Fyrstu myndirnar af vatnaveröldinni Evrópu í tuttugu ár Kjartan Kjartansson skrifar 30. september 2022 11:24 Mynd Júnó af Evrópu sem var tekin 29. september 2022. NASA/JPL-Caltech/SWRI/MSSS Könnunarfarið Júnó er byrjað að senda myndir frá nærflugi sínu hjá ístunglinu Evrópu við Júpíter. Myndirnar eru þær fyrstu af tunglinu frá því að Galíleó flaug þar fram hjá fyrir 22 árum. Talið er að haf fljótandi vatns sé að finna undir ísilögðu yfirborði Evrópu þar sem líf gæti mögulega þrifist. Þegar Júnó flaug sem næst Evrópu klukkan 9:36 að íslenskum tíma í gærmorgun var geimfarið í um 352 kílómetra hæð yfir yfirborðinu. Þetta var aðeins í þriðja skipti sem geimfar hefur flogið í innan við 500 kílómetra fjarlægð frá þessu sjötta stærsta tungli sólkerfisins og það næsta sem nokkurt geimfar hefur komist frá því að Galíleó flaug fram hjá í 351 kílómetra fjarlægð í janúar árið 2000. Fyrsta myndin úr nærfluginu sýnir hluta af yfirborði Evrópu norðan við miðbaug tunglsins. Þar má sjá glöggt sprungur, hryggi og leifar af loftsteinagígum. Myndir Júnó verða þær skörpustu sem til eru af Evrópu, að því er segir í tilkynningu á vef bandarísku geimvísindastofnunarinnar NASA. Megintilgangur framhjáflugsins, sem stóð aðeins yfir í um tvær klukkustundir á meðan Júnó þeyttist fram hjá á 23,6 kílómetra hraða á sekúndu, var þó ekki að taka snotrar myndir af Evrópu. Geimfarið gerði aragrúa athugana á ísskorpunni og samsetningu hennar, innra byrði tunglsins, jónahvolfi þess og gagnverkun þess við segulsvið Júpíters. This is the surface of Jupiter s moon Europa, as seen today by our #JunoMission spacecraft from a distance of about 219 miles (352 kilometers). Click to see the full view! It shows a region near the moon s equator called Annwn Regio. Learn more: https://t.co/0v96Hbw04U pic.twitter.com/OZhO5B4GW4— NASA Solar System (@NASASolarSystem) September 29, 2022 Reyna að finna hvar vatn gæti verið nálægt yfirborði Evrópa, fjórða stærsta tungl Júpíters og eitt Galíleótunglanna svonefndu, þykir einn mest spennandi hnöttur sólkerfisins. Talið er að undir ísskorpunni sé að finna víðáttumikið haf fljótandi vatns. Sterkir flóðkraftar Júpíters á innyfli Evrópu eru taldir mynda nógu mikinn hita til þess að vatn geti verið á fljótandi formi þrátt fyrir annars naprar aðstæður í ytra sólkerfinu. Fljótandi vatn er talin grundvallarforsenda lífs. Vaxandi þekking manna á lífverum við neðansjávarstrýtur á hafsbotni á jörðinni þar sem sólarljóss nýtur ekki við kveikti þá hugmynd í kolli vísindamanna að á Evrópu gæti líf mögulega hafa kviknað við sambærilegar aðstæður. Gögnin sem Júnó safnaði í gær eiga að hjálpa vísindamönnum að átta sig á hvar fljótandi vatn gæti verið að finna í grunnum hólfum undir yfirborðinu. Tvö ár eru nú þar til bandaríska geimvísindastofnunin NASA ætlar að skjóta á loft Clipper-geimfarinu sem á að heimsækja Evrópu árið 2030. Þar á það að rannsaka lofthjúp Evrópu, yfirborð hennar og innviði. Meginmarkmið leiðangursins er að rannsaka lífvænleika tunglsins og afla frekari upplýsinga um neðanjarðarhafið, hversu þykk ísskorpan er og leita að vatnsstrókum sem gætu staðið upp af yfirborðinu líkt og goshverir. Íslenskur áhugamaður búinn að vinna fyrstu myndirnar Myndir frá svonefndri JunoCam-myndavél geimfarins eru birtar jafnóðum og þær berast á vefsíðu leiðangursins en tilgangurinn með myndavélinni er fyrst og fremst að vekja athygli almennings á honum. Björn Jónsson, tölvunarfræðingur og áhugamaður um vinnslu á myndum af hnöttum úr sólkerfinu, birti þegar í gær bráðabirgðaútgáfu sína af einni af myndum Juno. Hann telur að á henni sjáist Evrópu í því sem næst rauverulegum lit sínum. A very early and preliminary version of Europa image PJ45_1 obtained by @NASAJuno earlier today (Sept 29, 2022). This shouldn't be very far from Europa's true color; I expect to improve the color later with more careful processing though. North is up. pic.twitter.com/WEDV7UDsmS— Björn Jónsson (@bjorn_jons) September 29, 2022 Björn á meðal annars heiðurinn af því sem er talið nákvæmasta kortið af yfirborði Evrópu. Til þess notaði hann myndir frá Voyager 2 og Galíeó. Geimurinn Vísindi Júpíter Tengdar fréttir Vatnsgos á Evrópu vekur vonir um líf undir ísnum Greining á rúmlega tuttugu ára gömlum gögnum bendir til þess að vatnsstrókar stígi upp frá yfirborði ístungls Júpíters. 14. maí 2018 16:45 Mest lesið Miðflokkurinn rýkur upp Innlent Vinnuvélar, rútur, húsbílar og tjaldvagnar fari burt af bílastæðinu Innlent Ungt fólk í bílnum og annað alvarlega slasað Innlent Máttu neita karlmanni um leyfi í kvennaverkfalli Innlent Sakar Krabbameinsfélagið um að vera í raun fjármálafyrirtæki Innlent Láta ekki lengur flokka drykkjarfernur frá pappírsúrgangi Innlent Kynfræðsla í fermingarfræðslu: „Þarna er rödd sem upplifir að hún hafi ekki fengið hlustun“ Innlent Maðurinn í lífshættu og til rannsóknar hver veitti áverkana Innlent Rífa hluta Hvíta hússins fyrir veislusal Trumps Erlent Réðst á opinberan starfsmann Innlent Fleiri fréttir Óttast að senda hermenn til Gasa Rífa hluta Hvíta hússins fyrir veislusal Trumps Ólíklegt að Trump og Pútín muni funda í bráð Serbneskur stríðsglæpamaður farinn yfir móðuna miklu 21 árs fangelsi fyrir banatilræðið gegn Fico Gagnrýndur fyrir ummæli um ógn af hálfu innflytjenda Refsidómi Diddy verði áfrýjað Fyrsta konan til að verða forsætisráðherra Japans Selja neyðargetnaðarvörn sem lausasölulyf í fyrsta skipti Opnar á að útvista loftslagsmarkmiðum Evrópu enn frekar Neitar enn að hleypa nýrri þingkonu að Enginn arftaki í augsýn hjá Xi Hafna aftur tillögu Trumps Frekari uppljóstranir vekja reiði og áköll um viðbrögð Fá heimild til að skjóta niður dróna yfir herstöðvum Tuttugu ára stjórn sósíalista í Bólivíu á enda Trump sagður hafa þrýst á Selenskí að gefa eftir land Segir vopnahlé enn í gildi á Gasa Komust á brott með átta ómetanlega skartgripi Trump birti gervigreindarmyndband: Með krúnu á höfði að henda hægðum á mótmælendur Tveggja barna foreldrar verða undanþegnir tekjuskatti Louvre-safni lokað vegna ráns Sagður bjóða frið í skiptum fyrir Donetsk Segja Hamas skipuleggja árás gegn almenningi á Gasa Gríðarlegur fjöldi á No Kings mótmælunum Segir Selenskí og Pútín að „hætta þar sem þeir eru“ Andrés prins afsalar sér öllum titlum í kjölfar ásakana Tugi heimila sópaði út á haf í Alaska Stöðvuðu ætlað tilræði við rússneskan andófsmann í Frakklandi Segir herinn tilbúinn að verjast innrás Sjá meira
Þegar Júnó flaug sem næst Evrópu klukkan 9:36 að íslenskum tíma í gærmorgun var geimfarið í um 352 kílómetra hæð yfir yfirborðinu. Þetta var aðeins í þriðja skipti sem geimfar hefur flogið í innan við 500 kílómetra fjarlægð frá þessu sjötta stærsta tungli sólkerfisins og það næsta sem nokkurt geimfar hefur komist frá því að Galíleó flaug fram hjá í 351 kílómetra fjarlægð í janúar árið 2000. Fyrsta myndin úr nærfluginu sýnir hluta af yfirborði Evrópu norðan við miðbaug tunglsins. Þar má sjá glöggt sprungur, hryggi og leifar af loftsteinagígum. Myndir Júnó verða þær skörpustu sem til eru af Evrópu, að því er segir í tilkynningu á vef bandarísku geimvísindastofnunarinnar NASA. Megintilgangur framhjáflugsins, sem stóð aðeins yfir í um tvær klukkustundir á meðan Júnó þeyttist fram hjá á 23,6 kílómetra hraða á sekúndu, var þó ekki að taka snotrar myndir af Evrópu. Geimfarið gerði aragrúa athugana á ísskorpunni og samsetningu hennar, innra byrði tunglsins, jónahvolfi þess og gagnverkun þess við segulsvið Júpíters. This is the surface of Jupiter s moon Europa, as seen today by our #JunoMission spacecraft from a distance of about 219 miles (352 kilometers). Click to see the full view! It shows a region near the moon s equator called Annwn Regio. Learn more: https://t.co/0v96Hbw04U pic.twitter.com/OZhO5B4GW4— NASA Solar System (@NASASolarSystem) September 29, 2022 Reyna að finna hvar vatn gæti verið nálægt yfirborði Evrópa, fjórða stærsta tungl Júpíters og eitt Galíleótunglanna svonefndu, þykir einn mest spennandi hnöttur sólkerfisins. Talið er að undir ísskorpunni sé að finna víðáttumikið haf fljótandi vatns. Sterkir flóðkraftar Júpíters á innyfli Evrópu eru taldir mynda nógu mikinn hita til þess að vatn geti verið á fljótandi formi þrátt fyrir annars naprar aðstæður í ytra sólkerfinu. Fljótandi vatn er talin grundvallarforsenda lífs. Vaxandi þekking manna á lífverum við neðansjávarstrýtur á hafsbotni á jörðinni þar sem sólarljóss nýtur ekki við kveikti þá hugmynd í kolli vísindamanna að á Evrópu gæti líf mögulega hafa kviknað við sambærilegar aðstæður. Gögnin sem Júnó safnaði í gær eiga að hjálpa vísindamönnum að átta sig á hvar fljótandi vatn gæti verið að finna í grunnum hólfum undir yfirborðinu. Tvö ár eru nú þar til bandaríska geimvísindastofnunin NASA ætlar að skjóta á loft Clipper-geimfarinu sem á að heimsækja Evrópu árið 2030. Þar á það að rannsaka lofthjúp Evrópu, yfirborð hennar og innviði. Meginmarkmið leiðangursins er að rannsaka lífvænleika tunglsins og afla frekari upplýsinga um neðanjarðarhafið, hversu þykk ísskorpan er og leita að vatnsstrókum sem gætu staðið upp af yfirborðinu líkt og goshverir. Íslenskur áhugamaður búinn að vinna fyrstu myndirnar Myndir frá svonefndri JunoCam-myndavél geimfarins eru birtar jafnóðum og þær berast á vefsíðu leiðangursins en tilgangurinn með myndavélinni er fyrst og fremst að vekja athygli almennings á honum. Björn Jónsson, tölvunarfræðingur og áhugamaður um vinnslu á myndum af hnöttum úr sólkerfinu, birti þegar í gær bráðabirgðaútgáfu sína af einni af myndum Juno. Hann telur að á henni sjáist Evrópu í því sem næst rauverulegum lit sínum. A very early and preliminary version of Europa image PJ45_1 obtained by @NASAJuno earlier today (Sept 29, 2022). This shouldn't be very far from Europa's true color; I expect to improve the color later with more careful processing though. North is up. pic.twitter.com/WEDV7UDsmS— Björn Jónsson (@bjorn_jons) September 29, 2022 Björn á meðal annars heiðurinn af því sem er talið nákvæmasta kortið af yfirborði Evrópu. Til þess notaði hann myndir frá Voyager 2 og Galíeó.
Geimurinn Vísindi Júpíter Tengdar fréttir Vatnsgos á Evrópu vekur vonir um líf undir ísnum Greining á rúmlega tuttugu ára gömlum gögnum bendir til þess að vatnsstrókar stígi upp frá yfirborði ístungls Júpíters. 14. maí 2018 16:45 Mest lesið Miðflokkurinn rýkur upp Innlent Vinnuvélar, rútur, húsbílar og tjaldvagnar fari burt af bílastæðinu Innlent Ungt fólk í bílnum og annað alvarlega slasað Innlent Máttu neita karlmanni um leyfi í kvennaverkfalli Innlent Sakar Krabbameinsfélagið um að vera í raun fjármálafyrirtæki Innlent Láta ekki lengur flokka drykkjarfernur frá pappírsúrgangi Innlent Kynfræðsla í fermingarfræðslu: „Þarna er rödd sem upplifir að hún hafi ekki fengið hlustun“ Innlent Maðurinn í lífshættu og til rannsóknar hver veitti áverkana Innlent Rífa hluta Hvíta hússins fyrir veislusal Trumps Erlent Réðst á opinberan starfsmann Innlent Fleiri fréttir Óttast að senda hermenn til Gasa Rífa hluta Hvíta hússins fyrir veislusal Trumps Ólíklegt að Trump og Pútín muni funda í bráð Serbneskur stríðsglæpamaður farinn yfir móðuna miklu 21 árs fangelsi fyrir banatilræðið gegn Fico Gagnrýndur fyrir ummæli um ógn af hálfu innflytjenda Refsidómi Diddy verði áfrýjað Fyrsta konan til að verða forsætisráðherra Japans Selja neyðargetnaðarvörn sem lausasölulyf í fyrsta skipti Opnar á að útvista loftslagsmarkmiðum Evrópu enn frekar Neitar enn að hleypa nýrri þingkonu að Enginn arftaki í augsýn hjá Xi Hafna aftur tillögu Trumps Frekari uppljóstranir vekja reiði og áköll um viðbrögð Fá heimild til að skjóta niður dróna yfir herstöðvum Tuttugu ára stjórn sósíalista í Bólivíu á enda Trump sagður hafa þrýst á Selenskí að gefa eftir land Segir vopnahlé enn í gildi á Gasa Komust á brott með átta ómetanlega skartgripi Trump birti gervigreindarmyndband: Með krúnu á höfði að henda hægðum á mótmælendur Tveggja barna foreldrar verða undanþegnir tekjuskatti Louvre-safni lokað vegna ráns Sagður bjóða frið í skiptum fyrir Donetsk Segja Hamas skipuleggja árás gegn almenningi á Gasa Gríðarlegur fjöldi á No Kings mótmælunum Segir Selenskí og Pútín að „hætta þar sem þeir eru“ Andrés prins afsalar sér öllum titlum í kjölfar ásakana Tugi heimila sópaði út á haf í Alaska Stöðvuðu ætlað tilræði við rússneskan andófsmann í Frakklandi Segir herinn tilbúinn að verjast innrás Sjá meira
Vatnsgos á Evrópu vekur vonir um líf undir ísnum Greining á rúmlega tuttugu ára gömlum gögnum bendir til þess að vatnsstrókar stígi upp frá yfirborði ístungls Júpíters. 14. maí 2018 16:45
Kynfræðsla í fermingarfræðslu: „Þarna er rödd sem upplifir að hún hafi ekki fengið hlustun“ Innlent
Kynfræðsla í fermingarfræðslu: „Þarna er rödd sem upplifir að hún hafi ekki fengið hlustun“ Innlent