Hagsmunir heildarinnar - Þriðji kafli: Skálmöld Hannes Örn Blandon skrifar 17. maí 2025 13:01 Í Völuspá segir á einum stað: Bræður munu berjast og að bönum verðast, [...] (vers 44) Ég uggi orðið mjög um framtíð barna minna og reyndar allra barna í þessum heimi. Það eru víða kolsvartar blikur á lofti og um næstum allan heim berast menn á banaspjót. Enginn veit fyrir víst hvenær maðurinn birtist fyrst á fold, en eitt er ljóst að hann lærði fljótt að drepa sér til matar og síðar fóru ættbálkar að ráða hver á annan í baráttu um svæði og gæði og stendur sú barátta enn. Hefur maðurinn síðan þroskast eitthvað eða erum við andlega enn á steinaldarstigi? Fyrir um það bil sexþúsund árum kom fram á sjónarsviðið þjóð við ósa Efrat og Tígris eru kölluðust Súmerar. Þeir tóku aldeilis til höndinni. Byggðu borgir en ein af þeim hét Úr (meira um hana í næsta pistli). Þeir byggðu skóla, sjúkrahús, hallir og heimili. Þeir lögðu stund á læknisfræði, lögfræði og landbúnað. Þeir veltu vöngum yfir gæðum lands, vökvuðu akra og engi og tömdu sér húsdýr. Þeir hugðu að gangi himintungla og fetuðu guðavegi og ákölluðu guði er þessa þjóð hafði skapað (meira um þá síðar). Friðsamir voru þeir og fengu lengi vel að una í friði frá sínum herskáu grönnum, Assýringum og Babýlóníumönnum sem þurftu síðar nauðsynlega að leggja undir sig grannþjóðir og hneppa í ánauð og gerast stórveldi. Af þeirra völdum og annarra hurfu Súmerarar af sjónarsviðinu. Á hverri öld hafa heimsveldi risið til lengri eða skemmri tíma og hnigið og ekki þarf upp að telja. Diktatorar og týrannar taka völd á hverju árhundruði og stundum margir í senn. Þessa stundina er þeir nánast um allan heim og þar sem þeir ríkja má ekki hafa skoðanir hvað hafa uppi gagnrýni. Dæmi: Í Kína situr einn og hugar að landvinningum. Hann gerir kröfur til Kínahafs. Annar trónir í Tyrklandi og verða Kúrdar að þjóna og þeyja, sitja og standa eins og hann vill. Rússlandi stjórnar nú nýr Stalín og í skjóli hans öskrar Kremlarbjörn í vestur og berar tennur og mundar klær. Hann á sér leynda vini í Evrópu svo sem Ungverja og Slóvaka sem langar að því er virðist að ganga erinda Kremlarbjössa. Ísrael er undir stjórn heittrúðaðra leiddir af manni, sem hagar sér eins og fasisti, eða hvað annað á að kalla þjóðarmorðingja? Í Bandaríkjunum er stórfurðu- og hættulegur forseti sem gefur frat í mannréttindi og lýðræði í landinu sem jafnrétti og trúfrelsi var sett í sjórnarskrá. Yfir hana telur hann sig hafinn sem og lög og rétt. Allir þessir aðilar gefa dauðann og djöfulinn í frelsi, jafnrétti og bræðalag en það sem verra er að mannslíf eru einskis virði í þeirra hugum. Þá vilja þeir sýnast trúaðir sumir því þeir sjást stöku sinnum í kirkjum, moskum og sýnagógum. Leiðtogi ísraelsmanna hefur það á stefnuskrá að bola öllum palestínumönnum burt úr Ísrael þvert á alþjóðleg lög. Þetta hafa landar hans raunar haft að leiðarljósi allar götur síðan ríki gyðinga var stofnað árið 1948. Týranninn í Kreml fetar dyggilega í slóð forvera sinna og beinir spjótum sínum Evrópu í sama mund og hann murkar lífið úr frændum sínum í Úkraínu og ef verðandi diktator Bandaríkjanna kemur ekki til hjálpar ef og þegar styrjöld brýst út verða ráðamenn vesturlanda að herða vopnaframleiðslu sem ákafast. Og ef diktatorinn áðurnefndur ákveður að sölsa undir sig Grænland hvort mun þá Nató bregðast við? Í framhjáhlaupi er stutt yfir sundið til Íslands og Jörgen heitinn hundadagakóngur þurfti ekki nema 150 manns til þess til þess að leggja undir sig land og þjóð. Og ég spyr enn: Erum við þá enn á andlegu steinaldarstigi, herskáir hirðingjar og safnarar ef ekki víkingar? Hver er þroskinn, þróunin, hin andlega vakning? Sagan endurtekur sig í sífellu og mannkyn hefur ekkert lært í Völuspá segir: [...] skeggöld, skálmöld, skildir eru klofnir, vindöld, vargöld, áður veröld steypist, mun engi maður öðrum þyrma. Völuspá ku vera ort a.m.k. fyrir landnám íslands. Höfundur er Praep.hon.emeritus Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Þegar illfygli leiðir stórmennskubrjálæðing Ole Anton Bieltvedt Skoðun Afruglari Þórður Björn Sigurðsson Skoðun Hvernig meðhöndlum við vanda sem ekki má tala um? Skaðaminnkandi nálgun í fangelsum Margrét Dís Yeoman Skoðun Stuðningur við nýsköpun í menntun: Leið að betra mati Bogi Ragnarsson Skoðun Falin tækifæri til náms Heiða Ingimarsdóttir Skoðun Réttlæti fyrir þjóðina, framfarir fyrir landsbyggðina Guðmundur Ari Sigurjónson Skoðun Staðreyndir um einfaldara regluverk Guðlaugur Þór Þórðarson Skoðun Gervigreind í námi: 5 lykilskref fyrir öryggi nemenda Björgmundur Guðmundsson Skoðun „Eruð þið sammála lausagöngu katta?“ Sighvatur Björgvinsson Skoðun Við þurfum hagkvæmu virkjunarkostina Gunnar Guðni Tómasson Skoðun Skoðun Skoðun „Eruð þið sammála lausagöngu katta?“ Sighvatur Björgvinsson skrifar Skoðun Réttlæti fyrir þjóðina, framfarir fyrir landsbyggðina Guðmundur Ari Sigurjónson skrifar Skoðun Hvernig meðhöndlum við vanda sem ekki má tala um? Skaðaminnkandi nálgun í fangelsum Margrét Dís Yeoman skrifar Skoðun Stuðningur við nýsköpun í menntun: Leið að betra mati Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Þegar illfygli leiðir stórmennskubrjálæðing Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Afruglari Þórður Björn Sigurðsson skrifar Skoðun Þjóðkirkja á réttri leið Þórður Guðmundsson skrifar Skoðun Staðreyndir um einfaldara regluverk Guðlaugur Þór Þórðarson skrifar Skoðun Við þurfum hagkvæmu virkjunarkostina Gunnar Guðni Tómasson skrifar Skoðun Falin tækifæri til náms Heiða Ingimarsdóttir skrifar Skoðun Gervigreind í námi: 5 lykilskref fyrir öryggi nemenda Björgmundur Guðmundsson skrifar Skoðun Grein til stuðnings Söngskóla Sigurðar Demetz Sveinn Dúa Hjörleifsson,Eyrún Unnarsdóttir,Elmar GIlbertsson,Álfheiður Guðmundsdóttir,Kristján Jóhannesson skrifar Skoðun “Jákvæð viðbrögð” um veiðigjaldið? Heimir Örn Árnason skrifar Skoðun Skattgreiðendur látnir borga brúsann Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Nokkur orð um Kúbudeiluna og viðskiptabannið Gylfi Páll Hersir skrifar Skoðun Ráðherrar með reiknivél og leyndarhyggju Kristinn Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Gróf misbeiting illa fengins valds Örn Sigurðsson skrifar Skoðun Að sækja gullið (okkar) grein 2 Þröstur Friðfinnsson skrifar Skoðun Það verða aðrir þjóðhátíðardagar fyrir okkur en dagar Palestínumanna eru taldir Davíð Aron Routley skrifar Skoðun Pólítískt hugrekki Unnur Hrefna Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Vísir að lægri orkureikningi Einar Vilmarsson skrifar Skoðun Frábær fundur, frábært framtak, vanvirk stjórnsýsla, meðvirk stjórnvöld Ögmundur Jónasson skrifar Skoðun Opið bréf til Rósu Guðbjartsdóttur Margrét Kristín Blöndal skrifar Skoðun Mikil réttarbót fyrir fatlað fólk mætir hindrunum Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Verið brjáluð. Ég fer ekki neitt Ian McDonald skrifar Skoðun Hvernig eiga umsækjendur í opinbera sjóði að fylgja forsendum sem eru þversagnakenndar? Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Vönduð vinnubrögð? Heiðrún Lind Marteinsdóttir skrifar Skoðun Við viljum styðja ungmenni í að velja rétt fyrir sig og sína framtíð Þórdís Jóna Sigurðardóttir skrifar Skoðun Veitingastaðir eru ekki kjarnorkuver Jóhann Páll Jóhannsson skrifar Skoðun Nýr vegvísir Evrópusambandsins um jafnrétti kynjanna Clara Ganslandt skrifar Sjá meira
Í Völuspá segir á einum stað: Bræður munu berjast og að bönum verðast, [...] (vers 44) Ég uggi orðið mjög um framtíð barna minna og reyndar allra barna í þessum heimi. Það eru víða kolsvartar blikur á lofti og um næstum allan heim berast menn á banaspjót. Enginn veit fyrir víst hvenær maðurinn birtist fyrst á fold, en eitt er ljóst að hann lærði fljótt að drepa sér til matar og síðar fóru ættbálkar að ráða hver á annan í baráttu um svæði og gæði og stendur sú barátta enn. Hefur maðurinn síðan þroskast eitthvað eða erum við andlega enn á steinaldarstigi? Fyrir um það bil sexþúsund árum kom fram á sjónarsviðið þjóð við ósa Efrat og Tígris eru kölluðust Súmerar. Þeir tóku aldeilis til höndinni. Byggðu borgir en ein af þeim hét Úr (meira um hana í næsta pistli). Þeir byggðu skóla, sjúkrahús, hallir og heimili. Þeir lögðu stund á læknisfræði, lögfræði og landbúnað. Þeir veltu vöngum yfir gæðum lands, vökvuðu akra og engi og tömdu sér húsdýr. Þeir hugðu að gangi himintungla og fetuðu guðavegi og ákölluðu guði er þessa þjóð hafði skapað (meira um þá síðar). Friðsamir voru þeir og fengu lengi vel að una í friði frá sínum herskáu grönnum, Assýringum og Babýlóníumönnum sem þurftu síðar nauðsynlega að leggja undir sig grannþjóðir og hneppa í ánauð og gerast stórveldi. Af þeirra völdum og annarra hurfu Súmerarar af sjónarsviðinu. Á hverri öld hafa heimsveldi risið til lengri eða skemmri tíma og hnigið og ekki þarf upp að telja. Diktatorar og týrannar taka völd á hverju árhundruði og stundum margir í senn. Þessa stundina er þeir nánast um allan heim og þar sem þeir ríkja má ekki hafa skoðanir hvað hafa uppi gagnrýni. Dæmi: Í Kína situr einn og hugar að landvinningum. Hann gerir kröfur til Kínahafs. Annar trónir í Tyrklandi og verða Kúrdar að þjóna og þeyja, sitja og standa eins og hann vill. Rússlandi stjórnar nú nýr Stalín og í skjóli hans öskrar Kremlarbjörn í vestur og berar tennur og mundar klær. Hann á sér leynda vini í Evrópu svo sem Ungverja og Slóvaka sem langar að því er virðist að ganga erinda Kremlarbjössa. Ísrael er undir stjórn heittrúðaðra leiddir af manni, sem hagar sér eins og fasisti, eða hvað annað á að kalla þjóðarmorðingja? Í Bandaríkjunum er stórfurðu- og hættulegur forseti sem gefur frat í mannréttindi og lýðræði í landinu sem jafnrétti og trúfrelsi var sett í sjórnarskrá. Yfir hana telur hann sig hafinn sem og lög og rétt. Allir þessir aðilar gefa dauðann og djöfulinn í frelsi, jafnrétti og bræðalag en það sem verra er að mannslíf eru einskis virði í þeirra hugum. Þá vilja þeir sýnast trúaðir sumir því þeir sjást stöku sinnum í kirkjum, moskum og sýnagógum. Leiðtogi ísraelsmanna hefur það á stefnuskrá að bola öllum palestínumönnum burt úr Ísrael þvert á alþjóðleg lög. Þetta hafa landar hans raunar haft að leiðarljósi allar götur síðan ríki gyðinga var stofnað árið 1948. Týranninn í Kreml fetar dyggilega í slóð forvera sinna og beinir spjótum sínum Evrópu í sama mund og hann murkar lífið úr frændum sínum í Úkraínu og ef verðandi diktator Bandaríkjanna kemur ekki til hjálpar ef og þegar styrjöld brýst út verða ráðamenn vesturlanda að herða vopnaframleiðslu sem ákafast. Og ef diktatorinn áðurnefndur ákveður að sölsa undir sig Grænland hvort mun þá Nató bregðast við? Í framhjáhlaupi er stutt yfir sundið til Íslands og Jörgen heitinn hundadagakóngur þurfti ekki nema 150 manns til þess til þess að leggja undir sig land og þjóð. Og ég spyr enn: Erum við þá enn á andlegu steinaldarstigi, herskáir hirðingjar og safnarar ef ekki víkingar? Hver er þroskinn, þróunin, hin andlega vakning? Sagan endurtekur sig í sífellu og mannkyn hefur ekkert lært í Völuspá segir: [...] skeggöld, skálmöld, skildir eru klofnir, vindöld, vargöld, áður veröld steypist, mun engi maður öðrum þyrma. Völuspá ku vera ort a.m.k. fyrir landnám íslands. Höfundur er Praep.hon.emeritus
Hvernig meðhöndlum við vanda sem ekki má tala um? Skaðaminnkandi nálgun í fangelsum Margrét Dís Yeoman Skoðun
Skoðun Hvernig meðhöndlum við vanda sem ekki má tala um? Skaðaminnkandi nálgun í fangelsum Margrét Dís Yeoman skrifar
Skoðun Grein til stuðnings Söngskóla Sigurðar Demetz Sveinn Dúa Hjörleifsson,Eyrún Unnarsdóttir,Elmar GIlbertsson,Álfheiður Guðmundsdóttir,Kristján Jóhannesson skrifar
Skoðun Það verða aðrir þjóðhátíðardagar fyrir okkur en dagar Palestínumanna eru taldir Davíð Aron Routley skrifar
Skoðun Frábær fundur, frábært framtak, vanvirk stjórnsýsla, meðvirk stjórnvöld Ögmundur Jónasson skrifar
Skoðun Hvernig eiga umsækjendur í opinbera sjóði að fylgja forsendum sem eru þversagnakenndar? Bogi Ragnarsson skrifar
Skoðun Við viljum styðja ungmenni í að velja rétt fyrir sig og sína framtíð Þórdís Jóna Sigurðardóttir skrifar
Hvernig meðhöndlum við vanda sem ekki má tala um? Skaðaminnkandi nálgun í fangelsum Margrét Dís Yeoman Skoðun