Norræna byggðin á Grænlandi lét eftir sig glæsileg mannvirki Kristján Már Unnarsson skrifar 11. desember 2016 08:15 Edda Lyberth fararstjóri leikur söguna með tilþrifum við Þjóðhildarkirkju í Brattahlíð, landnámsjörð Eiriks rauða á Grænlandi. Kirkjan var reist í tilefni afmælis landafundanna árið 2000 í mynd upphaflegar kirkju Þjóðhildar, eiginkonu Eiríks. Stöð 2/Kristján Már Unnarsson. Norræna byggðin, sem myndaðist á Grænlandi með landnámi Eiríks rauða og mörghundruð Íslendinga fyrir um þúsund árum, skyldi eftir sig stærri steinbyggingar en varðveist hafa á Íslandi frá miðöldum. Rústir stórrar dómkirkju að Görðum, veglegs biskupsseturs og tveggja fjósa, sem gátu hýst um eitthundrað kýr, eru vitnisburður um þvílíkt ríkidæmi að illskiljanlegt er hversvegna byggðin eyddist og fólkið hvarf. Í næstum tveimur þáttum Landnemanna á Stöð 2 verður fjallað um íslenska landnámið á Grænlandi og hinar fornu byggðir heimsóttar. Saga Eiríks rauða verður skoðuð og reynt að grafast fyrir um hvað varð um norræna fólkið. Við Hvalseyjarkirkju á Grænlandi. Eiríkur Hilmisson hljóðmaður og Friðrik Þór Halldórsson kvikmyndatökumaður við upptökur.Stöð 2/Kristján Már Unnarsson.Síðustu heimildir um byggðina eru frá brúðkaupi í Hvalseyjarkirkju árið 1408 og þá virtist allt með felldu. Síðan hefur ekkert spurst til þjóðarinnar. Hvalseyjarkirkja stendur enn að mestu uppi sem veglegasti minnisvarðinn um hina horfnu byggð, sannkallað krúnudjásn. Dómkirkjan að Görðum var hins vegar mun stærri og er talin hafa verið nokkuð heilleg fram á átjándu öld, þegar nýir norrænir landnemar í umboði dönsku krúnunnar byrjuðu að endurnýta grjóthleðslur hennar til að reisa nýjar byggingar. Eftir stendur aðeins grunnur dómkirkjunnar. Engu að síður hefur það sterk áhrif á Íslendinga nútímans að ganga um þessar minjar og kynnast sögunni. Undrun vekur hversu stór björgin eru sem höggvin voru í byggingarnar úr fjallinu fyrir ofan og ráðgáta hvernig tókst að flytja þau úr stað og stafla þeim upp.Íslenskir ferðamenn á vegum Bændaferða hlýða á fróðleiksmola fararstjóra í steikjandi hita við rústir Hvalseyjarkirkju.Stöð 2/Kristján Már Unnarsson. „Eiríkur kvað menn mjög mundu fýsa þangað ef landið héti vel,“ segir í Landnámabók um nafngift Grænlands. „Eiríkur var bara alls ekkert að gabba,“ segir Ingvi Þorsteinsson náttúrufræðingur en í þættinum verður því velt upp hvort nafngiftin hafi nokkuð verið út í hött miðað við veðursældina sem ríkir í Eystribyggð. Skammt frá Brattahlíð, landnámsbæ Eiríks rauða, má enn í dag finna iðagrænar fjallshlíðar og skógi vaxna dali.Skógi vaxnar hlíðar Eiríksfjarðar kvikmyndaðar fyrir Landnemana á Stöð 2. Þarna gæti Eirikur rauði hafa fengið hugmyndina að nafngift Grænlands,Stöð 2/Kristján Már Unnarsson.Landnemarnir eru á dagskrá á mánudagskvöld klukkan 19.20, í opinni dagskrá strax að loknum fréttum. Hér má sjá sýnishorn úr þættinum. Þeir sem misstu af síðasta þætti geta séð hann kl. 16.50 í dag en þættirnir eru endursýndir á Stöð 2 síðdegis á sunnudögum. Ferðamennska á Íslandi Grænland Landnemarnir Tengdar fréttir Landnámsöskulagið leiðrétt til ársins 877 Leiðrétta þarf helsta tímamæli landnámsins um sex ár eftir að ný rannsókn sýndi að landnámsöskulagið er ranglega tímasett. 9. desember 2016 20:00 Landnemarnir - Þrælahald og kvennabúr Geirmundar heljarskinns „Það segja vitrir menn, að hann hafi göfgastur verið allra landnámsmanna á Íslandi,“ segir Landnámabók um Geirmund heljarskinn. 11. mars 2016 14:23 Landnemarnir sigla áfram til Grænlands og Vínlands Landnám Íslendinga á Grænlandi með siglingu Eiríks rauða árið 985 og dularfullt hvarf norrænu þjóðarinnar um 500 árum síðar er meðal þess fjallað verður um í þáttaröðinni "Landnemarnir“ sem heldur áfram á Stöð 2 í vetur. 13. nóvember 2016 10:15 Voru skógarnir svona veglegir við landnám? "Ég er sannfærður um það að allt láglendi landsins hafi litið svona út eins og þessi mynd sýnir,” segir Sveinn Runólfsson, fyrrverandi landgræðslustjóri. 20. nóvember 2016 12:00 Mest lesið Vaktin: Robert Francis Prevost er nýr páfi Erlent Lá alblóðugur á gangstétt eftir að hafa komist undan árás æskuvinarins Innlent Hafi verið rangkynjuð oftar en hún geti talið og segir transfóbíu bitna á öllum Innlent Segist hafa tryllst þegar Hafdís hótaði forræðissviptingu Innlent „Hann var með háðslegt glott, þetta var svo lítið mál“ Innlent Borin út úr Bríetartúni: „Það er búið að ræna mig öllu“ Innlent Þungt hugsi og í áfalli Innlent Samþykktu Trump-samninginn einróma Erlent Vantraust á framkvæmdastjóra Félagsbústaða talið alvarlegt Innlent „Rotnir starfshættir og ríkisrekið ofbeldi gegn borgurunum“ Innlent Fleiri fréttir „Hún er albesti vinur minn“ Loftslagsmál sitji á hakanum vegna stríða og heimsfaraldurs „Þeir sem búa í glerhúsi ættu að spara grjótkastið“ „Svik við lögreglumannastéttina“ og slái hann „mjög illa“ Átta ára fangelsi í sögulegu fíkniefnamáli Einn rólegur, annar afar ósáttur Skólaþorpið í Laugardal: Syðri innkeyrslunni lokað og 256 bílastæði fjarlægð „Gott að eldast“ í tuttugu og tveimur sveitarfélögum Uppsagnir á Þjóðminjasafninu Lítil Björg dró stóra Hildi í land Nýr páfi, svik við almenning og loðnasti starfsmaður Rimaskóla Lá alblóðugur á gangstétt eftir að hafa komist undan árás æskuvinarins Þungt hugsi og í áfalli Telja Jón Þór hafa tryllst af afbrýðissemi Viðsnúningur eftir krappan dans Vantraust á framkvæmdastjóra Félagsbústaða talið alvarlegt Rúmir níu milljarðar runnið úr ríkissjóði til flokkanna Ólafur Þór undrandi og dómsmálaráðherra talar um svik við þjóðina Heilsa, vellíðan, friður, réttlæti og jöfnuður mikilvægustu markmiðin Svik við almenning, kerfið og samstarfsfólk Ein breyting á stjórn sem leggja á niður „Rotnir starfshættir og ríkisrekið ofbeldi gegn borgurunum“ Miklum meirihluta finnst auglýsingar SFS slæmar Hafdís hafi bara umlað „hann reyndi að drepa mig“ Annar snarpur skjálfti í Ljósufjallakerfi Hafi verið rangkynjuð oftar en hún geti talið og segir transfóbíu bitna á öllum „Þetta er mál sem varðar ekki einungis kaþólsku kirkjuna“ „Íslenskir bankar eru með belti, axlabönd, sikrisnælur og hjálma“ „Þetta er svona eitraður kokteill” Til skoðunar hvort hægt sé að innheimta leigu beint af tekjum Sjá meira
Norræna byggðin, sem myndaðist á Grænlandi með landnámi Eiríks rauða og mörghundruð Íslendinga fyrir um þúsund árum, skyldi eftir sig stærri steinbyggingar en varðveist hafa á Íslandi frá miðöldum. Rústir stórrar dómkirkju að Görðum, veglegs biskupsseturs og tveggja fjósa, sem gátu hýst um eitthundrað kýr, eru vitnisburður um þvílíkt ríkidæmi að illskiljanlegt er hversvegna byggðin eyddist og fólkið hvarf. Í næstum tveimur þáttum Landnemanna á Stöð 2 verður fjallað um íslenska landnámið á Grænlandi og hinar fornu byggðir heimsóttar. Saga Eiríks rauða verður skoðuð og reynt að grafast fyrir um hvað varð um norræna fólkið. Við Hvalseyjarkirkju á Grænlandi. Eiríkur Hilmisson hljóðmaður og Friðrik Þór Halldórsson kvikmyndatökumaður við upptökur.Stöð 2/Kristján Már Unnarsson.Síðustu heimildir um byggðina eru frá brúðkaupi í Hvalseyjarkirkju árið 1408 og þá virtist allt með felldu. Síðan hefur ekkert spurst til þjóðarinnar. Hvalseyjarkirkja stendur enn að mestu uppi sem veglegasti minnisvarðinn um hina horfnu byggð, sannkallað krúnudjásn. Dómkirkjan að Görðum var hins vegar mun stærri og er talin hafa verið nokkuð heilleg fram á átjándu öld, þegar nýir norrænir landnemar í umboði dönsku krúnunnar byrjuðu að endurnýta grjóthleðslur hennar til að reisa nýjar byggingar. Eftir stendur aðeins grunnur dómkirkjunnar. Engu að síður hefur það sterk áhrif á Íslendinga nútímans að ganga um þessar minjar og kynnast sögunni. Undrun vekur hversu stór björgin eru sem höggvin voru í byggingarnar úr fjallinu fyrir ofan og ráðgáta hvernig tókst að flytja þau úr stað og stafla þeim upp.Íslenskir ferðamenn á vegum Bændaferða hlýða á fróðleiksmola fararstjóra í steikjandi hita við rústir Hvalseyjarkirkju.Stöð 2/Kristján Már Unnarsson. „Eiríkur kvað menn mjög mundu fýsa þangað ef landið héti vel,“ segir í Landnámabók um nafngift Grænlands. „Eiríkur var bara alls ekkert að gabba,“ segir Ingvi Þorsteinsson náttúrufræðingur en í þættinum verður því velt upp hvort nafngiftin hafi nokkuð verið út í hött miðað við veðursældina sem ríkir í Eystribyggð. Skammt frá Brattahlíð, landnámsbæ Eiríks rauða, má enn í dag finna iðagrænar fjallshlíðar og skógi vaxna dali.Skógi vaxnar hlíðar Eiríksfjarðar kvikmyndaðar fyrir Landnemana á Stöð 2. Þarna gæti Eirikur rauði hafa fengið hugmyndina að nafngift Grænlands,Stöð 2/Kristján Már Unnarsson.Landnemarnir eru á dagskrá á mánudagskvöld klukkan 19.20, í opinni dagskrá strax að loknum fréttum. Hér má sjá sýnishorn úr þættinum. Þeir sem misstu af síðasta þætti geta séð hann kl. 16.50 í dag en þættirnir eru endursýndir á Stöð 2 síðdegis á sunnudögum.
Ferðamennska á Íslandi Grænland Landnemarnir Tengdar fréttir Landnámsöskulagið leiðrétt til ársins 877 Leiðrétta þarf helsta tímamæli landnámsins um sex ár eftir að ný rannsókn sýndi að landnámsöskulagið er ranglega tímasett. 9. desember 2016 20:00 Landnemarnir - Þrælahald og kvennabúr Geirmundar heljarskinns „Það segja vitrir menn, að hann hafi göfgastur verið allra landnámsmanna á Íslandi,“ segir Landnámabók um Geirmund heljarskinn. 11. mars 2016 14:23 Landnemarnir sigla áfram til Grænlands og Vínlands Landnám Íslendinga á Grænlandi með siglingu Eiríks rauða árið 985 og dularfullt hvarf norrænu þjóðarinnar um 500 árum síðar er meðal þess fjallað verður um í þáttaröðinni "Landnemarnir“ sem heldur áfram á Stöð 2 í vetur. 13. nóvember 2016 10:15 Voru skógarnir svona veglegir við landnám? "Ég er sannfærður um það að allt láglendi landsins hafi litið svona út eins og þessi mynd sýnir,” segir Sveinn Runólfsson, fyrrverandi landgræðslustjóri. 20. nóvember 2016 12:00 Mest lesið Vaktin: Robert Francis Prevost er nýr páfi Erlent Lá alblóðugur á gangstétt eftir að hafa komist undan árás æskuvinarins Innlent Hafi verið rangkynjuð oftar en hún geti talið og segir transfóbíu bitna á öllum Innlent Segist hafa tryllst þegar Hafdís hótaði forræðissviptingu Innlent „Hann var með háðslegt glott, þetta var svo lítið mál“ Innlent Borin út úr Bríetartúni: „Það er búið að ræna mig öllu“ Innlent Þungt hugsi og í áfalli Innlent Samþykktu Trump-samninginn einróma Erlent Vantraust á framkvæmdastjóra Félagsbústaða talið alvarlegt Innlent „Rotnir starfshættir og ríkisrekið ofbeldi gegn borgurunum“ Innlent Fleiri fréttir „Hún er albesti vinur minn“ Loftslagsmál sitji á hakanum vegna stríða og heimsfaraldurs „Þeir sem búa í glerhúsi ættu að spara grjótkastið“ „Svik við lögreglumannastéttina“ og slái hann „mjög illa“ Átta ára fangelsi í sögulegu fíkniefnamáli Einn rólegur, annar afar ósáttur Skólaþorpið í Laugardal: Syðri innkeyrslunni lokað og 256 bílastæði fjarlægð „Gott að eldast“ í tuttugu og tveimur sveitarfélögum Uppsagnir á Þjóðminjasafninu Lítil Björg dró stóra Hildi í land Nýr páfi, svik við almenning og loðnasti starfsmaður Rimaskóla Lá alblóðugur á gangstétt eftir að hafa komist undan árás æskuvinarins Þungt hugsi og í áfalli Telja Jón Þór hafa tryllst af afbrýðissemi Viðsnúningur eftir krappan dans Vantraust á framkvæmdastjóra Félagsbústaða talið alvarlegt Rúmir níu milljarðar runnið úr ríkissjóði til flokkanna Ólafur Þór undrandi og dómsmálaráðherra talar um svik við þjóðina Heilsa, vellíðan, friður, réttlæti og jöfnuður mikilvægustu markmiðin Svik við almenning, kerfið og samstarfsfólk Ein breyting á stjórn sem leggja á niður „Rotnir starfshættir og ríkisrekið ofbeldi gegn borgurunum“ Miklum meirihluta finnst auglýsingar SFS slæmar Hafdís hafi bara umlað „hann reyndi að drepa mig“ Annar snarpur skjálfti í Ljósufjallakerfi Hafi verið rangkynjuð oftar en hún geti talið og segir transfóbíu bitna á öllum „Þetta er mál sem varðar ekki einungis kaþólsku kirkjuna“ „Íslenskir bankar eru með belti, axlabönd, sikrisnælur og hjálma“ „Þetta er svona eitraður kokteill” Til skoðunar hvort hægt sé að innheimta leigu beint af tekjum Sjá meira
Landnámsöskulagið leiðrétt til ársins 877 Leiðrétta þarf helsta tímamæli landnámsins um sex ár eftir að ný rannsókn sýndi að landnámsöskulagið er ranglega tímasett. 9. desember 2016 20:00
Landnemarnir - Þrælahald og kvennabúr Geirmundar heljarskinns „Það segja vitrir menn, að hann hafi göfgastur verið allra landnámsmanna á Íslandi,“ segir Landnámabók um Geirmund heljarskinn. 11. mars 2016 14:23
Landnemarnir sigla áfram til Grænlands og Vínlands Landnám Íslendinga á Grænlandi með siglingu Eiríks rauða árið 985 og dularfullt hvarf norrænu þjóðarinnar um 500 árum síðar er meðal þess fjallað verður um í þáttaröðinni "Landnemarnir“ sem heldur áfram á Stöð 2 í vetur. 13. nóvember 2016 10:15
Voru skógarnir svona veglegir við landnám? "Ég er sannfærður um það að allt láglendi landsins hafi litið svona út eins og þessi mynd sýnir,” segir Sveinn Runólfsson, fyrrverandi landgræðslustjóri. 20. nóvember 2016 12:00