Gleymmérei - Rými til heilsuræktar í annríki háskólalífsins Aníta Hinriksdóttir og Krister Blær Jónsson skrifar 29. júlí 2019 20:10 Heilsa er umræðuefni sem ávallt virðist fanga huga fólks, enda snýst umræðan um aðferðir til að öðlast góða heilsu, stuðla að heilbrigðu líferni og að líða almennt sem best. Góð heilsa er jú gulli betri. Misjafnar hugmyndir eru á lofti um hvað felist raunverulega í góðri heilsu og virðist svarið fara alfarið eftir viðmælandanum hverju sinni. Líklega er hægt að sammælast um að góð heilsa felist í andlegri, jafnt og líkamlegri, vellíðan sem gerir fólki kleift að sinna hugans lystisemdum án takmarka. Má þá einu gilda um hvort það felist í því að stunda útivist eða í því að hringa sig í sófanum og láta þreytu líða úr sér. Góð heilsa, í öllum sínum víða skilningi, auðveldar áskoranir hins daglega lífs og verður því að teljast ansi verðugt keppikefli. Heilsurækt er þó hugtak sem auðvelt er að einskorða við líkamsrækt þó svo að áhrif andlegrar vellíðan á heilsu sé eitthvað sem ekki verður litið framhjá. Heilsa og vellíðan eru samtvinnuð hugtök og liggja oft sömu orsakir að baki andlegra- og líkamlegra kvilla, eins og margir þekkja e.t.v. á eigin skinni. Streita og álag geta, svo dæmi sé tekið, legið að baki hvort tveggja höfuðverk og andlegri vanlíðan. Af þeim ástæðum er mikilvægt að fólk hafi tíma aflögu fyrir sjálft sig og safni ekki upp álagi og streitu sem nær ógjörningur er að vinna úr. Raunin er hins vegar sú að oftar en ekki er fólk undir of miklu álagi, úr mörgum áttum, án þess einu sinni að átta sig á því. Þetta leiðir til stress, eftirsjár vegna ókláraða verka og, eins og gefur að skilja, skerts tíma til sjálfsræktar. Háskólanemar, og eflaust fleiri, kannast án efa við þá stöðu að sitja fyrirlestra, skila verkefnum, læra fyrir próf, vinna í hluta- eða fullu starfi, sinna fjölskyldunni og að lokum finna tíma fyrir sjálfan sig. Þetta er því miður jafna, sem fyrir gríðarlega marga, gengur hreinlega ekki upp og er þá tíminn fyrir sjálfsrækt sá hluti sem dettur hvað oftast út. Könnun á geðheilsu nemenda á háskólastigi, sem gerð var á vegum Háskóla Íslands, Háskólans á Akureyri og Háskólans í Reykjavík, varpaði ljósi á gríðarlega alvarlega stöðu nemenda við skólana, þar sem þriðjungur þeirra sýndi einkenni miðlungs eða alvarlegs þunglyndis. Þó annríkið megi teljast nóg fyrir, er einnig staðreynd að margir þurfa að eyða miklum tíma í að komast á milli staða. Eðli málsins samkvæmt, myndi sá tími sem gæti farið í heilsurækt aukast til muna ef minni tími færi í að endasendast borgarhorna á milli og hægt væri t.d. að ganga að þjónustu eins og líkamsræktaraðstöðu á háskólasvæðinu sjálfu. Háskóli Íslands hefur að vísu íþróttahús til umráða, en enn virðist vera rými fyrir umbætur í þeim málum. Háskólasamfélagið er afar stórt og fjölbreytt, með öllum sínum 12.000 nemendum, og þó að sumir hafi tök á því að renna við í ræktinni á leiðinni einhvert, með tilheyrandi ferðatíma, fyrirhöfn og kostnaði, hafa ekki allir tök á því að sækja á önnur mið til líkamsræktar. Tilkoma enn betri líkamsræktaraðstöðu yrði skólanum svo sannarlega til framdráttar og ætti háskólasamfélagið allt að stuðla að eins sjálfsögðum hlut og svigrými til sjálfræktar í hvívetna. Í kjölfar vitundarvakningarinnar um geð- og lýðheilsu hefur þó ýmislegt áunnist á undanförnum árum. Stúdentaráð Háskóla Íslands hefur til að mynda sett geðheilsu nemenda í forgang og nú hefur Háskólinn bætt tveimur 50% stöðum sálfræðinga við þá einu sem fyrir var. Eins hefur Geðfræðslufélagið Hugrún unnið frábært starf og slík samtök geta aldeilis kallast búbót fyrir háskólasamfélagið og samfélagið sem heild. Þrátt fyrir vitundarvakninguna, virðast einstaklingar sem gefa sér tíma fyrir sjálfan sig oft vera stimplaðir sem eigingjarnir, innhverfir eða ófélagslyndir. Að sama skapi virðist hreyfing aðeins teljast sem hreyfing ef hlaupnir eru 10km, lyft þungt eða hjólað langt. Það meðalhóf sem vænlegast er til heilsu virðist vera dottið úr almennri umræðu. Hreyfing er nefnilega líka að ganga í skólann, hjóla í búðina eða taka stigann í stað lyftu; Hlutir sem auðveldir eru í framkvæmd og vænlegir til þess að innleiða í daglega rútínu. Margir gera sér ekki almennilega grein fyrir hvar skóinn kreppir þegar eigin líðan er annars vegar. Ljóst er því að mikilvægt er að opna umræðuna um líðan og tilfinningar enn frekar. Hin gríðarlega fjölbreytta flóra fólks þarf að fá tækifæri til þess átta sig á því hvað hefur áhrif á eigin líðan ásamt því að fá svigrúm til að rækta hana, andlega jafnt sem líkamlega. Höfundar eru varafulltrúi í Stúdentaráði fyrir Röskvu á menntavísindasviði og fyrrverandi stúdentaráðsliði Röskvu á heilbrigðisvísindasviði. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Heilbrigðismál Skóla - og menntamál Mest lesið Umbætur á skólakerfinu. Hættum að ljúga. Hættum því alveg og hættum því strax Atli Harðarson Skoðun Er ég ömurlegt foreldri ef ég segi nei við barnið mitt? Stefán Þorri Helgason Skoðun Þátttökuverðlaun Þórdísar Ragnar Þór Pétursson Skoðun Seljum börnum nikótín! Hugi Halldórsson Skoðun Ákall til ESB-sinna: Hvar eru undanþágurnar? Einar Jóhannes Guðnason Skoðun Vindorkuvæðing í skjóli nætur Kristín Helga Gunnarsdóttir Skoðun Sundrung á vinstri væng Jökull Sólberg Auðunsson Skoðun Fjármálaráðherra búinn að segja A Ögmundur Jónasson Skoðun Hvar liggur ábyrgð hins fullorðna á hegðun ungmenna í samfélaginu? Rakel Guðbjörnsdóttir Skoðun Þegar samfélagið missir vinnuna Hrafn Splidt Þorvaldsson Skoðun Skoðun Skoðun Seljum börnum nikótín! Hugi Halldórsson skrifar Skoðun Sundrung á vinstri væng Jökull Sólberg Auðunsson skrifar Skoðun Þegar samfélagið missir vinnuna Hrafn Splidt Þorvaldsson skrifar Skoðun Akademískt frelsi og ókurteisi Kolbeinn H. Stefánsson skrifar Skoðun Hvar liggur ábyrgð hins fullorðna á hegðun ungmenna í samfélaginu? Rakel Guðbjörnsdóttir skrifar Skoðun Yfir hverju er verið að brosa? Árni Kristjánsson skrifar Skoðun Umbætur á skólakerfinu. Hættum að ljúga. Hættum því alveg og hættum því strax Atli Harðarson skrifar Skoðun Stjórnvöld sem fjárfestatenglar Baldur Thorlacius skrifar Skoðun Ákall til ESB-sinna: Hvar eru undanþágurnar? Einar Jóhannes Guðnason skrifar Skoðun Er ég ömurlegt foreldri ef ég segi nei við barnið mitt? Stefán Þorri Helgason skrifar Skoðun Vindorkuvæðing í skjóli nætur Kristín Helga Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Þátttökuverðlaun Þórdísar Ragnar Þór Pétursson skrifar Skoðun Fjármálaráðherra búinn að segja A Ögmundur Jónasson skrifar Skoðun Hagfræði-tilgáta ómeðtekin Karl Guðlaugsson skrifar Skoðun Ótryggt aðgengi á Veðurstofureit Friðjón R. Friðjónsson skrifar Skoðun Stattu vörð um launin þín Davíð Aron Routley skrifar Skoðun Byggjum fyrir eldra fólk, ekki ungt Ólafur Margeirsson skrifar Skoðun Hlustum í eitt skipti á foreldra Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Hugleiðingar um ástandið fyrir botni Miðjarðarhafs Örn Sigurðsson skrifar Skoðun Heildstætt heilbrigðiskerfi – hagur okkar allra Alma D. Möller skrifar Skoðun Vanþekking eða vísvitandi blekkingar? Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun „I believe the children are our future…“ Karen Rúnarsdóttir skrifar Skoðun Mikilvægi félagasamtaka og magnað maraþon Þuríður Harpa Sigurðardóttir skrifar Skoðun Allt sem ég þarf að gera Dagbjartur Kristjánsson skrifar Skoðun Eldri borgarar – áhrif aðildar að Evrópusambandinu (ESB) Þorvaldur Ingi Jónsson skrifar Skoðun Meiri gæði og mun minni álögur - Hveragerðisleiðin í leikskólamálum Jóhanna Ýr Jóhannsdóttir,Sandra Sigurðardóttir,Dagný Sif Sigurbjörnsdóttir,Halldór Benjamín Hreinsson,Njörður Sigurðsson skrifar Skoðun Reykjavíkurborg stígur fyrsta skrefið í snjallvæðingu umferðarljósa! Einar Sveinbjörn Guðmundsson skrifar Skoðun Framtíðin í fyrsta sæti – mikilvægi forgangsröðunar á tillögum Kópavogsbæjar í grunnskólamálum Sigrún Ólöf Ingólfsdóttir skrifar Skoðun Notkun ökklabanda Guðmundur Ingi Þóroddsson skrifar Skoðun Skólaskætingur Þórdís Kolbrún R. Gylfadóttir skrifar Sjá meira
Heilsa er umræðuefni sem ávallt virðist fanga huga fólks, enda snýst umræðan um aðferðir til að öðlast góða heilsu, stuðla að heilbrigðu líferni og að líða almennt sem best. Góð heilsa er jú gulli betri. Misjafnar hugmyndir eru á lofti um hvað felist raunverulega í góðri heilsu og virðist svarið fara alfarið eftir viðmælandanum hverju sinni. Líklega er hægt að sammælast um að góð heilsa felist í andlegri, jafnt og líkamlegri, vellíðan sem gerir fólki kleift að sinna hugans lystisemdum án takmarka. Má þá einu gilda um hvort það felist í því að stunda útivist eða í því að hringa sig í sófanum og láta þreytu líða úr sér. Góð heilsa, í öllum sínum víða skilningi, auðveldar áskoranir hins daglega lífs og verður því að teljast ansi verðugt keppikefli. Heilsurækt er þó hugtak sem auðvelt er að einskorða við líkamsrækt þó svo að áhrif andlegrar vellíðan á heilsu sé eitthvað sem ekki verður litið framhjá. Heilsa og vellíðan eru samtvinnuð hugtök og liggja oft sömu orsakir að baki andlegra- og líkamlegra kvilla, eins og margir þekkja e.t.v. á eigin skinni. Streita og álag geta, svo dæmi sé tekið, legið að baki hvort tveggja höfuðverk og andlegri vanlíðan. Af þeim ástæðum er mikilvægt að fólk hafi tíma aflögu fyrir sjálft sig og safni ekki upp álagi og streitu sem nær ógjörningur er að vinna úr. Raunin er hins vegar sú að oftar en ekki er fólk undir of miklu álagi, úr mörgum áttum, án þess einu sinni að átta sig á því. Þetta leiðir til stress, eftirsjár vegna ókláraða verka og, eins og gefur að skilja, skerts tíma til sjálfsræktar. Háskólanemar, og eflaust fleiri, kannast án efa við þá stöðu að sitja fyrirlestra, skila verkefnum, læra fyrir próf, vinna í hluta- eða fullu starfi, sinna fjölskyldunni og að lokum finna tíma fyrir sjálfan sig. Þetta er því miður jafna, sem fyrir gríðarlega marga, gengur hreinlega ekki upp og er þá tíminn fyrir sjálfsrækt sá hluti sem dettur hvað oftast út. Könnun á geðheilsu nemenda á háskólastigi, sem gerð var á vegum Háskóla Íslands, Háskólans á Akureyri og Háskólans í Reykjavík, varpaði ljósi á gríðarlega alvarlega stöðu nemenda við skólana, þar sem þriðjungur þeirra sýndi einkenni miðlungs eða alvarlegs þunglyndis. Þó annríkið megi teljast nóg fyrir, er einnig staðreynd að margir þurfa að eyða miklum tíma í að komast á milli staða. Eðli málsins samkvæmt, myndi sá tími sem gæti farið í heilsurækt aukast til muna ef minni tími færi í að endasendast borgarhorna á milli og hægt væri t.d. að ganga að þjónustu eins og líkamsræktaraðstöðu á háskólasvæðinu sjálfu. Háskóli Íslands hefur að vísu íþróttahús til umráða, en enn virðist vera rými fyrir umbætur í þeim málum. Háskólasamfélagið er afar stórt og fjölbreytt, með öllum sínum 12.000 nemendum, og þó að sumir hafi tök á því að renna við í ræktinni á leiðinni einhvert, með tilheyrandi ferðatíma, fyrirhöfn og kostnaði, hafa ekki allir tök á því að sækja á önnur mið til líkamsræktar. Tilkoma enn betri líkamsræktaraðstöðu yrði skólanum svo sannarlega til framdráttar og ætti háskólasamfélagið allt að stuðla að eins sjálfsögðum hlut og svigrými til sjálfræktar í hvívetna. Í kjölfar vitundarvakningarinnar um geð- og lýðheilsu hefur þó ýmislegt áunnist á undanförnum árum. Stúdentaráð Háskóla Íslands hefur til að mynda sett geðheilsu nemenda í forgang og nú hefur Háskólinn bætt tveimur 50% stöðum sálfræðinga við þá einu sem fyrir var. Eins hefur Geðfræðslufélagið Hugrún unnið frábært starf og slík samtök geta aldeilis kallast búbót fyrir háskólasamfélagið og samfélagið sem heild. Þrátt fyrir vitundarvakninguna, virðast einstaklingar sem gefa sér tíma fyrir sjálfan sig oft vera stimplaðir sem eigingjarnir, innhverfir eða ófélagslyndir. Að sama skapi virðist hreyfing aðeins teljast sem hreyfing ef hlaupnir eru 10km, lyft þungt eða hjólað langt. Það meðalhóf sem vænlegast er til heilsu virðist vera dottið úr almennri umræðu. Hreyfing er nefnilega líka að ganga í skólann, hjóla í búðina eða taka stigann í stað lyftu; Hlutir sem auðveldir eru í framkvæmd og vænlegir til þess að innleiða í daglega rútínu. Margir gera sér ekki almennilega grein fyrir hvar skóinn kreppir þegar eigin líðan er annars vegar. Ljóst er því að mikilvægt er að opna umræðuna um líðan og tilfinningar enn frekar. Hin gríðarlega fjölbreytta flóra fólks þarf að fá tækifæri til þess átta sig á því hvað hefur áhrif á eigin líðan ásamt því að fá svigrúm til að rækta hana, andlega jafnt sem líkamlega. Höfundar eru varafulltrúi í Stúdentaráði fyrir Röskvu á menntavísindasviði og fyrrverandi stúdentaráðsliði Röskvu á heilbrigðisvísindasviði.
Umbætur á skólakerfinu. Hættum að ljúga. Hættum því alveg og hættum því strax Atli Harðarson Skoðun
Skoðun Hvar liggur ábyrgð hins fullorðna á hegðun ungmenna í samfélaginu? Rakel Guðbjörnsdóttir skrifar
Skoðun Umbætur á skólakerfinu. Hættum að ljúga. Hættum því alveg og hættum því strax Atli Harðarson skrifar
Skoðun Meiri gæði og mun minni álögur - Hveragerðisleiðin í leikskólamálum Jóhanna Ýr Jóhannsdóttir,Sandra Sigurðardóttir,Dagný Sif Sigurbjörnsdóttir,Halldór Benjamín Hreinsson,Njörður Sigurðsson skrifar
Skoðun Reykjavíkurborg stígur fyrsta skrefið í snjallvæðingu umferðarljósa! Einar Sveinbjörn Guðmundsson skrifar
Skoðun Framtíðin í fyrsta sæti – mikilvægi forgangsröðunar á tillögum Kópavogsbæjar í grunnskólamálum Sigrún Ólöf Ingólfsdóttir skrifar
Umbætur á skólakerfinu. Hættum að ljúga. Hættum því alveg og hættum því strax Atli Harðarson Skoðun