Reglulegir lúrar tengdir við aukna hættu á heilablóðfalli og háum blóðþrýstingi Eiður Þór Árnason skrifar 25. júlí 2022 20:25 Niðurstöðurnar vekja upp spurningar um hvort það sé kominn tími á að fólk taki sér hvíld frá lúrunum. Getty/Morsa Images Fólk sem fær sér oft lúr er líklegra til þess að þróa með sér háan blóðþrýsting og fá heilablóðfall, ef marka má niðurstöður nýrrar umfangsmikillar rannsóknar. Aðstandendur hennar segja niðurstöðurnar undirstrika mikilvægi þess að horfa til svefns þegar kemur að því að leggja mat á áhættuna. Sérfræðingur í svefnrannsóknum telur niðurstöðuna mögulega skýrast af því að fólk sem leggi sig reglulega yfir daginn geri það stundum í kjölfar slitrótts nætursvefns. Því eigi síður að draga þá ályktun að það sé beinlínis skaðlegt að fá sér lúr. Þetta hefur CNN eftir Michael Grandner, klínískum sálfræðingi sem stýrir Behavioral Sleep Medicine heilbrigðisstofnuninni í Tucson í Arizona. Hann tók ekki þátt í gerð rannsóknarinnar. Samkvæmt niðurstöðunum voru þeir þátttakendur sem tóku sér reglulega lúr yfir daginn 12 prósent líklegri til að þróa með sér háan blóðþrýsting og 24 prósent líklegri til að fá heilablóðfall samanborið við þann hóp fólks sem sagðist aldrei fá sér blund. Einnig voru þátttakendur undir sextugu sem lögðu sig flesta daga 20% líklegri til að fá háan blóðþrýsting en þeir sem gerðu það sjaldan eða aldrei. Sömu niðurstöður fengust þegar rannsakendur sigtuðu út fólk sem var í aukinni áhættu á að fá háþrýstingi. Þeirra á meðal voru þátttakendur með sykursýki 2, háan blóðþrýsting, hátt kólesteról, svefnraskanir og fólk sem vann á næturvöktum. Niðurstöðurnar voru birtar í fræðiritinu Hypertension í dag. Það er gefið út af samtökunum American Heart Association sem vinnur að málefnum hjarta- og æðasjúkdóma. Byggir á gögnum frá 360 þúsund Bretum „Niðurstöðurnar sýna að lúrar auka tíðni háþrýstings og heilablóðfalls eftir að tekið er mið af mörgum breytum sem vitað er að auka hættuna á hjartasjúkdómum og heilablóðfalli,“ segir Dr. Phyllis Zee, forstöðukona Center for Circadian and Sleep Medicine við læknisfræðideild Northwestern-háskólans í Chicago. Hún segir jafnframt í samtali við CNN að þetta sanni mikilvægi þess að heilbrigðisstarfsfólk spyrji sjúklinga sína út í lúrvenjur og hvort þeir upplifi óhóflega þreytu yfir daginn til að meta hættuna á þróun hjarta- og æðasjúkdóma. Zee tók ekki þátt í gerð umræddrar rannsóknarinnar. Ekki eru allir sérfræðingar sammála um að niðurstöðurnar gefi til kynna að sú iðja að taka sér blund yfir daginn hafi slæm áhrif á heilsu fólks með beinum hætti. Getty/Crispin la valiente Niðurstöðurnar byggja á gögnum frá 360 þúsund þátttakendum sem veittu UK Biobank upplýsingar um svefnvenjur sínar. Um er að ræða umfangsmikinn gagnagrunn með heilbrigðisupplýsingum en umsjónarmenn hans fylgdust með miklum fjölda Breta á árunum 2006 til 2010. Þátttakendur afhentu reglulega blóð-, þvag- og munnvatnssýni og svöruðu spurningum um tíðni lúra fjórum sinnum á fjögurra ára tímabili. Dr. Raj Dasgupta, dósent í læknisfræði við háskólann í Suður-Kaliforníu, gerir athugasemd við að höfundar rannsóknarinnar hafi ekki skilgreint hvað teljist sem lúr eða safnað upplýsingum um lengd þeirra. „Ef þú sofnar í klukkutíma eða 2 til dæmis, þá telst það varla lúr.“ Þá skuli hafa í huga að þátttakendur hafi sjálfir gefið upp tíðnina þar sem minni fólks sé misjafnlega nákvæmt. Blundur ekki það sama og blundur „Frískandi blundur sem er 15 til 20 mínútur, tekinn í kringum hádegi fram til 14 er 100 prósent það rétta í stöðunni ef þú ert svefnvana,“ bætir Dasgupta við en líkt og aðrir viðmælendur í frétt CNN hafði hann ekki neina aðkomu að umræddri rannsókn. Dasgupta segir ekki mælt með því að fólk sem þjáist af langvarandi svefnleysi leggi sig yfir daginn þar sem slíkt geri þeim erfiðara fyrir að sofna á næturnar. Flestir þeirra þátttakanda í rannsókninni sem lögðu sig reglulega yfir daginn reyktu sígarettur, drukku áfengi daglega, hrutu, glímdu við svefnleysi eða lýstu sér sem kvöldmanneskju. Margir þessara þátta gætu haft áhrif á gæði og magns svefns hjá þessum einstaklingum, að sögn Dasgupta. Slæmur svefn valdi því að fólk finni fyrir mikilli þreytu á daginn og geti því leitt til þess að það leggi sig óhóflega mikið. „Ég tel því að lúrar séu merki um undirliggjandi svefnraskanir hjá vissum einstaklingum.“ Slíkar raskanir séu tengdar við aukna streitu og hormónabreytingar sem geti leitt til offitu, háþrýstings og sykursýki 2. Allt séu þetta áhættuþættir þegar kemur að hjarta- og æðasjúkdómum. Heilbrigðismál Svefn Mest lesið Vandasöm andlitslömun sem greinist vikulega á Íslandi Innlent Sviku út tugi milljóna með því að þykjast vera Brad Pitt Erlent Erfið umræða sem fólk hafi veigrað sér við að taka Innlent Þarf ekki að skerða heitt vatn í vetur vegna nýrrar borholu Innlent Ein kært nauðgun og fjórar segjast hafa verið beittar ofbeldi Innlent Ringulreið á lánamarkaði Innlent „Þetta er ekki átak til einhverra daga eða vikna“ Innlent Forréttindi fyrir fámenna þjóð að hafa jafn öflugar flugsamgöngur Innlent Risavaxin mörgæs slær í gegn Erlent Efna til söfnunar fyrir móður Kolfinnu Eldeyjar Innlent Fleiri fréttir Sviku út tugi milljóna með því að þykjast vera Brad Pitt Risavaxin mörgæs slær í gegn Um 500 látin í árásum Ísraela á Líbanon Ætlaði sér að ráða Trump af dögum Fólk flýr Beirút undan mannskæðum árásum Ísraela Selenskíj heimsótti lykilríki og þakkaði fyrir vopnin Flúði þegar sveitir Maduro ætluðu að grípa hann Fimmtán á sjúkrahús eftir lestarslys í Svíþjóð Starfsmenn flýja framboð Robinson eftir „svartur nasisti“-hneykslið Fjórir myrtir og fjöldi særður eftir skotárás í Alabama Ísraelar ráðast í umfangsmiklar loftárásir og hvetja íbúa til að flýja Rússar gerðir afturreka með óvæntar tillögur á allsherjarþingi SÞ Jafnaðarmenn báru nauman sigur úr býtum Trump útilokar að bjóða sig fram aftur Marxisti kjörinn forseti Srí Lanka Segir að Hezbollah muni skilja skilaboðin Fimmtíu og einn látinn eftir sprengingu í námu Fannst 73 árum eftir að hafa verið rænt Jörðin fær tímabundið annað tungl Varpa sprengjum á fjölbýlishús í Karkív Tjóðraði móður sína við stól til að drepa eiginmann sinn Skiptast á eldflaugum í massavís Konur og börn meðal látinna þegar Hezbollah-leiðtoga var ráðinn bani Ríkisstjórn mynduð í Frakklandi Skorar á Trump í aðrar kappræður Diddy á sjálfsvígsvakt Senda svifsprengjur fyrir F-16 Repúblikanar áhyggjufullir vegna „svarta nasistans“ Óþekkt tónverk eftir Mozart fannst Fjölmiðlafólki vísað úr salnum við myndbirtingu: „Þetta er ósæmilegt og átakanlegt myndefni“ Sjá meira
Sérfræðingur í svefnrannsóknum telur niðurstöðuna mögulega skýrast af því að fólk sem leggi sig reglulega yfir daginn geri það stundum í kjölfar slitrótts nætursvefns. Því eigi síður að draga þá ályktun að það sé beinlínis skaðlegt að fá sér lúr. Þetta hefur CNN eftir Michael Grandner, klínískum sálfræðingi sem stýrir Behavioral Sleep Medicine heilbrigðisstofnuninni í Tucson í Arizona. Hann tók ekki þátt í gerð rannsóknarinnar. Samkvæmt niðurstöðunum voru þeir þátttakendur sem tóku sér reglulega lúr yfir daginn 12 prósent líklegri til að þróa með sér háan blóðþrýsting og 24 prósent líklegri til að fá heilablóðfall samanborið við þann hóp fólks sem sagðist aldrei fá sér blund. Einnig voru þátttakendur undir sextugu sem lögðu sig flesta daga 20% líklegri til að fá háan blóðþrýsting en þeir sem gerðu það sjaldan eða aldrei. Sömu niðurstöður fengust þegar rannsakendur sigtuðu út fólk sem var í aukinni áhættu á að fá háþrýstingi. Þeirra á meðal voru þátttakendur með sykursýki 2, háan blóðþrýsting, hátt kólesteról, svefnraskanir og fólk sem vann á næturvöktum. Niðurstöðurnar voru birtar í fræðiritinu Hypertension í dag. Það er gefið út af samtökunum American Heart Association sem vinnur að málefnum hjarta- og æðasjúkdóma. Byggir á gögnum frá 360 þúsund Bretum „Niðurstöðurnar sýna að lúrar auka tíðni háþrýstings og heilablóðfalls eftir að tekið er mið af mörgum breytum sem vitað er að auka hættuna á hjartasjúkdómum og heilablóðfalli,“ segir Dr. Phyllis Zee, forstöðukona Center for Circadian and Sleep Medicine við læknisfræðideild Northwestern-háskólans í Chicago. Hún segir jafnframt í samtali við CNN að þetta sanni mikilvægi þess að heilbrigðisstarfsfólk spyrji sjúklinga sína út í lúrvenjur og hvort þeir upplifi óhóflega þreytu yfir daginn til að meta hættuna á þróun hjarta- og æðasjúkdóma. Zee tók ekki þátt í gerð umræddrar rannsóknarinnar. Ekki eru allir sérfræðingar sammála um að niðurstöðurnar gefi til kynna að sú iðja að taka sér blund yfir daginn hafi slæm áhrif á heilsu fólks með beinum hætti. Getty/Crispin la valiente Niðurstöðurnar byggja á gögnum frá 360 þúsund þátttakendum sem veittu UK Biobank upplýsingar um svefnvenjur sínar. Um er að ræða umfangsmikinn gagnagrunn með heilbrigðisupplýsingum en umsjónarmenn hans fylgdust með miklum fjölda Breta á árunum 2006 til 2010. Þátttakendur afhentu reglulega blóð-, þvag- og munnvatnssýni og svöruðu spurningum um tíðni lúra fjórum sinnum á fjögurra ára tímabili. Dr. Raj Dasgupta, dósent í læknisfræði við háskólann í Suður-Kaliforníu, gerir athugasemd við að höfundar rannsóknarinnar hafi ekki skilgreint hvað teljist sem lúr eða safnað upplýsingum um lengd þeirra. „Ef þú sofnar í klukkutíma eða 2 til dæmis, þá telst það varla lúr.“ Þá skuli hafa í huga að þátttakendur hafi sjálfir gefið upp tíðnina þar sem minni fólks sé misjafnlega nákvæmt. Blundur ekki það sama og blundur „Frískandi blundur sem er 15 til 20 mínútur, tekinn í kringum hádegi fram til 14 er 100 prósent það rétta í stöðunni ef þú ert svefnvana,“ bætir Dasgupta við en líkt og aðrir viðmælendur í frétt CNN hafði hann ekki neina aðkomu að umræddri rannsókn. Dasgupta segir ekki mælt með því að fólk sem þjáist af langvarandi svefnleysi leggi sig yfir daginn þar sem slíkt geri þeim erfiðara fyrir að sofna á næturnar. Flestir þeirra þátttakanda í rannsókninni sem lögðu sig reglulega yfir daginn reyktu sígarettur, drukku áfengi daglega, hrutu, glímdu við svefnleysi eða lýstu sér sem kvöldmanneskju. Margir þessara þátta gætu haft áhrif á gæði og magns svefns hjá þessum einstaklingum, að sögn Dasgupta. Slæmur svefn valdi því að fólk finni fyrir mikilli þreytu á daginn og geti því leitt til þess að það leggi sig óhóflega mikið. „Ég tel því að lúrar séu merki um undirliggjandi svefnraskanir hjá vissum einstaklingum.“ Slíkar raskanir séu tengdar við aukna streitu og hormónabreytingar sem geti leitt til offitu, háþrýstings og sykursýki 2. Allt séu þetta áhættuþættir þegar kemur að hjarta- og æðasjúkdómum.
Heilbrigðismál Svefn Mest lesið Vandasöm andlitslömun sem greinist vikulega á Íslandi Innlent Sviku út tugi milljóna með því að þykjast vera Brad Pitt Erlent Erfið umræða sem fólk hafi veigrað sér við að taka Innlent Þarf ekki að skerða heitt vatn í vetur vegna nýrrar borholu Innlent Ein kært nauðgun og fjórar segjast hafa verið beittar ofbeldi Innlent Ringulreið á lánamarkaði Innlent „Þetta er ekki átak til einhverra daga eða vikna“ Innlent Forréttindi fyrir fámenna þjóð að hafa jafn öflugar flugsamgöngur Innlent Risavaxin mörgæs slær í gegn Erlent Efna til söfnunar fyrir móður Kolfinnu Eldeyjar Innlent Fleiri fréttir Sviku út tugi milljóna með því að þykjast vera Brad Pitt Risavaxin mörgæs slær í gegn Um 500 látin í árásum Ísraela á Líbanon Ætlaði sér að ráða Trump af dögum Fólk flýr Beirút undan mannskæðum árásum Ísraela Selenskíj heimsótti lykilríki og þakkaði fyrir vopnin Flúði þegar sveitir Maduro ætluðu að grípa hann Fimmtán á sjúkrahús eftir lestarslys í Svíþjóð Starfsmenn flýja framboð Robinson eftir „svartur nasisti“-hneykslið Fjórir myrtir og fjöldi særður eftir skotárás í Alabama Ísraelar ráðast í umfangsmiklar loftárásir og hvetja íbúa til að flýja Rússar gerðir afturreka með óvæntar tillögur á allsherjarþingi SÞ Jafnaðarmenn báru nauman sigur úr býtum Trump útilokar að bjóða sig fram aftur Marxisti kjörinn forseti Srí Lanka Segir að Hezbollah muni skilja skilaboðin Fimmtíu og einn látinn eftir sprengingu í námu Fannst 73 árum eftir að hafa verið rænt Jörðin fær tímabundið annað tungl Varpa sprengjum á fjölbýlishús í Karkív Tjóðraði móður sína við stól til að drepa eiginmann sinn Skiptast á eldflaugum í massavís Konur og börn meðal látinna þegar Hezbollah-leiðtoga var ráðinn bani Ríkisstjórn mynduð í Frakklandi Skorar á Trump í aðrar kappræður Diddy á sjálfsvígsvakt Senda svifsprengjur fyrir F-16 Repúblikanar áhyggjufullir vegna „svarta nasistans“ Óþekkt tónverk eftir Mozart fannst Fjölmiðlafólki vísað úr salnum við myndbirtingu: „Þetta er ósæmilegt og átakanlegt myndefni“ Sjá meira