Vaxtalækkun eða neyðarlög Ragnar Þór Ingólfsson og Ásthildur Lóa Þórsdóttir skrifa 16. ágúst 2024 15:31 Það er staðreynd sem engin getur lengur neitað, að með vaxtastefnu sinni er Seðlabankinn að kæfa heimili og fyrirtæki landsins og það er kominn tími til að þau fái að ná andanum aftur. Þau hafa borið nægar byrðar og bankarnir grætt nóg. Hingað og ekki lengra. Ársverðbólga dansar nú í kringum 6% og er svipuð og hún var í ársbyrjun 2022. Þá voru meginvextir Seðlabanka Íslands 2% en hafa síðan hækkað í 9,25% þar sem þeir hafa nú staðið í 12 mánuði þrátt fyrir að verðbólgan hafi lækkað um rúm 40% frá því að hún náði hámarki í febrúar 2023. Seðlabankinn er fyrir löngu komin á algjörar villigötur með hávaxtastefnu sinni sem ekki stenst nokkra skoðun auk þess að valda heimilum og fyrirtækjum landsins stórfelldum skaða, sem þau verða lengi að jafna sig á. Húsnæðisverð hefur verið stærsti drifkraftur verðbólgunnar og eina leiðin til að halda aftur af hækkun þess er að auka framboð húsnæðis. Vegna íþyngjandi fjármagnskostnaðar hefur þvert á móti dregið úr nýbyggingum og vaxtastefnan þannig beinlínis farin að vinna gegn tilgangi sínum. Vaxtahækkanir skaðlegar og auka á vandann Seðlabankinn er á algjörum villigötum. Það er ekki bara okkar skoðun heldur hefur ekki ómerkari maður en Dr. Joseph Stiglitz nóbelsverðlaunahafi í hagfræði tekið undir það. Í viðtali á RÚV í mars á þessu ári staðfesti hann ALLT sem við höfum sagt í gagnrýni okkar á grimmilegar aðgerðir Seðlabankans gegn verðbólgunni, sem svo til eingöngu hafa falist í vaxtahækkunum. Vaxtahækkunum sem hafa bitnað verst á þeim sem mest skulda og minnst eiga og valdið bæði örvæntingu og svefnlausum nóttum hjá þúsundum heimila. Við höfum ekki tölu á þeim skiptum sem við höfum bent á að verðbólgan á Íslandi sé EKKI heimilum landsins að kenna frá því að vaxtabrjálæði Seðlabankans hófst og varað við að það myndi því ekki skila neinu að leggja allar þessar byrðar á venjulegt fólk, nema festa þau í langvarandi fjárhagskreppu. Við höfum einnig bent á að hvernig þessar vaxtahækkanir frysta nær algjörlega alla uppbyggingu á húsnæðismarkaði, sem er verulega alvarlegt og algjörlega á skjön við markmið ríkisstjórnarinnar um fjölgun íbúða. En engu að síður, svo fáránlegt sem það er, hefur það verið sérstakt markmið Seðlabankans að draga úr uppbyggingu á húsnæði, þrátt fyrir viðvarandi húsnæðisskort, ef trúa á orðum varaseðlabankastjóra, sem hann lét falla á opnum fundi Efnahags- og viðskiptanefndar síðasta vetur. Það hefur líka blasað við að fyrirtækin myndu að sjálfsögðu velta auknum vaxtakostnaði beint út í verðlagið og auka þannig á verðbólguna. En aðspurður mótmælti Seðlabankastjóri þessu og sagði að hann hefði ekki áhyggjur af því, hann tryði ekki að þau myndu gera það(!). Hagnaður stórfyrirtækja sýnir ótvírætt fram á að Seðlabankastjóri hafði algjörlega rangt fyrir sér og það er fyrir löngu kominn tími til að hætta þessari tilraunmennsku með vaxtahækkanir! Ef draga má boðskap Nóbelsverðlaunahafans Dr. Joseph Stiglitz saman, eru skilaboð hans að annars vegar hafi Seðlabankar heims of þrönga sýn á verðbólguna og að hins vegar hafi þeir aukið á vandann með vaxtahækkunum sínum, auk þess sem hann sagði að þó að verðbólgan færi vissulega lækkandi, þá væri það ekki aðgerðum Seðlabanka að þakka, þessi verðbólga hefði alltaf verið að lækka núna hvort eð er. Spurningin sem hlýtur að vakna er hvort Seðlabankinn sé búin að leiða öll þessi ósköp yfir heimili og efnahag landsins, algjörlega að óþörfu? Þó að hagfræði sé ekki vísindagrein heldur byggi frekar á ágiskunum en nokkru öðru þannig að menn geti verið ósammála um leiðir, þá þarf Seðlabankinn að vera algjörlega 100% viss í sinni sök til að geta með einhverju móti réttlætt þá aðferðafræði sem hann hefur beitt. Hann getur ekki verið það, og þegar Nóbelsverðlaunahafi heldur því fram að hann sé á rangri leið er kominn ástæða til að grípa í neyðarhemilinn. Ef ekki vaxtalækkun, þá neyðarlög! Í næstu viku þarf myndarlega lækkun vaxta. Núna dugar ekki einhver „aumingjaleg“ lækkun upp á brot úr prósentustigum. Ef koma á í veg fyrir að illa fari, þarf að lækka vexti myndarlega strax, því það tekur langan tíma fyrir áhrif vaxtaákvarðana að koma fram hvort sem þær eru til hækkunar eða lækkunar. Verði það ekki raunin þarf ríkisstjórnin að grípa til neyðarlaga. Ríkisstjórn Bjarna Benediktssonar getur ekki setið aðgerðarlaus hjá. Með fullri virðingu fyrir sjálfstæði Seðlabankans þá hefur hann ekki leyfi til fórna heimilum landsins og valda þeim langvarandi kreppu sem sumir munu aldrei ná sér upp úr. Við erum að tala um líf fólks hér, og það hefur engin leyfi til að spila með líf tugþúsunda með þeim hætti sem Seðlabankinn hefur gert með fullum stuðningi ríkisstjórnarinnar. Skylda ríkisstjórnarinnar til að verja heimili landsins, hlýtur að trompa „sjálfstæði Seðlabankans“ og lækki hann ekki vexti krefjumst við þess að Alþingi verði kallað saman án tafar og sett neyðarlög með skýrri áætlun um lækkun vaxta niður í a.m.k 6% á næsta 6 mánuðum. Það væri góð byrjun! Af 50 milljón króna láni þýða: • 10,75% útlánsvextir 448.000 krónur í vaxtagreiðslur á mánuði. • 8% útlánsvextir 333.000 krónur í vaxtagreiðslur á mánuði. • 6% útlánsvextir 250.000 krónur í vaxtagreiðslur á mánuði. Hvert prósentustig kostar 42.000 krónur á mánuði og það munar hvert heimili um minna. Það þarf að leysa heimilin úr snörunni áður en þau kafna og haldi Seðlabankinn áfram á sömu braut, VERÐUR ríkisstjórn Íslands að grípa í taumanna. Ef ekki vaxtalækkun, þá neyðarlög! Við krefjumst lægri vaxta strax! Ásthildur Lóa er þingmaður Flokks fólksins og formaður Hagsmunasamtaka heimilanna. Ragnar Þór er formaður VR. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Ragnar Þór Ingólfsson Ásthildur Lóa Þórsdóttir Mest lesið Ef Veðurstofan spáði vitlausu veðri í 40 ár, væri það bara í lagi? Björn Ólafsson Skoðun „Finnst ykkur skrýtið að ég mæti á Austurvöll – Pabba mínum var fórnað á altari niðurskurðar“ Davíð Bergmann Skoðun Hvers vegna skipta hagsmunir verslanakeðja meira máli en öryggi barna í Ásahverfi Reykjanesbæ? Ólafur Ívar Jónsson Skoðun Hægri sósíalismi Jón Ingi Hákonarson Skoðun Sjókvíaeldi á Íslandi fjarstýrt með gervigreind frá Noregi Ingólfur Ásgeirsson Skoðun Krónan, Nettó, Hagkaup, Bónus - það er kominn tími á formlega sniðgöngu Helen Ólafsdóttir Skoðun Málfrelsi og mörk þess á vettvangi lýðræðisins Helga Vala Helgadóttir Skoðun Stjórnarandstaðan er vannýtt auðlind Jón Daníelsson Skoðun Það sem ekki má segja um það sem enginn vill sjá Viðar Hreinsson Skoðun 5 ára vegferð að skóla framtíðarinnar – eða ekki! Björgmundur Örn Guðmundsson Skoðun Skoðun Skoðun Heimaþjónusta og velferðartækni: Lykillinn að sjálfbæru heilbrigðiskerfi Auður Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Barnaræninginn Pútín Gunnar Hólmsteinn Ársælsson skrifar Skoðun Um þjóð og ríki Gauti Kristmannsson skrifar Skoðun Málfrelsi og mörk þess á vettvangi lýðræðisins Helga Vala Helgadóttir skrifar Skoðun Sjókvíaeldi á Íslandi fjarstýrt með gervigreind frá Noregi Ingólfur Ásgeirsson skrifar Skoðun „Finnst ykkur skrýtið að ég mæti á Austurvöll – Pabba mínum var fórnað á altari niðurskurðar“ Davíð Bergmann skrifar Skoðun Hvers vegna skipta hagsmunir verslanakeðja meira máli en öryggi barna í Ásahverfi Reykjanesbæ? Ólafur Ívar Jónsson skrifar Skoðun Kjarnorkuákvæðið: Neyðarhemill en ekki léttvægt leikfang popúlista Kristinn Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Stjórnarandstaðan er vannýtt auðlind Jón Daníelsson skrifar Skoðun Ef Veðurstofan spáði vitlausu veðri í 40 ár, væri það bara í lagi? Björn Ólafsson skrifar Skoðun Hægri sósíalismi Jón Ingi Hákonarson skrifar Skoðun 5 ára vegferð að skóla framtíðarinnar – eða ekki! Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Ójafnvægi í jöfnunarkerfinu Anna Sigríður Guðnadóttir,Halla Karen Kristjánsdóttir,Lovísa Jónsdóttir skrifar Skoðun Það sem ekki má segja um það sem enginn vill sjá Viðar Hreinsson skrifar Skoðun Krónan, Nettó, Hagkaup, Bónus - það er kominn tími á formlega sniðgöngu Helen Ólafsdóttir skrifar Skoðun Löggæslumál og aðstöðuleysi í Búðardal – ákall um viðbragð og aðgerðir Björn Bjarki Þorsteinsson skrifar Skoðun Listin að verða fullkomlega ósammála sjálfri sér á mettíma Þórður Snær Júlíusson skrifar Skoðun Þingmenn auðvaldsins Karl Héðinn Kristjánsson skrifar Skoðun Arðgreiðslur í sjávarútvegi: Staðreyndir gegn fullyrðingum Elliði Vignisson skrifar Skoðun Verðugur bandamaður? Steinar Harðarson skrifar Skoðun Við þurfum nýja sýn á stjórnmál okkar - Mamdani-sýn Hlynur Már Vilhjálmsson skrifar Skoðun Sósíalistaflokkurinn heimilislaus - hvað næst? Trausti Breiðfjörð Magnússon skrifar Skoðun Rán um hábjartan dag Guðbergur Egill Eyjólfsson skrifar Skoðun Af hverju er verðbólga ennþá svona há? Ólafur Margeirsson skrifar Skoðun Sól, sumar og símafriður: 10 ráð varðandi skjánotkun í sumarfríinu Anna Laufey Stefánsdóttir,Kristín Ólöf Grétarsdóttir,Skúli Bragi Geirdal skrifar Skoðun Uppbygging hjúkrunarheimila Jónína Björk Óskarsdóttir skrifar Skoðun Jafnrétti grundvallarforsenda friðar og öryggis í heiminum Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Með skynsemina að vopni Anton Guðmundsson skrifar Skoðun Af hverju er ekki 100 klst. málþóf á Alþingi um alvarlega stöðu barna? Grímur Atlason skrifar Skoðun Knattspyrna kvenna í hálfa öld – þakkir til Eggerts Magnússonar Ingibjörg Hinriksdóttir skrifar Sjá meira
Það er staðreynd sem engin getur lengur neitað, að með vaxtastefnu sinni er Seðlabankinn að kæfa heimili og fyrirtæki landsins og það er kominn tími til að þau fái að ná andanum aftur. Þau hafa borið nægar byrðar og bankarnir grætt nóg. Hingað og ekki lengra. Ársverðbólga dansar nú í kringum 6% og er svipuð og hún var í ársbyrjun 2022. Þá voru meginvextir Seðlabanka Íslands 2% en hafa síðan hækkað í 9,25% þar sem þeir hafa nú staðið í 12 mánuði þrátt fyrir að verðbólgan hafi lækkað um rúm 40% frá því að hún náði hámarki í febrúar 2023. Seðlabankinn er fyrir löngu komin á algjörar villigötur með hávaxtastefnu sinni sem ekki stenst nokkra skoðun auk þess að valda heimilum og fyrirtækjum landsins stórfelldum skaða, sem þau verða lengi að jafna sig á. Húsnæðisverð hefur verið stærsti drifkraftur verðbólgunnar og eina leiðin til að halda aftur af hækkun þess er að auka framboð húsnæðis. Vegna íþyngjandi fjármagnskostnaðar hefur þvert á móti dregið úr nýbyggingum og vaxtastefnan þannig beinlínis farin að vinna gegn tilgangi sínum. Vaxtahækkanir skaðlegar og auka á vandann Seðlabankinn er á algjörum villigötum. Það er ekki bara okkar skoðun heldur hefur ekki ómerkari maður en Dr. Joseph Stiglitz nóbelsverðlaunahafi í hagfræði tekið undir það. Í viðtali á RÚV í mars á þessu ári staðfesti hann ALLT sem við höfum sagt í gagnrýni okkar á grimmilegar aðgerðir Seðlabankans gegn verðbólgunni, sem svo til eingöngu hafa falist í vaxtahækkunum. Vaxtahækkunum sem hafa bitnað verst á þeim sem mest skulda og minnst eiga og valdið bæði örvæntingu og svefnlausum nóttum hjá þúsundum heimila. Við höfum ekki tölu á þeim skiptum sem við höfum bent á að verðbólgan á Íslandi sé EKKI heimilum landsins að kenna frá því að vaxtabrjálæði Seðlabankans hófst og varað við að það myndi því ekki skila neinu að leggja allar þessar byrðar á venjulegt fólk, nema festa þau í langvarandi fjárhagskreppu. Við höfum einnig bent á að hvernig þessar vaxtahækkanir frysta nær algjörlega alla uppbyggingu á húsnæðismarkaði, sem er verulega alvarlegt og algjörlega á skjön við markmið ríkisstjórnarinnar um fjölgun íbúða. En engu að síður, svo fáránlegt sem það er, hefur það verið sérstakt markmið Seðlabankans að draga úr uppbyggingu á húsnæði, þrátt fyrir viðvarandi húsnæðisskort, ef trúa á orðum varaseðlabankastjóra, sem hann lét falla á opnum fundi Efnahags- og viðskiptanefndar síðasta vetur. Það hefur líka blasað við að fyrirtækin myndu að sjálfsögðu velta auknum vaxtakostnaði beint út í verðlagið og auka þannig á verðbólguna. En aðspurður mótmælti Seðlabankastjóri þessu og sagði að hann hefði ekki áhyggjur af því, hann tryði ekki að þau myndu gera það(!). Hagnaður stórfyrirtækja sýnir ótvírætt fram á að Seðlabankastjóri hafði algjörlega rangt fyrir sér og það er fyrir löngu kominn tími til að hætta þessari tilraunmennsku með vaxtahækkanir! Ef draga má boðskap Nóbelsverðlaunahafans Dr. Joseph Stiglitz saman, eru skilaboð hans að annars vegar hafi Seðlabankar heims of þrönga sýn á verðbólguna og að hins vegar hafi þeir aukið á vandann með vaxtahækkunum sínum, auk þess sem hann sagði að þó að verðbólgan færi vissulega lækkandi, þá væri það ekki aðgerðum Seðlabanka að þakka, þessi verðbólga hefði alltaf verið að lækka núna hvort eð er. Spurningin sem hlýtur að vakna er hvort Seðlabankinn sé búin að leiða öll þessi ósköp yfir heimili og efnahag landsins, algjörlega að óþörfu? Þó að hagfræði sé ekki vísindagrein heldur byggi frekar á ágiskunum en nokkru öðru þannig að menn geti verið ósammála um leiðir, þá þarf Seðlabankinn að vera algjörlega 100% viss í sinni sök til að geta með einhverju móti réttlætt þá aðferðafræði sem hann hefur beitt. Hann getur ekki verið það, og þegar Nóbelsverðlaunahafi heldur því fram að hann sé á rangri leið er kominn ástæða til að grípa í neyðarhemilinn. Ef ekki vaxtalækkun, þá neyðarlög! Í næstu viku þarf myndarlega lækkun vaxta. Núna dugar ekki einhver „aumingjaleg“ lækkun upp á brot úr prósentustigum. Ef koma á í veg fyrir að illa fari, þarf að lækka vexti myndarlega strax, því það tekur langan tíma fyrir áhrif vaxtaákvarðana að koma fram hvort sem þær eru til hækkunar eða lækkunar. Verði það ekki raunin þarf ríkisstjórnin að grípa til neyðarlaga. Ríkisstjórn Bjarna Benediktssonar getur ekki setið aðgerðarlaus hjá. Með fullri virðingu fyrir sjálfstæði Seðlabankans þá hefur hann ekki leyfi til fórna heimilum landsins og valda þeim langvarandi kreppu sem sumir munu aldrei ná sér upp úr. Við erum að tala um líf fólks hér, og það hefur engin leyfi til að spila með líf tugþúsunda með þeim hætti sem Seðlabankinn hefur gert með fullum stuðningi ríkisstjórnarinnar. Skylda ríkisstjórnarinnar til að verja heimili landsins, hlýtur að trompa „sjálfstæði Seðlabankans“ og lækki hann ekki vexti krefjumst við þess að Alþingi verði kallað saman án tafar og sett neyðarlög með skýrri áætlun um lækkun vaxta niður í a.m.k 6% á næsta 6 mánuðum. Það væri góð byrjun! Af 50 milljón króna láni þýða: • 10,75% útlánsvextir 448.000 krónur í vaxtagreiðslur á mánuði. • 8% útlánsvextir 333.000 krónur í vaxtagreiðslur á mánuði. • 6% útlánsvextir 250.000 krónur í vaxtagreiðslur á mánuði. Hvert prósentustig kostar 42.000 krónur á mánuði og það munar hvert heimili um minna. Það þarf að leysa heimilin úr snörunni áður en þau kafna og haldi Seðlabankinn áfram á sömu braut, VERÐUR ríkisstjórn Íslands að grípa í taumanna. Ef ekki vaxtalækkun, þá neyðarlög! Við krefjumst lægri vaxta strax! Ásthildur Lóa er þingmaður Flokks fólksins og formaður Hagsmunasamtaka heimilanna. Ragnar Þór er formaður VR.
„Finnst ykkur skrýtið að ég mæti á Austurvöll – Pabba mínum var fórnað á altari niðurskurðar“ Davíð Bergmann Skoðun
Hvers vegna skipta hagsmunir verslanakeðja meira máli en öryggi barna í Ásahverfi Reykjanesbæ? Ólafur Ívar Jónsson Skoðun
Skoðun Heimaþjónusta og velferðartækni: Lykillinn að sjálfbæru heilbrigðiskerfi Auður Guðmundsdóttir skrifar
Skoðun „Finnst ykkur skrýtið að ég mæti á Austurvöll – Pabba mínum var fórnað á altari niðurskurðar“ Davíð Bergmann skrifar
Skoðun Hvers vegna skipta hagsmunir verslanakeðja meira máli en öryggi barna í Ásahverfi Reykjanesbæ? Ólafur Ívar Jónsson skrifar
Skoðun Kjarnorkuákvæðið: Neyðarhemill en ekki léttvægt leikfang popúlista Kristinn Karl Brynjarsson skrifar
Skoðun Ójafnvægi í jöfnunarkerfinu Anna Sigríður Guðnadóttir,Halla Karen Kristjánsdóttir,Lovísa Jónsdóttir skrifar
Skoðun Krónan, Nettó, Hagkaup, Bónus - það er kominn tími á formlega sniðgöngu Helen Ólafsdóttir skrifar
Skoðun Löggæslumál og aðstöðuleysi í Búðardal – ákall um viðbragð og aðgerðir Björn Bjarki Þorsteinsson skrifar
Skoðun Sól, sumar og símafriður: 10 ráð varðandi skjánotkun í sumarfríinu Anna Laufey Stefánsdóttir,Kristín Ólöf Grétarsdóttir,Skúli Bragi Geirdal skrifar
Skoðun Jafnrétti grundvallarforsenda friðar og öryggis í heiminum Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir skrifar
Skoðun Af hverju er ekki 100 klst. málþóf á Alþingi um alvarlega stöðu barna? Grímur Atlason skrifar
Skoðun Knattspyrna kvenna í hálfa öld – þakkir til Eggerts Magnússonar Ingibjörg Hinriksdóttir skrifar
„Finnst ykkur skrýtið að ég mæti á Austurvöll – Pabba mínum var fórnað á altari niðurskurðar“ Davíð Bergmann Skoðun
Hvers vegna skipta hagsmunir verslanakeðja meira máli en öryggi barna í Ásahverfi Reykjanesbæ? Ólafur Ívar Jónsson Skoðun