Er þetta góð fyrirmynd? Toshiki Toma skrifar 1. júní 2021 12:01 Fréttir síðustu daga herma að Útlendingastofnun hafi tekið þá ákvörðun að leggja niður grunnþjónustu við umsækjendur um alþjóðlega vernd ef viðkomandi umsækjandi neitar að fara í skimun fyrir kórónuveirunni, svonefnt PCR próf. Slíkt próf þarf að liggja fyrir áður en hægt er að senda þá úr landi. Án neikvæðrar niðurstöðu PCR prófs getur maður ekki farið yfir landamæli í dag og með því að neita að fara í slíkt próf hindrar það brottvísun viðkomandi. Útlendingastofnun vísar í reglugerð útlendingalaga um að þetta verklag sé leyfilegt en annað segir fólk sem hefur lengi unnið að málefnum flóttafólks. Til dæmis hafa nokkrir lögmenn gagnrýnt þessa aðgerð Útlendingastofnunar og lýsa henni sem ,,refsingu“ fyrir flóttafólk sem sýnir ekki ,,samvinnuvilja“ við Útlendingastofnun. Réttmæti ákvarðana um brottvísun flóttafólks almennt, er bæði stórt og mikilvægt málefni sem verðskuldar málefnalega umræðu. En það er allt annað mál að leggja niður grunnþjónustu við fólk sem er hingað komið. Grunnþjónustan er hér eins og húsaskjól, fæði og læknisþjónustu vegna alvarlegra veikinda eða meiðsla. Í raun er verið að henda fólki út á götu og meðvitað verið að búa til heimilislaust og peningalaust fólk sem mælir göturnar. Mig langar að benda á þrennt. Í fyrsta lagi eru grunnþjónusta við flóttafólk réttindi sem eru þegar viðurkennd í íslenskum lögum. Þau eru ekki, og eiga ekki að vera, háð miskunnsemi Útlendingastofnunar. „Annað hvort hagar fólk sér eins og við segjum, eða það fer á götuna. Fólk getur valið það sjálft". Slíkar sjálfsréttlætingar halda, þegar grannt er skoðað, engu vatni. Í öðru lagi gengur slík framkoma gegn grundvallarstefnu samfélags okkar. Því óháð öllum málefnaágreiningi þá byggjum við samfélagið á sameiginlegum sáttmála. Hann er grunnur alls hins og snýst um kærleik, siðferðiskennd og mannréttindi. Í honum er til dæmis kveðið á um að við verndum hagsmuni barna, að við beitum ekki ofbeldi til að leysa ágreining og að við sköpum samfélag þar sem enginn þarf að búa á götunni. Ég trúi og veit að þetta er sameiginleg hugmynd okkar um íslenskt samfélag. Aðgerðir Útlendingarstofnunar þar sem grunnþjónustu við ákveðið flóttafólk er lögð niður gengur í berhögg við þessa hugmynd. Að búa meðvitað til heimilislaust fólk á ekkert skilið nema fordæmingu. Afleiðing þessarar aðgerðar er aukið álag á herðar góðhjartaðs fólks og mannúðarsamtaka. Þau vilja ekki að flóttafólk endi á götunni og reyna að hjálpa því. Þau geta ekki leyft sér sama hugarfar og Útlendingastofnun, ekkert okkar á að leyfa sér það. Í þriðju lagi og þetta er alvarlegast atriðið að mínu mati, þá býr þessi aðgerð útlendingastofnunar til afar slæmt fordæmi. Ef við byrjum að hugsa að það sé í lagi að henda flóttafólki út á götu, hvað gerist næst? Hverjar verða afleiðingarnar er við leyfum okkur að koma þannig fram við ákveðinn hóp fólks í kringum okkur? Viljum við byrja að hugsa þannig sjálf að aðstæður þessa fólks komi okkur ekki við? Að það hafi sjálft komið sér í þessa aðstöðu? Viljum við að börnin okkar líti flóttafólk slíkum augum? Við höfum nýorðið vitni að því hversu slæm áhrif það hafði á bandarískt þjóðfélag, að eiga sér fyrirmynd í fyrrverandi forseta þess lands. Donald Trump tókst að leiða hluta almennings þar út í fen samsæriskenninga og falsfrétta um kosningaúrslitin sem fóru nærri því að sundra bandarísku þjóðfélagi. Þar sem þjóðfélagshópum var att saman í deilum um helstu grundvallarstoðir samfélagsins. Ég trúi að við sem búum á Íslandi viljum ekki sjá samfélag okkar fara í sömu átt. Útlendingastofnun er opinber stofnun á vegum ríkisins. Hugmyndarfræði eða framkoma hennar verður óhjákvæmilega að eins konar fyrirmynd þjóðfélagsins. Hún er birtingarmynd ríkisins, gilda þess og réttinda. Er hún meðvituð um ábyrgð sína að þessu leyti? Útlendingastofnun er nú að króa flóttafólk út í horn. Er það í anda þess sem almenningur á Íslandi vill standa fyrir? Eða stofnunin slæm fyrirmynd og ekki að endurspegla íslensk grunngildi með þessum aðgerðum sínum? Ég óska þess innilega að Útlendingastofnun velti þeirri spurningu vel fyrir sér og dragi tilbaka niðurfellingu grunnþjónustu við flóttafólk án tafar. Höfundur er er prestur innflytjenda og flóttafólks. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Toshiki Toma Hælisleitendur Mest lesið Að þröngva lífsskoðun upp á annað fólk Sævar Þór Jónsson Skoðun Hver erum við? Hvert stefnum við? Arnar Þór Jónsson Skoðun Kjarnorkuákvæði? Dagur B. Eggertsson Skoðun Áform um að eyðileggja Ísland! Jóna Imsland Skoðun Fjármálalæsi í fríinu – fjárfesting sem endist lengur en sólbrúnkan! Íris Björk Hreinsdóttir Skoðun Í skugga virkjana, þegar náttúran fær ekki að tala: Hvammsvirkjun lamin í gegn með góðu og illu Gunnar Þór Jónsson,Svanborg R. Jónsdóttir Skoðun Hugtakið valdarán gengisfellt Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Samstarf er lykill að framtíðinni Magnús Þór Jónsson Skoðun Hvað hefur áunnist á 140 dögum? Heiða Björg Hilmisdóttir,Dóra Björt Guðjónsdóttir,Sanna Magdalena Mörtudóttir,Helga Þórðardóttir,Líf Magneudóttir Skoðun Rölt að botninum Smári McCarthy Skoðun Skoðun Skoðun Hvað hefur áunnist á 140 dögum? Heiða Björg Hilmisdóttir,Dóra Björt Guðjónsdóttir,Sanna Magdalena Mörtudóttir,Helga Þórðardóttir,Líf Magneudóttir skrifar Skoðun Samstarf er lykill að framtíðinni Magnús Þór Jónsson skrifar Skoðun Kjarnorkuákvæði? Dagur B. Eggertsson skrifar Skoðun Hver erum við? Hvert stefnum við? Arnar Þór Jónsson skrifar Skoðun Í skugga virkjana, þegar náttúran fær ekki að tala: Hvammsvirkjun lamin í gegn með góðu og illu Gunnar Þór Jónsson,Svanborg R. Jónsdóttir skrifar Skoðun Fjármálalæsi í fríinu – fjárfesting sem endist lengur en sólbrúnkan! Íris Björk Hreinsdóttir skrifar Skoðun Hugtakið valdarán gengisfellt Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Ábyrgðin er þeirra Vilhjálmur Árnason skrifar Skoðun Dæmt um form, ekki efni Hörður Arnarson skrifar Skoðun Að þröngva lífsskoðun upp á annað fólk Sævar Þór Jónsson skrifar Skoðun Um fundarstjórn forseta Bryndís Haraldsdóttir skrifar Skoðun Hjálpartæki – fyrir hverja? Júlíana Magnúsdóttir skrifar Skoðun Menntasjóður námsmanna og ECTS einingar Matthías Arngrímsson skrifar Skoðun Áform um að eyðileggja Ísland! Jóna Imsland skrifar Skoðun Í 1.129 daga hefur Alþingi hunsað jaðarsettasta hóp samfélagsins Grímur Atlason skrifar Skoðun Tekur ný ríkisstjórn af skarið? Árni Einarsson skrifar Skoðun Strandveiðar í gíslingu – Alþingi sveltir sjávarbyggðir Árni Björn Kristbjörnsson skrifar Skoðun Rölt að botninum Smári McCarthy skrifar Skoðun Að fortíð skal hyggja þegar framtíð skal byggja Einar G. Harðarson skrifar Skoðun Málþóf spillingar og græðgi á Alþingi Jón Frímann Jónsson skrifar Skoðun Lýðskrum Skattfylkingarinnar Magnea Gná Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Krabbamein – reddast þetta? Halla Þorvaldsdóttir skrifar Skoðun Valdið yfir sjávarútvegsmálunum Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Lummuleg áform heilbrigðisráðherra Ragnar Sigurður Kristjánsson skrifar Skoðun Hver á að fá súrefnisgrímuna fyrst? Davíð Bergmann. skrifar Skoðun Baráttan um kjör eldra fólks Jónína Björk Óskarsdóttir skrifar Skoðun Menntamál íslenskra grunnskólabarna hafa verið til umfjöllunar – sem er vel. Miklu verra er tilefnið Karen Rúnarsdóttir skrifar Skoðun Elsku Íslendingar, styðjum saman Grindavík Dagmar Valsdóttir skrifar Skoðun Svigrúm Eydísar á fölskum grunni Kristinn Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Betri vegur til Þorlákshafnar er samkeppnismál Ólafur Stephensen skrifar Sjá meira
Fréttir síðustu daga herma að Útlendingastofnun hafi tekið þá ákvörðun að leggja niður grunnþjónustu við umsækjendur um alþjóðlega vernd ef viðkomandi umsækjandi neitar að fara í skimun fyrir kórónuveirunni, svonefnt PCR próf. Slíkt próf þarf að liggja fyrir áður en hægt er að senda þá úr landi. Án neikvæðrar niðurstöðu PCR prófs getur maður ekki farið yfir landamæli í dag og með því að neita að fara í slíkt próf hindrar það brottvísun viðkomandi. Útlendingastofnun vísar í reglugerð útlendingalaga um að þetta verklag sé leyfilegt en annað segir fólk sem hefur lengi unnið að málefnum flóttafólks. Til dæmis hafa nokkrir lögmenn gagnrýnt þessa aðgerð Útlendingastofnunar og lýsa henni sem ,,refsingu“ fyrir flóttafólk sem sýnir ekki ,,samvinnuvilja“ við Útlendingastofnun. Réttmæti ákvarðana um brottvísun flóttafólks almennt, er bæði stórt og mikilvægt málefni sem verðskuldar málefnalega umræðu. En það er allt annað mál að leggja niður grunnþjónustu við fólk sem er hingað komið. Grunnþjónustan er hér eins og húsaskjól, fæði og læknisþjónustu vegna alvarlegra veikinda eða meiðsla. Í raun er verið að henda fólki út á götu og meðvitað verið að búa til heimilislaust og peningalaust fólk sem mælir göturnar. Mig langar að benda á þrennt. Í fyrsta lagi eru grunnþjónusta við flóttafólk réttindi sem eru þegar viðurkennd í íslenskum lögum. Þau eru ekki, og eiga ekki að vera, háð miskunnsemi Útlendingastofnunar. „Annað hvort hagar fólk sér eins og við segjum, eða það fer á götuna. Fólk getur valið það sjálft". Slíkar sjálfsréttlætingar halda, þegar grannt er skoðað, engu vatni. Í öðru lagi gengur slík framkoma gegn grundvallarstefnu samfélags okkar. Því óháð öllum málefnaágreiningi þá byggjum við samfélagið á sameiginlegum sáttmála. Hann er grunnur alls hins og snýst um kærleik, siðferðiskennd og mannréttindi. Í honum er til dæmis kveðið á um að við verndum hagsmuni barna, að við beitum ekki ofbeldi til að leysa ágreining og að við sköpum samfélag þar sem enginn þarf að búa á götunni. Ég trúi og veit að þetta er sameiginleg hugmynd okkar um íslenskt samfélag. Aðgerðir Útlendingarstofnunar þar sem grunnþjónustu við ákveðið flóttafólk er lögð niður gengur í berhögg við þessa hugmynd. Að búa meðvitað til heimilislaust fólk á ekkert skilið nema fordæmingu. Afleiðing þessarar aðgerðar er aukið álag á herðar góðhjartaðs fólks og mannúðarsamtaka. Þau vilja ekki að flóttafólk endi á götunni og reyna að hjálpa því. Þau geta ekki leyft sér sama hugarfar og Útlendingastofnun, ekkert okkar á að leyfa sér það. Í þriðju lagi og þetta er alvarlegast atriðið að mínu mati, þá býr þessi aðgerð útlendingastofnunar til afar slæmt fordæmi. Ef við byrjum að hugsa að það sé í lagi að henda flóttafólki út á götu, hvað gerist næst? Hverjar verða afleiðingarnar er við leyfum okkur að koma þannig fram við ákveðinn hóp fólks í kringum okkur? Viljum við byrja að hugsa þannig sjálf að aðstæður þessa fólks komi okkur ekki við? Að það hafi sjálft komið sér í þessa aðstöðu? Viljum við að börnin okkar líti flóttafólk slíkum augum? Við höfum nýorðið vitni að því hversu slæm áhrif það hafði á bandarískt þjóðfélag, að eiga sér fyrirmynd í fyrrverandi forseta þess lands. Donald Trump tókst að leiða hluta almennings þar út í fen samsæriskenninga og falsfrétta um kosningaúrslitin sem fóru nærri því að sundra bandarísku þjóðfélagi. Þar sem þjóðfélagshópum var att saman í deilum um helstu grundvallarstoðir samfélagsins. Ég trúi að við sem búum á Íslandi viljum ekki sjá samfélag okkar fara í sömu átt. Útlendingastofnun er opinber stofnun á vegum ríkisins. Hugmyndarfræði eða framkoma hennar verður óhjákvæmilega að eins konar fyrirmynd þjóðfélagsins. Hún er birtingarmynd ríkisins, gilda þess og réttinda. Er hún meðvituð um ábyrgð sína að þessu leyti? Útlendingastofnun er nú að króa flóttafólk út í horn. Er það í anda þess sem almenningur á Íslandi vill standa fyrir? Eða stofnunin slæm fyrirmynd og ekki að endurspegla íslensk grunngildi með þessum aðgerðum sínum? Ég óska þess innilega að Útlendingastofnun velti þeirri spurningu vel fyrir sér og dragi tilbaka niðurfellingu grunnþjónustu við flóttafólk án tafar. Höfundur er er prestur innflytjenda og flóttafólks.
Í skugga virkjana, þegar náttúran fær ekki að tala: Hvammsvirkjun lamin í gegn með góðu og illu Gunnar Þór Jónsson,Svanborg R. Jónsdóttir Skoðun
Hvað hefur áunnist á 140 dögum? Heiða Björg Hilmisdóttir,Dóra Björt Guðjónsdóttir,Sanna Magdalena Mörtudóttir,Helga Þórðardóttir,Líf Magneudóttir Skoðun
Skoðun Hvað hefur áunnist á 140 dögum? Heiða Björg Hilmisdóttir,Dóra Björt Guðjónsdóttir,Sanna Magdalena Mörtudóttir,Helga Þórðardóttir,Líf Magneudóttir skrifar
Skoðun Í skugga virkjana, þegar náttúran fær ekki að tala: Hvammsvirkjun lamin í gegn með góðu og illu Gunnar Þór Jónsson,Svanborg R. Jónsdóttir skrifar
Skoðun Fjármálalæsi í fríinu – fjárfesting sem endist lengur en sólbrúnkan! Íris Björk Hreinsdóttir skrifar
Skoðun Menntamál íslenskra grunnskólabarna hafa verið til umfjöllunar – sem er vel. Miklu verra er tilefnið Karen Rúnarsdóttir skrifar
Í skugga virkjana, þegar náttúran fær ekki að tala: Hvammsvirkjun lamin í gegn með góðu og illu Gunnar Þór Jónsson,Svanborg R. Jónsdóttir Skoðun
Hvað hefur áunnist á 140 dögum? Heiða Björg Hilmisdóttir,Dóra Björt Guðjónsdóttir,Sanna Magdalena Mörtudóttir,Helga Þórðardóttir,Líf Magneudóttir Skoðun