Fimm frum­vörp fjögurra ráðu­neyta sam­þykkt

Viðburðaríkur þingfundur var í dag. Fundurinn, sem hófst klukkan hálf ellefu á föstudagsmorgun, stendur enn yfir er þessi orð eru rituð. Umræða um bókun 35 hefur nú staðið yfir í um fimm og hálfa klukkustund og hefur annar þingfundur verið boðaður á laugardagsmorgun til að halda umræðunum áfram. Starfsáætlun Alþingis var einnig tekin úr sambandi og hefur þingforseti því heimild til að fjölga þingfundunum og lengt þá.

Hins vegar voru fimm frumvörp til laga lögð fram til þriðju umræðu og þau öll samþykkt í atkvæðagreiðslum.

Samræmt námsmat í stað samræmdra könnunarprófa

Frumvarpið, sem samið var af mennta- og barnamálaráðuneytinu, varðar breytingar á lögum um grunnskóla og var lagt fyrir í annað sinn eftir að örfáar breytingar voru gerðar á því. Áherslur þess eru matstæki sem notuð eru til að meta hvernig íslenskir nemendur standa sig í samanburði við hvorn annan og nemendur í öðrum löndum. Ríkið hefur nú þá lagalegu ábyrgð að leggja grunnskólum til safn matstækja.

Þá hefur hugtakið könnunarpróf verið fjarlægt og í stað þess verður notað samræmt námsmat og matstæki. Með þeim breytingum á að ná betur um þau matstæki sem eru í þróun undiryfirheitinu Matsferill. Þessi Matsferill er samansafn af matstækjum fyrir grunnskólanemendur. Í stað þess að eitt próf verði þreytt á sama tíma á sama degi líkt og samræmdu prófin verði matið mun sveigjanlegra. 

Nú er það einnig skylda að leggja fyrir samræmt námsmat fyrir nemendur í fjórða, sjöunda og níunda bekk í bæði íslensku og stærðfræði. Þetta verkefni á að hefjast næsta haust. Ráðherra getur einnig ákveðið að framkvæmt verði námsmat í öðrum greinum og fyrir fleiri bekki.

Að lokum hefur ráðherra heimild til þess að fella niður námsmatið vegna óviðráðanlegra ytri aðstæðna. Þar eru tekin dæmi um heimsfaraldurs vegna kórónuveirunnar og jarðhræringa í Grindavíkurbæ. Ráðherra hefur einnig heimild til þess að afla gagna frá grunnskólum landsins og fela Miðstöð menntunar og skólaþjónustu að vinna með þau. Birta má upplýsingar um gögnin en án þess að persónulegar upplýsingar nemendanna komi fram.

Frumvarpið var samþykkt af 35 þingmönnum, það er að segja öllum viðstöddum þingmönnum Flokks fólksins, Framsóknarflokksins, Samfylkingarinnar og Viðreisnar. Allir viðstaddir þingmenn Miðflokksins og Sjálfstæðisflokksins kusu gegn frumvarpinu. Níu þingmenn voru fjarverandi.

Einfalda regluverk vegna framseldra sakamanna

Annað frumvarp sem tekið var fyrir á fundi dagsins var um breytingu á lögum um framsal sakamanna og aðra aðstoð í sakamálum. Frumvarpið var flutt af Þorbjörgu Sigríði Gunnarsdóttur, dómsmálaráðherra.

Markmið breytinganna er að einfalda regluverk er varðar framsal sakamanna hérlendis. Til að mynda tekur ríkissaksóknari að sér mun stærra hlutverk en áður þar sem hann kemur til með að annast réttarbeiðnir í stað dómsmálaráðuneytisins.

Áður fyrr hafa bæði dómsmálaráðuneytið og ríkissaksóknari getað tekið að sér hlutverk miðlægs stjórnvalds þegar hingað berast réttarbeiðnir. Ríkissaksóknari gegnir nú alfarið þessu hlutverki. Til að styðja við þessa breytingu hefur einnig verið bætt inn heimild til að synja réttarbeiðni skyldi hún leiða af sér brot á almannafriði, allsherjarreglu eða öðrum mikilvægum hagsmunum ríkisins.

Að lokum er gert skýrt að Ísland geti tekið að sér saksókn í málum sem önnur ríki óska eftir og er það hlutverk ríkissaksóknara að samþykkja slíkar beiðnir. Ísland hefur áður tekið að sér saksókn en talið var að ekki lágu fyrir nægilega skýrar reglur um það.

Allir viðstaddir þingmenn kusu með frumvarpinu sem er nú orðið að lögum.

Listar á landamærunum

Þriðja frumvarpið á dagskrá var um breytingu á lögum um landamæri, lögreglulögum og tollalögum. Málið hefur mikið verði rætt og talaði meðal annars Úlfar Lúðvíksson, fyrrverandi lögreglustjóri á Suðurnesjum, mikið fyrir því að flugfélög ættu að afhenda lista yfir farþega sem þeir flytja til landsins.

Frumvarpið, sem nú er orðið að lögum, setur þau skilyrði að flugfélög sem flytja einstaklinga til landsins þurfi að afhenda stjórnvöldum upplýsingar um farþegana og áhafnirnar. Markmiðið er að efla farþegagreiningar og auka öryggi borgarinnar. Þetta samræmist fyrirhuguðum samning íslenskra stjórnvalda við Evrópusambandið. 

Tvennum tegundum af gögnum verður safnað, annars vegar farþegabókunargögn eða PNR-upplýsingar og hins vegar farþegaupplýsingar úr ferðaskilríkjum farþega eða API-upplýsingar. 

Einnig eru gerðar breytingar á tollalögum, meðal annars harðari refsing fyrir brot á tollalögum. Refsing fyrir brot á ákveðnum tollalögum hefur verið hækkuð úr allt að tveimur árum í allt að þremur árum. Þá er einnig heimild fyrir því að sekta þau flugfélög sem ekki skila áðurnefndum farþegaupplýsingum.

Allir 55 viðstaddir þingmenn samþykktu frumvarpið.

Ein sjúkraskrá í stað þriggja

Frumvarp til laga um breytingu á lögum um landlækni og lýðheilsu og lögum um sjúkraskrár var einnig samþykkt í dag. 

Lagt er til að sameina núverandi heilbirgðisskrár, það er vistunarskrá heilbrigðisstofnana, samskiptaskrá heilsugæslustöðva og samskiptaskrá sjálfstætt starfandi sérfræðinga, í eina skrá. Sú verði kölluð samskiptaskrá heilbrigðisþjónustu. Það eigi að gera það auðveldara að hafa yfirsýn yfir heilbrigðisþjónustu og heilsufari íbúa á landinu.

Landlæknir fær þá fleiri hlutverk, svo sem að gefa út fyrirmæli um gæðaskrár á heilbrigðissviði og taka við tilkynningum frá heilbrigðisstofnunum. Einnig verði heilsufarskönnunin Heilsa og líðan Íslendinga framkvæmd á fimm ára fresti en ólíkt fyrri könnunum verður nú heimilt að geyma gögnin sem fást í könnuninni til að fylgjast með þróun heilsufars. Það verði samt sem áður að fá upplýst samþykki þátttakenda.

Að lokum hafa nú heilbrigðisyfirvöld heimild til að fá aðgang að rafrænni sjúkraskrá sjúklinga við meðferð mála sem varða kærur eða kvartanir vegna heilbrigðisþjónustunnar. Með því sé ekki verið að auka aðgengi yfirvalda að sjúkraskrám heldur flýta fyrir meðferð mála með hjálp nútímatækni.

Allir viðstaddir þingmenn kusu með frumvarpinu.

Lengra sorgarleyfi foreldra

Að lokum fór fram þriðja umræða um frumvarp til laga um breytingu á lögum um sorgarleyfi. Markmið breytingarinnar var að auka réttindi foreldra til sorgarleyfis. Frumvarpið var byggt á tillögum frá Gleym mér ei -styrktarfélagi og Sorgarmiðstöðinni.

Breytingarnar felast í að foreldri sem missir maka sinn á rétt á sorgarleyfi eða sorgarstyrk í allt að sex mánuði. Áður fyrr áttu foreldrar einungis rétt á sorgarleyfi eða -styrk vegna barnsmissis, andvanafæðingar eða fósturláts.

Foreldri sem starfar í fullu starfi á þá rétt á sorgarleyfi eða -styrk í sex mánuði vegna andvanafæðingar eftir 22 viku meðgöngunnar og eykst því leyfið um þrjá mánuði. Upplifi foreldri fósturlát eftir átjándu viku meðgöngu á það rétt á þriggja mánaða sorgarleyfis eða sorgarstyrks. 

Að auki getur foreldri óskað eftir útreikning Vinnumálastofnunar á mánaðarlegri greiðslu miðað við fyrri tekjur viðkomandi vegna andvanafæðingu eða barnsmissi þar sem barnið er yngra en tveggja ára.

52 þingmenn greiddu með frumvarpinu en athygli vakti að einn þingmaður greiddi gegn frumvarpinu. Það var Sigríður Á. Andersen, þingmaður Miðflokksins. Bergþór Ólason, Karl Gauti Hjaltason og Snorri Másson, einnig þingmenn Miðflokksins, greiddu ekki atkvæði. Sjö þingmenn voru fjarverandi þegar kosið var.