Aulahrollur í Undralandi Hjálmar Jónsson skrifar 2. september 2024 11:02 Það er ekki frítt við að ég hafi fyllst aulahrolli þegar ég las svargrein formanns Blaðamannafélags Íslands (BÍ) við grein minni varðandi alvarlega aðför hans og stjórnar félagsins að félagsréttindum lífeyrisþega í Blaðamannafélaginu. Þá á svo gott sem að reka úr félaginu með því að svifta þá atkvæðisrétti um fjármál og forystu félagsins, samkvæmt tilögu að lagabreytingu á framhaldsaðalfundi félagsins. Það er einsdæmi meðal stéttarfélaga í þessu landi. Það er til að æra óstöðugan að elta ólar við allar þær rangfærslur sem þar eru á borð bornar, en nauðsynlegt að ítreka nokkur meginatriði, svo fólk haldi ekki að boðskapurinn úr Undralandi eigi við rök að styðjast. Jafnframt verð ég að óska eftir birtingu þessarar greinar á almennum vettvangi og vona að hún nái athygli þeirra sem málið varðar, því í pútíniskum heimi formannsins hef ég ekki málfrelsi og tillögurétt. „Þeir félagsmenn, sem hætta störfum sökum aldurs (67 ára eða eldri) eru undanþegnir gjaldskyldu.” Grein 5.6 í félagslögum Grafíu (Félags bókagerðarmanna). Lífeyrisþegar eru sum sé fullgildir félagar án þess að greiða gjöld, eins og verið hefur í Blaðamannafélaginu. „Eldra félagsfólk sem fær greiddan ellilífeyri og hefur verið í félaginu í a.m.k. 5 ár samfellt fyrir töku eftirlauna telst áfram félagsfólk í VR en nýtur ekki kjörgengis.” Grein 3 í félagslögum VR. Eina takmörkunin er framboð til stjórnar og stjórnar sjóða VR, en lífeyrisþegar njóta félagsréttinda að öðru leyti. Og grein 9c hjá Eflingu: „Félagsmenn 67 ára og eldri sem hættir eru störfum halda félagsréttindum þó þeir greiði ekki félagsgjöld enda hafi þeir verið fullgildir félagsmenn við starfslok.” Hér er þetta svart á hvítu, meðal annars hjá tveimur stærstu stéttarfélögum landsins sem ná til til meira en helmings almenna vinnumarkaðarins. Það eru því hrein og klár ósannindi í grein formannsins að í örfáum tilfellum njóti lífeyrisþegar í stéttarfélögum fullra félagsréttinda. Þvert á móti er það meginregla á íslenskum vinnumarkaði, svo mikil meginregla að ég hef ekki fundið nein dæmi um annað. Ég sá ekki betur en að sérfræðingur Alþýðusambands Íslands staðfesti það í frétt Morgunblaðsins á dögunum. Formaðurinn segir í grein sinni að athugun stjórnar félagsins við undirbúning lagabreytingarinnar hafi náð til „hátt í 50 stéttarfélaga”. Það ætti því að vera einfalt fyrir formanninn að nafngreina þessi félög eða birta þessa ítarlegu greinargerð til að færa sönnur á orð sín. Félagar í BÍ hljóta að gera kröfu til þess. Formaðurinn gerir líka mikið úr því að lífeyrisþegar séu stór hópur innan BÍ eða 15% að hans sögn, en þeir séu miklu færri í VR og Eflingu og virðist líta þannig á að það séu rök fyrir því að takmarka réttindi lífeyrisþega BÍ. Að mínu viti eru það þvert á móti rök fyrir því að þeir eigi að hafa áhrif og það sé afar ólýðræðislegt að reyna að svifta stóran hóp innan félagsins réttindum sínum. Auk þess blasir það við að eignir félaga hafa orðið til vegna starfa og aðildar félagsmanna. Auðvitað eiga þeir því að geta haft áhrif á ráðstöfun fjármuna félagsins þó þeir séu sestir í helgan stein, enda er það meginreglan á íslenskum vinnumarkaði. Svo er nauðsynlegt að ítreka og undirstrika að lífeyrisþegar geta aldrei haft nein áhrif á stöðu kjaramála innan verkalýðsfélaga, þar sem þeir eru ekki lengur á vinnumarkaði og hafa ekki atkvæðisrétt á því sviði. Það gildir jafnt um BÍ og önnur stéttarfélög í þessu landi. Ekki skil ég af hverju það er formanninum svo torskilið. Það blasir þannig við að það standa engin rök til þess að svifta þennan hóp félaga í Blaðamannagfélaginu rétti sínum til að hafa áhrif á stefnu og störf félagsins, önnur en þau að hluta þessa hóps finnst formaðurinn óverðugur þess að vera málsvari félagsins. Formaðurinn eigi að taka hagsmuni félagsins fram yfir sína eigin og stíga til hliðar. Það er áhyggjuefni ef aðrir stjórnarmenn í félaginu hafa látið draga sig í þessa vegferð að ráðast gegn þeim hópi félagsmanna sem lengst og best hefur staðið með félaginu og fórnað hluta tekna sinna áratugum saman til að efla það. Hins vegar eru fjármál félagsins sem formaðurinn gerir að umtalsefni, einkum styrktarsjóður. Formaðurinn reynir að réttlæta nauðsyn þess að skerða réttindi þeirra sem höllustum fæti standa í félaginu vegna alvarlegrar stöðu sjóðsins. Styrktarsjóður er mikilvægasti samfélagssjóður félagsins og það er rangt að það hafi stefnt í eitthvert óefni í rekstri hans. Afkoma hans og útgjöld og sundurliðanir á þeim hafa ár hvert verið rædd í stjórn félagsins og á aðalfundum þess. Hann var til dæmis rekinn með hagnaði árið 2021, en með tapi árið 2022.Það var ævinlega einróma stefna félagsins að verkefni sjóðsins væru svo mikilvæg að það réttlæti halla á sjóðnum og fjárveitingar til hans ef á þyrfti að halda. Réttlætingar formannsins á skerðingum réttinda félagsmanna og þeirra sem höllustum fæti standa marka stefnubreytingu hjá félaginu, illu heilli. Stefnubreytingin miðar að því að gera félagssjóði fært að standa undir stórauknum útgjöldum vegna launakostnaðar og tryggja að félagið geti staðið undir launum formanns í fullu starfi. Verkefni formannsins réttlæta það ekki að mínu viti.. Ég sinnti verkefnum formanns meðfram framkvæmdastjórastarfi í 11 ár, án þess að fá greitt fyrir það. Lítum á nokkrar tölulegar staðreyndir í þessum efnum. Heildarlaunakostnaður félagsins nam 36,5 milljónum króna árið 2022.Heildariðgjaldatekjur félagssjóðs námu á sama tíma 42 milljónum króna. Ef Blaðamannafélagið hyggst vera með þrjá starfsmenn í fullu starfi kostar það félagið varlega áætlað 50 milljónir króna á ári. Það er talsvert umfram heildar iðgjaldatekjurnar og étur upp þann hagnað á félagssjóði sem staðið hefur undir réttindum styrktarsjóðs. Þá eru öll önnur útgjöld af rekstri stéttarfélags ótalin. Svo get ég ekki annað en lýst yfir furðu á þeirri orðræðu að styrkir til lífeyrisþega hafi verið veittir þeim í heimildarleysi í yfir 20 ár eða allt frá því að styrktarsjóðurinn tók til starfa. Það er heil fundargerðarbók sem afsannar það og sömuleiðis umræður á stjórnarfundum og aðalfundum félagsins í gegnum tíðina. Formaðurinn veit líka jafnvel og ég að málefni lífeyrisþega og styrkir til þeirra voru ítrekað til umræðu í stjórn félagsins í þau tæp þrjú ár sem við sátum þar saman. Ég skil heldur ekki að stjórn styrktarsjóðs sætti sig við það að liggja undir ámæli af hendi formannsins með þessum hætti. Blaðamannafélagið hefur til þessa staðið vel fjárhagslega, en vitanlega skiptir máli hvernig haldið er á fjármálum félagsins.Formaðurinn upplýsir að bókfærðar eignir félagsins hafi numið um 750 milljónum króna um síðustu áramót.Markaðsvirðið er hins vegar mun meira vegna verðmætra fasteigna félagsins. Lætur nærri að það nemi tæpum einum milljarði króna á verðlagi í dag. Það skiptir máli að vel sé haldið á þessum verðmætum og að þeim sé ekki sóað í vitleysu. Þá á ég t.d. við ráðningu starfsmanna umfram þörf, vanhugsaðar auglýsingaherferðir eða stofnun gagnslausra samfélagssjóða á kostnað grundvallarréttinda blaðamanna eins og réttar til greiðslu sjúkradagpeninga. Svona gerir maður einfaldlega ekki! Höfundur er fyrrverandi formaður og framkvæmdastjóri BÍ. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Hjálmar Jónsson Fjölmiðlar Stéttarfélög Mest lesið Halldór 21.06.2025 Halldór “Jákvæð viðbrögð” um veiðigjaldið? Heimir Örn Árnason Skoðun Skattgreiðendur látnir borga brúsann Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Frábær fundur, frábært framtak, vanvirk stjórnsýsla, meðvirk stjórnvöld Ögmundur Jónasson Skoðun Opið bréf til Rósu Guðbjartsdóttur Margrét Kristín Blöndal Skoðun Grein til stuðnings Söngskóla Sigurðar Demetz Sveinn Dúa Hjörleifsson,Eyrún Unnarsdóttir,Elmar GIlbertsson,Álfheiður Guðmundsdóttir,Kristján Jóhannesson Skoðun Veitingastaðir eru ekki kjarnorkuver Jóhann Páll Jóhannsson Skoðun Verið brjáluð. Ég fer ekki neitt Ian McDonald Skoðun Að sækja gullið (okkar) grein 2 Þröstur Friðfinnsson Skoðun Það verða aðrir þjóðhátíðardagar fyrir okkur en dagar Palestínumanna eru taldir Davíð Aron Routley Skoðun Skoðun Skoðun Grein til stuðnings Söngskóla Sigurðar Demetz Sveinn Dúa Hjörleifsson,Eyrún Unnarsdóttir,Elmar GIlbertsson,Álfheiður Guðmundsdóttir,Kristján Jóhannesson skrifar Skoðun “Jákvæð viðbrögð” um veiðigjaldið? Heimir Örn Árnason skrifar Skoðun Skattgreiðendur látnir borga brúsann Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Nokkur orð um Kúbudeiluna og viðskiptabannið Gylfi Páll Hersir skrifar Skoðun Ráðherrar með reiknivél og leyndarhyggju Kristinn Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Gróf misbeiting illa fengins valds Örn Sigurðsson skrifar Skoðun Að sækja gullið (okkar) grein 2 Þröstur Friðfinnsson skrifar Skoðun Það verða aðrir þjóðhátíðardagar fyrir okkur en dagar Palestínumanna eru taldir Davíð Aron Routley skrifar Skoðun Pólítískt hugrekki Unnur Hrefna Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Vísir að lægri orkureikningi Einar Vilmarsson skrifar Skoðun Frábær fundur, frábært framtak, vanvirk stjórnsýsla, meðvirk stjórnvöld Ögmundur Jónasson skrifar Skoðun Opið bréf til Rósu Guðbjartsdóttur Margrét Kristín Blöndal skrifar Skoðun Mikil réttarbót fyrir fatlað fólk mætir hindrunum Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Verið brjáluð. Ég fer ekki neitt Ian McDonald skrifar Skoðun Hvernig eiga umsækjendur í opinbera sjóði að fylgja forsendum sem eru þversagnakenndar? Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Vönduð vinnubrögð? Heiðrún Lind Marteinsdóttir skrifar Skoðun Við viljum styðja ungmenni í að velja rétt fyrir sig og sína framtíð Þórdís Jóna Sigurðardóttir skrifar Skoðun Veitingastaðir eru ekki kjarnorkuver Jóhann Páll Jóhannsson skrifar Skoðun Nýr vegvísir Evrópusambandsins um jafnrétti kynjanna Clara Ganslandt skrifar Skoðun Frá stjórnun til tengsla – Endurmat á atferlismeðferð í ljósi tilfinningagreindar Kristín Magdalena Ágústsdóttir skrifar Skoðun Blaður 35 Gunnar Hólmsteinn Ársælsson skrifar Skoðun Kaldar kveðjur frá forsætisráðherrra til ferðaþjónustunnar Pétur Óskarsson skrifar Skoðun Nú hefst samræmt próf í stærðfræði Sigrún Ólöf Ingólfsdóttir skrifar Skoðun Rangfærslur Viðskiptaráðs Finnbjörn A. Hermannsson skrifar Skoðun Sanngirni í Kópavogsmódelinu Eydís Inga Valsdóttir skrifar Skoðun Ríkisstjórnarflokkarnir fylgja Landsvirkjun – gegn Þjórsárverum Svandís Svavarsdóttir,Álfheiður Ingadóttir skrifar Skoðun Skapandi framtíð – forvarnir og félagsstarf í Hafnarfirði Kristín Thoroddsen skrifar Skoðun Upplýsingar um mataræði barna og unglinga á landsvísu eru of gamlar – það er óásættanlegt Birna Þórisdóttir,Sigurbjörg Bjarnadóttir,Inga Þórsdóttir skrifar Skoðun Hvaða orka? Birgir Sverrisson skrifar Skoðun Það skiptir máli hvernig gervigreind er notuð í kennslu Hjörvar Ingi Haraldsson skrifar Sjá meira
Það er ekki frítt við að ég hafi fyllst aulahrolli þegar ég las svargrein formanns Blaðamannafélags Íslands (BÍ) við grein minni varðandi alvarlega aðför hans og stjórnar félagsins að félagsréttindum lífeyrisþega í Blaðamannafélaginu. Þá á svo gott sem að reka úr félaginu með því að svifta þá atkvæðisrétti um fjármál og forystu félagsins, samkvæmt tilögu að lagabreytingu á framhaldsaðalfundi félagsins. Það er einsdæmi meðal stéttarfélaga í þessu landi. Það er til að æra óstöðugan að elta ólar við allar þær rangfærslur sem þar eru á borð bornar, en nauðsynlegt að ítreka nokkur meginatriði, svo fólk haldi ekki að boðskapurinn úr Undralandi eigi við rök að styðjast. Jafnframt verð ég að óska eftir birtingu þessarar greinar á almennum vettvangi og vona að hún nái athygli þeirra sem málið varðar, því í pútíniskum heimi formannsins hef ég ekki málfrelsi og tillögurétt. „Þeir félagsmenn, sem hætta störfum sökum aldurs (67 ára eða eldri) eru undanþegnir gjaldskyldu.” Grein 5.6 í félagslögum Grafíu (Félags bókagerðarmanna). Lífeyrisþegar eru sum sé fullgildir félagar án þess að greiða gjöld, eins og verið hefur í Blaðamannafélaginu. „Eldra félagsfólk sem fær greiddan ellilífeyri og hefur verið í félaginu í a.m.k. 5 ár samfellt fyrir töku eftirlauna telst áfram félagsfólk í VR en nýtur ekki kjörgengis.” Grein 3 í félagslögum VR. Eina takmörkunin er framboð til stjórnar og stjórnar sjóða VR, en lífeyrisþegar njóta félagsréttinda að öðru leyti. Og grein 9c hjá Eflingu: „Félagsmenn 67 ára og eldri sem hættir eru störfum halda félagsréttindum þó þeir greiði ekki félagsgjöld enda hafi þeir verið fullgildir félagsmenn við starfslok.” Hér er þetta svart á hvítu, meðal annars hjá tveimur stærstu stéttarfélögum landsins sem ná til til meira en helmings almenna vinnumarkaðarins. Það eru því hrein og klár ósannindi í grein formannsins að í örfáum tilfellum njóti lífeyrisþegar í stéttarfélögum fullra félagsréttinda. Þvert á móti er það meginregla á íslenskum vinnumarkaði, svo mikil meginregla að ég hef ekki fundið nein dæmi um annað. Ég sá ekki betur en að sérfræðingur Alþýðusambands Íslands staðfesti það í frétt Morgunblaðsins á dögunum. Formaðurinn segir í grein sinni að athugun stjórnar félagsins við undirbúning lagabreytingarinnar hafi náð til „hátt í 50 stéttarfélaga”. Það ætti því að vera einfalt fyrir formanninn að nafngreina þessi félög eða birta þessa ítarlegu greinargerð til að færa sönnur á orð sín. Félagar í BÍ hljóta að gera kröfu til þess. Formaðurinn gerir líka mikið úr því að lífeyrisþegar séu stór hópur innan BÍ eða 15% að hans sögn, en þeir séu miklu færri í VR og Eflingu og virðist líta þannig á að það séu rök fyrir því að takmarka réttindi lífeyrisþega BÍ. Að mínu viti eru það þvert á móti rök fyrir því að þeir eigi að hafa áhrif og það sé afar ólýðræðislegt að reyna að svifta stóran hóp innan félagsins réttindum sínum. Auk þess blasir það við að eignir félaga hafa orðið til vegna starfa og aðildar félagsmanna. Auðvitað eiga þeir því að geta haft áhrif á ráðstöfun fjármuna félagsins þó þeir séu sestir í helgan stein, enda er það meginreglan á íslenskum vinnumarkaði. Svo er nauðsynlegt að ítreka og undirstrika að lífeyrisþegar geta aldrei haft nein áhrif á stöðu kjaramála innan verkalýðsfélaga, þar sem þeir eru ekki lengur á vinnumarkaði og hafa ekki atkvæðisrétt á því sviði. Það gildir jafnt um BÍ og önnur stéttarfélög í þessu landi. Ekki skil ég af hverju það er formanninum svo torskilið. Það blasir þannig við að það standa engin rök til þess að svifta þennan hóp félaga í Blaðamannagfélaginu rétti sínum til að hafa áhrif á stefnu og störf félagsins, önnur en þau að hluta þessa hóps finnst formaðurinn óverðugur þess að vera málsvari félagsins. Formaðurinn eigi að taka hagsmuni félagsins fram yfir sína eigin og stíga til hliðar. Það er áhyggjuefni ef aðrir stjórnarmenn í félaginu hafa látið draga sig í þessa vegferð að ráðast gegn þeim hópi félagsmanna sem lengst og best hefur staðið með félaginu og fórnað hluta tekna sinna áratugum saman til að efla það. Hins vegar eru fjármál félagsins sem formaðurinn gerir að umtalsefni, einkum styrktarsjóður. Formaðurinn reynir að réttlæta nauðsyn þess að skerða réttindi þeirra sem höllustum fæti standa í félaginu vegna alvarlegrar stöðu sjóðsins. Styrktarsjóður er mikilvægasti samfélagssjóður félagsins og það er rangt að það hafi stefnt í eitthvert óefni í rekstri hans. Afkoma hans og útgjöld og sundurliðanir á þeim hafa ár hvert verið rædd í stjórn félagsins og á aðalfundum þess. Hann var til dæmis rekinn með hagnaði árið 2021, en með tapi árið 2022.Það var ævinlega einróma stefna félagsins að verkefni sjóðsins væru svo mikilvæg að það réttlæti halla á sjóðnum og fjárveitingar til hans ef á þyrfti að halda. Réttlætingar formannsins á skerðingum réttinda félagsmanna og þeirra sem höllustum fæti standa marka stefnubreytingu hjá félaginu, illu heilli. Stefnubreytingin miðar að því að gera félagssjóði fært að standa undir stórauknum útgjöldum vegna launakostnaðar og tryggja að félagið geti staðið undir launum formanns í fullu starfi. Verkefni formannsins réttlæta það ekki að mínu viti.. Ég sinnti verkefnum formanns meðfram framkvæmdastjórastarfi í 11 ár, án þess að fá greitt fyrir það. Lítum á nokkrar tölulegar staðreyndir í þessum efnum. Heildarlaunakostnaður félagsins nam 36,5 milljónum króna árið 2022.Heildariðgjaldatekjur félagssjóðs námu á sama tíma 42 milljónum króna. Ef Blaðamannafélagið hyggst vera með þrjá starfsmenn í fullu starfi kostar það félagið varlega áætlað 50 milljónir króna á ári. Það er talsvert umfram heildar iðgjaldatekjurnar og étur upp þann hagnað á félagssjóði sem staðið hefur undir réttindum styrktarsjóðs. Þá eru öll önnur útgjöld af rekstri stéttarfélags ótalin. Svo get ég ekki annað en lýst yfir furðu á þeirri orðræðu að styrkir til lífeyrisþega hafi verið veittir þeim í heimildarleysi í yfir 20 ár eða allt frá því að styrktarsjóðurinn tók til starfa. Það er heil fundargerðarbók sem afsannar það og sömuleiðis umræður á stjórnarfundum og aðalfundum félagsins í gegnum tíðina. Formaðurinn veit líka jafnvel og ég að málefni lífeyrisþega og styrkir til þeirra voru ítrekað til umræðu í stjórn félagsins í þau tæp þrjú ár sem við sátum þar saman. Ég skil heldur ekki að stjórn styrktarsjóðs sætti sig við það að liggja undir ámæli af hendi formannsins með þessum hætti. Blaðamannafélagið hefur til þessa staðið vel fjárhagslega, en vitanlega skiptir máli hvernig haldið er á fjármálum félagsins.Formaðurinn upplýsir að bókfærðar eignir félagsins hafi numið um 750 milljónum króna um síðustu áramót.Markaðsvirðið er hins vegar mun meira vegna verðmætra fasteigna félagsins. Lætur nærri að það nemi tæpum einum milljarði króna á verðlagi í dag. Það skiptir máli að vel sé haldið á þessum verðmætum og að þeim sé ekki sóað í vitleysu. Þá á ég t.d. við ráðningu starfsmanna umfram þörf, vanhugsaðar auglýsingaherferðir eða stofnun gagnslausra samfélagssjóða á kostnað grundvallarréttinda blaðamanna eins og réttar til greiðslu sjúkradagpeninga. Svona gerir maður einfaldlega ekki! Höfundur er fyrrverandi formaður og framkvæmdastjóri BÍ.
Frábær fundur, frábært framtak, vanvirk stjórnsýsla, meðvirk stjórnvöld Ögmundur Jónasson Skoðun
Grein til stuðnings Söngskóla Sigurðar Demetz Sveinn Dúa Hjörleifsson,Eyrún Unnarsdóttir,Elmar GIlbertsson,Álfheiður Guðmundsdóttir,Kristján Jóhannesson Skoðun
Það verða aðrir þjóðhátíðardagar fyrir okkur en dagar Palestínumanna eru taldir Davíð Aron Routley Skoðun
Skoðun Grein til stuðnings Söngskóla Sigurðar Demetz Sveinn Dúa Hjörleifsson,Eyrún Unnarsdóttir,Elmar GIlbertsson,Álfheiður Guðmundsdóttir,Kristján Jóhannesson skrifar
Skoðun Það verða aðrir þjóðhátíðardagar fyrir okkur en dagar Palestínumanna eru taldir Davíð Aron Routley skrifar
Skoðun Frábær fundur, frábært framtak, vanvirk stjórnsýsla, meðvirk stjórnvöld Ögmundur Jónasson skrifar
Skoðun Hvernig eiga umsækjendur í opinbera sjóði að fylgja forsendum sem eru þversagnakenndar? Bogi Ragnarsson skrifar
Skoðun Við viljum styðja ungmenni í að velja rétt fyrir sig og sína framtíð Þórdís Jóna Sigurðardóttir skrifar
Skoðun Frá stjórnun til tengsla – Endurmat á atferlismeðferð í ljósi tilfinningagreindar Kristín Magdalena Ágústsdóttir skrifar
Skoðun Ríkisstjórnarflokkarnir fylgja Landsvirkjun – gegn Þjórsárverum Svandís Svavarsdóttir,Álfheiður Ingadóttir skrifar
Skoðun Upplýsingar um mataræði barna og unglinga á landsvísu eru of gamlar – það er óásættanlegt Birna Þórisdóttir,Sigurbjörg Bjarnadóttir,Inga Þórsdóttir skrifar
Frábær fundur, frábært framtak, vanvirk stjórnsýsla, meðvirk stjórnvöld Ögmundur Jónasson Skoðun
Grein til stuðnings Söngskóla Sigurðar Demetz Sveinn Dúa Hjörleifsson,Eyrún Unnarsdóttir,Elmar GIlbertsson,Álfheiður Guðmundsdóttir,Kristján Jóhannesson Skoðun
Það verða aðrir þjóðhátíðardagar fyrir okkur en dagar Palestínumanna eru taldir Davíð Aron Routley Skoðun