Tekst hægrinu að rústa velferðarkerfunum í þetta sinn? Reynir Böðvarsson skrifar 3. nóvember 2024 22:01 Íslenskir fjölmiðlar eru yfirleitt alltof kurteisir við stjórnmálamenn í viðtölum, láta þá komast upp með að tala bara um það sem þeim sjálfum þykir þægilegast að tala um, og áður en varir er tíminn búinn og maður situr eftir engu nær um raunverulega afstöðu þeirra til mála sem upphaflega var lagt upp með. Það á auðvitað að ræða það sem stjórnmálamenn forðast helst að ræða, þar er líklega viðkvæmur punktur sem reynt er að komast undan og þá þurfa fjölmiðlar að einbeita sér þar. Mér finnst íslenskir fjölmiðlar semsagt allt of linir í því að krefjast svara, sérstaklega fjölmiðlar í eigu auðmanna en einnig RÚV. Samstöðin er þó með frábæra þætti með þátttakendur úr öllum áttum og sem betur fer eru til einstaka önnur dæmi. Bjarni Benediktsson og Sigmundur Davíð voru hneykslaðir yfir spurningunni hvort þeir mundu nú styðja þungunarrofsfrumvarpið sem samþykkt var á Alþingi fyrir nokkrum misserum. Þeim fannst spurningin mjög óviðeigandi og ætti alls ekki rétt á sér, þeim fannst þetta ósvífni að koma með þessa spurningu, hvort þeir sjálfir væru betur til þess fallnir að taka ákvörðun um líkama kvenna en konurnar sjálfar. Já hvílík ósvífni að spyrja svona spurninga. En það eru fleiri spurningar sem ég held að kjósendur vildu gjarnan fá svör við og við eigum rétt á að fjölmiðlar sem fá stóra fjármuni í ríkisstyrki sinni skyldu sinni og krefjist svara við þeim. Ég tek þrjú dæmi hér, húsnæðismarkaðinn, velferðarkerfin og menntakerfið. Húsnæðismarkaðurinn, hver er afstaða flokksins gagnvart afmarkaðsvæðingu á leiguhúsnæði og aukinni aðkomu ríkis og sveitafélaga til þess að tryggja þau mannréttindi sem húsnæði auðvitað er. Þetta ástand sem nú er verður fyrst og fremst skrifað á reikning Sjálfstæðisflokksins og Framsóknarflokksins en furðulega lítil umræða hefur farið fram um þennan málaflokk nema hjá Sósíalistaflokknum. Flestir aðrir flokkar virðast vera á þeirri skoðun að þetta sé viðfangsverkefni markaðarins og þar með að húsnæði fyrir ungar fjölskyldur eigi að vera á sama markaði og fjárfestar eru á í að ávaxta sitt fé. Sósíalistaflokkurinn telur það fráleitt og vill svona grunnþarfir allra sé tryggt af hinu opinbera. Ekki er ólíklegt að hann fái stuðning frá VG og `jafnvel Pírötum en nýfrjálshyggju flokkarnir Sjálfstæðisflokkurinn, Viðreisn og Miðflokkurinn eru allir á bandi auðvaldsins í þessu máli sem öðrum. Einkavæðing í velferðarkerfinu, hver er afstaða flokksins varðandi aukna einkavæðingu í velferðarkerfunum og arðgreiðslur úr þeirri starfsemi sem fjármögnuð er af skattpeningum almennings. Þar sem ég er ekki bjartsýnn á að fá svar við því þá ætla ég að leifa mér að giska á svör flokka útfrá þeirri hugmyndafræði sem ég hef áskynjað hjá flokkunum og þeirri reynslu sem er af gerðum þeirra. Sjálfstæðisflokkurinn, Viðreisn og Miðflokkurinn eru beinlínis boðberar aukinnar markaðsvæðingar á öllum sviðum þjóðfélagsins. Viðreisn notar nákvæmlega sömu orðræðu og hægriflokkarnir í Svíþjóð notuðu þegar einkavæðing í heilbrigðiskerfinu var innleidd þar með hörmulegum afleiðingum fyrir þjóðfélagið sem heild, auknir fjármunir fara nú í þjónustu við tiltölulega fríska þiggjendur þjónustunnar í fínari hverfum en minka annarsstaðar þar sem heilsuástandið er verra. Einkavæðing í menntakerfinu er annað ömurlegt dæmi frá Svíþjóð og það er alveg furðulegt að íslenskir flokkar séu að gæla við að fara þá leið. Formaður Viðreisnar notaði nákvæmlega sömu rök og hægriflokkarnir í Svíþjóð notuðu á sínum tíma „valfrelsi” foreldra að velja skóla fyrir björninn sín. Við fyrstu sýn er auðvelt að vera hlynntur því en við nánari skoðun kemur í ljós að þetta veldur upplausn og sundrungu í samfélaginu. Þeir sem eru betur stæðir velja „fína” skóla og keyra börnin sín jafnvel langar leiðir á hverjum degi í skólann og eftir í gamla skólanum verða þau börn sem hafa verið svo óheppin að eiga ekki vel stæða foreldra. Einnig hefur komið í ljós að verðbólga í einkunnargjöf í einkaskólum (til þess að laða að) hefur orðið mikil sem hefur svo smitast yfir í opinberu skólana. Þetta hefur minnkað samheldni í þjóðfélaginu og hefur gert inngildingu aðfluttra erfiðari og talið er að glæpagengi fæðist gjarnan við svona aðstæður. Sósíalistaflokkurinn er eindregið á móti einkavæðingum innan opinbera geirans og einnig hlutafélagavæðingu ohf þar sem innsýn almennings er takmörkuð og þarmeð aðhald. Hægriflokkarnir bæði á Íslandi og í Svíþjóð halda því oft fram að það skipti ekki méli hver rekur þjónustufyrirtækin í opinbera geiranum, bara að það sé vel rekið. Það er þó eitt sem alveg er á hreinu varðandi reynsluna frá Svíþjóð að arðsemiskröfur í svona rekstri eru eitur. Að greiða út arð til eigenda þjónustufyrirtækja í velferðarþjónustu sem fjármögnuð er af skattafé á ekki að leifa því það veldur því einfaldlega til lengri tíma að kerfin molna innanfrá. Höfundur er jarðskjálftafræðingur. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Reynir Böðvarsson Skoðun: Alþingiskosningar 2024 Skóla- og menntamál Félagsmál Húsnæðismál Mest lesið Þjónn, það er bakslag í beinasoðinu mínu Hlédís Maren Guðmundsdóttir Skoðun Er loftslagskvíðinn horfinn? Sonja Huld Guðjónsdóttir Skoðun Betri hellir, stærri kylfur? Ingvar Þóroddsson Skoðun Hagsmunir flugrekstrar á Íslandi eru miklir Jóhannes Bjarni Guðmundsson Skoðun Málið er dautt (A Modest Proposal) Skoðun Líttupp - ertu að missa af einhverju? Skúli Bragi Geirdal Skoðun Kvennabarátta á tímum bakslags Tatjana Latinovic Skoðun Femínísk utanríkisstefna: aukin samstaða og aðgerðir Guillaume Bazard Skoðun Tvær leiðir færar til þess að skóli fyrir alla geti virkað Íris Björk Eysteinsdóttir Skoðun Samhljómur á meðal ÍSÍ og Íslandsspila um endursköpun spilaumhverfisins Ingvar Örn Ingvarsson Skoðun Skoðun Skoðun Verkakonur samtímans – og nýtt skeið í kvennabaráttu! Guðrún Margrét Guðmundsdóttir,Aleksandra Leonardsdóttir skrifar Skoðun Málið er dautt (A Modest Proposal) skrifar Skoðun Femínísk utanríkisstefna: aukin samstaða og aðgerðir Guillaume Bazard skrifar Skoðun Hagsmunir flugrekstrar á Íslandi eru miklir Jóhannes Bjarni Guðmundsson skrifar Skoðun Þjónn, það er bakslag í beinasoðinu mínu Hlédís Maren Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Samhljómur á meðal ÍSÍ og Íslandsspila um endursköpun spilaumhverfisins Ingvar Örn Ingvarsson skrifar Skoðun Kvennabarátta á tímum bakslags Tatjana Latinovic skrifar Skoðun Líttupp - ertu að missa af einhverju? Skúli Bragi Geirdal skrifar Skoðun Betri hellir, stærri kylfur? Ingvar Þóroddsson skrifar Skoðun Er loftslagskvíðinn horfinn? Sonja Huld Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Okur fákeppni og ofurvextir halda uppi verðbólgu Þorsteinn Sæmundsson skrifar Skoðun Óverjandi framkoma við fyrirtæki Ólafur Stephensen skrifar Skoðun Viljum við læra af sögunni eða endurtaka hana? Arndís Anna Kristínardóttir Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Réttlæti hins sterka. Þegar vitleysan í dómsal slær allt út Jörgen Ingimar Hansson skrifar Skoðun Sameiginlegt sundkort fyrir höfuðborgarsvæðið – löngu tímabært Þórdís Lóa Þórhallsdóttir skrifar Skoðun Frá Peking 1995 til 2025: Samstarf, framþróun og ný heimsskipan Karl Héðinn Kristjánsson skrifar Skoðun Ástarsvik ein tegund ofbeldis gegn eldra fólki Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Lítil bleik slaufa kemur miklu til leiðar Halla Þorvaldsdóttir skrifar Skoðun Fræ menntunar – frá Froebel til Jung Kristín Magdalena Ágústsdóttir skrifar Skoðun 1500 vanvirk ungmenni í Reykjavík Magnea Gná Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Hvað eiga kaffihúsin á 18. öld á Englandi og gervigreind sameiginlegt? Stefán Atli Rúnarsson skrifar Skoðun Að hafa trú á samfélaginu Hjálmar Bogi Hafliðason skrifar Skoðun Sköpum samfélag fyrir börn Gunnar Salvarsson skrifar Skoðun Skrift er málið Guðbjörg Rut Þórisdóttir skrifar Skoðun Viltu hafa jákvæð áhrif þegar þú ferðast? Ásdís Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Tvær leiðir færar til þess að skóli fyrir alla geti virkað Íris Björk Eysteinsdóttir skrifar Skoðun Örorkubyrði og örorkuframlag lífeyrissjóða Björgvin Jón Bjarnason skrifar Skoðun Komið gott! Álfhildur Leifsdóttir,Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Gervigreind er persónulegi kennarinn þinn – Lærum að læra upp á nýtt Sigvaldi Einarsson skrifar Skoðun Gegn áætluðu kílómetragjaldi stjórnvalda á bifhjól Matthías Arngrímsson skrifar Sjá meira
Íslenskir fjölmiðlar eru yfirleitt alltof kurteisir við stjórnmálamenn í viðtölum, láta þá komast upp með að tala bara um það sem þeim sjálfum þykir þægilegast að tala um, og áður en varir er tíminn búinn og maður situr eftir engu nær um raunverulega afstöðu þeirra til mála sem upphaflega var lagt upp með. Það á auðvitað að ræða það sem stjórnmálamenn forðast helst að ræða, þar er líklega viðkvæmur punktur sem reynt er að komast undan og þá þurfa fjölmiðlar að einbeita sér þar. Mér finnst íslenskir fjölmiðlar semsagt allt of linir í því að krefjast svara, sérstaklega fjölmiðlar í eigu auðmanna en einnig RÚV. Samstöðin er þó með frábæra þætti með þátttakendur úr öllum áttum og sem betur fer eru til einstaka önnur dæmi. Bjarni Benediktsson og Sigmundur Davíð voru hneykslaðir yfir spurningunni hvort þeir mundu nú styðja þungunarrofsfrumvarpið sem samþykkt var á Alþingi fyrir nokkrum misserum. Þeim fannst spurningin mjög óviðeigandi og ætti alls ekki rétt á sér, þeim fannst þetta ósvífni að koma með þessa spurningu, hvort þeir sjálfir væru betur til þess fallnir að taka ákvörðun um líkama kvenna en konurnar sjálfar. Já hvílík ósvífni að spyrja svona spurninga. En það eru fleiri spurningar sem ég held að kjósendur vildu gjarnan fá svör við og við eigum rétt á að fjölmiðlar sem fá stóra fjármuni í ríkisstyrki sinni skyldu sinni og krefjist svara við þeim. Ég tek þrjú dæmi hér, húsnæðismarkaðinn, velferðarkerfin og menntakerfið. Húsnæðismarkaðurinn, hver er afstaða flokksins gagnvart afmarkaðsvæðingu á leiguhúsnæði og aukinni aðkomu ríkis og sveitafélaga til þess að tryggja þau mannréttindi sem húsnæði auðvitað er. Þetta ástand sem nú er verður fyrst og fremst skrifað á reikning Sjálfstæðisflokksins og Framsóknarflokksins en furðulega lítil umræða hefur farið fram um þennan málaflokk nema hjá Sósíalistaflokknum. Flestir aðrir flokkar virðast vera á þeirri skoðun að þetta sé viðfangsverkefni markaðarins og þar með að húsnæði fyrir ungar fjölskyldur eigi að vera á sama markaði og fjárfestar eru á í að ávaxta sitt fé. Sósíalistaflokkurinn telur það fráleitt og vill svona grunnþarfir allra sé tryggt af hinu opinbera. Ekki er ólíklegt að hann fái stuðning frá VG og `jafnvel Pírötum en nýfrjálshyggju flokkarnir Sjálfstæðisflokkurinn, Viðreisn og Miðflokkurinn eru allir á bandi auðvaldsins í þessu máli sem öðrum. Einkavæðing í velferðarkerfinu, hver er afstaða flokksins varðandi aukna einkavæðingu í velferðarkerfunum og arðgreiðslur úr þeirri starfsemi sem fjármögnuð er af skattpeningum almennings. Þar sem ég er ekki bjartsýnn á að fá svar við því þá ætla ég að leifa mér að giska á svör flokka útfrá þeirri hugmyndafræði sem ég hef áskynjað hjá flokkunum og þeirri reynslu sem er af gerðum þeirra. Sjálfstæðisflokkurinn, Viðreisn og Miðflokkurinn eru beinlínis boðberar aukinnar markaðsvæðingar á öllum sviðum þjóðfélagsins. Viðreisn notar nákvæmlega sömu orðræðu og hægriflokkarnir í Svíþjóð notuðu þegar einkavæðing í heilbrigðiskerfinu var innleidd þar með hörmulegum afleiðingum fyrir þjóðfélagið sem heild, auknir fjármunir fara nú í þjónustu við tiltölulega fríska þiggjendur þjónustunnar í fínari hverfum en minka annarsstaðar þar sem heilsuástandið er verra. Einkavæðing í menntakerfinu er annað ömurlegt dæmi frá Svíþjóð og það er alveg furðulegt að íslenskir flokkar séu að gæla við að fara þá leið. Formaður Viðreisnar notaði nákvæmlega sömu rök og hægriflokkarnir í Svíþjóð notuðu á sínum tíma „valfrelsi” foreldra að velja skóla fyrir björninn sín. Við fyrstu sýn er auðvelt að vera hlynntur því en við nánari skoðun kemur í ljós að þetta veldur upplausn og sundrungu í samfélaginu. Þeir sem eru betur stæðir velja „fína” skóla og keyra börnin sín jafnvel langar leiðir á hverjum degi í skólann og eftir í gamla skólanum verða þau börn sem hafa verið svo óheppin að eiga ekki vel stæða foreldra. Einnig hefur komið í ljós að verðbólga í einkunnargjöf í einkaskólum (til þess að laða að) hefur orðið mikil sem hefur svo smitast yfir í opinberu skólana. Þetta hefur minnkað samheldni í þjóðfélaginu og hefur gert inngildingu aðfluttra erfiðari og talið er að glæpagengi fæðist gjarnan við svona aðstæður. Sósíalistaflokkurinn er eindregið á móti einkavæðingum innan opinbera geirans og einnig hlutafélagavæðingu ohf þar sem innsýn almennings er takmörkuð og þarmeð aðhald. Hægriflokkarnir bæði á Íslandi og í Svíþjóð halda því oft fram að það skipti ekki méli hver rekur þjónustufyrirtækin í opinbera geiranum, bara að það sé vel rekið. Það er þó eitt sem alveg er á hreinu varðandi reynsluna frá Svíþjóð að arðsemiskröfur í svona rekstri eru eitur. Að greiða út arð til eigenda þjónustufyrirtækja í velferðarþjónustu sem fjármögnuð er af skattafé á ekki að leifa því það veldur því einfaldlega til lengri tíma að kerfin molna innanfrá. Höfundur er jarðskjálftafræðingur.
Samhljómur á meðal ÍSÍ og Íslandsspila um endursköpun spilaumhverfisins Ingvar Örn Ingvarsson Skoðun
Skoðun Verkakonur samtímans – og nýtt skeið í kvennabaráttu! Guðrún Margrét Guðmundsdóttir,Aleksandra Leonardsdóttir skrifar
Skoðun Samhljómur á meðal ÍSÍ og Íslandsspila um endursköpun spilaumhverfisins Ingvar Örn Ingvarsson skrifar
Skoðun Viljum við læra af sögunni eða endurtaka hana? Arndís Anna Kristínardóttir Gunnarsdóttir skrifar
Skoðun Sameiginlegt sundkort fyrir höfuðborgarsvæðið – löngu tímabært Þórdís Lóa Þórhallsdóttir skrifar
Skoðun Frá Peking 1995 til 2025: Samstarf, framþróun og ný heimsskipan Karl Héðinn Kristjánsson skrifar
Skoðun Hvað eiga kaffihúsin á 18. öld á Englandi og gervigreind sameiginlegt? Stefán Atli Rúnarsson skrifar
Skoðun Gervigreind er persónulegi kennarinn þinn – Lærum að læra upp á nýtt Sigvaldi Einarsson skrifar
Samhljómur á meðal ÍSÍ og Íslandsspila um endursköpun spilaumhverfisins Ingvar Örn Ingvarsson Skoðun