug að bjóða menntaskólakrakka sígarettu,“ segir Ragna. „en hitt einhvern veginn er ekki nógu mikið í umræðunni.“ Húðkrabbamein séu mun algengari en fólk geri sér grein fyrir. Til eru nokkrar tegundir en af þeim eru sortuæxli langhættulegust, flöguþekjukrabbamein og grunnfrumukrabbamein sem séu mun algengari. „Það er ekki hægt að taka til baka skaðann sem er skeður. En mikilvægast er bara að endurskoða sína hegðun, hætta að fara í ljós, nota sólarvörn þegar þú ert í sólarlöndum eða á sumrin á Íslandi og reyna að fyrirbyggja frekari skaða.“ Kallar eftir aðgerðum Tíðni sortuæxla hafi farið niður á við þegar ljósabekkjanotkun var bönnuð 18 ára og yngri árið 2011. Hins vegar telur Ragna að þeim reglum sé ekki fylgt nægilega vel eftir. Þá vill hún helst að gengið verði enn lengra. „Við vitum að forvarnir virka og bann virkar,“ segir Ragna. Til að mynda hafi Ástralar, sem séu heimsmeistarar í húðkrabbameini, bannað ljósabekki. „Helst vildum við náttúrlega bara banna algjörlega ljósabekki eins og sum lönd hafa gert. Það væri náttúrlega langbest.“ Vægari aðgerðir gætu líka borið árangur til þess að hafa áhrif á notkun ljósabekkja. „Okkur datt í hug að það væri kannski sniðugt að skattleggja þessa notkun. Bara alveg eins og áfengi og tóbak er skattlagt, af því við vitum að það dregur úr notkun hjá fólki,“ segir Ragna. Heilbrigðismál Útlit Ljósabekkir Bítið Bylgjan Krabbamein Mest lesið Upplifir að þau hafi verið leidd í gildru Innlent „Alvarlegasta árásin gegn dönskum innviðum til þessa“ Erlent Fóru með fleipur um einhverfu og bóluefni Erlent „Það er betlmenning og allir eiga að fá allt frítt“ Innlent Óttaslegnir eldri borgarar eftir endurtekna eldsvoða Innlent Þrettán konur höfðu samband svo að nauðgarinn færi í fangelsi Innlent Opna í Kaupmannahöfn en loka loftrýminu yfir Osló einnig vegna dróna Erlent Hrædd um að brennuvargur gangi laus í bænum Innlent Duterte ákærður fyrir glæpi gegn mannkyninu Erlent Rannsaka húsbrot og eldsvoða á Sauðárkróki Innlent Fleiri fréttir Hrædd um að brennuvargur gangi laus í bænum Starfandi forsætisráðherra lítur drónabrölt „grafalvarlegum augum“ Vara við svikapóstum frá Ríkisskattstjóra Dularfullir drónar og umdeildar kenningar um einhverfu og parasetamól Telja sig vita hverjir grímuklæddu mennirnir eru Ferðum aflýst og einni vél snúið við vegna drónaumferðar í Kaupmannahöfn Ætlar að fækka sveitarfélögum fyrir kosningar Aðeins helmingur telur sig við góða heilsu Rannsaka húsbrot og eldsvoða á Sauðárkróki Krefur Reykjavíkurborg um frekari svör vegna fundargerðar Upplifir að þau hafi verið leidd í gildru Rannsaka mál sex grímuklæddra manna sem réðust á einn Óttaslegnir eldri borgarar eftir endurtekna eldsvoða Vill frekar fjölga lögreglumönnum heldur en lögreglustöðvum Maðurinn sem lýst var eftir fundinn Björg ætlar að láta að sér kveða í Viðreisn „Það er betlmenning og allir eiga að fá allt frítt“ 20 börn frá Grænlandi í sundi, skautum og í heimsókn hjá forsetanum Þrettán konur höfðu samband svo að nauðgarinn færi í fangelsi Þrír enn í gæsluvarðhaldi vegna umfangsmikils fíkniefnamáls Löng bið eftir að nauðgari hefji afplánun og betlmenning Sleppt lausum eftir yfirheyrslu Seldi dóp fyrir fjórtán milljónir á hálfu ári Lýsir villu og svima en segist hafa séð ljósið Stefnir í prófkjör, borgarfulltrúar undir feldi og hugsanlega sótt að Heiðu Framlengja gistiheimildina fram á vor Eldra fólk þurfi ekki að endurnýja skírteinið svo oft Grunsamlegt ferðalag og fjarstæðukenndar skýringar „Nauðsynlegt að þetta verði gert af krafti“ Fólk hvatt til að taka strætó Sjá meira
„Vissulega er þetta ekki jafn algengt og það var, en við húðlæknar og margir í þjóðfélaginu hafa tekið eftir að þetta er á uppleið og sólbrúnka er svolítið komin aftur í tísku, sérstaklega hjá unglingum,“ sagði Ragna sem var til viðtals um málið í Bítinu á Bylgjunni í morgun. Sumir viðkvæmari en aðrir en ekki gott fyrir neinn Þótt það sé vel kunnugt að ljósabekkjanotkun geti haft hættu í för með sér virðist sem þörf sé á frekari vitundarvakningu og forvörnum að mati Rögnu. Geislarnir sem geri mann sólbrúnan, hvort sem það er með ljósabekkjanotkun eða með því að vera úti í sólinni, valdi DNA-skaða sem safnist upp yfir tíma. „Húðin gleymir engu. Svo bara verður þetta orðið of mikið. Það fer eftir undirliggjandi erfðum og húðtýpu, ef maður er ljós húðtýpa og brennur meira þá færðu mikið meiri skaða sem safnast upp hraðar,“ segir Ragna. Ung húð barna og unglinga sé sérstaklega viðkvæm. Bæti ekki upp D-vítamínskort Hún segir það mýtu sem haldið hefur verið fram að það sé hollt fyrir íbúa á norðurhveli jarðar að fara annað slagið í ljós yfir vetrartímann til að bæta upp fyrir D-vítamín sem annars fengist frá sólinni. Þetta sé ekki rétt að sögn Rögnu enda séu það aðrir geislar sem gefi D-vítamín en þeir sem eru í ljósabekkjum. Ljósabekkirnir valdi fleiri húðkrabbameinum en sígarettur valdi lungnakrabba. „Það dytti engum í hug að bjóða menntaskólakrakka sígarettu,“ segir Ragna. „en hitt einhvern veginn er ekki nógu mikið í umræðunni.“ Húðkrabbamein séu mun algengari en fólk geri sér grein fyrir. Til eru nokkrar tegundir en af þeim eru sortuæxli langhættulegust, flöguþekjukrabbamein og grunnfrumukrabbamein sem séu mun algengari. „Það er ekki hægt að taka til baka skaðann sem er skeður. En mikilvægast er bara að endurskoða sína hegðun, hætta að fara í ljós, nota sólarvörn þegar þú ert í sólarlöndum eða á sumrin á Íslandi og reyna að fyrirbyggja frekari skaða.“ Kallar eftir aðgerðum Tíðni sortuæxla hafi farið niður á við þegar ljósabekkjanotkun var bönnuð 18 ára og yngri árið 2011. Hins vegar telur Ragna að þeim reglum sé ekki fylgt nægilega vel eftir. Þá vill hún helst að gengið verði enn lengra. „Við vitum að forvarnir virka og bann virkar,“ segir Ragna. Til að mynda hafi Ástralar, sem séu heimsmeistarar í húðkrabbameini, bannað ljósabekki. „Helst vildum við náttúrlega bara banna algjörlega ljósabekki eins og sum lönd hafa gert. Það væri náttúrlega langbest.“ Vægari aðgerðir gætu líka borið árangur til þess að hafa áhrif á notkun ljósabekkja. „Okkur datt í hug að það væri kannski sniðugt að skattleggja þessa notkun. Bara alveg eins og áfengi og tóbak er skattlagt, af því við vitum að það dregur úr notkun hjá fólki,“ segir Ragna.
Heilbrigðismál Útlit Ljósabekkir Bítið Bylgjan Krabbamein Mest lesið Upplifir að þau hafi verið leidd í gildru Innlent „Alvarlegasta árásin gegn dönskum innviðum til þessa“ Erlent Fóru með fleipur um einhverfu og bóluefni Erlent „Það er betlmenning og allir eiga að fá allt frítt“ Innlent Óttaslegnir eldri borgarar eftir endurtekna eldsvoða Innlent Þrettán konur höfðu samband svo að nauðgarinn færi í fangelsi Innlent Opna í Kaupmannahöfn en loka loftrýminu yfir Osló einnig vegna dróna Erlent Hrædd um að brennuvargur gangi laus í bænum Innlent Duterte ákærður fyrir glæpi gegn mannkyninu Erlent Rannsaka húsbrot og eldsvoða á Sauðárkróki Innlent Fleiri fréttir Hrædd um að brennuvargur gangi laus í bænum Starfandi forsætisráðherra lítur drónabrölt „grafalvarlegum augum“ Vara við svikapóstum frá Ríkisskattstjóra Dularfullir drónar og umdeildar kenningar um einhverfu og parasetamól Telja sig vita hverjir grímuklæddu mennirnir eru Ferðum aflýst og einni vél snúið við vegna drónaumferðar í Kaupmannahöfn Ætlar að fækka sveitarfélögum fyrir kosningar Aðeins helmingur telur sig við góða heilsu Rannsaka húsbrot og eldsvoða á Sauðárkróki Krefur Reykjavíkurborg um frekari svör vegna fundargerðar Upplifir að þau hafi verið leidd í gildru Rannsaka mál sex grímuklæddra manna sem réðust á einn Óttaslegnir eldri borgarar eftir endurtekna eldsvoða Vill frekar fjölga lögreglumönnum heldur en lögreglustöðvum Maðurinn sem lýst var eftir fundinn Björg ætlar að láta að sér kveða í Viðreisn „Það er betlmenning og allir eiga að fá allt frítt“ 20 börn frá Grænlandi í sundi, skautum og í heimsókn hjá forsetanum Þrettán konur höfðu samband svo að nauðgarinn færi í fangelsi Þrír enn í gæsluvarðhaldi vegna umfangsmikils fíkniefnamáls Löng bið eftir að nauðgari hefji afplánun og betlmenning Sleppt lausum eftir yfirheyrslu Seldi dóp fyrir fjórtán milljónir á hálfu ári Lýsir villu og svima en segist hafa séð ljósið Stefnir í prófkjör, borgarfulltrúar undir feldi og hugsanlega sótt að Heiðu Framlengja gistiheimildina fram á vor Eldra fólk þurfi ekki að endurnýja skírteinið svo oft Grunsamlegt ferðalag og fjarstæðukenndar skýringar „Nauðsynlegt að þetta verði gert af krafti“ Fólk hvatt til að taka strætó Sjá meira