Bókun 35 verði keyrð í gegnum þingið

Þær Kristrún Frostadóttir forsætisráðherra, Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir utanríkisráðherra og Inga Sæland, félags-  og húsnæðismálaráðherra, kynntu þingmálaskrá komandi þingvetrar í morgun.

Þingmálaskráin er yfirlit yfir þau þingmál sem ríkisstjórnin hyggst leggja fram á þinginu ásamt áætlun um hvenær málunum verður útbýtt til þingsins. Þingmálaskráin er ákveðið viðmið um við hverju megi búast frá ríkisstjórninni, en ekki er óvanalegt að önnur mál líti dagsins ljós og sjaldgæft er að öll séu þau afgreidd. Jafnan er þingmálaskráin endurskoðuð áður en þing kemur saman aftur að loknu jólafríi.

Símabann í skólum, breyting á atkvæðavægi og þingsætadreifingu, og „tiltekt í útlendingamálum“ eru meðal þeirra 157 þingmála sem ríkisstjórnin hyggst leggja fyrir á 157. löggjafarþingi 2025-2026, sem hefst í dag.

Einnig meðal þingmála er frumvarp til laga um breytingu á lögum um Evrópska efnahagssvæðið um bókun 35 við EES-samninginn. Í þingmálaskránni segir að með frumvarpinu sé ætlunin að gera nauðsynlegar breytingar til þess að bæta innleiðingu bókunar 35 við EES-samninginn og tryggja fulla virkni hans hér á landi í þágu einstaklinga og lögaðila. Málið er á dagskrá strax í september.

Málþóf um málið í gegnum tíðina

Formennirnir sátu fyrir svörum að lokinni kynningunni og voru meðal annars spurðir út í bókun 35. Það var Andrés Magnússon á Morgunblaðinu sem spurði hvernig málinu yrði háttað og benti á að málið hefði ekki verið vandræðalaust á síðasta þingi.

Þar hefur hann lög að mæla enda var málið rætt heillengi, sér í lagi af þingmönnum Miðflokksins, sem hafa í gegnum árin lýst yfir megnri óánægju með boðaða upptöku bókunar 35.

Þá tóku þingmenn Sjálfstæðisflokks þátt í umræðunni, þrátt fyrir að Sjálfstæðismenn hafi í gegnum tíðina verið fylgjandi bókun 35, þegar þeir sátu í ríkisstjórn. Svo fór að ekki tókst að afgreiða málið á síðasta þingi.

Alveg skýrt að málið verði klárað

„Það er alveg skýrt, við ætlum að klára bókun 35. Ég held, ekki síst í ljósi stöðunnar í heimsmálunum, hvert bæði Evrópa og ESB eru að fara, að við stöndum með þessum mikilvæga milliríkjasamningi eða samningi okkar við ESB. Þetta er eitthvað sem er ítrekað á hverjum einasta fundi, meðal annars með atvinnulífinu, að við megum ekki sýna veikan hlekk þegar kemur að því að standa með EES-samningnum. Þannig að já, það er alveg skýrt hjá þessari ríkisstjórn að við munum klára málið,“ sagði Þorgerður Katrín.

Þá sagði hún að ríkisstjórnin væri meðvituð um að tiltekinn flokkur á þingi sem hefði gert út á málþóf vegna bókunar 35. Þar vísaði hún til Miðflokksins. 

Risastórt neytendamál

Kristrún greip orðið og sagði bókun 35 vera risastórt neytendamál. Oft hefði það verið rammað inn sem einfalt kerfismál en stórir dómar hefði fallið undanfarið sem sýni að miklu máli fyrir neytendur í landinu að málið verði klárað á þinginu sem hefst í dag.

Undir lok fundar voru ráðherrarnir spurðir hvort að til greina kæmi að beita 71. grein þingskapalaga á komandi þingvetri, líkt og gert var á þeim síðasta. Þá beitti Þórunn Sveinbjarnardóttir þingforseta ákvæðinu, sem kallað hefur verið „kjarnorkuákvæðið“ á umræður um frumvarp um breytingar á veiðigjöldum.

„Ég kýs að kalla þetta lýðræðisákvæðið. Þetta er inni í þingsköpum af ástæðu. Það urðu auðvitað grundvallarbreytingar á þingsköpum á sínum tíma þegar það var hægt að fara þessa leið að vera í rauninni í endalausum ræðum,“ sagði Kristrún.

Stjórnskipun landsins hefði aldrei verið þannig hugsuð að það væri hægt að vera með „neitunarvald hjá minnihluta Alþingis.“

„Við trúum á málfrelsi og við trúum á aðhald. En það þarf að vera ákveðin skilvirkni í þinginu. Við förum inn í þetta þing, bjartar og brosandi, og gerum bara ráð fyrir að fólk sé tilbúið til eðlilegra umræðna,“ sagði Kristrún og Inga Sæland tók upphátt undir.

Lýðræðið yrði að virka, og þær, leiðtogar ríkisstjórnarinnar, ætluðu að láta það virka.

Í samtali við fréttastofu að blaðamannafundinum loknum sagðist Kristrún fyrst og fremst vona að umræða um bókun 35, sem og önnur mál í þinginu, yrði málefnaleg á komandi þingvetri.

Ef til málþófs kæmi, kæmi til greina að beita ákvæðinu á þetta tiltekna mál?

„Það er ekki útgangspunktur okkar núna að fara inn í þingið með þeim hætti að það þurfi að beita þingsköpum þannig. En eins og ég segi, við þurfum líka bara að höfða til samvisku annarra þingmanna, að lýðræðið virki og þingið virki og þarna er um að ræða mál sem hefur ríflegan meirihluta,“ svaraði Kristrún.