Hefur áhyggjur af því að Amgen „gleypi Íslenska erfðagreiningu og spýti því út“ Lovísa Arnardóttir skrifar 7. maí 2025 20:09 Kári Stefánsson segist hafa fengið tvö atvinnutilboð en hafi ekki sérstakan hug á að flytja erlendis. Vísir/Vilhelm Kári Stefánsson, fyrrverandi forstjóri Íslenskrar erfðagreiningar, segist hafa áhyggjur af því að Amgen „gleypi Íslenska erfðagreiningu og spýti því út“ en mögulega séu þó minni líkur á því núna þegar hann sé hættur sem forstjóri. Hann segist þó minnst vilja spá fyrir um framtíðina. Kári er 76 ára gamall og segir það hafa kannski verið komið að því að þolinmæði samstarfsfólks hans hafi verið komin að þrotum. „Að láta þennan öldung vera að þvælast þarna um og hafa skoðun á öllu milli himins og jarðar,“ segir Kári sem var gestur í Reykjavík síðdegis á Bylgjunni dag. Þar fór hann yfir stöðu fyrirtækisins eftir brotthvarf hans, gögn fyrirtækisins og hans næstu skref. Hann segir gögn Íslenskrar erfðagreiningar sitja hjá fólki í Vatnsmýrinni sem sé fyllilega í stakk búið til að vernda gögnin vel. Það sé frábært fólk að leiða starfsemina og ekki til betra fólk til að verja gögnin. Hann segir fyrirtækið með einhverjar upplýsingar um allflesta Íslendinga. „Þær eru misnákvæmar. Við erum með lífsýni úr 175 þúsund Íslendingum og það má segja sem svo að við séum með fullkomnastar upplýsingar um þá Íslendinga. En síðan getum við nákvæmlega eins og allir aðrir í íslensku samfélagi, við getum getið okkur til um mjög marga af hinum,“ segir kári og það sé einfaldlega því þau eru með ættfræði allrar þjóðarinnar. Hann segir gögnin alveg jafn örugg núna og áður en hann hætti sem forstjóri. Hann segir ekki hægt að taka gögnin úr landi. Íslensk erfðagreining sé vörsluaðili gagnanna og megi vinna úr þeim en það sé háð leyfi Vísindasiðanefndar og það séu takmörk fyrir því hvernig Íslensk erfðagreining megi vinna þau. Kári segir að ef til er sýni frá fólki sé það aðeins þar vegna þess að það hefur sjálft gefið upplýst samþykki og fyrirtækið svo unnið úr því. Þriðjungur ekki viss hvort ÍE sé með sýni Reykjavík síðdegis framkvæmdi könnun þar sem fólk var spurt hvort gögnin þeirra væru hjá fyrirtækinu. Þriðjungur sagðist ekki vita það. Kári segir það algjörlega á ábyrgð hvers einstaklings að vita hvort þau hafi gefið lífs'sýni eða önnur gögn. „Það er með Íslendinga eins og alla aðra, að gleymska þeirra og vitleysa er á þeirra ábyrgð en ekki annarra.“ Kári segist vera að vinna við allskonar hluti. Hann sé að skrifa en svo geti verið að hann fari að „vasast“ í vísindarannsóknum annars staðar. „Maður veit aldrei, það hafa tvö fyrirtæki út í heimi haft samband við mig síðan þetta fréttist út að ég væri hættur…Mitt svar var að þrátt fyrir æsku mína þá var ég ekkert endilega ákafur að flytjast eitthvað út í heim og ég held að ég láti mér það nægja að skrifa núna um eitthvað annað en mannerfðfræði, þó kannski í ljósi mannerfðafræði, ég veit það ekki.“ Hann segir Íslenska erfðagreiningu í höndunum á afburðafólki. Þar sé hópur vísindamanna sem sé bestur á sínu sviði. Það sem valdi honum þó áhyggjum sé að fyrirtækið glati sjálfstæði sínu gagnvart Amgen. „Ég stóð í töluverðum átökum við stjórnendur Amgen út af þessu. Ég var að reyna að halda í sjálfstæði fyrirtækisins þannig það gæti haldið áfram að vinna grundvallarrannsóknir á sviði mannerfðafræði á sem skemmtilegastan hátt. Ég var greinilega mjög harður í þeim átökum og það endaði á því að ég var búin að misbjóða stjórnendum Amgen að því marki að mér var ekki líft í húsinu lengur.“ Minni líkur á sameiningu Hann segir brottför sína mögulega minnka þrýstinginn á því að Amgen innlimi Íslenska erfðagreiningu inn í alþjóðlegu samsteypuna. „Það eina sem ég hef áhyggjur af þegar kemur að Íslenskri erfðagreiningu er sá möguleiki að Amgen gleypi Íslenska erfðagreiningu og spýti því síðan út,“ segir klári en að líkurnar séu mögulega minni á því núna en áður en hann hætti. Íslensk erfðagreining Heilbrigðismál Vistaskipti Reykjavík síðdegis Mest lesið Íslendingur dæmdur í þrettán ára fangelsi í Rússlandi Erlent Losnar fyrr og fær ekki að koma aftur í 30 ár Innlent Kallaði eftir aftöku heimilislauss fólks: „Drepa þau bara“ Erlent Veit um fjögur sjálfsvíg tengd gervigreind Innlent Tinder-svindlarinn handtekinn í Georgíu Erlent Þórdís Lóa ætlar ekki fram Innlent Fordæma ummæli Musk á mótmælum gegn útlendingum Erlent Þjófur fúlsaði við málverkunum en tók nóg af bjór Innlent Brueckner neitar að ræða við bresk lögregluyfirvöld Erlent Hells Angels á Íslandi hafi aukið umsvif sín og sýnileika Innlent Fleiri fréttir Tvíburarnir fengu ár í viðbót Hlaut náttúruverndarviðurkenningu Sigríðar í Brattholti Vara við svikapóstum um ólöglegar klámsíður og reikninga frá raforkusölum Baráttunni lauk með íslenskum ríkisborgararétti Er með hugmynd að nafni sem gæti vel gengið Bein útsending: Umhverfisþing 2025 Hells Angels á Íslandi hafi aukið umsvif sín og sýnileika Losnar fyrr og fær ekki að koma aftur í 30 ár Komið gott af borgarmálum og meirihlutaslit hafi engin áhrif Töldu nauðsynlegt að taka fast á Hells Angels og Kourani fær endurkomubann Ætlar sér formennsku hjá ungum Sjálfstæðismönnum Úr inniskónum og yfir í hringiðu heimsmálanna Þórdís Lóa ætlar ekki fram Ölvaðir og í annarlegu ástandi Farmur flugvélaeldsneytis hafi ekki uppfyllt gæðastaðla Þjófur fúlsaði við málverkunum en tók nóg af bjór Veit um fjögur sjálfsvíg tengd gervigreind Enn deilt um sameiningu: „Í raun sé verið að leggja niður Háskólann á Akureyri“ Vill drónavarnir á Íslandi Fannar bæjarstjóri kveður Grindavík Sundlauginni í Reykholti í Bláskógabyggð lokað í eitt ár Lögreglan vilji kæfa glæpahópa í fæðingu Farið yfir Vítisenglamálið og drónavarnir á Íslandi Neysluvatnið óhreint eftir að aurskriða féll Tæplega fimmtíu komast ekki um borð eftir að neyðarrenna var opnuð fyrir mistök Ekki blettur á ferlinum að missa vinnuna Myndband: Lögregla stóð vörð vegna Vítisenglaveislu Útgjöld vegna útlendingamála lækka um þriðjung Halla mun funda með Xi Jinping 40 ára afmæli Þorlákskirkju fagnað í Þorlákshöfn Sjá meira
Kári er 76 ára gamall og segir það hafa kannski verið komið að því að þolinmæði samstarfsfólks hans hafi verið komin að þrotum. „Að láta þennan öldung vera að þvælast þarna um og hafa skoðun á öllu milli himins og jarðar,“ segir Kári sem var gestur í Reykjavík síðdegis á Bylgjunni dag. Þar fór hann yfir stöðu fyrirtækisins eftir brotthvarf hans, gögn fyrirtækisins og hans næstu skref. Hann segir gögn Íslenskrar erfðagreiningar sitja hjá fólki í Vatnsmýrinni sem sé fyllilega í stakk búið til að vernda gögnin vel. Það sé frábært fólk að leiða starfsemina og ekki til betra fólk til að verja gögnin. Hann segir fyrirtækið með einhverjar upplýsingar um allflesta Íslendinga. „Þær eru misnákvæmar. Við erum með lífsýni úr 175 þúsund Íslendingum og það má segja sem svo að við séum með fullkomnastar upplýsingar um þá Íslendinga. En síðan getum við nákvæmlega eins og allir aðrir í íslensku samfélagi, við getum getið okkur til um mjög marga af hinum,“ segir kári og það sé einfaldlega því þau eru með ættfræði allrar þjóðarinnar. Hann segir gögnin alveg jafn örugg núna og áður en hann hætti sem forstjóri. Hann segir ekki hægt að taka gögnin úr landi. Íslensk erfðagreining sé vörsluaðili gagnanna og megi vinna úr þeim en það sé háð leyfi Vísindasiðanefndar og það séu takmörk fyrir því hvernig Íslensk erfðagreining megi vinna þau. Kári segir að ef til er sýni frá fólki sé það aðeins þar vegna þess að það hefur sjálft gefið upplýst samþykki og fyrirtækið svo unnið úr því. Þriðjungur ekki viss hvort ÍE sé með sýni Reykjavík síðdegis framkvæmdi könnun þar sem fólk var spurt hvort gögnin þeirra væru hjá fyrirtækinu. Þriðjungur sagðist ekki vita það. Kári segir það algjörlega á ábyrgð hvers einstaklings að vita hvort þau hafi gefið lífs'sýni eða önnur gögn. „Það er með Íslendinga eins og alla aðra, að gleymska þeirra og vitleysa er á þeirra ábyrgð en ekki annarra.“ Kári segist vera að vinna við allskonar hluti. Hann sé að skrifa en svo geti verið að hann fari að „vasast“ í vísindarannsóknum annars staðar. „Maður veit aldrei, það hafa tvö fyrirtæki út í heimi haft samband við mig síðan þetta fréttist út að ég væri hættur…Mitt svar var að þrátt fyrir æsku mína þá var ég ekkert endilega ákafur að flytjast eitthvað út í heim og ég held að ég láti mér það nægja að skrifa núna um eitthvað annað en mannerfðfræði, þó kannski í ljósi mannerfðafræði, ég veit það ekki.“ Hann segir Íslenska erfðagreiningu í höndunum á afburðafólki. Þar sé hópur vísindamanna sem sé bestur á sínu sviði. Það sem valdi honum þó áhyggjum sé að fyrirtækið glati sjálfstæði sínu gagnvart Amgen. „Ég stóð í töluverðum átökum við stjórnendur Amgen út af þessu. Ég var að reyna að halda í sjálfstæði fyrirtækisins þannig það gæti haldið áfram að vinna grundvallarrannsóknir á sviði mannerfðafræði á sem skemmtilegastan hátt. Ég var greinilega mjög harður í þeim átökum og það endaði á því að ég var búin að misbjóða stjórnendum Amgen að því marki að mér var ekki líft í húsinu lengur.“ Minni líkur á sameiningu Hann segir brottför sína mögulega minnka þrýstinginn á því að Amgen innlimi Íslenska erfðagreiningu inn í alþjóðlegu samsteypuna. „Það eina sem ég hef áhyggjur af þegar kemur að Íslenskri erfðagreiningu er sá möguleiki að Amgen gleypi Íslenska erfðagreiningu og spýti því síðan út,“ segir klári en að líkurnar séu mögulega minni á því núna en áður en hann hætti.
Íslensk erfðagreining Heilbrigðismál Vistaskipti Reykjavík síðdegis Mest lesið Íslendingur dæmdur í þrettán ára fangelsi í Rússlandi Erlent Losnar fyrr og fær ekki að koma aftur í 30 ár Innlent Kallaði eftir aftöku heimilislauss fólks: „Drepa þau bara“ Erlent Veit um fjögur sjálfsvíg tengd gervigreind Innlent Tinder-svindlarinn handtekinn í Georgíu Erlent Þórdís Lóa ætlar ekki fram Innlent Fordæma ummæli Musk á mótmælum gegn útlendingum Erlent Þjófur fúlsaði við málverkunum en tók nóg af bjór Innlent Brueckner neitar að ræða við bresk lögregluyfirvöld Erlent Hells Angels á Íslandi hafi aukið umsvif sín og sýnileika Innlent Fleiri fréttir Tvíburarnir fengu ár í viðbót Hlaut náttúruverndarviðurkenningu Sigríðar í Brattholti Vara við svikapóstum um ólöglegar klámsíður og reikninga frá raforkusölum Baráttunni lauk með íslenskum ríkisborgararétti Er með hugmynd að nafni sem gæti vel gengið Bein útsending: Umhverfisþing 2025 Hells Angels á Íslandi hafi aukið umsvif sín og sýnileika Losnar fyrr og fær ekki að koma aftur í 30 ár Komið gott af borgarmálum og meirihlutaslit hafi engin áhrif Töldu nauðsynlegt að taka fast á Hells Angels og Kourani fær endurkomubann Ætlar sér formennsku hjá ungum Sjálfstæðismönnum Úr inniskónum og yfir í hringiðu heimsmálanna Þórdís Lóa ætlar ekki fram Ölvaðir og í annarlegu ástandi Farmur flugvélaeldsneytis hafi ekki uppfyllt gæðastaðla Þjófur fúlsaði við málverkunum en tók nóg af bjór Veit um fjögur sjálfsvíg tengd gervigreind Enn deilt um sameiningu: „Í raun sé verið að leggja niður Háskólann á Akureyri“ Vill drónavarnir á Íslandi Fannar bæjarstjóri kveður Grindavík Sundlauginni í Reykholti í Bláskógabyggð lokað í eitt ár Lögreglan vilji kæfa glæpahópa í fæðingu Farið yfir Vítisenglamálið og drónavarnir á Íslandi Neysluvatnið óhreint eftir að aurskriða féll Tæplega fimmtíu komast ekki um borð eftir að neyðarrenna var opnuð fyrir mistök Ekki blettur á ferlinum að missa vinnuna Myndband: Lögregla stóð vörð vegna Vítisenglaveislu Útgjöld vegna útlendingamála lækka um þriðjung Halla mun funda með Xi Jinping 40 ára afmæli Þorlákskirkju fagnað í Þorlákshöfn Sjá meira