Aðhaldsaðgerðir ógna nýliðun innan háskólasamfélagsins, rannsóknum og þekkingarsköpun á Íslandi Hópur fulltrúa doktorsnema og nýdoktora við Háskóla Íslands skrifar 19. apríl 2023 15:01 (English below) Talsverður hluti af framlagi Háskóla Íslands til rannsókna og þekkingarsköpunar á Íslandi og alþjóðlega byggist á vinnu doktorsnema og nýdoktora. Doktorsnemar og nýdoktorar við Háskóla Íslands finna í auknum mæli fyrir því að grafið er undan skilyrðum rannsókna, fræðistarfa og háskólakennslu og hafa miklar áhyggjur af framtíð Háskólans, nýliðun og starfsmöguleikum í háskólasamfélaginu. Á fundi Háskólaráðs í janúar sl. voru teknar ákvarðanir um að draga saman seglin og aðhaldsaðgerðir Háskólans (sjá fundargerð Háskólaráðs) koma sérstaklega hart niður á nýdoktorum, aðjúnktum, stundakennurum, doktorsnemum og öðrum stúdentum - sem sagt fólkinu sem saman myndar framtíð vísinda- og fræðasamfélags landsins. Sem dæmi má nefna að styrkjum sem veittir hafa verið úr Doktorsstyrkjasjóði Háskóla Íslands hefur farið fækkandi. Nú þegar stundar stór hluti doktorsnema nám sitt án þess að hafa styrk og eiga mörg erfitt með að sinna rannsóknarvinnu sinni af fullum krafti. Mörg taka dýr námslán til að fjármagna doktorsnám og að námi loknu tekur við ótryggur vinnumarkaður. Þá fer staða doktorsnema sem hafa hlotið styrk úr Doktorsstyrkjasjóði Háskóla Ísland sífellt versnandi þar sem styrkirnir eru föst krónutala og halda ekki í við aðrar hækkanir. Fjöldi doktorsnema á slíkum styrkjum hafa tjáð undrun og óánægju yfir því að starfshlutfall þeirra í ráðningarsamningi sé lækkað til að bregðast við fjárskorti. Við óttumst að aðhaldsaðgerðir Háskóla Íslands geti haft í för með sér frekari raunskerðingar doktorsstyrkja þannig að doktorsnemum verði gert að stunda fullt nám en á 75% launum eða jafnvel minna. Tilgangur Doktorsstyrkjasjóðs er að efla Háskólann sem alþjóðlegan rannsóknarháskóla og gera hann eftirsóknarverðan kost fyrir doktorsnema. Miðað við núverandi ástand er ólíklegt að hann standi undir þeim tilgangi. Á fundi sínum samþykkti Háskólaráð ennfremur að almennt verði ekki ráðið í störf við fræðasviðin nema þau skili hallalausum rekstri og að allar nýráðningar þurfi að bera undir fjármálanefnd - sem í raun þýðir ráðningarstöðvun. Að auki er fræðasviðum gert að draga úr magni kennslustunda. Saman munu þessar aðgerðir skila sér í auknu álagi á kennara, lægri launum og minna starfsöryggi ungs fræða- og vísindafólks. Minna framboð námskeiða og fækkun kennslustunda mun þar að auki rýra gæði háskólamenntunar. Loks má nefna að Háskóli Íslands er ekki undanskilinn í nýsamþykktri stefnu ríkisstjórnarinnar í húsnæðismálum opinberra stofnana, eins og fram hefur komið í fjölmiðlum undanfarnar vikur. Verkefnamiðuðum vinnurýmum er ætlað að spara ríkinu miklar fjárhæðir og hefur ungt vísinda- og fræðafólk miklar áhyggjur af þessari stöðu. Hætta er á að kostnaður við vinnuaðstöðu lendi í auknum mæli á starfsfólkinu sjálfu því mörg munu að öllum líkindum velja að vinna heima vegna skorts á næði og samfellu sem það fær ekki í þessu fyrirhugaða rými. Þetta er kostnaður og álag sem leggst á hóp sem þegar býr við lítið starfs- og launaöryggi. Að auki er ungt vísinda- og fræðafólk líklegt til búa þröngt og hafa börn á heimilinu og hafa síður möguleika á að koma sér upp vinnuaðstöðu heima við. Það er nauðsynlegt að stjórnvöld og stjórn háskólans kanni áhrif þessarar nýju stefnu í húsnæðismálum, sem að okkar mati er einnig ný mannauðsstefna, á mismunandi hópa innan háskólasamfélagsins og taki frekara frumkvæði til stuðnings ungu vísinda- og fræðafólki. Til að tryggja framtíð vísinda- og fræðasamfélags og gæði háskólamenntunar verður Háskóli Íslands að vera í stakk búinn að bjóða starfsfólki sínu upp á boðlegar vinnuaðstæður sem hvetja til nýsköpunar og samstarfs en veita jafnframt næði til að stunda bæði gagnrýnin og hagnýt fræða- og vísindastörf. Afleiðingar ofangreindra aðhaldsaðgerða ógna háskólakennslu, vísinda- og fræðastörfum á Íslandi og geta valdið ómældum skaða fyrir samfélagið. FEDON, Mentadok, Hugdok og Seigla fordæma stefnu stjórnvalda í málefnum Háskóla Íslands og telja hana aðför að vísinda- og fræðasamfélagi framtíðarinnar. Austerity measures pose a threat to academic recruitment, research, and knowledge production in Iceland A significant share of University of Icelands‘s contribution to research and knowledge production in Iceland is conducted by PhD-students and post-doctoral researchers. However, PhD and post-doctoral researchers across various schools at the University of Iceland are experiencing an overwhelming sense of concern. State budget cuts to higher education risk undermining the conditions for research and higher education in Iceland, leaving young researchers worried about the impact on their current and future careers. The financial state of the University of Iceland is causing concern among post-doctoral researchers, adjuncts, part-time lecturers, and students - in other words, the very people who make up Iceland's future scientific and academic community. The University, which is considered the country’s premier higher education and research institution, has been forced to reduce its operations due to budget cuts, despite an influx of new students during the COVID-19 pandemic (see the minutes from the University Council fundargerð Háskólaráðs). This has not gone unnoticed by students, researchers, or even the Rector. The University of Iceland’s Doctoral Fund is dwindling, resulting in fewer grants being given out to PhD students. Currently, many doctoral students are pursuing their studies without any funding, making it challenging to fully devote themselves to their research. Many resort to expensive student loans to finance their doctoral studies, which often leads to job insecurity after graduation. Even those who receive funding from the Doctoral Fund have expressed surprise and anger because their work percentages in their contracts are continually reduced without consultation or negotiation, despite having a full-time grant. While salaries are supposed to be increasing, grants are not, resulting in fewer working hours covered by the grant. The purpose of the Doctoral Fund is to strengthen the University of Iceland as an international research university and attract doctoral candidates. However, given the current situation, it is unlikely that the fund will achieve this goal. Despite recent reports of upcoming budget increases, the University Council agreed upon austerity measures in January that have had a harsh impact. Ongoing budget shortfalls have resulted in a general hiring freeze for academic departments unless they can operate within budget constraints. Faculties have also been required to reduce teaching hours, which will increase workloads for teachers, lower salaries, and reduce job security for young scholars and scientists. Furthermore, the reduction in available courses and teaching hours will likely diminish the overall quality of university education, resulting in serious setbacks to the conditions of scientific and academic work in Iceland. Furthermore, young researchers are worried that the University’s new policy of activity-based working in building planning, which is currently being implemented, will contribute even further to the undermining of the conditions for academic work. While the activity-based work plans are expected to save great amounts in housing costs, there is a risk that these costs will, to a great extent, be transferred to the employees themselves, who will have to install their own workspaces at home. Not only are young researchers already suffering from precarious working conditions, including lack of work security and low income, but they are also likely to live in small apartments, or have young children, and thus have limited opportunities to work at home. It is imperative for the University to prioritize creating a supportive work environment that inspires, leads by example, and paves the way for innovation. Therefore, it is crucial for the University to consider the potential impact of its policies and practices on all members of its community, and to take necessary actions to support its young researchers. Neglecting these obligations may hinder the progress of young researchers and discourage them from pursuing a career in academia. Thus, the university’s ability to meet its obligations will ultimately determine the future of scientific and academic work in Iceland. We in FEDON, Menntadoc, Hugdok and Seigla condemn the government's current policy concerning state higher education. The current policy risks undermining the future of academia as a workplace, and as a place for innovation, and a provider of critical knowledge about the past, present and future of our society. We also urge the University leadership to resist the government’s austerity measures and fight for its young researchers. Fyrir hönd FEDON / On behalf of FEDON: Brynjólfur G. Guðrúnar Jónsson Haukur Logi Karlsson Johanna Raudsepp Pontus Järvstad Rannveig Ágústa Guðjónsdóttir Svava Dögg Jónsdóttir Valgerður Pálmadóttir Fyrir hönd Hugdok: Meritxell Risco de la Torre Piergiorgio Consagra Sigrún Hannesdóttir Fyrir hönd Menntadoc: Adam Janusz Switala Elizabeth Bik Yee Lay Flora Tietgen Ingibjörg J. Kolka Fyrir hönd Seiglu: Eva Jörgensen Hulda Guðmunda Óskarsdóttir Marcello Milanezi Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Háskólar Skóla - og menntamál Mest lesið Verri framkoma en hjá Trump Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Ísrael – brostnir draumar og lygar Ingibjörg Þóra Haraldsdóttir Skoðun GPT‑5 kemur í ágúst – áskoranir og tækifæri fyrir Ísland Sigvaldi Einarsson Skoðun Við tölum um vöxt — en gleymum því sem vex Þórdís Hólm Filipsdóttir Skoðun Truman-ríkið: Tilraunir raunheimsins að komast í gegnum gervihvelfinguna Svala Magnea Ásdísardóttir Skoðun Ætla þau að halda áfram að grafa sína eigin gröf? Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir Skoðun Þú ert búin að eyðileggja líf mitt!!! Sandra Ósk Jóhannsdóttir Skoðun Landið talar Davíð Arnar Oddgeirsson Skoðun Þegar hið smáa verður risastórt Sigurjón Þórðarson Skoðun Halldór 26.07.2025 Halldór Skoðun Skoðun Truman-ríkið: Tilraunir raunheimsins að komast í gegnum gervihvelfinguna Svala Magnea Ásdísardóttir skrifar Skoðun GPT‑5 kemur í ágúst – áskoranir og tækifæri fyrir Ísland Sigvaldi Einarsson skrifar Skoðun Við tölum um vöxt — en gleymum því sem vex Þórdís Hólm Filipsdóttir skrifar Skoðun Verri framkoma en hjá Trump Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Landið talar Davíð Arnar Oddgeirsson skrifar Skoðun Ætla þau að halda áfram að grafa sína eigin gröf? Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Ísrael – brostnir draumar og lygar Ingibjörg Þóra Haraldsdóttir skrifar Skoðun Ein af hverjum fjórum Silja Höllu Egilsdóttir skrifar Skoðun Vertu drusla! Álfhildur Leifsdóttir,Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Þegar hið smáa verður risastórt Sigurjón Þórðarson skrifar Skoðun Þú ert búin að eyðileggja líf mitt!!! Sandra Ósk Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Tekur sér stöðu með Evrópusambandinu Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Feluleikur ríkisstjórnarinnar? Lárus Guðmundsson skrifar Skoðun Ég heiti Elísa og ég er Drusla Elísa Rún Svansdóttir skrifar Skoðun Grindavík má enn bíða Gísli Stefánsson skrifar Skoðun Aðventukerti og aðgangshindranir Kristín María Birgisdóttir skrifar Skoðun Lífið í tjaldi á Gaza Viðar Hreinsson,Israa Saed skrifar Skoðun Gaza og sjálfbærni mennskunnar Elva Rakel Jónsdóttir skrifar Skoðun Börnin og hungursneyðin í Gaza Sverrir Ólafsson skrifar Skoðun Kynbundið ofbeldi Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir skrifar Skoðun Aðdragandi aðildar þarf umboð Erna Bjarnadóttir skrifar Skoðun Yfirlýsing frá Kára Stefánssyni um hrakfarir hans í samskiptum við íhaldssaman blaðamann Kári Stefánsson skrifar Skoðun Þétting byggðar er ekki vandamálið Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Þrengt að þjóðarleikvanginum Þorvaldur Örlygsson skrifar Skoðun Ert þú drusla? Katrín Sigríður J. Steingrímsdóttir,Elísa Rún Svansdóttir,Lilja Íris Long Birnudóttir,Lísa Margrét Gunnarsdóttir,Margrét Baldursdóttir,Silja Höllu Egilsdóttir skrifar Skoðun Sameiginleg yfirlýsing 28 ríkja um málefni Palestínu, hvers virði er hún? Einar Ólafsson skrifar Skoðun Alltof mörg sveitarfélög á Íslandi! Gunnar Alexander Ólafsson skrifar Skoðun Öryggi betur tryggt – fangelsismál færð til nútímans Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Lýðheilsan að veði? Willum Þór Þórsson skrifar Skoðun Evrópusambandsaðild - valdefling íslensks almennings Magnús Árni Skjöld Magnússon skrifar Sjá meira
(English below) Talsverður hluti af framlagi Háskóla Íslands til rannsókna og þekkingarsköpunar á Íslandi og alþjóðlega byggist á vinnu doktorsnema og nýdoktora. Doktorsnemar og nýdoktorar við Háskóla Íslands finna í auknum mæli fyrir því að grafið er undan skilyrðum rannsókna, fræðistarfa og háskólakennslu og hafa miklar áhyggjur af framtíð Háskólans, nýliðun og starfsmöguleikum í háskólasamfélaginu. Á fundi Háskólaráðs í janúar sl. voru teknar ákvarðanir um að draga saman seglin og aðhaldsaðgerðir Háskólans (sjá fundargerð Háskólaráðs) koma sérstaklega hart niður á nýdoktorum, aðjúnktum, stundakennurum, doktorsnemum og öðrum stúdentum - sem sagt fólkinu sem saman myndar framtíð vísinda- og fræðasamfélags landsins. Sem dæmi má nefna að styrkjum sem veittir hafa verið úr Doktorsstyrkjasjóði Háskóla Íslands hefur farið fækkandi. Nú þegar stundar stór hluti doktorsnema nám sitt án þess að hafa styrk og eiga mörg erfitt með að sinna rannsóknarvinnu sinni af fullum krafti. Mörg taka dýr námslán til að fjármagna doktorsnám og að námi loknu tekur við ótryggur vinnumarkaður. Þá fer staða doktorsnema sem hafa hlotið styrk úr Doktorsstyrkjasjóði Háskóla Ísland sífellt versnandi þar sem styrkirnir eru föst krónutala og halda ekki í við aðrar hækkanir. Fjöldi doktorsnema á slíkum styrkjum hafa tjáð undrun og óánægju yfir því að starfshlutfall þeirra í ráðningarsamningi sé lækkað til að bregðast við fjárskorti. Við óttumst að aðhaldsaðgerðir Háskóla Íslands geti haft í för með sér frekari raunskerðingar doktorsstyrkja þannig að doktorsnemum verði gert að stunda fullt nám en á 75% launum eða jafnvel minna. Tilgangur Doktorsstyrkjasjóðs er að efla Háskólann sem alþjóðlegan rannsóknarháskóla og gera hann eftirsóknarverðan kost fyrir doktorsnema. Miðað við núverandi ástand er ólíklegt að hann standi undir þeim tilgangi. Á fundi sínum samþykkti Háskólaráð ennfremur að almennt verði ekki ráðið í störf við fræðasviðin nema þau skili hallalausum rekstri og að allar nýráðningar þurfi að bera undir fjármálanefnd - sem í raun þýðir ráðningarstöðvun. Að auki er fræðasviðum gert að draga úr magni kennslustunda. Saman munu þessar aðgerðir skila sér í auknu álagi á kennara, lægri launum og minna starfsöryggi ungs fræða- og vísindafólks. Minna framboð námskeiða og fækkun kennslustunda mun þar að auki rýra gæði háskólamenntunar. Loks má nefna að Háskóli Íslands er ekki undanskilinn í nýsamþykktri stefnu ríkisstjórnarinnar í húsnæðismálum opinberra stofnana, eins og fram hefur komið í fjölmiðlum undanfarnar vikur. Verkefnamiðuðum vinnurýmum er ætlað að spara ríkinu miklar fjárhæðir og hefur ungt vísinda- og fræðafólk miklar áhyggjur af þessari stöðu. Hætta er á að kostnaður við vinnuaðstöðu lendi í auknum mæli á starfsfólkinu sjálfu því mörg munu að öllum líkindum velja að vinna heima vegna skorts á næði og samfellu sem það fær ekki í þessu fyrirhugaða rými. Þetta er kostnaður og álag sem leggst á hóp sem þegar býr við lítið starfs- og launaöryggi. Að auki er ungt vísinda- og fræðafólk líklegt til búa þröngt og hafa börn á heimilinu og hafa síður möguleika á að koma sér upp vinnuaðstöðu heima við. Það er nauðsynlegt að stjórnvöld og stjórn háskólans kanni áhrif þessarar nýju stefnu í húsnæðismálum, sem að okkar mati er einnig ný mannauðsstefna, á mismunandi hópa innan háskólasamfélagsins og taki frekara frumkvæði til stuðnings ungu vísinda- og fræðafólki. Til að tryggja framtíð vísinda- og fræðasamfélags og gæði háskólamenntunar verður Háskóli Íslands að vera í stakk búinn að bjóða starfsfólki sínu upp á boðlegar vinnuaðstæður sem hvetja til nýsköpunar og samstarfs en veita jafnframt næði til að stunda bæði gagnrýnin og hagnýt fræða- og vísindastörf. Afleiðingar ofangreindra aðhaldsaðgerða ógna háskólakennslu, vísinda- og fræðastörfum á Íslandi og geta valdið ómældum skaða fyrir samfélagið. FEDON, Mentadok, Hugdok og Seigla fordæma stefnu stjórnvalda í málefnum Háskóla Íslands og telja hana aðför að vísinda- og fræðasamfélagi framtíðarinnar. Austerity measures pose a threat to academic recruitment, research, and knowledge production in Iceland A significant share of University of Icelands‘s contribution to research and knowledge production in Iceland is conducted by PhD-students and post-doctoral researchers. However, PhD and post-doctoral researchers across various schools at the University of Iceland are experiencing an overwhelming sense of concern. State budget cuts to higher education risk undermining the conditions for research and higher education in Iceland, leaving young researchers worried about the impact on their current and future careers. The financial state of the University of Iceland is causing concern among post-doctoral researchers, adjuncts, part-time lecturers, and students - in other words, the very people who make up Iceland's future scientific and academic community. The University, which is considered the country’s premier higher education and research institution, has been forced to reduce its operations due to budget cuts, despite an influx of new students during the COVID-19 pandemic (see the minutes from the University Council fundargerð Háskólaráðs). This has not gone unnoticed by students, researchers, or even the Rector. The University of Iceland’s Doctoral Fund is dwindling, resulting in fewer grants being given out to PhD students. Currently, many doctoral students are pursuing their studies without any funding, making it challenging to fully devote themselves to their research. Many resort to expensive student loans to finance their doctoral studies, which often leads to job insecurity after graduation. Even those who receive funding from the Doctoral Fund have expressed surprise and anger because their work percentages in their contracts are continually reduced without consultation or negotiation, despite having a full-time grant. While salaries are supposed to be increasing, grants are not, resulting in fewer working hours covered by the grant. The purpose of the Doctoral Fund is to strengthen the University of Iceland as an international research university and attract doctoral candidates. However, given the current situation, it is unlikely that the fund will achieve this goal. Despite recent reports of upcoming budget increases, the University Council agreed upon austerity measures in January that have had a harsh impact. Ongoing budget shortfalls have resulted in a general hiring freeze for academic departments unless they can operate within budget constraints. Faculties have also been required to reduce teaching hours, which will increase workloads for teachers, lower salaries, and reduce job security for young scholars and scientists. Furthermore, the reduction in available courses and teaching hours will likely diminish the overall quality of university education, resulting in serious setbacks to the conditions of scientific and academic work in Iceland. Furthermore, young researchers are worried that the University’s new policy of activity-based working in building planning, which is currently being implemented, will contribute even further to the undermining of the conditions for academic work. While the activity-based work plans are expected to save great amounts in housing costs, there is a risk that these costs will, to a great extent, be transferred to the employees themselves, who will have to install their own workspaces at home. Not only are young researchers already suffering from precarious working conditions, including lack of work security and low income, but they are also likely to live in small apartments, or have young children, and thus have limited opportunities to work at home. It is imperative for the University to prioritize creating a supportive work environment that inspires, leads by example, and paves the way for innovation. Therefore, it is crucial for the University to consider the potential impact of its policies and practices on all members of its community, and to take necessary actions to support its young researchers. Neglecting these obligations may hinder the progress of young researchers and discourage them from pursuing a career in academia. Thus, the university’s ability to meet its obligations will ultimately determine the future of scientific and academic work in Iceland. We in FEDON, Menntadoc, Hugdok and Seigla condemn the government's current policy concerning state higher education. The current policy risks undermining the future of academia as a workplace, and as a place for innovation, and a provider of critical knowledge about the past, present and future of our society. We also urge the University leadership to resist the government’s austerity measures and fight for its young researchers. Fyrir hönd FEDON / On behalf of FEDON: Brynjólfur G. Guðrúnar Jónsson Haukur Logi Karlsson Johanna Raudsepp Pontus Järvstad Rannveig Ágústa Guðjónsdóttir Svava Dögg Jónsdóttir Valgerður Pálmadóttir Fyrir hönd Hugdok: Meritxell Risco de la Torre Piergiorgio Consagra Sigrún Hannesdóttir Fyrir hönd Menntadoc: Adam Janusz Switala Elizabeth Bik Yee Lay Flora Tietgen Ingibjörg J. Kolka Fyrir hönd Seiglu: Eva Jörgensen Hulda Guðmunda Óskarsdóttir Marcello Milanezi
Truman-ríkið: Tilraunir raunheimsins að komast í gegnum gervihvelfinguna Svala Magnea Ásdísardóttir Skoðun
Skoðun Truman-ríkið: Tilraunir raunheimsins að komast í gegnum gervihvelfinguna Svala Magnea Ásdísardóttir skrifar
Skoðun Yfirlýsing frá Kára Stefánssyni um hrakfarir hans í samskiptum við íhaldssaman blaðamann Kári Stefánsson skrifar
Skoðun Ert þú drusla? Katrín Sigríður J. Steingrímsdóttir,Elísa Rún Svansdóttir,Lilja Íris Long Birnudóttir,Lísa Margrét Gunnarsdóttir,Margrét Baldursdóttir,Silja Höllu Egilsdóttir skrifar
Skoðun Sameiginleg yfirlýsing 28 ríkja um málefni Palestínu, hvers virði er hún? Einar Ólafsson skrifar
Skoðun Öryggi betur tryggt – fangelsismál færð til nútímans Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar
Truman-ríkið: Tilraunir raunheimsins að komast í gegnum gervihvelfinguna Svala Magnea Ásdísardóttir Skoðun