Hitinn frá hrauninu skýrir hraða myndun byggðar á Brunasandi Kristján Már Unnarsson skrifar 30. nóvember 2020 22:33 Helgi Björnsson og Þóra Ellen Þórhallsdóttir á jörðinni Hruna á Brunasandi, sem þau keyptu fyrir átján árum. Einar Árnason Volgt vatn undan heitu hrauni Skaftárelda í áratugi eftir að gosinu lauk flýtti fyrir landnámi gróðurs á svæði sem áður var svartur jökulsandur. Þetta segir Þóra Ellen Þórhallsdóttir grasafræðingur að hljóti að vera skýringin á því hversvegna ný sveit myndaðist ótrúlega fljótt á Brunasandi. Orustuhóll við hringveginn austan Kirkjubæjarklausturs er helsta kennileiti byggðar sem á engan sinn líka á Íslandi. Hún varð nefnilega til vegna eldgoss og það fyrir aðeins um tvöhundruð árum. Fjallað var um Brunasand í fréttum Stöðvar 2 og í þættinum Um land allt. Hjónin Helgi Björnsson jöklafræðingur og Þóra Ellen Þórhallsdóttur grasafræðingur eiga sitt annað heimili á jörðinni Hruna, sem byggðist fyrst árið 1825. „Það er eiginlega alveg með ólíkindum að menn skuli hafa stofnað til búsetu hérna bara 40 árum eftir eld,“ segir Þóra Ellen, sem er prófessor í grasafræði við Háskóla Íslands. Hruni er dæmigerð fyrir jarðirnar á Brunasandi. Hún byggðist upp við hraunjaðarinn þar sem lindir og lækir spretta undan hrauninu. Þessi hluti Skaftáreldahrauns kallast Brunahraun. Fyrir árið 1783 var þarna jökulsandur sem Hverfisfljót flæmdist um.Einar Árnason Náttúruvísindamennirnir segja að fyrir Skaftárelda árið 1783 hafi þetta svæði verið jökulsandur - í líkingu við Mýrdalssand og Skeiðarársand. „Það er sem sagt 40 árum eftir að hraunið rennur, þá er orðinn það mikill gróður hérna við jaðarinn – og það eru að koma lindir undan – og allir þessir bæir eru reistir við lindirnar,“ segir Helgi. Alls urðu ellefu bæir til í þessari nýju sveit, sem hlaut nafnið Brunasandur, og flestir byggðir við hraunjaðarinn. „Skýringin á því hlýtur eiginlega að vera sú að allt þetta vatn, sem sprettur undan hrauninu, hefur verið volgt fyrstu áratugina. Það er það, held ég, sem hlýtur að skýra hvað landnám gróðurs er hratt og útbreiðslan mikil,“ segir Þóra Ellen og bendir á að Brunasandur sé að langstærstum hluta algróinn – það sé því ekki réttnefni að kalla hann sand. Hér má sjá frétt Stöðvar 2: Um land allt Skaftárhreppur Eldgos og jarðhræringar Tengdar fréttir Hraun Skaftárelda skóp nýja sveit eftir Móðuharðindin Skaftáreldum og Móðuharðindunum sem þeim fylgdu hefur verið lýst sem mestu hörmungum Íslandssögunnar. Talið er að fimmtungur þjóðarinnar hafi látist og 75 prósent af bústofni landsmanna fallið af völdum eldgossins í Lakagígum árin 1783-1784. 29. nóvember 2020 22:12 Segir rétta tímann núna til að reisa sex milljarða sveitahótel Hreiðar Hermannsson, eigandi Stracta Hótels á Hellu, er byrjaður á sex milljarða króna framkvæmdum við hótel á eyðijörðinni Orustustöðum austan Kirkjubæjarklausturs. Það verður langstærsti vinnustaður Skaftárhrepps. 9. júlí 2020 21:49 Segir vatnið eina gullið sem kemur úr Skaftáreldahrauni Kalt vatn sem sprettur undan Skaftáreldahrauni er grunnur tveggja eldisstöðva í Skaftárhreppi sem báðar sérhæfa sig í bleikjueldi. Fiskeldisfræðingur, sem stýrir öðru fyrirtækinu, segir vatnið í raun eina gullið í Eldhrauni. 26. júlí 2020 22:10 Mest lesið Fundu lík karlmanns í Reynisfjalli Innlent Kona á níræðisaldri sá björninn í þriggja metra fjarlægð Innlent Frambjóðandi Trump lýsti sér sem „svörtum nasista“ á klámsíðu Erlent Sýknaður af ákæru um manndráp af gáleysi á Akureyri Innlent Ákærður fyrir að stinga lækni í kvöldgöngu Innlent Áhyggjuefni að innri landamærin séu ekki betur tryggð Innlent Rafrettukóngur og eigandi Drekans sakaðir um 740 milljóna brot Innlent „Kerfið er algjörlega að bregðast fólkinu“ Innlent Reyndist ekki faðir stúlknanna Innlent Nafn mannsins sem lést í vinnuslysi í Árborg Innlent Fleiri fréttir Fundu lík karlmanns í Reynisfjalli Sýknaður af ákæru um manndráp af gáleysi á Akureyri Ákærður fyrir að stinga lækni í kvöldgöngu „Kerfið er algjörlega að bregðast fólkinu“ Vinnuslys töluvert tíðari á Íslandi en í Noregi Áhyggjuefni að innri landamærin séu ekki betur tryggð Dæmi um að fólk hafi fallið frá á meðan beðið er eftir NPA-þjónustu Kona á níræðisaldri sá björninn í þriggja metra fjarlægð Brynjar vill herða upp á mannréttindahugtakinu Hvítabjörninn felldur: Forðaði sér inn og sendi skilaboð á dóttur sína Útilokar ekki að snúa sér að öðrum verkefnum Senda vopnaða menn á svæðið Tilkynnt um ísbjörn og þyrla gæslunnar ræst út Óska eftir myndefni af Krýsuvíkurvegi Rafrettukóngur og eigandi Drekans sakaðir um 740 milljóna brot Nafn mannsins sem lést í vinnuslysi í Árborg „Fatlaða fólkið verður fyrir miskanum“ Hart tekist á um netaveiði í Ölfusá Reyndist ekki faðir stúlknanna Boða til kyrrðarstundar því íslenskt samfélag standi á krossgötum Engar ábendingar borist þrátt fyrir ákall Ríki og sveitarfélög benda á hvort annað varðandi NPA Útlendingum á Íslandi fjölgar hratt Brynjar snýr sér að mannréttindamálum Almenn ánægja með nýtt útlit Alþingis Brynjar segir af sér Forsætisráðherra mætir fyrstur manna í Samtalið Sjálfsagt að skoða að semja við önnur ríki um að hýsa erlenda fanga Benedikt Sveinsson er látinn Endalaus þrautaganga Haraldar eftir svörum Sjá meira
Orustuhóll við hringveginn austan Kirkjubæjarklausturs er helsta kennileiti byggðar sem á engan sinn líka á Íslandi. Hún varð nefnilega til vegna eldgoss og það fyrir aðeins um tvöhundruð árum. Fjallað var um Brunasand í fréttum Stöðvar 2 og í þættinum Um land allt. Hjónin Helgi Björnsson jöklafræðingur og Þóra Ellen Þórhallsdóttur grasafræðingur eiga sitt annað heimili á jörðinni Hruna, sem byggðist fyrst árið 1825. „Það er eiginlega alveg með ólíkindum að menn skuli hafa stofnað til búsetu hérna bara 40 árum eftir eld,“ segir Þóra Ellen, sem er prófessor í grasafræði við Háskóla Íslands. Hruni er dæmigerð fyrir jarðirnar á Brunasandi. Hún byggðist upp við hraunjaðarinn þar sem lindir og lækir spretta undan hrauninu. Þessi hluti Skaftáreldahrauns kallast Brunahraun. Fyrir árið 1783 var þarna jökulsandur sem Hverfisfljót flæmdist um.Einar Árnason Náttúruvísindamennirnir segja að fyrir Skaftárelda árið 1783 hafi þetta svæði verið jökulsandur - í líkingu við Mýrdalssand og Skeiðarársand. „Það er sem sagt 40 árum eftir að hraunið rennur, þá er orðinn það mikill gróður hérna við jaðarinn – og það eru að koma lindir undan – og allir þessir bæir eru reistir við lindirnar,“ segir Helgi. Alls urðu ellefu bæir til í þessari nýju sveit, sem hlaut nafnið Brunasandur, og flestir byggðir við hraunjaðarinn. „Skýringin á því hlýtur eiginlega að vera sú að allt þetta vatn, sem sprettur undan hrauninu, hefur verið volgt fyrstu áratugina. Það er það, held ég, sem hlýtur að skýra hvað landnám gróðurs er hratt og útbreiðslan mikil,“ segir Þóra Ellen og bendir á að Brunasandur sé að langstærstum hluta algróinn – það sé því ekki réttnefni að kalla hann sand. Hér má sjá frétt Stöðvar 2:
Um land allt Skaftárhreppur Eldgos og jarðhræringar Tengdar fréttir Hraun Skaftárelda skóp nýja sveit eftir Móðuharðindin Skaftáreldum og Móðuharðindunum sem þeim fylgdu hefur verið lýst sem mestu hörmungum Íslandssögunnar. Talið er að fimmtungur þjóðarinnar hafi látist og 75 prósent af bústofni landsmanna fallið af völdum eldgossins í Lakagígum árin 1783-1784. 29. nóvember 2020 22:12 Segir rétta tímann núna til að reisa sex milljarða sveitahótel Hreiðar Hermannsson, eigandi Stracta Hótels á Hellu, er byrjaður á sex milljarða króna framkvæmdum við hótel á eyðijörðinni Orustustöðum austan Kirkjubæjarklausturs. Það verður langstærsti vinnustaður Skaftárhrepps. 9. júlí 2020 21:49 Segir vatnið eina gullið sem kemur úr Skaftáreldahrauni Kalt vatn sem sprettur undan Skaftáreldahrauni er grunnur tveggja eldisstöðva í Skaftárhreppi sem báðar sérhæfa sig í bleikjueldi. Fiskeldisfræðingur, sem stýrir öðru fyrirtækinu, segir vatnið í raun eina gullið í Eldhrauni. 26. júlí 2020 22:10 Mest lesið Fundu lík karlmanns í Reynisfjalli Innlent Kona á níræðisaldri sá björninn í þriggja metra fjarlægð Innlent Frambjóðandi Trump lýsti sér sem „svörtum nasista“ á klámsíðu Erlent Sýknaður af ákæru um manndráp af gáleysi á Akureyri Innlent Ákærður fyrir að stinga lækni í kvöldgöngu Innlent Áhyggjuefni að innri landamærin séu ekki betur tryggð Innlent Rafrettukóngur og eigandi Drekans sakaðir um 740 milljóna brot Innlent „Kerfið er algjörlega að bregðast fólkinu“ Innlent Reyndist ekki faðir stúlknanna Innlent Nafn mannsins sem lést í vinnuslysi í Árborg Innlent Fleiri fréttir Fundu lík karlmanns í Reynisfjalli Sýknaður af ákæru um manndráp af gáleysi á Akureyri Ákærður fyrir að stinga lækni í kvöldgöngu „Kerfið er algjörlega að bregðast fólkinu“ Vinnuslys töluvert tíðari á Íslandi en í Noregi Áhyggjuefni að innri landamærin séu ekki betur tryggð Dæmi um að fólk hafi fallið frá á meðan beðið er eftir NPA-þjónustu Kona á níræðisaldri sá björninn í þriggja metra fjarlægð Brynjar vill herða upp á mannréttindahugtakinu Hvítabjörninn felldur: Forðaði sér inn og sendi skilaboð á dóttur sína Útilokar ekki að snúa sér að öðrum verkefnum Senda vopnaða menn á svæðið Tilkynnt um ísbjörn og þyrla gæslunnar ræst út Óska eftir myndefni af Krýsuvíkurvegi Rafrettukóngur og eigandi Drekans sakaðir um 740 milljóna brot Nafn mannsins sem lést í vinnuslysi í Árborg „Fatlaða fólkið verður fyrir miskanum“ Hart tekist á um netaveiði í Ölfusá Reyndist ekki faðir stúlknanna Boða til kyrrðarstundar því íslenskt samfélag standi á krossgötum Engar ábendingar borist þrátt fyrir ákall Ríki og sveitarfélög benda á hvort annað varðandi NPA Útlendingum á Íslandi fjölgar hratt Brynjar snýr sér að mannréttindamálum Almenn ánægja með nýtt útlit Alþingis Brynjar segir af sér Forsætisráðherra mætir fyrstur manna í Samtalið Sjálfsagt að skoða að semja við önnur ríki um að hýsa erlenda fanga Benedikt Sveinsson er látinn Endalaus þrautaganga Haraldar eftir svörum Sjá meira
Hraun Skaftárelda skóp nýja sveit eftir Móðuharðindin Skaftáreldum og Móðuharðindunum sem þeim fylgdu hefur verið lýst sem mestu hörmungum Íslandssögunnar. Talið er að fimmtungur þjóðarinnar hafi látist og 75 prósent af bústofni landsmanna fallið af völdum eldgossins í Lakagígum árin 1783-1784. 29. nóvember 2020 22:12
Segir rétta tímann núna til að reisa sex milljarða sveitahótel Hreiðar Hermannsson, eigandi Stracta Hótels á Hellu, er byrjaður á sex milljarða króna framkvæmdum við hótel á eyðijörðinni Orustustöðum austan Kirkjubæjarklausturs. Það verður langstærsti vinnustaður Skaftárhrepps. 9. júlí 2020 21:49
Segir vatnið eina gullið sem kemur úr Skaftáreldahrauni Kalt vatn sem sprettur undan Skaftáreldahrauni er grunnur tveggja eldisstöðva í Skaftárhreppi sem báðar sérhæfa sig í bleikjueldi. Fiskeldisfræðingur, sem stýrir öðru fyrirtækinu, segir vatnið í raun eina gullið í Eldhrauni. 26. júlí 2020 22:10