Fyrir hvern vinnum við? Gústav Adolf Bergmann Sigurbjörnsson skrifar 23. febrúar 2018 06:16 Á eftirstríðsárunum fóru konur út á vinnumarkaðinn í stórum stíl. Konur áttu heimtingu á því að vinna launavinnu, rétt eins og karlar, bæði til þess að öðlast fjárhagslegt sjálfstæði, vera ekki upp á karlana komnar, en ekki síður til þess að eiga möguleika á því að rækta sjálfa sig í hinu opinbera rými, en vera ekki bundin heimilinu eins og fram að því hafði tíðkast. Áður var oftast aðeins ein fyrirvinna á heimilinu en nú voru þær oft orðnar tvær! Þvílík lukka, nú hlytu allir að hafa það gott: Tveir vinna, jú, meira en einn. Samfélagið framleiddi meira, og allir fá borgað og allt verður betra! En eins og við vitum þá hvarf ekki öll ólaunaða vinnan sem konur höfðu til þessa sinnt á heimilinum. Konur héldu áfram að sinna ólaunuðum heimilisstörfum samhliða launavinnu, því þó konur ynnu nú úti á vinnumarkaði við hlið karla er ekki eins og þeir hafi tekið sér stöðu til jafns við konur inni á heimilum. Þannig varð úr samfélag þar sem allir eru útivinnandi, en hin klassísku heimilisverk bíða okkar (og sérstaklega kvennanna) þegar við komum heim eða þeim hefur verið úthýst á hinar ýmsu stofnanir, eins og leikskóla og öldrunarheimili (þar sem vinna fyrst og fremst konur).Að gefa of mikið Í tvö ár fékk ég einmitt að reyna að vinna á einum svona kvennavinnustað þegar ég starfaði sem leiðbeinandi á leikskóla í Reykjavík. Þó ég minnist barnanna og starfsfólksins með mikilli hlýju þá get ég ekki sagt að lífið þessi tvö ár hafi verið auðvelt. Vinnan var erfið og lýjandi. Sú reynsla gerði mér enn ljósara hversu mikilvægt það er að stytta vinnudaginn og færa samfélagið allt á fjölskylduvænni brautir. Stöðug mannekla vegna veikinda starfsmanna og mikil starfsmannavelta gerðu þetta krefjandi starf enn erfiðara. Stöðug truflun var á reglubundnu starfi og fámennið varð til þess að við neyddumst ítrekað til þess að vinna með allt of stóra hópa. En ofan á það þá fylltist ég mikilli sorg þegar ég – mér til mikils hryllings – gerði mér grein fyrir því að ég gaf svo mikið af mér til barnanna á leikskólanum að ég hafði ekki orku eftir handa mínum eigin. Að þolinmæðin sem fór í að bregðast á útreiknaðan og vel stilltan hátt við hegðun barna með hegðunarvanda var að engu orðin þegar ég kom heim, því þá þurfti ég helst af öllu að fá að slappa aðeins af. Er hægt að hugsa sér meira öskrandi dæmi um að hér sé ekki allt með felldu en það að einkareknir leikskólar séu farnir að sjá það sem hlut sinn að bjóða foreldrum að panta kvöldmatinn frá leikskólanum? Eða að sjá um þvottinn? Eða hér spretti upp fyrirtæki, þó sannarlega ágæt séu, sem þjónusta fólk sem er svo aðframkomið af vinnuálagi að það getur ekki einu sinni látið sér detta í hug hvað á að hafa í matinn?Vinnum fyrir okkur sjálf Stytting vinnuvikunnar hefur svo ótal marga fleti, sem mörgum hverjum verður ekki gerð almennileg skil með því að vísa í hagtölur. Jú, styttingin mun að öllum líkindum auka framleiðni. En hún styður líka við vellíðan í starfi. Hún er lýðheilsumál, þar sem hún minnkar streitu og veikindi. Hún tekur á alltof löngum vinnudögum barnanna sjálfra, sem eru oft á tíðum í 8-9 tíma vistun. Hún er menntamál, því, eins og Ólafur Páll Jónsson bendir á í nýlegum pistli, þá sárvantar foreldra tíma til að styðja við menntun barnanna sinna. Hún er jafnréttismál. Og hún er lýðræðismál, því hún gefur okkur meiri tíma til þess að vera upplýst og taka þátt í félagsstarfi. En ekki síst felst í henni afstaða til samfélagsins sjálfs, að í því séu falin mikil lífsgæði, jafnvel nauðsynleg, að hafa nægan frítíma til þess að geta sinnt heimili og börnum, að samvera og sjálfsrækt séu alger grundvallaratriði í heilbrigðu samfélagi. Stundum þurfum við hreinlega að geta unnið fyrir okkur sjálf.Höfundur situr fyrir hönd Vinstri grænna í stjórnkerfis- og lýðræðisráði Reykjavíkurborgar og býður sig fram í 2.-4. sæti í forvali Vinstri grænna í Reykjavík sem fer fram þann 24. febrúar. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Gústav Adolf Bergmann Sigurbjörnsson Mest lesið Háskólinn á Bifröst – Öflugur og sjálfstæður fjarnámsskóli Sólveig Hallsteinsdóttir Skoðun Það eru fleiri fiskar í sjónum og fleiri sjónarmið í hafstjórn Guðbjörg Ásta Ólafsdóttir Skoðun Skapandi menntun skilar raunverulegum árangri Bryngeir Valdimarsson Skoðun Sex ára sáttmáli Davíð Þorláksson Skoðun Heiðursgestur Viðreisnar vill heimsveldi Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Af hverju kynjafræði? Og hvaða greinar hafa fengið svipaðar mótbárur í gegnum tíðina? Guðrún Elísa Friðbjargardóttir Sævarsdóttir Skoðun Háskólasamfélagið geri skyldu sína strax, stjórnvöld hafa brugðist Auður Magndís Auðardóttir,Elí Hörpu og Önundar,Eyrún Ólöf Sigurðardóttir,Helga Ögmundardóttir,Íris Ellenberger,Inga Björk Margrétar Bjarnadóttir,Katrín Pálmad. Þorgerðardóttir Skoðun Framtíðarskipulag Keldnalands er ekki útópía – og þaðan af síður dystópía Birkir Ingibjartsson Skoðun Þúsundir kusu Sönnu Anna Bentína Hermansen Einarsdóttir,Ármann Hákon Gunnarsson,Baldvin Björgvinsson,Brynja Guðnadóttir,Haraldur Ingi Haraldsson,Jón Hallur Haraldsson,Kolbrún Erna Pétursdóttir,Ólafur H. Ólafsson,Rakel Hildardóttir,Sigrún Jónsdóttir Skoðun Styrkjum stöðu leigjenda Kristján Þórður Snæbjarnarson Skoðun Skoðun Skoðun Háskólinn á Bifröst – Öflugur og sjálfstæður fjarnámsskóli Sólveig Hallsteinsdóttir skrifar Skoðun Það eru fleiri fiskar í sjónum og fleiri sjónarmið í hafstjórn Guðbjörg Ásta Ólafsdóttir skrifar Skoðun Skapandi menntun skilar raunverulegum árangri Bryngeir Valdimarsson skrifar Skoðun Sex ára sáttmáli Davíð Þorláksson skrifar Skoðun Af hverju kynjafræði? Og hvaða greinar hafa fengið svipaðar mótbárur í gegnum tíðina? Guðrún Elísa Friðbjargardóttir Sævarsdóttir skrifar Skoðun Stjórnendur sem mega ekki stjórna Stefán Vagn Stefánsson skrifar Skoðun Stokkhólmseinkenni sem við ættum að forðast Aðalsteinn Júlíus Magnússon skrifar Skoðun Eflum iðnlöggjöfina og stöðvum brotin Hilmar Harðarson skrifar Skoðun Pjattkratar taka til Þorsteinn Sæmundsson skrifar Skoðun Sumt er bara ekki hægt að rökræða Ása Lind Finnbogadóttir skrifar Skoðun Vaxtamunarviðskipti láta aftur á sér kræla Jökull Sólberg Auðunsson skrifar Skoðun Áskorun til ríkisstjórnarinnar: Innleiðum birgðaskyldu á eldsneyti Halla Hrund Logadóttir skrifar Skoðun Rétt skal vera rétt um gatnamót við Höfðabakka og Bæjarháls Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Háskólasamfélagið geri skyldu sína strax, stjórnvöld hafa brugðist Auður Magndís Auðardóttir,Elí Hörpu og Önundar,Eyrún Ólöf Sigurðardóttir,Helga Ögmundardóttir,Íris Ellenberger,Inga Björk Margrétar Bjarnadóttir,Katrín Pálmad. Þorgerðardóttir skrifar Skoðun Þúsundir kusu Sönnu Anna Bentína Hermansen Einarsdóttir,Ármann Hákon Gunnarsson,Baldvin Björgvinsson,Brynja Guðnadóttir,Haraldur Ingi Haraldsson,Jón Hallur Haraldsson,Kolbrún Erna Pétursdóttir,Ólafur H. Ólafsson,Rakel Hildardóttir,Sigrún Jónsdóttir skrifar Skoðun NATO riðar til falls en hvað þýðir það fyrir skilnaðarbarnið Ísland? Steinunn Ólína Þorsteinsdóttir skrifar Skoðun Græðgin í forgrunni Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Greiningar eða lausnir – hvort vegur þyngra? Sigurður Árni Reynisson skrifar Skoðun Sterk staða Hafnarfjarðar Orri Björnsson skrifar Skoðun Bless bless jafnlaunavottun Sigríður Margrét Oddsdóttir skrifar Skoðun Miðstýrt skólakerfi eða fjölbreytni með samræmdu gæðamati? Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Heiðursgestur Viðreisnar vill heimsveldi Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Veðmál barna – hættulegur leikur sem hægt er að stöðva Jóhann Steinar Ingimundarson skrifar Skoðun Allt leikur í umburðarlyndi – eða hvað? Sigurður Eyjólfur Sigurjónsson skrifar Skoðun Lyfjafræðingar - traustur stuðningur í flóknum heimi Sigurbjörg Sæunn Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Þvílíkt „plan“ fyrir íslensk heimili Magnea Gná Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Ísland og móðurplanta með erindi Steinunn Ólína Þorsteinsdóttir skrifar Skoðun Háttvirta nýja þingkonan, María Rut Kristinsdóttir Ólafur Grétar Gunnarsson skrifar Skoðun Alþjóðadagur krabbameinsrannsókna – eitthvað sem mig varðar? Halla Þorvaldsdóttir skrifar Skoðun Af hverju ættum við að stunda geðrækt, rétt eins og líkamsrækt? Sigrún Þóra Sveinsdóttir skrifar Sjá meira
Á eftirstríðsárunum fóru konur út á vinnumarkaðinn í stórum stíl. Konur áttu heimtingu á því að vinna launavinnu, rétt eins og karlar, bæði til þess að öðlast fjárhagslegt sjálfstæði, vera ekki upp á karlana komnar, en ekki síður til þess að eiga möguleika á því að rækta sjálfa sig í hinu opinbera rými, en vera ekki bundin heimilinu eins og fram að því hafði tíðkast. Áður var oftast aðeins ein fyrirvinna á heimilinu en nú voru þær oft orðnar tvær! Þvílík lukka, nú hlytu allir að hafa það gott: Tveir vinna, jú, meira en einn. Samfélagið framleiddi meira, og allir fá borgað og allt verður betra! En eins og við vitum þá hvarf ekki öll ólaunaða vinnan sem konur höfðu til þessa sinnt á heimilinum. Konur héldu áfram að sinna ólaunuðum heimilisstörfum samhliða launavinnu, því þó konur ynnu nú úti á vinnumarkaði við hlið karla er ekki eins og þeir hafi tekið sér stöðu til jafns við konur inni á heimilum. Þannig varð úr samfélag þar sem allir eru útivinnandi, en hin klassísku heimilisverk bíða okkar (og sérstaklega kvennanna) þegar við komum heim eða þeim hefur verið úthýst á hinar ýmsu stofnanir, eins og leikskóla og öldrunarheimili (þar sem vinna fyrst og fremst konur).Að gefa of mikið Í tvö ár fékk ég einmitt að reyna að vinna á einum svona kvennavinnustað þegar ég starfaði sem leiðbeinandi á leikskóla í Reykjavík. Þó ég minnist barnanna og starfsfólksins með mikilli hlýju þá get ég ekki sagt að lífið þessi tvö ár hafi verið auðvelt. Vinnan var erfið og lýjandi. Sú reynsla gerði mér enn ljósara hversu mikilvægt það er að stytta vinnudaginn og færa samfélagið allt á fjölskylduvænni brautir. Stöðug mannekla vegna veikinda starfsmanna og mikil starfsmannavelta gerðu þetta krefjandi starf enn erfiðara. Stöðug truflun var á reglubundnu starfi og fámennið varð til þess að við neyddumst ítrekað til þess að vinna með allt of stóra hópa. En ofan á það þá fylltist ég mikilli sorg þegar ég – mér til mikils hryllings – gerði mér grein fyrir því að ég gaf svo mikið af mér til barnanna á leikskólanum að ég hafði ekki orku eftir handa mínum eigin. Að þolinmæðin sem fór í að bregðast á útreiknaðan og vel stilltan hátt við hegðun barna með hegðunarvanda var að engu orðin þegar ég kom heim, því þá þurfti ég helst af öllu að fá að slappa aðeins af. Er hægt að hugsa sér meira öskrandi dæmi um að hér sé ekki allt með felldu en það að einkareknir leikskólar séu farnir að sjá það sem hlut sinn að bjóða foreldrum að panta kvöldmatinn frá leikskólanum? Eða að sjá um þvottinn? Eða hér spretti upp fyrirtæki, þó sannarlega ágæt séu, sem þjónusta fólk sem er svo aðframkomið af vinnuálagi að það getur ekki einu sinni látið sér detta í hug hvað á að hafa í matinn?Vinnum fyrir okkur sjálf Stytting vinnuvikunnar hefur svo ótal marga fleti, sem mörgum hverjum verður ekki gerð almennileg skil með því að vísa í hagtölur. Jú, styttingin mun að öllum líkindum auka framleiðni. En hún styður líka við vellíðan í starfi. Hún er lýðheilsumál, þar sem hún minnkar streitu og veikindi. Hún tekur á alltof löngum vinnudögum barnanna sjálfra, sem eru oft á tíðum í 8-9 tíma vistun. Hún er menntamál, því, eins og Ólafur Páll Jónsson bendir á í nýlegum pistli, þá sárvantar foreldra tíma til að styðja við menntun barnanna sinna. Hún er jafnréttismál. Og hún er lýðræðismál, því hún gefur okkur meiri tíma til þess að vera upplýst og taka þátt í félagsstarfi. En ekki síst felst í henni afstaða til samfélagsins sjálfs, að í því séu falin mikil lífsgæði, jafnvel nauðsynleg, að hafa nægan frítíma til þess að geta sinnt heimili og börnum, að samvera og sjálfsrækt séu alger grundvallaratriði í heilbrigðu samfélagi. Stundum þurfum við hreinlega að geta unnið fyrir okkur sjálf.Höfundur situr fyrir hönd Vinstri grænna í stjórnkerfis- og lýðræðisráði Reykjavíkurborgar og býður sig fram í 2.-4. sæti í forvali Vinstri grænna í Reykjavík sem fer fram þann 24. febrúar.
Af hverju kynjafræði? Og hvaða greinar hafa fengið svipaðar mótbárur í gegnum tíðina? Guðrún Elísa Friðbjargardóttir Sævarsdóttir Skoðun
Háskólasamfélagið geri skyldu sína strax, stjórnvöld hafa brugðist Auður Magndís Auðardóttir,Elí Hörpu og Önundar,Eyrún Ólöf Sigurðardóttir,Helga Ögmundardóttir,Íris Ellenberger,Inga Björk Margrétar Bjarnadóttir,Katrín Pálmad. Þorgerðardóttir Skoðun
Framtíðarskipulag Keldnalands er ekki útópía – og þaðan af síður dystópía Birkir Ingibjartsson Skoðun
Þúsundir kusu Sönnu Anna Bentína Hermansen Einarsdóttir,Ármann Hákon Gunnarsson,Baldvin Björgvinsson,Brynja Guðnadóttir,Haraldur Ingi Haraldsson,Jón Hallur Haraldsson,Kolbrún Erna Pétursdóttir,Ólafur H. Ólafsson,Rakel Hildardóttir,Sigrún Jónsdóttir Skoðun
Skoðun Háskólinn á Bifröst – Öflugur og sjálfstæður fjarnámsskóli Sólveig Hallsteinsdóttir skrifar
Skoðun Það eru fleiri fiskar í sjónum og fleiri sjónarmið í hafstjórn Guðbjörg Ásta Ólafsdóttir skrifar
Skoðun Af hverju kynjafræði? Og hvaða greinar hafa fengið svipaðar mótbárur í gegnum tíðina? Guðrún Elísa Friðbjargardóttir Sævarsdóttir skrifar
Skoðun Áskorun til ríkisstjórnarinnar: Innleiðum birgðaskyldu á eldsneyti Halla Hrund Logadóttir skrifar
Skoðun Rétt skal vera rétt um gatnamót við Höfðabakka og Bæjarháls Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar
Skoðun Háskólasamfélagið geri skyldu sína strax, stjórnvöld hafa brugðist Auður Magndís Auðardóttir,Elí Hörpu og Önundar,Eyrún Ólöf Sigurðardóttir,Helga Ögmundardóttir,Íris Ellenberger,Inga Björk Margrétar Bjarnadóttir,Katrín Pálmad. Þorgerðardóttir skrifar
Skoðun Þúsundir kusu Sönnu Anna Bentína Hermansen Einarsdóttir,Ármann Hákon Gunnarsson,Baldvin Björgvinsson,Brynja Guðnadóttir,Haraldur Ingi Haraldsson,Jón Hallur Haraldsson,Kolbrún Erna Pétursdóttir,Ólafur H. Ólafsson,Rakel Hildardóttir,Sigrún Jónsdóttir skrifar
Skoðun NATO riðar til falls en hvað þýðir það fyrir skilnaðarbarnið Ísland? Steinunn Ólína Þorsteinsdóttir skrifar
Skoðun Af hverju ættum við að stunda geðrækt, rétt eins og líkamsrækt? Sigrún Þóra Sveinsdóttir skrifar
Af hverju kynjafræði? Og hvaða greinar hafa fengið svipaðar mótbárur í gegnum tíðina? Guðrún Elísa Friðbjargardóttir Sævarsdóttir Skoðun
Háskólasamfélagið geri skyldu sína strax, stjórnvöld hafa brugðist Auður Magndís Auðardóttir,Elí Hörpu og Önundar,Eyrún Ólöf Sigurðardóttir,Helga Ögmundardóttir,Íris Ellenberger,Inga Björk Margrétar Bjarnadóttir,Katrín Pálmad. Þorgerðardóttir Skoðun
Framtíðarskipulag Keldnalands er ekki útópía – og þaðan af síður dystópía Birkir Ingibjartsson Skoðun
Þúsundir kusu Sönnu Anna Bentína Hermansen Einarsdóttir,Ármann Hákon Gunnarsson,Baldvin Björgvinsson,Brynja Guðnadóttir,Haraldur Ingi Haraldsson,Jón Hallur Haraldsson,Kolbrún Erna Pétursdóttir,Ólafur H. Ólafsson,Rakel Hildardóttir,Sigrún Jónsdóttir Skoðun