Treyst á vanþekkingu

Kvikmyndahátíðin Stockfish stendur nú sem hæst í Bíó Paradís og að þessu sinni er lögð áhersla á umhverfismálin. Á meðal mynda sem takast á við umhverfismál með einum eða öðrum hætti er heimildarmyndin Línudans eftir Ólaf Rögnvaldsson. Myndin lýsir tæplega fimm ára baráttu bænda, landeigenda og náttúruverndarsamtaka gegn lagningu Blöndulínu 3, sem Landsnet hyggst leggja frá Blönduvirkjun til Akureyrar, um Vatnsskarð, Skagafjörð, Öxnadalsheiði og Hörgárdal.

Ólafur segir að áhugi hans á efninu hafi fyrst vaknað fyrir hálfgerða tilviljun. „Ég kynntist fólki úr Skagafirðinum árið 2011 en um vorið 2012 komu þessir sveitungar saman í fyrsta skipti til þess að setjast yfir þessi mál og funda í gömlu fjárhúsi í Skagafirði. Það var rétt eftir að frummatsskýrslan kom út og ég sá fljótlega að mig langaði til þess að gera mynd um þessa baráttu frá upphafi til enda. Ég vissi að þetta væri öflugur hópur fólks sem hefði þekkingu á mörgum sviðum og að auki bæði baráttuglatt fólk og skemmtilegt. Ég vissi líka að þetta yrði engin venjuleg barátta því mér fannst ég hafa nasasjón af því frá upphafi. Þannig að ég mætti hjá þeim á þennan fyrsta fund og fylgdi þessu eftir í ein tvö ár áður en ég fór að leita að fjármögnun eða einhverju slíku.

Þetta snerist líka ekki síður um áhuga minn á því að menn passi upp á íslenska náttúru. Eins hef ég gaman af því að gera myndir um baráttu fólks þannig að þarna gat ég sameinað þessi áhugamál mín.“

Ólafur segir að heimildarmyndir geti verið ákaflega gott og mikilvægt verkfæri í baráttu fyrir góðum málefnum á borð við þessi. „Það er mikilvægt að skrásetja þessi mál og þessi mynd spannar vel á fimmta ár og það hefur mjög mikið gerst á þeim tíma. Upphaflega sagði Landsnet að það væri fullkomlega óraunhæft að gera þetta með þeim hætti sem farið var fram á, vegna þess að það kosti fimm til sex sinnum meira að setja þetta í jörð. En baráttan gengur ekki út á það að koma í veg fyrir línulögnina, því það átta sig allir á því að það þarf að styrkja netið, heldur með hvaða hætti það er gert og hvaða áhrif það hefur á umhverfið.

En það sem almenningur áttar sig ekki á er þessi stærðargráða. Þegar menn tala um að það vanti rafmagn í mjólkurbúið á Akureyri eða eitthvað slíkt þá þarf ekki 220 kV háspennulínu til þess. Það er eins og að Vegagerðin segði að vegna þess að umferðin hafi aukist þá þurfi að breikka vegina um þrjár akreinar í hvora átt. Þá skilja það allir að það er bull. En þegar talað er um línurnar þá er treyst á þekkingarleysi vegna þess að fólk skilur ekki þessar stærðir. Landsnet treystir á vanþekkingu almennings og skammtar fólki upplýsingar úr hnefa og það mjög takmarkað og sér í hag.“

Þrátt fyrir að málinu sé í raun ekki lokið ákvað Ólafur að ljúka gerð myndarinnar enda er ekki nýrra frétta að vænta á næstunni. „Þeir voru gerðir afturrækir með þessa línu fyrir ári síðan af því að þeir fóru ekki að lögum. Það hefur ekkert heyrst frá þeim síðan, þannig að staðan er í raun og veru þannig nú að línan er í salti og það veit enginn hvað verður. Þetta er að mörgu leyti sambærilegt mál við það sem var í gangi á Suðurnesjum þar sem þeir voru gerðir afturreka líka eftir baráttu fólksins þar og ég kem líka inn á það mál í minni mynd.”

Línudans verður frumsýnd á Stockfish í dag kl. 18 og þar gefst gott tækifæri fyrir þá sem vilja kynnast þessu áhugaverða máli betur.

Greinin birtist fyrst í Fréttablaðinu 28. febrúar.