Enginn er merktur fyrir heilsíðuauglýsingunni þar sem spurt er hvort að fólk hafi fengið aukaverkanir eftir Covid-bólusetninguna. Þar er fullyrt að mikilvægt sé að tilkynna aukaverkanir til Lyfjastofnunar, „jafnvel mánuðum eftir bólusetningu“. Á eftir fylgir langur listi um „dæmi um aukaverkanir“. Í auglýsingunni er fólk hvatt til að tilkynna um aukaverkanir til Lyfjastofnunar og eru gefin upp símanúmer stofnunarinnar og tölvupóstfang.
„Við erum öll almannavarnir,“ segir í lok auglýsingarinnar en það hefur verið slagorð almannavarna og heilbrigðisyfirvalda í kórónuveirufaraldrinum.
Vilborg Björk Hjaltested keypti auglýsinguna í nafni fyrirtækisins Bjúti. Samkvæmt verðskrá Morgunblaðsins kostar heilsíðuauglýsing um og yfir hálfa milljón króna.
Í samtali við Vísi vildi Vilborg hvorki segja til um hvað fyrirtækið gerði, hvernig hún fjármagnaði kaupin á auglýsingunni né hvers vegna hún birti hana ekki undir nafni sínu eða fyrirtækisins.
„Ég hef það bara út af fyrir mig,“ sagði hún og fullyrti að auglýsingin varðaði almannahagsmuni.
Ekki í samræmi við upplýsingar um bóluefnin
Rúna Hauksdóttir Hvannberg, forstjóri Lyfjastofnunar, segir við Vísi að framsetning og innihald auglýsingarinnar sé villandi. Listinn yfir aukaverkanir séu ekki í samræmi við upplýsingar Lyfjastofnunar um bóluefnin gegn kórónuveirunni og ýmislegt virðist þar talið upp til að vekja hræðslu, þar á meðal andlát, blinda og lömun.
Einnig gerir Rúna athugasemd við að fólki sé vísað á tölvupóstfang og símanúmer stofnunarinnar. Ekki sé tekið við tilkynningum þar heldur með sérstöku eyðublaði. Hún segir mikilvægt að tilkynningar fari í réttan farveg því annars sé ekki hægt að vinna með þær. Fólki eigi ekki að senda persónugreinanlegar upplýsingar en hættan sé að það gerist hafi það samband í síma eða með tölvupósti.
„Það er alls ekki sá farvegur sem þetta á að hafa,“ segir Rúna.
Rúnu virðist sem að auglýsingunni hafi verið ætlað að vekja upp hræðslu gagnvart bólusetningum. Það sé þvert á góða reynslu af bólusetningum á Íslandi þar sem landsmenn hafi sinnt þeim vel.
„Það eru kannski einhverjir hópar sem hafa hug á því að breyta því,“ segir Rúna.
Taldi rétt að vísa fólki „rétta veginn“
Í samtali við Vísi vísaði Vilborg, sem er skráð lífeindafræðingur á Já.is, til mikillar umræðu á samfélagsmiðlum hjá fólki sem velti fyrir sér mögulegum aukaverknum eftir bólusetningu. Henni hafi fundist að það þyrfti að vísa fólki rétta veginn til að tilkynna um þær.
Spurð út í hvers vegna hún vísaði fólki á tölvupóst og símanúmer Lyfjastofnunar en ekki sérstakt eyðublað fyrir tilkynningar benti Vilborg á heimasíðu Lyfjastofnunar þar sem kemur fram að þeir sem treysti sér ekki til að nota rafræna eyðublaðið geti haft samband með tölvupósti eða í gegnum síma.
Í samtalinu við Vísi véfengdi Vilborg meðal annars rannsóknir á virkni og öryggi bóluefna gegn kórónuveirunni og gagnrýndi fjölmiðla fyrir að fjalla ekki um bólusetninguna á gagnrýninn hátt.
Fullyrti hún ranglega að Lyfjastofnun hefði „viðurkennt“ að sextán manns hefðu látið lífið vegna bólusetningar á Íslandi. Virtist hún vísa til frétta um tilkynningar um mögulegar aukaverkanir bóluefnanna, þar á meðal vegna nokkurra dauðsfalla eftir að fólk var bólusett. Engar vísbendingar hafa komið fram um orsakasamhengi á milli dauðsfallanna og bólusetningarinnar.
Ekki leyndarmál hver auglýsir
Magnús Kristjánsson, framkvæmdastjóri markaðs- og sölumála hjá Morgunblaðinu, segir að mistök hafi verið gerð þegar ekki var gengið á eftir því þegar auglýsingin barst að gera athugasemd við að auglýsandinn þyrfti að kunngera sig. Það eigi ekki að vera leyndarmál hver auglýsir.
„Það eru mistök sem skrifast á okkur,“ segir hann við Vísi.
Blaðið taki fulla ábyrgð á mistökunum og farið verði yfir verkferla í framhaldinu. Þá verði haft samband við auglýsandann og birtingarfyrirtæki sem pantaði auglýsinguna um að hún hafi ekki verið í samræmi við viðmiðunarreglur blaðsins.
