

Óeðlileg tengsl?
Utan Samfylkingarinnar stöldruðu menn við þessar flokkspólitísku yfirlýsingar frammámanna í verkalýðshreyfingunni. Upp úr því hefur sprottið umræða um tengsl verkalýðshreyfingar og stjórnmálaflokka. Hafa forystumenn nokkurra verkalýðsfélaga komið í fjölmiðla til að leggja áherslu á að kjarabaráttan eigi að vera fagleg og ekki megi blanda verkalýðsfélögunum, hvað þá heildarsamtökum þeirra, Alþýðusambandinu, inn í flokkspólitíska baráttu.
Í árdaga íslenskrar verkalýðshreyfingar var enginn greinarmunur gerður á stjórnmálabaráttu og kjarabaráttu. Í samræmi við norræna hefð voru Alþýðuflokkurinn og Alþýðusambandið eitt og sama fyrirbærið og hélst sú skipan frá stofnun 1916 til 1940 þegar skorið var á tengslin vegna mikillar óánægju með þau. Blasir líka við hve afkáraleg sú skipan er að stéttarfélag eða samband sem semur um kaup og kjör í krafti skylduaðildar verkafólks sé jafnframt stjórnmálaflokkur sem kannski aðeins hluti félagsmanna styður.
Þrátt fyrir hinn formlega aðskilnað kjarabaráttu og stjórnmála var mjög rík hneigð innan verkalýðshreyfingarinnar að beita henni í þágu stjórnmálabaráttunnar. Árið 1956 mátti heita að Alþýðubandalagið, sem þá var kosningabandalag Sósíalistaflokksins og klofningsmanna úr Alþýðuflokknum, og Alþýðusambandið væru runnin saman í eina hreyfingu, en í þingkosningunum þetta ár lýsti ASÍ yfir stuðningi við kosningabandalagið. Í raun varð Alþýðusambandið ekki algerlega faglega sjálfstætt fyrr en liðið var á áttunda áratuginn.
Síðustu árin hafa verkalýðsforingjar ekki virst sýna því áhuga að blanda saman stjórnmálabaráttunni og kjarabaráttunni. Þess vegna vakti það nokkra undrun síðsumars í fyrra þegar fréttist að forseti Alþýðusambandsins, Grétar Þorsteinsson, sæti á fundi með formönnum norrænna jafnaðarmannaflokka og formanni Samfylkingarinnar en fundur þessi var haldinn í Viðey til að ræða sameiginleg áhugamál norrænnar verkalýðshreyfingar og jafnaðarmannaflokka. Hefði það verið prívatpersónan Grétar Þorsteinsson sem þarna fundaði hefði enginn athugasemd komið. Menn geta verið verkalýðsleiðtogar og forystumenn í stjórnmálaflokki án þess að það komi að sök eins og dæmi Ögmundar Jónassonar formanns BSRB og þingsmanns Vinstri grænna sannar. En í ljós kom að Grétar var þarna á vegum Alþýðusambandsins og var upplýst að í ársbyrjun 2000 hafði sambandið formlega gerst aðili að SAMAK, samstarfsnefnd norrænna verkalýðssambanda og jafnaðarmannaflokka. Þetta eru hápólitísk samtök sem meðal annars eru mjög hlynnt Evrópusambandinu og vilja að Norðurlöndin öll gerist aðilar að því. Réttlæting ASÍ-manna fyrir aðildinni er að þarna sé vettvangur skoðanaskipta, upplýsinga og kynna sem séu íslenskri verkalýðshreyfingu dýrmæt. Vel má vera að fundirnir geti verið gagnlegir að þessu leyti, en hitt er augljóst að aðildin stríðir gegn meginstefnu verkalýðshreyfingarinnar undanfarna áratugi, að standa á eigin fótum og vera sjálfstæð gagnvart stjórnmálaflokkum. Þessi stefna á vaxandi fylgi að fagna annars staðar á Norðurlöndum og í Danmörku hefur orðið formlegur aðskilnaður hreyfingar og flokks jafnaðarmanna. Í Noregi og Svíþjóð hníga umræður í sömu átt en hefðin er enn sterk.
Mál þetta hlýtur að koma að nýju til umræðu á vettvangi Alþýðusambandsins. Umhugsunarefni er líka hvort Alþingi, sem á ári hverju veitir háum upphæðum af almannafé til sambandsins, eigi ekki að gera það að skilyrði fyrir áframhaldandi framlögum að sambandið slíti öll formleg pólitísk tengsl sín og verði eingöngu fagleg samtök launafólks. Er það ekki sanngjörn krafa?
Guðmundur Magnússon -gm@frettabladid.is
Skoðun

Gleymdu að vanda sig
Vanda Sigurgeirsdóttir skrifar

Vindhögg Viðskiptaráðs
Finnbjörn A. Hermannsson skrifar

Skref aftur á bak fyrir konur með endómetríósu
Sigurður Ingi Jóhannsson skrifar

Staða leikskólamála í Reykjanesbæ
Guðný Birna Guðmundsdóttir skrifar

Gervigreindaraðstoð: Kennarinn endurheimtir dýrmætan tíma
Björgmundur Guðmundsson skrifar

Tökum höndum saman áður en það er of seint
Karólína Helga Símonardóttir skrifar

PWC – Traustsins verðir?
Björn Thorsteinsson skrifar

Rasismi útskýrir stuðning við þjóðarmorð
Ingólfur Gíslason skrifar

Skuldin við jörðina: Kolefnisstjórnun skiptir sköpum
Nótt Thorberg skrifar

Pólitískar kreddur á kostnað skattgreiðenda
Kristinn Karl Brynjarsson skrifar

Þetta eru börnin sem ég hef áhyggjur af í skólakerfinu
Rakel Linda Kristjánsdóttir skrifar

Óttumst við það að vera frjálsar manneskjur í frjálsu landi?
Arnar Þór Jónsson skrifar

Loftslagsváin bíður ekki
Ívar Kristinn Jasonarson skrifar

Hvers vegna að kenna leiklist?
Rannveig Björk Þorkelsdóttir,Jóna Guðrún Jónsdóttir skrifar

Jafnt aðgengi að geðheilbrigðisþjónustu fyrir öll
Telma Sigtryggsdóttir skrifar

Svikin loforð í leikskólamálum Reykjanesbæjar
Gígja Sigríður Guðjónsdóttir skrifar

Heilbrigðiskerfið í bakkgír
Ingibjörg Isaksen skrifar

Blóðrautt norðanáhlaup
Snæbjörn Guðmundsson skrifar

Í vítahring stöðnunnar og úreldra vísinda
Björn Ólafsson skrifar

,,Skildu rétt, hvar skórinn að þér kreppir. Skildu, hver í bönd þig hneppti og hneppir.” (EB)
Þorsteinn Sæmundsson skrifar

Við erum réttindalaus
Sigurlín Margrét Sigurðardóttir skrifar

Raunir ríka fólksins og bænir þess
Jónas Yngvi Ásgrímsson skrifar

Myglaða nestisboxið og gleymda sítrónan
María Rut Kristinsdóttir skrifar

Talið við okkur áður en þið talið um okkur
Ian McDonald skrifar

Björgunarleiðangur fyrir Heimsmarkmiðin
Antonio Guterres skrifar

Átti ekki að klára dæmið í geðheilbrigðismálum?
Ingveldur Anna Sigurðardóttir skrifar

Tómstunda- og félagsfræðinemar harma ákvörðun Akureyrarbæjar
Hópur nemenda í tómstunda- og félagsmálafræði við HÍ skrifar

Nefhjól á Austurvelli – Skiptir öryggi fólks á fjölmennasta svæði landsins ekki máli?
Daði Rafnsson,Kristján Vigfússon,Margrét Manda Jónsdóttir,Martin Swift skrifar

Óður til Sigga sjéní
Ingvi Þór Georgsson skrifar

Álframleiðsla á Íslandi er ekki bara mikilvæg fyrir Ísland
Guðríður Eldey Arnardóttir skrifar