Frá dulúð til daglegs lífs: Hvernig nýjasta gervigreindin vinnur með þér – og gerir þig klárari Sigvaldi Einarsson skrifar 10. ágúst 2025 18:00 Hér fyrir neðan ætla ég að sýna þér einfaldar aðferðir sem gera gervigreindina að þínum öflugasta samstarfsmanni – í lífi og starfi. Ímyndaðu þér að eiga aðstoðarmann sem aldrei þreytist, lærir á örskotsstundu og er alltaf tilbúinn að hjálpa. Þessi framtíðarsýn vísindaskáldskapar er ekki lengur draumur – hún er hluti af lífi okkar árið 2025. Gervigreind var eitt sinn fyrir örfáa sérfræðinga. Núna er hún orðin hluti af daglegum veruleika – hvort sem þú ert nemandi, stjórnandi eða einfaldlega að leita að betri lausnum í lífinu. Gervigreind vinnur nú þegar með þér – ekki gegn þér. Spurningin er: Hvernig nýtir þú hana best? Stór mállíkön breyta leiknum Uppgangur nútíma gervigreindar má að miklu leyti rekja til stórra mállíkana (Large Language Models). Þetta eru risavaxin tölvulíkön sem hafa lesið ógrynni texta – bókmenntir, greinar, vefsíður, kóða – og lært mynstur tungumálsins. Útkoman? Hugbúnaður sem getur: Svarað flóknum spurningum Skrifað greinar, sögur og kóða Greint gögn og mynstur Spjallað á náttúrulegu máli Helstu leikendur í kapphlaupinu 2025: OpenAI – GPT-5: Nákvæmara, hraðara og betra í að fylgja leiðbeiningum en nokkru sinni fyrr. xAI – Grok 4: Sækir svör í rauntíma af netinu og notar mörg verkfæri í einu. Anthropic – Claude 4: Stórt vinnsluminni, vinnur með texta og myndir; notar „siðaregluskrá“ til að forðast hættur. Google DeepMind – Gemini: Fjölþátta líkan sem vinnur með texta, hljóð og myndir í einu. Meta – Llama 3: Opið og ókeypis módel, innbyggt í samfélagsmiðla eins og WhatsApp og Messenger. Hvernig lærir gervigreind? Þjálfun stórra mállíkana fer fram í tveimur meginskrefum: 1. Grunnþjálfun Líkanið „les“ milljarða orða úr fjölbreyttum heimildum. Lærir að spá fyrir um næsta orð í setningu. 2. Fínstilling og siðareglur Mannlegir leiðbeinendur leiðrétta svör og kenna módelinu að fylgja fyrirmælum. Nýjar aðferðir eins og Constitutional AI tryggja að svör séu bæði gagnleg og örugg. Þetta gerir módelin sveigjanleg, skapandi og mótanleg eftir því hvernig þú spyrð. Spurningin mótar svarið Samskipti við gervigreind eru eins og að vinna með klárum samstarfsmanni:Því skýrari sem fyrirmælin eru, því betra verður svarið. Gefðu samhengi – segðu til hvers þú þarft upplýsingarnar. Skilgreindu hlutverk – t.d. „Vertu lögfræðingur“ eða „vertu kennari“. Bregstu við – leiðréttu eða bættu við í samtalinu. 5 hagnýt ráð til að ná sem mestu út úr gervigreind 1. Skilgreindu markmiðið skýrt Slæmt: „Segðu mér frá fjármálum.“ Betra: „Gerðu lista yfir 5 leiðir til að auka sparnað heimilisins á mánuði.“ 2. Gefðu samhengi Slæmt: „Gerðu kynningu.“ Betra: „Gerðu 5 mínútna kynningu um sjálfbærni fyrir 14 ára nemendur.“ 3. Vertu nákvæmur í orðum Notaðu tölur, dæmi og afmörkun. 4. Stjórnaðu stíl og tóni „Útskýrðu þetta eins og fyrir byrjanda í forritun.“ 5. Prófaðu þig áfram Endurmótaðu spurningu eða breyttu fyrirmælum þar til útkoman er rétt. Meira en bara tól – forskot í lífi og starfi Tæknibyltingar hafa alltaf vakið bæði ótta og vonir. Gervigreind er ekkert annað en verkfæri – og framtíðin mótast af því hvernig við notum hana. Rétt nýtt getur hún: Sparað tíma í daglegu amstri Hjálpað við greiningu og ákvarðanatöku Opnað ný tækifæri í námi, starfi og sköpun Sá sem lærir að vinna með gervigreind hefur forskot á þá sem hunsa hana.Byrjaðu í dag – jafnvel með einni vel mótaðri spurningu – og sjáðu hvað þú færð til baka. Þessi grein er skrifuð í gervigreind en ekki af gervigreind – á því er mikill munur. Höfundur er MBA gervigreindarfræðingur. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Sigvaldi Einarsson Gervigreind Mest lesið Snorri Másson er ekki vandinn – hann er viðvörun Helen Ólafsdóttir Skoðun Að vera séður og heyrður getur bjargað lífi – Gulur september minnir okkur á að hlúa að hjartanu Kristín Magdalena Ágústsdóttir Skoðun Drúsar og hörmungarnar í Suwayda Armando Garcia Skoðun 90 milljarða vannýtt útflutningstækifæri Vilhjálmur Hilmarsson Skoðun Okkar eigin Don Kíkóti Kjartan Jónsson Skoðun Laugarnestangi - til allrar framtíðar Líf Magneudóttir Skoðun Menntamorð – um gjöreyðingu menntakerfisins á Gaza sem liður í allsherjar þjóðarmorði Ísrael á Palestínumönnum Kristján Þór Sigurðsson Skoðun Rangfærslur um atburðina á Gaza Egill Þ. Einarsson Skoðun Öflugt atvinnulíf í Hafnarfirði Valdimar Víðisson Skoðun Öryggi geðheilbrigðis Guðrún Karls Helgudóttir Skoðun Skoðun Skoðun Laugarnestangi - til allrar framtíðar Líf Magneudóttir skrifar Skoðun Að vera séður og heyrður getur bjargað lífi – Gulur september minnir okkur á að hlúa að hjartanu Kristín Magdalena Ágústsdóttir skrifar Skoðun Rangfærslur um atburðina á Gaza Egill Þ. Einarsson skrifar Skoðun Öryggi geðheilbrigðis Guðrún Karls Helgudóttir skrifar Skoðun Mjóddin og pólitík pírata Helgi Áss Grétarsson skrifar Skoðun Okkar eigin Don Kíkóti Kjartan Jónsson skrifar Skoðun Sýnum í verki að okkur er ekki sama Anna Sigga Jökuls Ragnheiðardóttir skrifar Skoðun Snorri Másson er ekki vandinn – hann er viðvörun Helen Ólafsdóttir skrifar Skoðun Drúsar og hörmungarnar í Suwayda Armando Garcia skrifar Skoðun Hjarta samfélagsins í Þorlákshöfn slær við höfnina Grétar Ingi Erlendsson skrifar Skoðun Marserum fyrir jafnrétti í íþróttum Willum Þór Þórsson skrifar Skoðun Tímamóta umbætur í nýju kerfi almannatrygginga Huld Magnúsdóttir,Sigríður Dóra Magnúsdóttir,Unnur Sverrisdóttir,Vigdís Jónsdóttir skrifar Skoðun Öflugt atvinnulíf í Hafnarfirði Valdimar Víðisson skrifar Skoðun Persónudýrkun vinstrisins Trausti Breiðfjörð Magnússon skrifar Skoðun Menntamorð – um gjöreyðingu menntakerfisins á Gaza sem liður í allsherjar þjóðarmorði Ísrael á Palestínumönnum Kristján Þór Sigurðsson skrifar Skoðun Reykjavík - barnvæn höfuðborg? Einar Þorsteinsson,Magnea Gná Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Magnús og hálfsannleikurinn Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Það sem gerist þegar formúlur og fordómar hafa of mikil áhrif Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Látum verkin tala fyrir börnin á Gaza Gunnar Axel Axelsson skrifar Skoðun 90 milljarða vannýtt útflutningstækifæri Vilhjálmur Hilmarsson skrifar Skoðun Tvær sögur Egill Þ. Einarsson skrifar Skoðun Stærsta kjarabót öryrkja í áratugi Ingjibjörg Isaksen skrifar Skoðun Að bjarga þjóð Jón Baldvin Hannibalsson skrifar Skoðun Háskóli Íslands. Opinn og alþjóðlegur? Styrmir Hallsson,Abdullah Arif skrifar Skoðun Nýtt örorkulífeyriskerfi Inga Sæland skrifar Skoðun Það er heldur betur vitlaust gefið á Íslandi Jónas Yngvi Ásgrímsson skrifar Skoðun Að bera harm sinn í hljóði Gunnhildur Ólafsdóttir skrifar Skoðun Velferð sem virkar Guðrún Hafsteinsdóttir skrifar Skoðun Gleðileg ný fiskveiðiáramót …von eða ótti? Arnar Laxdal skrifar Skoðun „Hristir í stoðum“ RÚV? Hermann Stefánsson skrifar Sjá meira
Hér fyrir neðan ætla ég að sýna þér einfaldar aðferðir sem gera gervigreindina að þínum öflugasta samstarfsmanni – í lífi og starfi. Ímyndaðu þér að eiga aðstoðarmann sem aldrei þreytist, lærir á örskotsstundu og er alltaf tilbúinn að hjálpa. Þessi framtíðarsýn vísindaskáldskapar er ekki lengur draumur – hún er hluti af lífi okkar árið 2025. Gervigreind var eitt sinn fyrir örfáa sérfræðinga. Núna er hún orðin hluti af daglegum veruleika – hvort sem þú ert nemandi, stjórnandi eða einfaldlega að leita að betri lausnum í lífinu. Gervigreind vinnur nú þegar með þér – ekki gegn þér. Spurningin er: Hvernig nýtir þú hana best? Stór mállíkön breyta leiknum Uppgangur nútíma gervigreindar má að miklu leyti rekja til stórra mállíkana (Large Language Models). Þetta eru risavaxin tölvulíkön sem hafa lesið ógrynni texta – bókmenntir, greinar, vefsíður, kóða – og lært mynstur tungumálsins. Útkoman? Hugbúnaður sem getur: Svarað flóknum spurningum Skrifað greinar, sögur og kóða Greint gögn og mynstur Spjallað á náttúrulegu máli Helstu leikendur í kapphlaupinu 2025: OpenAI – GPT-5: Nákvæmara, hraðara og betra í að fylgja leiðbeiningum en nokkru sinni fyrr. xAI – Grok 4: Sækir svör í rauntíma af netinu og notar mörg verkfæri í einu. Anthropic – Claude 4: Stórt vinnsluminni, vinnur með texta og myndir; notar „siðaregluskrá“ til að forðast hættur. Google DeepMind – Gemini: Fjölþátta líkan sem vinnur með texta, hljóð og myndir í einu. Meta – Llama 3: Opið og ókeypis módel, innbyggt í samfélagsmiðla eins og WhatsApp og Messenger. Hvernig lærir gervigreind? Þjálfun stórra mállíkana fer fram í tveimur meginskrefum: 1. Grunnþjálfun Líkanið „les“ milljarða orða úr fjölbreyttum heimildum. Lærir að spá fyrir um næsta orð í setningu. 2. Fínstilling og siðareglur Mannlegir leiðbeinendur leiðrétta svör og kenna módelinu að fylgja fyrirmælum. Nýjar aðferðir eins og Constitutional AI tryggja að svör séu bæði gagnleg og örugg. Þetta gerir módelin sveigjanleg, skapandi og mótanleg eftir því hvernig þú spyrð. Spurningin mótar svarið Samskipti við gervigreind eru eins og að vinna með klárum samstarfsmanni:Því skýrari sem fyrirmælin eru, því betra verður svarið. Gefðu samhengi – segðu til hvers þú þarft upplýsingarnar. Skilgreindu hlutverk – t.d. „Vertu lögfræðingur“ eða „vertu kennari“. Bregstu við – leiðréttu eða bættu við í samtalinu. 5 hagnýt ráð til að ná sem mestu út úr gervigreind 1. Skilgreindu markmiðið skýrt Slæmt: „Segðu mér frá fjármálum.“ Betra: „Gerðu lista yfir 5 leiðir til að auka sparnað heimilisins á mánuði.“ 2. Gefðu samhengi Slæmt: „Gerðu kynningu.“ Betra: „Gerðu 5 mínútna kynningu um sjálfbærni fyrir 14 ára nemendur.“ 3. Vertu nákvæmur í orðum Notaðu tölur, dæmi og afmörkun. 4. Stjórnaðu stíl og tóni „Útskýrðu þetta eins og fyrir byrjanda í forritun.“ 5. Prófaðu þig áfram Endurmótaðu spurningu eða breyttu fyrirmælum þar til útkoman er rétt. Meira en bara tól – forskot í lífi og starfi Tæknibyltingar hafa alltaf vakið bæði ótta og vonir. Gervigreind er ekkert annað en verkfæri – og framtíðin mótast af því hvernig við notum hana. Rétt nýtt getur hún: Sparað tíma í daglegu amstri Hjálpað við greiningu og ákvarðanatöku Opnað ný tækifæri í námi, starfi og sköpun Sá sem lærir að vinna með gervigreind hefur forskot á þá sem hunsa hana.Byrjaðu í dag – jafnvel með einni vel mótaðri spurningu – og sjáðu hvað þú færð til baka. Þessi grein er skrifuð í gervigreind en ekki af gervigreind – á því er mikill munur. Höfundur er MBA gervigreindarfræðingur.
Að vera séður og heyrður getur bjargað lífi – Gulur september minnir okkur á að hlúa að hjartanu Kristín Magdalena Ágústsdóttir Skoðun
Menntamorð – um gjöreyðingu menntakerfisins á Gaza sem liður í allsherjar þjóðarmorði Ísrael á Palestínumönnum Kristján Þór Sigurðsson Skoðun
Skoðun Að vera séður og heyrður getur bjargað lífi – Gulur september minnir okkur á að hlúa að hjartanu Kristín Magdalena Ágústsdóttir skrifar
Skoðun Tímamóta umbætur í nýju kerfi almannatrygginga Huld Magnúsdóttir,Sigríður Dóra Magnúsdóttir,Unnur Sverrisdóttir,Vigdís Jónsdóttir skrifar
Skoðun Menntamorð – um gjöreyðingu menntakerfisins á Gaza sem liður í allsherjar þjóðarmorði Ísrael á Palestínumönnum Kristján Þór Sigurðsson skrifar
Skoðun Það sem gerist þegar formúlur og fordómar hafa of mikil áhrif Matthildur Björnsdóttir skrifar
Að vera séður og heyrður getur bjargað lífi – Gulur september minnir okkur á að hlúa að hjartanu Kristín Magdalena Ágústsdóttir Skoðun
Menntamorð – um gjöreyðingu menntakerfisins á Gaza sem liður í allsherjar þjóðarmorði Ísrael á Palestínumönnum Kristján Þór Sigurðsson Skoðun