Flippaðir háskólar? Brynhildur S. Björnsdóttir skrifar 12. apríl 2013 07:00 Nú á dögunum efndi Félag prófessora við ríkisháskóla og Fræðagarður til ráðstefnu um málefni háskólanna þar sem fjölmörg vönduð erindi voru flutt, ásamt líflegum pallborðsumræðum með frambjóðendum. Með fullri virðingu fyrir skuldavanda heimilanna var það kærkomin nýbreytni, í þessari annars ágætu kosningagleði, að ræða eina helstu grunnstoð þessa samfélags – framtíðarauðinn sem liggur í unga fólkinu okkar og menntun þess.Hátt brottfall Þrátt fyrir að menntunarstaða Íslendinga hafi batnað jafnt og þétt frá aldamótum – hefur hún hreinlega ekki batnað mikið í samanburði við önnur OECD-lönd. Þá hefur menntunarstig karla ekki bæst verulega síðan á sjöunda áratug síðustu aldar – þannig að að mestu leyti má rekja aukið menntunarstig þjóðarinnar til aukinnar menntunar kvenna. Hlutfall þeirra sem lokið hafa framhaldsmenntun er undir meðallagi og brottfall í framhaldsskólum og háskólum er með því hæsta sem gengur og gerist innan þessara landa.Komið að þolmörkum Útgjöld á hvern skráðan háskólanema eru nánast helmingi minni en á Norðurlöndum og vel undir meðallagi ef horft er til OECD-landanna. Á sama tíma og háskólanemum hefur fjölgað verulega, hafa heildarfjárveitingar til háskóla á árunum 2008-2012 dregist saman um 15%. Kreppan og allt það. Gripið hefur verið til aukins samstarfs milli háskóla í hagræðingarskyni en samkvæmt Vísinda- og tækniráði hefur ekki verið gripið til annarra heildstæðra hagræðingaraðgerða. Ráðið leggur til ýmsar úrbætur á þessum vanda. Þar á meðal þær að fjárveitingarnar verði hækkaðar í áföngum til ársins 2020, háskólar verði sameinaðir, sett verði ein löggjöf um háskóla og þeim verði fækkað. Þá er uppi hávær krafa í háskólasamfélaginu um að gripið verði til aukinna aðgangshindrana inn á ákveðnar námsbrautir, til að bregðast við fjölgun nemenda.Ríkjandi kennsluhættir Þrátt fyrir að ytra umhverfi hafi gerbreyst og nútímavæðst hafa kennsluhættir almennt lítið breyst. Nemendur eiga að sækja ákveðinn fjölda klukkustunda fyrirlestra á viku, þar sem þeir sitja og kennarar miðla þekkingu sinni, oft með aðstoð glæra eða töflu. Í mest sóttu fyrirlestrunum eiga sama sem engin persónuleg samskipti sér stað milli nemenda og kennara. Nemendur eru þiggjandi áhorfendur og kennarar eru fyrirlesarar.Hugrekki til umbóta Það er verðugt og bráðnauðsynlegt markmið að auka fjárveitingu til háskólanna á næstu árum – en sú starfsemi sem fram fer innan þeirra er jú ein af mikilvægustu grunnstoðum þessa samfélags. Jafnframt þurfum við hugrekki til að kafa dýpra ofan í það hvernig við nýtum best þá fjármuni sem eru þó til staðar í dag. Og þá duga engin vettlingatök eða fælni við róttæka endurskipulagningu. Við þurfum að hugsa þetta upp á nýtt. Við þurfum að þora að spyrja spurninga á borð við: Af hverju er allt þetta brottfall? Henta kennsluaðferðirnar nýrri kynslóð nemenda? Af hverju er meira brottfall hjá opinberum háskólum en þeim einkareknu? Getum við dregið úr kostnaði án þess að draga úr gæðum? Getum við komið betur til móts við þarfir atvinnulífsins? Getum við komið betur til móts við ólíkar þarfir og aðstæður einstaklinga í framhaldsnámi?Flippað háskólanám Við búum í rafrænu upplýsingasamfélagi sem opnar nýjar gáttir í þekkingarmiðlun. Undanfarin ár hefur svokölluð „flippuð kennsla“ (e. flip teaching) verið að ryðja sér til rúms um allan heim. Í stuttu máli felst hún í því að snúa kennsluháttum við þannig að nemendur sæki sér fyrirlestra á netinu en hitti svo kennara til að fá aðstoð við að leysa verkefni og dýpka skilning sinn á námsefninu. Þannig getur nemandinn farið í gegnum fyrirlestrana á sínum eigin hraða – við aðstæður sem hann velur sér sjálfur. Þá skapast svigrúm fyrir persónulegri þekkingarmiðlun, þegar nemandi sækir tíma í skólanum þar sem kennari gengur á milli og sinnir einstaklingum – á þeirra forsendum. Þannig aukum við jafnræði til náms og komum betur til móts við ólíkar aðstæður og þarfir einstaklinga. Jafnframt sköpum við svigrúm fyrir kennara og nýtum betur tíma þeirra. Háskólakennarar kvarta nú sáran yfir því að geta ekki sinnt rannsóknarskyldu sinni en ætlast er til þess að 50% af vinnuskyldu þeirra fari í rannsóknir og þróun. Við höfum nú þegar dæmi um menntastofnanir og einstaka kennara sem hafa tileinkað sér þessa kennsluhætti en Háskólabrú Keilis hefur gengið skrefinu lengra og steig skrefið til fulls vorið 2012, með því að bjóða upp á flippaða kennslu í öllum greinum. Með þessum hætti þyrftum við ekki endilega að grípa til aðgerða á borð við auknar aðgengishindranir til náms en það gæti haft afdrifaríkar afleiðingar – ekki síst í ljósi þess að við erum nú þegar undir meðaltali í framhaldsmenntunarstigi á meðal OECD-landa. Ekki síst gætum við viðhaldið fjölbreyttri flóru af opinberum og einkareknum háskólum – í þeim tilgangi að halda uppi heilbrigðri samkeppni á sviðinu sem hvetur til aukinna gæða og framfara. Þó er auðvitað skynsamlegt að samnýta þætti á borð við stoðþjónustu, sem lúta ekki samkeppnislögmálum. Með flippaðri kennslu leysum við vaxandi húsnæðisvanda háskólanna og komum til móts við ólíkar þarfir nemenda. Við aukum svigrúm kennara til rannsókna um leið og námið gæti hentað fleirum. Er eftir einhverju að bíða? Höfum við hugrekki til að minnka sóun á fjármunum og tíma um leið og við fögnum fjölbreytileikanum? Svo ekki sé talað um minna vesen og meiri sátt! Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Kosningar 2013 Skoðun Mest lesið Leikskóli þarf meira en þak og veggi. Kópavogsmódelið og Akureyrarleiðin sem leið að aukinni velferð barna Anna Elísa Hreiðarsdóttir,Svava Björg Mörk Skoðun Magga Stína! Helga Völundardóttir Skoðun Halldór 4.10.2025 Halldór Að búa til aðalsmenn Kolbrún Baldursdóttir Skoðun Kæra Epli, skilur þú mig? Lilja Dögg Jónsdóttir Skoðun 7 milljarða húsnæðisstuðningur afnuminn… en hvað kemur í staðinn? Vilhjálmur Hilmarsson Skoðun Transumræðan og ruglið um fjölda kynja Einar Steingrímsson Skoðun 752 dánir vegna geðheilsuvanda – enginn vegna fjölþáttaógnar Grímur Atlason Skoðun Slæm innivist skerðir afköst og hækkar kostnað Ingibjörg Magnúsdóttir Skoðun Barnafjölskyldur í Reykjavík eiga betra skilið Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Leikskóli þarf meira en þak og veggi. Kópavogsmódelið og Akureyrarleiðin sem leið að aukinni velferð barna Anna Elísa Hreiðarsdóttir,Svava Björg Mörk skrifar Skoðun Jákvæð áhrif dánaraðstoðar á sorgarferli aðstandenda og umönnunaraðila í Viktoríuríki í Ástralíu Ingrid Kuhlman skrifar Skoðun Kæra Epli, skilur þú mig? Lilja Dögg Jónsdóttir skrifar Skoðun Þorgerður og erlendu dómstólarnir Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Barnafjölskyldur í Reykjavík eiga betra skilið Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Lyftum umræðunni á örlítið hærra plan Jóna Hlíf Halldórsdóttir skrifar Skoðun Lykillinn að hamingju og heilbrigði Auður Kjartansdóttir skrifar Skoðun Staða bænda styrkt Hanna Katrín Friðriksson skrifar Skoðun Transumræðan og ruglið um fjölda kynja Einar Steingrímsson skrifar Skoðun Leikskólar eru ekki munaður Íris Eva Gísladóttir skrifar Skoðun Vísindarannsóknir og þróun – til umhugsunar í tiltekt Þorgerður J. Einarsdóttir skrifar Skoðun 752 dánir vegna geðheilsuvanda – enginn vegna fjölþáttaógnar Grímur Atlason skrifar Skoðun Foreldrar þurfa bara að vera duglegri Björg Magnúsdóttir skrifar Skoðun Kópavogsmódelið – sveigjanleiki á pappír, en álag á foreldrar í raun og veru Örn Arnarson skrifar Skoðun Dýrkeypt eftirlitsleysi Lilja Björk Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Uppgjöf Reykjavíkurborgar í leikskólamálum Finnbjörn A. Hermannsson,Sonja Ýr Þorbergsdóttir skrifar Skoðun Svindl eða sjálfsvernd? Sigurður Árni Reynisson skrifar Skoðun Magga Stína! Helga Völundardóttir skrifar Skoðun Mannauðurinn á vinnustaðnum þarf góða innivist til að dafna Ásta Logadóttir skrifar Skoðun Þetta er námið sem lifir áfram Bryngeir Valdimarsson skrifar Skoðun Árborg - spennandi kostur fyrir öll Guðný Björk Pálmadóttir skrifar Skoðun Tökum á glæpahópum af meiri þunga Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Minntist ekkert á Evrópusambandið Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Hugsum stórt í skipulags- og samgöngumálum Hilmar Ingimundarson skrifar Skoðun Eitt eilífðar smáblóm Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Betri mönnun er lykillinn Skúli Helgason,Sabine Leskopf skrifar Skoðun Borgarhönnunarstefna, sú fyrsta sinnar tegundar í Reykjavík Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Hversu oft á að fresta framtíðinni? Erna Magnúsdóttir,Stefán Þórarinn Sigurðsson skrifar Skoðun Getur Ísland staðið fremst í heilsutækni? Arna Harðardóttir skrifar Skoðun Slæm innivist skerðir afköst og hækkar kostnað Ingibjörg Magnúsdóttir skrifar Sjá meira
Nú á dögunum efndi Félag prófessora við ríkisháskóla og Fræðagarður til ráðstefnu um málefni háskólanna þar sem fjölmörg vönduð erindi voru flutt, ásamt líflegum pallborðsumræðum með frambjóðendum. Með fullri virðingu fyrir skuldavanda heimilanna var það kærkomin nýbreytni, í þessari annars ágætu kosningagleði, að ræða eina helstu grunnstoð þessa samfélags – framtíðarauðinn sem liggur í unga fólkinu okkar og menntun þess.Hátt brottfall Þrátt fyrir að menntunarstaða Íslendinga hafi batnað jafnt og þétt frá aldamótum – hefur hún hreinlega ekki batnað mikið í samanburði við önnur OECD-lönd. Þá hefur menntunarstig karla ekki bæst verulega síðan á sjöunda áratug síðustu aldar – þannig að að mestu leyti má rekja aukið menntunarstig þjóðarinnar til aukinnar menntunar kvenna. Hlutfall þeirra sem lokið hafa framhaldsmenntun er undir meðallagi og brottfall í framhaldsskólum og háskólum er með því hæsta sem gengur og gerist innan þessara landa.Komið að þolmörkum Útgjöld á hvern skráðan háskólanema eru nánast helmingi minni en á Norðurlöndum og vel undir meðallagi ef horft er til OECD-landanna. Á sama tíma og háskólanemum hefur fjölgað verulega, hafa heildarfjárveitingar til háskóla á árunum 2008-2012 dregist saman um 15%. Kreppan og allt það. Gripið hefur verið til aukins samstarfs milli háskóla í hagræðingarskyni en samkvæmt Vísinda- og tækniráði hefur ekki verið gripið til annarra heildstæðra hagræðingaraðgerða. Ráðið leggur til ýmsar úrbætur á þessum vanda. Þar á meðal þær að fjárveitingarnar verði hækkaðar í áföngum til ársins 2020, háskólar verði sameinaðir, sett verði ein löggjöf um háskóla og þeim verði fækkað. Þá er uppi hávær krafa í háskólasamfélaginu um að gripið verði til aukinna aðgangshindrana inn á ákveðnar námsbrautir, til að bregðast við fjölgun nemenda.Ríkjandi kennsluhættir Þrátt fyrir að ytra umhverfi hafi gerbreyst og nútímavæðst hafa kennsluhættir almennt lítið breyst. Nemendur eiga að sækja ákveðinn fjölda klukkustunda fyrirlestra á viku, þar sem þeir sitja og kennarar miðla þekkingu sinni, oft með aðstoð glæra eða töflu. Í mest sóttu fyrirlestrunum eiga sama sem engin persónuleg samskipti sér stað milli nemenda og kennara. Nemendur eru þiggjandi áhorfendur og kennarar eru fyrirlesarar.Hugrekki til umbóta Það er verðugt og bráðnauðsynlegt markmið að auka fjárveitingu til háskólanna á næstu árum – en sú starfsemi sem fram fer innan þeirra er jú ein af mikilvægustu grunnstoðum þessa samfélags. Jafnframt þurfum við hugrekki til að kafa dýpra ofan í það hvernig við nýtum best þá fjármuni sem eru þó til staðar í dag. Og þá duga engin vettlingatök eða fælni við róttæka endurskipulagningu. Við þurfum að hugsa þetta upp á nýtt. Við þurfum að þora að spyrja spurninga á borð við: Af hverju er allt þetta brottfall? Henta kennsluaðferðirnar nýrri kynslóð nemenda? Af hverju er meira brottfall hjá opinberum háskólum en þeim einkareknu? Getum við dregið úr kostnaði án þess að draga úr gæðum? Getum við komið betur til móts við þarfir atvinnulífsins? Getum við komið betur til móts við ólíkar þarfir og aðstæður einstaklinga í framhaldsnámi?Flippað háskólanám Við búum í rafrænu upplýsingasamfélagi sem opnar nýjar gáttir í þekkingarmiðlun. Undanfarin ár hefur svokölluð „flippuð kennsla“ (e. flip teaching) verið að ryðja sér til rúms um allan heim. Í stuttu máli felst hún í því að snúa kennsluháttum við þannig að nemendur sæki sér fyrirlestra á netinu en hitti svo kennara til að fá aðstoð við að leysa verkefni og dýpka skilning sinn á námsefninu. Þannig getur nemandinn farið í gegnum fyrirlestrana á sínum eigin hraða – við aðstæður sem hann velur sér sjálfur. Þá skapast svigrúm fyrir persónulegri þekkingarmiðlun, þegar nemandi sækir tíma í skólanum þar sem kennari gengur á milli og sinnir einstaklingum – á þeirra forsendum. Þannig aukum við jafnræði til náms og komum betur til móts við ólíkar aðstæður og þarfir einstaklinga. Jafnframt sköpum við svigrúm fyrir kennara og nýtum betur tíma þeirra. Háskólakennarar kvarta nú sáran yfir því að geta ekki sinnt rannsóknarskyldu sinni en ætlast er til þess að 50% af vinnuskyldu þeirra fari í rannsóknir og þróun. Við höfum nú þegar dæmi um menntastofnanir og einstaka kennara sem hafa tileinkað sér þessa kennsluhætti en Háskólabrú Keilis hefur gengið skrefinu lengra og steig skrefið til fulls vorið 2012, með því að bjóða upp á flippaða kennslu í öllum greinum. Með þessum hætti þyrftum við ekki endilega að grípa til aðgerða á borð við auknar aðgengishindranir til náms en það gæti haft afdrifaríkar afleiðingar – ekki síst í ljósi þess að við erum nú þegar undir meðaltali í framhaldsmenntunarstigi á meðal OECD-landa. Ekki síst gætum við viðhaldið fjölbreyttri flóru af opinberum og einkareknum háskólum – í þeim tilgangi að halda uppi heilbrigðri samkeppni á sviðinu sem hvetur til aukinna gæða og framfara. Þó er auðvitað skynsamlegt að samnýta þætti á borð við stoðþjónustu, sem lúta ekki samkeppnislögmálum. Með flippaðri kennslu leysum við vaxandi húsnæðisvanda háskólanna og komum til móts við ólíkar þarfir nemenda. Við aukum svigrúm kennara til rannsókna um leið og námið gæti hentað fleirum. Er eftir einhverju að bíða? Höfum við hugrekki til að minnka sóun á fjármunum og tíma um leið og við fögnum fjölbreytileikanum? Svo ekki sé talað um minna vesen og meiri sátt!
Leikskóli þarf meira en þak og veggi. Kópavogsmódelið og Akureyrarleiðin sem leið að aukinni velferð barna Anna Elísa Hreiðarsdóttir,Svava Björg Mörk Skoðun
Skoðun Leikskóli þarf meira en þak og veggi. Kópavogsmódelið og Akureyrarleiðin sem leið að aukinni velferð barna Anna Elísa Hreiðarsdóttir,Svava Björg Mörk skrifar
Skoðun Jákvæð áhrif dánaraðstoðar á sorgarferli aðstandenda og umönnunaraðila í Viktoríuríki í Ástralíu Ingrid Kuhlman skrifar
Skoðun Kópavogsmódelið – sveigjanleiki á pappír, en álag á foreldrar í raun og veru Örn Arnarson skrifar
Skoðun Uppgjöf Reykjavíkurborgar í leikskólamálum Finnbjörn A. Hermannsson,Sonja Ýr Þorbergsdóttir skrifar
Skoðun Borgarhönnunarstefna, sú fyrsta sinnar tegundar í Reykjavík Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar
Leikskóli þarf meira en þak og veggi. Kópavogsmódelið og Akureyrarleiðin sem leið að aukinni velferð barna Anna Elísa Hreiðarsdóttir,Svava Björg Mörk Skoðun