Hækka vöktunarstig en segja kvikuhreyfingar ekki nærri yfirborði Lovísa Arnardóttir skrifar 9. janúar 2025 12:11 Eldstöðvakerfi Ljósufjalla Veðurstofan Veðurstofan hefur hækkað vöktunarstig á Ljósufjöllum. GPS og gervitunglagögn sýna enga mælanlega aflögun og eru engar sérstakar vísbendingar um að kvikuhreyfingar séu nærri yfirborði. Skjálfar hafa mælst á svæðinu en þeir eru á „óvenjulegri dýpt“ samkvæmt tilkynningu Veðurstofunnar um málið. „Til viðbótar við óvenjulega dýpt jarðskjálftanna og b-gildi þeirra gefa tímalengd virkninnar, nýlegar óróahviður og samanburður við sögulega virkni í öðrum eldstöðvarkerfum til kynna að líklegasta skýringin á þessari skjálftavirkni sé kvikuinnskot á dýpi frekar en jarðskorpuhreyfingar. Núverandi vöktunargögn sýna þó engar vísbendingar um að kvika sé á leið upp til yfirborðs,“ segir í tilkynningunni Veðurstofunnar um málið. Þá segir að á meðan skjálftavirknin haldi áfram á svipuðu dýpi megi búast við fleiri skjálftum af stærð um 3 en ólíklegt sé að skjálftar stærri en 4 geti myndast á þessu dýpi. Fjallað er um málið nokkuð ítarlega í nýrri tilkynningu á vef Veðurstofunnar. Þar segir að jarðskjálftamælir hafi verið settur upp í Hítardal í september og í byrjun nóvember hafi GPS-stöð verið bætt við á sama stað. Í tilkynningunni segir að nýi jarðskjálftamælirinn hafi aukið getu vöktunarkerfisins til þess að nema smáskjálfta samkvæmt tilkynningu frá Veðurstofunni. Þar segir að áður en mælirinn var settur upp hafi fáir skjálftar undir M1.0 að stærð mælst vegna þess að næsta jarðskjálftastöð var í um 30 kílómetra fjarlægð frá upptökum skjálftanna. „Sé eingöngu horft til jarðskjálfta yfir 1,0 að stærð, til þess að útiloka áhrif af fjölgun mæla, er samt sem áður ljóst að jarðskjálftavirkni á svæðinu hefur farið vaxandi síðan í ágúst 2024,“ segir í tilkynningu Veðurstofunnar og að með mælinum fáist líka betra mat á dýpt þeirra. Samkævmt tilkynningunni mælast flestir jarðskjálftar á svæðinu í kringum 15 til 20 km dýpi. Frá því að GPS-stöðin var sett upp í Hítardal hefur þó ekki mælst aflögun á yfirborði þar. Greiningar á gervitunglagögnum frá tímabilinu 2019 til sumarsins 2024 hafa heldur ekki sýnt mælanlega aflögun á yfirborði. Enn hafa sérfræðingar ekki staðfesta hvað veldur jarðskjálftavirkninni en í tilkynningu segir að tvennt geti komið til greina, það er innflekavirkni eða kvikusöfnun á miklu dýpi. „Sumt gæti þó bent til að um kvikuinnskot á miklu dýpi sé að ræða, eins og stuttar jarðskjálftahviður sem hafa mælst undanfarið og dýpi virkninnar. Þörf er á frekari greiningu til að meta með vissu hvaða ferli er í gangi við Grjótarvatn og frekari rannsóknir verða gerðar. Núverandi vöktunargögn sýna þó engar vísbendingar um að kvika sé á ferðinni grunnt í jarðskorpunni. Veðurstofa Íslands mun skipuleggja aukna vöktun á svæðinu með jarðskjálfta- og GPS-stöðvum til að skilja og vakta betur þróun virkni á svæðinu,“ segir í tilkynningunni. Þá segir að ef kvika færist nær yfirborði sé líklegast að auknir fyrirboðar myndu mælast eins og hröð aukning í jarðskjálftavirkni sem myndi færast grynnra og/eða aflögun á yfirborði. Í tilkynningu Veðurstofunnar segir jafnframt að fyrir viku síðan, 2. Janúar, hafi mælst samfelld óróahviða á milli klukkan 17 og 18 við Grjótárvatn. Óróahviðan sem varði í um 40 mínútur er mynduð af samfelldum smáskjálftum, sem flestir eru of smáir til að hægt sé að staðsetja þá, en einungis tveir skjálftar innan hviðunnar eru staðsettir. Þeir eru á rúmlega 15 km dýpi og af stærð M1,5 og 1,8. Alls voru um 20 jarðskjálftar þennan dag, allir á 15-20 km dýpi og af stærð M0,1-2,0. Þá segir að venjulega mælist skjálftar hér á landi á svo miklu dýpi, en þó séu nokkur dæmi um slíkt í eldstöðvum eins og Eyjafjallajökli árið 1996 og við Upptyppinga árið 2007 í tengslum við kvikuinnskot og einnig nokkuð reglulega austan við Bárðarbungu. Í tilkynningunni segir að í þessum eldstöðvarkerfum sé talið að ferlin sem valdi djúpum jarðskjálftum og smáskjálftavirkni sé aukinn þrýstingur í jarðskorpunni vegna kvikuinnskots sem veldur því að hún brotnar. Þá segir einnig að greiningar á gervitunglagögnum frá tímabilinu 2019 til sumarsins 2024 sýni ekki mælanlega aflögun á yfirborði. InSAR-mælingar nýtist þó illa á þessum árstíma vegna þess að svæðið er snjóþungt sem hamli því að InSAR geti nýst. Eldgos og jarðhræringar Borgarbyggð Eyja- og Miklaholtshreppur Mest lesið Táningsstúlkan sem lést var að teyma íslenskan hest Erlent Hælisleitandi fór huldu höfði í þrjú ár og fleygði sér svo niður stiga Innlent Segja gengið á birgðirnar og hætta við vopnasendingar til Úkraínu Erlent Játaði fjárdrátt og endurgreiðir samkvæmt samkomulagi Innlent Hiti á þingi: „Hættið þessu bara“ Innlent Vill fá að vita hvers vegna ákvarðanir stofnana eru ekki undirritaðar Innlent Árekstur á Kringlumýrarbraut Innlent Maðurinn sem fann upp mew-ið er látinn Erlent Þingfundi slitið klukkan hálf fimm í nótt Innlent Versta og besta nýtingin á frístundakortinu á Kjalarnesi Innlent Fleiri fréttir „Erum við að kenna börnunum okkar að vinna?“ Bærinn sagði nei við fyrsta kosti lögreglu Þinglok 2026 verði 12. júní „Eftir höfðinu dansa limirnir“ Hvalfjarðargöng opin á ný Gagnrýni Bryndísar á málþóf frá 2019 vekur athygli Skipuð nýr skrifstofustjóri í innviðaráðuneytinu Hiti á þingi: „Hættið þessu bara“ Hafa lokið rannsókn á Samherjamálinu Skildi illa við bálhyttuna og úr varð eldur Kjósa um að sameina Skorradalshrepp við Borgarbyggð Hælisleitandi fór huldu höfði í þrjú ár og fleygði sér svo niður stiga „Úrræðaleysi“ og „lausatök“ sögð einkenna yfirstjórn heilbrigðismála Ríkisendurskoðun gagnrýnir lausatök í heilbrigðismálum „Ég á ekki von á því að það vefjist fyrir ráðherranum“ Árekstur á Kringlumýrarbraut Þingheimur minnist Magnúsar Þórs Vill fá að vita hvers vegna ákvarðanir stofnana eru ekki undirritaðar Versta og besta nýtingin á frístundakortinu á Kjalarnesi Þingfundi slitið klukkan hálf fimm í nótt Umræðum haldið áfram eftir langan fund þingflokksformanna Hommar mega enn ekki gefa blóð Hvammsvirkjun bíður dóms Hæstaréttar Játaði fjárdrátt og endurgreiðir samkvæmt samkomulagi Matargjöfum Fjölskylduhjálpar hætt: „Stingur okkur í hjartastað“ Tekjur af bjórsölu orðnar meiri en af miðasölu Hryssan Hlökk er „Dekurprinsessa“ hjá Ásmundi Erni Taka þurfi ákvörðun um sameiningu vinstrisins fyrr en síðar Samfélagið fari ekki á hliðina án tíufrétta Yfir helmingur drengja í sjötta bekk lent í slagsmálum Sjá meira
„Til viðbótar við óvenjulega dýpt jarðskjálftanna og b-gildi þeirra gefa tímalengd virkninnar, nýlegar óróahviður og samanburður við sögulega virkni í öðrum eldstöðvarkerfum til kynna að líklegasta skýringin á þessari skjálftavirkni sé kvikuinnskot á dýpi frekar en jarðskorpuhreyfingar. Núverandi vöktunargögn sýna þó engar vísbendingar um að kvika sé á leið upp til yfirborðs,“ segir í tilkynningunni Veðurstofunnar um málið. Þá segir að á meðan skjálftavirknin haldi áfram á svipuðu dýpi megi búast við fleiri skjálftum af stærð um 3 en ólíklegt sé að skjálftar stærri en 4 geti myndast á þessu dýpi. Fjallað er um málið nokkuð ítarlega í nýrri tilkynningu á vef Veðurstofunnar. Þar segir að jarðskjálftamælir hafi verið settur upp í Hítardal í september og í byrjun nóvember hafi GPS-stöð verið bætt við á sama stað. Í tilkynningunni segir að nýi jarðskjálftamælirinn hafi aukið getu vöktunarkerfisins til þess að nema smáskjálfta samkvæmt tilkynningu frá Veðurstofunni. Þar segir að áður en mælirinn var settur upp hafi fáir skjálftar undir M1.0 að stærð mælst vegna þess að næsta jarðskjálftastöð var í um 30 kílómetra fjarlægð frá upptökum skjálftanna. „Sé eingöngu horft til jarðskjálfta yfir 1,0 að stærð, til þess að útiloka áhrif af fjölgun mæla, er samt sem áður ljóst að jarðskjálftavirkni á svæðinu hefur farið vaxandi síðan í ágúst 2024,“ segir í tilkynningu Veðurstofunnar og að með mælinum fáist líka betra mat á dýpt þeirra. Samkævmt tilkynningunni mælast flestir jarðskjálftar á svæðinu í kringum 15 til 20 km dýpi. Frá því að GPS-stöðin var sett upp í Hítardal hefur þó ekki mælst aflögun á yfirborði þar. Greiningar á gervitunglagögnum frá tímabilinu 2019 til sumarsins 2024 hafa heldur ekki sýnt mælanlega aflögun á yfirborði. Enn hafa sérfræðingar ekki staðfesta hvað veldur jarðskjálftavirkninni en í tilkynningu segir að tvennt geti komið til greina, það er innflekavirkni eða kvikusöfnun á miklu dýpi. „Sumt gæti þó bent til að um kvikuinnskot á miklu dýpi sé að ræða, eins og stuttar jarðskjálftahviður sem hafa mælst undanfarið og dýpi virkninnar. Þörf er á frekari greiningu til að meta með vissu hvaða ferli er í gangi við Grjótarvatn og frekari rannsóknir verða gerðar. Núverandi vöktunargögn sýna þó engar vísbendingar um að kvika sé á ferðinni grunnt í jarðskorpunni. Veðurstofa Íslands mun skipuleggja aukna vöktun á svæðinu með jarðskjálfta- og GPS-stöðvum til að skilja og vakta betur þróun virkni á svæðinu,“ segir í tilkynningunni. Þá segir að ef kvika færist nær yfirborði sé líklegast að auknir fyrirboðar myndu mælast eins og hröð aukning í jarðskjálftavirkni sem myndi færast grynnra og/eða aflögun á yfirborði. Í tilkynningu Veðurstofunnar segir jafnframt að fyrir viku síðan, 2. Janúar, hafi mælst samfelld óróahviða á milli klukkan 17 og 18 við Grjótárvatn. Óróahviðan sem varði í um 40 mínútur er mynduð af samfelldum smáskjálftum, sem flestir eru of smáir til að hægt sé að staðsetja þá, en einungis tveir skjálftar innan hviðunnar eru staðsettir. Þeir eru á rúmlega 15 km dýpi og af stærð M1,5 og 1,8. Alls voru um 20 jarðskjálftar þennan dag, allir á 15-20 km dýpi og af stærð M0,1-2,0. Þá segir að venjulega mælist skjálftar hér á landi á svo miklu dýpi, en þó séu nokkur dæmi um slíkt í eldstöðvum eins og Eyjafjallajökli árið 1996 og við Upptyppinga árið 2007 í tengslum við kvikuinnskot og einnig nokkuð reglulega austan við Bárðarbungu. Í tilkynningunni segir að í þessum eldstöðvarkerfum sé talið að ferlin sem valdi djúpum jarðskjálftum og smáskjálftavirkni sé aukinn þrýstingur í jarðskorpunni vegna kvikuinnskots sem veldur því að hún brotnar. Þá segir einnig að greiningar á gervitunglagögnum frá tímabilinu 2019 til sumarsins 2024 sýni ekki mælanlega aflögun á yfirborði. InSAR-mælingar nýtist þó illa á þessum árstíma vegna þess að svæðið er snjóþungt sem hamli því að InSAR geti nýst.
Eldgos og jarðhræringar Borgarbyggð Eyja- og Miklaholtshreppur Mest lesið Táningsstúlkan sem lést var að teyma íslenskan hest Erlent Hælisleitandi fór huldu höfði í þrjú ár og fleygði sér svo niður stiga Innlent Segja gengið á birgðirnar og hætta við vopnasendingar til Úkraínu Erlent Játaði fjárdrátt og endurgreiðir samkvæmt samkomulagi Innlent Hiti á þingi: „Hættið þessu bara“ Innlent Vill fá að vita hvers vegna ákvarðanir stofnana eru ekki undirritaðar Innlent Árekstur á Kringlumýrarbraut Innlent Maðurinn sem fann upp mew-ið er látinn Erlent Þingfundi slitið klukkan hálf fimm í nótt Innlent Versta og besta nýtingin á frístundakortinu á Kjalarnesi Innlent Fleiri fréttir „Erum við að kenna börnunum okkar að vinna?“ Bærinn sagði nei við fyrsta kosti lögreglu Þinglok 2026 verði 12. júní „Eftir höfðinu dansa limirnir“ Hvalfjarðargöng opin á ný Gagnrýni Bryndísar á málþóf frá 2019 vekur athygli Skipuð nýr skrifstofustjóri í innviðaráðuneytinu Hiti á þingi: „Hættið þessu bara“ Hafa lokið rannsókn á Samherjamálinu Skildi illa við bálhyttuna og úr varð eldur Kjósa um að sameina Skorradalshrepp við Borgarbyggð Hælisleitandi fór huldu höfði í þrjú ár og fleygði sér svo niður stiga „Úrræðaleysi“ og „lausatök“ sögð einkenna yfirstjórn heilbrigðismála Ríkisendurskoðun gagnrýnir lausatök í heilbrigðismálum „Ég á ekki von á því að það vefjist fyrir ráðherranum“ Árekstur á Kringlumýrarbraut Þingheimur minnist Magnúsar Þórs Vill fá að vita hvers vegna ákvarðanir stofnana eru ekki undirritaðar Versta og besta nýtingin á frístundakortinu á Kjalarnesi Þingfundi slitið klukkan hálf fimm í nótt Umræðum haldið áfram eftir langan fund þingflokksformanna Hommar mega enn ekki gefa blóð Hvammsvirkjun bíður dóms Hæstaréttar Játaði fjárdrátt og endurgreiðir samkvæmt samkomulagi Matargjöfum Fjölskylduhjálpar hætt: „Stingur okkur í hjartastað“ Tekjur af bjórsölu orðnar meiri en af miðasölu Hryssan Hlökk er „Dekurprinsessa“ hjá Ásmundi Erni Taka þurfi ákvörðun um sameiningu vinstrisins fyrr en síðar Samfélagið fari ekki á hliðina án tíufrétta Yfir helmingur drengja í sjötta bekk lent í slagsmálum Sjá meira