Vill opna á um­ræðuna um átröskun

Á dögunum birti hún einlægt myndskeið á TikTok þar sem hún opnaði sig um reynslu af átröskunarsjúkdómnum.

Varð heltekin af mat

Hekla æfði íþróttir frá unga aldri; fótbolta og dans en lengst af frjálsar íþróttir með FH. Þegar hún var 19 ára gömul byrjaði hún fyrst að þróa með sér einkenni átröskunar.

„Á þessum tíma var ég komin á þann stað að ég var búin að finna mína grein í frjálsum íþróttum, sem var þrístökkið. Mig langaði að sérhæfa mig í þrístökkinu, mig langaði að bæta mig og verða eins góð og ég gæti orðið. Það er ákveðin staðalímynd í þessu sporti, maður þarf að vera mjög léttur, en á sama tíma mjög sterkur til geta stokkið lengra. Ég hugsaði með mér að til þess að geta orðið það þá þyrfti ég að breyta mataræðinu,” segir Hekla en á þessum tíma var hún að eigin sögn í eðlilegum holdum; „ekki feit eða mjúk, heldur bara venjuleg.“

„Ég hafði alltaf átt í mjög heilbrigðu sambandi við mat, ég borðaði bara það sem var í matinn hverju sinni og ef mig langaði í kex eða ís þá fékk ég mér það.“

Hekla setti sig í samband við fitnessþjálfara sem lét hana fá matarprógramm sem var að hennar sögn mjög einhæft. Það hljóðaði upp á einungis tvö þúsund hitaeiningar á dag, sem var engan veginn nóg fyrir manneskju í afreksíþróttum.

„Í dag fæ ég klígju við að hugsa um þetta. En ég er þannig gerð að ef ég byrja á einhverju þá tek ég það alla leið, alveg hundrað prósent. Þannig að ég byrjaði á þessu matarprógrammi, og léttist mjög hratt. Ég byrjaði að „köttast.“Og svo hélt ég áfram, og áfram, og vissi ekki hvernig ég ætti að stoppa. Þetta gekk svo langt að ég missti tíðahringinn. Það sem gerði þetta í raun verra var að ég fékk rosalega mikið af hrósi frá hinum og þessum í kringum mig, sem sögðu að ég væri orðin svo íþróttamannsleg. Það „triggeraði“ þetta svo mikið.“

Að sögn Heklu stóð þetta tímabil yfir í tæplega eitt og hálft ár.

„Svo byrjaði ég að kynna mér meira um næringu og mat, lesa mér til og fræða mig. Og ég varð eiginlega bara heltekin af hitaeiningum og innihaldinu í matnum sem ég var að borða. Ég forðaðist ákveðin matvæli og viðburði og hittinga þar sem matur var til staðar. 

Ég var endalaust að hugsa um mat, og á sama tíma var líkaminn minn stöðugt að kalla á næringu.

Allt á niðurleið

Á þessum tíma var Hekla í landsliðshóp í frjálsum íþróttum. Þegar hún hafði lokið tveimur önnum í næringarfræði við HÍ bauðst henni að fara í háskólanám til Bandaríkjanna á fullum íþróttastyrk. Hún hélt út til Canyon, háskólabæjar í Texas. Fyrsta árið úti gekk vel, en þegar Hekla var komin á annað ár í náminu kynntist hún strák, sem einnig stundaði nám við skólann. Þau urðu kærustupar. Þá fór allt á niðurleið, eins og hún orðar það.

„Þegar ég horfi til baka núna þá sé ég að hvað það var mikið valdaójafnvægi í þessu sambandi. Mér fannst ég hafa misst stjórnina á eigin lífi og þar af leiðandi þróaðist átröskunin áfram hjá mér. Af því að það var það eina sem ég hafði stjórn á á þessum tíma; næring og það sem ég borðaði. Þannig að ég byrjaði aftur að borða of lítið. Og svo þegar ég fór að léttast og léttast ennþá meir þá leið mér betur. En ég hafði nánast enga orku, andlega eða líkamlega.“

Hekla er 185 sentimetrar á hæð en þegar hún var léttust var hún tæp 66 kíló. Hún fór ekki á blæðingar í eitt og hálft ár.

Fékk nýja sýn

Hekla útskrifaðist úr skólanum um miðjan maí á seinasta ári. Hún flutti heim eftir útskrift.

„Við vorum þó áfram saman, í hálfgerðu fjarsambandi eftir að ég kom heim. En það er eins og allt hafi breyst þegar ég var komin aftur heim til Íslands, heim til fjölskyldunnar og vina minna. Á meðan ég var úti í Bandaríkjunum þá sagði ég engum frá því sem var í gangi í sambandinu. Ég gerði mér í raun ekki grein fyrir því að þetta var óheilbrigt samband. 

En þegar ég fór að tala upphátt um sambandið við fólkið mitt hérna heima þá fóru mínir nánustu að benda mér á hvað þetta var rangt, og engan veginn í lagi.

Hún lýsir því hvernig jákvæð keðjuverkun tók við í kjölfarið. Hún opnaði sig í fyrsta sinn við móður sína um átröskunina.

„Og ég man hvað ég var ótrúlega stressuð og kvíðin að segja mömmu frá þessu, skömmin var svo mikil. Mér fannst ég vera að bregðast henni á einhvern hátt, og ég var svo hrædd um að hún yrði sár. En ég er svo heppin að eiga yndislega mömmu, og að sjálfsögðu sýndi hún mér allan þann stuðning sem ég þurfti á að halda.“

Í kjölfarið höfðu þær mæðgur samband við átröskunarteymi Landspítalans, en þar reyndist vera biðlisti. En Hekla var þó að eigin sögn kominn á þann stað á þessum tímapunkti að bataferlið var í raun byrjað.

„Hann var farinn út úr úr lífinu mínu, ég var orðin frjáls. Mér leið svo miklu betur andlega, á allan hátt. Ég var aftur orðin ég sjálf. Þegar ég fékk síðan loks símtal frá átröskunarteyminu og var boðið að koma þá hugsaði ég fyrst með mér að kannski þyrfti ég ekkert á þessu að halda, mér leið svo miklu betur og mér fannst ég hafa fulla stjórn á þessu. 

En ég ákvað engu að síður að þiggja hjálpina og ég sé ekki eftir því í dag. Það er nefnilega þannig með þessar átröskunarhugsanir, þú losnar ekkert svona auðveldlega við þær. Þú þarft aðstoð og stuðning til að rétta úr þessum hugsanaskekkjum,“segir Hekla sem lauk meðferð hjá átrsökunarteyminu í byrjun mars.

„Í dag hitti ég reglulega sálfræðing, sem er eitthvað sem ég mæli svo innilega með fyrir alla sem eru glíma við einhverskonar áföll.“

Það er von

Fyrir nokkrum mánuðum byrjaði Hekla að birta reglulega myndskeið á Tiktok, svokölluð „vlog“ um mataræði og næringu.

„Mig langaði að opna á þessa viðkvæmu en nauðsynlegu umræðu um átröskun með því markmiði að vonandi hjálpa einhverjum og að sýna þeim að þau eru ekki ein”.

Fljótlega fór hún að fá skilaboð frá hinum og þessum sem höfðu séð myndskeiðin hennar, falleg og hvetjandi skilaboð sem hvöttu hana áfram.

Margir þeirra sem hafa haft samband við Heklu hafa sjálfir glímt við átröskun.

„Ég var fyrst og fremst að gera það fyrir sjálfa mig, til að hjálpa mér í ferlinu, en líka til að hjálpa öðrum. Það er hægt að nýta samfélagsmiðla á svo margvíslegan hátt, og mig langaði að hafa jákvæð áhrif,“ segir Hekla en í nýjasta myndskeiðinu birtir hún meðal annars eftirfarandi skilaboð:

„Heilbrigt samband við sjálfan þig og mat er MIKLU dýrmætara en að eltast við útlit. Ef þú ert í sömu sporum þá lofa ég þér að þú getur læknast. Ef ég gat það, getur þú það líka. Næring er núna minn besti vinur.“