Stöndum með íbúalýðræði Jódís Skúladóttir skrifar 13. maí 2022 14:11 Mikið hefur verið fjallað um áætlanir um fiskeldi í Seyðisfirði á undanförnum misserum. Ekki er laust við að ýmsum íbúum Múlaþings, Seyðfirðingum sérstaklega, sé misboðið hvernig aðdragandi þessa máls hefur verið. Fulltrúar VG í sveitarstjórn Múlaþings hafa beitt sér af hörku í þessu máli. Fyrst og fremst hafa þau haldið tveim sjónarmiðum á lofti, annars vegar náttúruverndarsjónarmið og hins vegar sjónarmið um íbúðalýðræði sem vega þungt. Það er alveg skýrt að VG í Múlaþingi stendur með afgerandi hætti með íbúum á Seyðisfirði gegn fiskeldisáformum. Fulltrúar í Múlaþingi tala hvorki fyrir hönd ráðherra Vinstri grænna eða hreyfingarinnar í heild en í aumu yfirklóri annarra framboða má heyra að ef eitthvað væri að marka orð VG í Múlaþingi væri fiskeldið bara slegið af með einu pennastriki af ráðherra. Þannig ganga hlutirnir ekki fyrir sig í lýðræðisríki, fara þarf að lögum. Svandís Svavarsdóttir, matvælaráðherra, hefur sagt mikilvægt að ná meiri sátt um fiskeldi og að mikilvægt sé að taka tillit til íbúalýðræðis við uppbyggingu fiskeldis. VG hefur það ekki á sinni stefnuskrá að leggja niður fiskeldi, síður en svo. Stefna VG í fiskeldismálum er að greinin byggist upp í sátt við umhverfi og samfélög, með sjálfbærni að leiðarljósi. Það verður ekki litið fram hjá því að uppgangur í fiskeldi hefur verið gríðarlegur en stjórnvöld og regluverk hafa því miður ekki náð að fylgja þeim mikla hraða sem uppgangnum hefur fylgt. Matvælaráðherra, vinnur nú að því að ná utan um og tryggja það að regluverkið sé í lagi hvort heldur er varðandi leyfisveitingar, eftirlit og að nærsamfélög njóti góðs af uppbyggingu og að hún sé unnin í sátt. Klárlega þarf að stórauka rannsóknir og eftirlit og að þess sé gætt í hvívetna að ekki sé gengið á náttúrulegar auðlindir og að kolefnissporið sé sem minnst. Fiskeldi skapar sívaxandi hluta af útflutningstekjum Íslands auk starfa í þjónustu og tengdum rannsóknum. Við sameiningu sveitarfélaga á Austurlandi og tilkomu hins unga Múlaþings var ein af forsendum sameiningar mikilvægi þess að tryggja íbúalýðræði. Önnur áhersla var líka mjög fyrirferðarmikil í sameiningarferlinu en það var sú afstaða að hvert hinna gömlu sveitarfélaga ættu að fá að halda sérstöðu sinni. Flestir firðir Austurlands eru nú undir laxeldi. Sérstaða Seyðisfjarðar er öllum ljós sem vilja sjá það en það er hin gróskumikla ferðaþjónusta, menningar- og lista starfsemi auk uppbyggingar í rannsóknum og annarri háskólastarfsemi. Sérstaða sem íbúar hafa lagt mikið á sig við að byggja upp með hugviti, hugrekki og nýrri nálgun. Það er talsverð ábyrgð sem fylgir þeim forréttindum að hafa fengið leyfi til þess að nýta firði við Ísland til þess að rækta lax. Hluti af þeirri ábyrgð er skilgreind í lögum og í skilmálum leyfanna. En annar hluti snýr að samfélagslegri ábyrgð sem snýst um að greinin skilji eftir sem mest verðmæti á Íslandi. Að það verði til fjölbreytt störf til hliðar við iðnaðinn, við nýsköpun, við framleiðslu fóðurs, við nýtingu afurða og svona mætti lengi telja. Þessa samfélagslegu ábyrgð þarf greinin að axla – en stjórnvöld verða að skapa ákveðin ramma. Það er sýn Vinstrihreyfingarinnar græns framboðs að stjórnvöld þurfi að stilla upp ramma fyrir greinina sem tryggi vernd náttúrunnar, bæði staðbundins lífríkis og líffræðilegan fjölbreytileika en að stuðla að því að greinin byggist upp á grundvelli verðmætasköpunar frekar en magnframleiðslu. Þannig vonast ég til að við lærum af reynslu Færeyinga og við byggjum upp fiskeldi í sátt við umhverfi, efnahag og samfélag. Það er til mikils að vinna. Við verðum þó líka að velta því fyrir okkur hvort fiskeldi eigi alls staðar heima og hvort að á sínum tími hafi verið gengið ansi langt í því skipulagi sem samþykkt var á sínum tíma og ég spyr, var það nægilega kynnt fyrir þjóðinni? Þarna hefði þurft að vanda betur til verka en fara verður að því regluverki sem gildir. Með samþykkt nýrra laga um skipulagningu haf og strandsvæða kom nýr vettvangur til þess að leiða fram vilja borgarana um hvernig haf og strandsvæði skulu nýtt. Þar skiptir máli að sjónarmið allra íbúa Múlaþings séu við borðið Á þessu kjörtímabili verður mótuð heildstæð stefna um uppbyggingu, umgjörð og gjaldtöku fiskeldis. Þar verður lögð áhersla á tækifæri til atvinnusköpunar og mikilvægi þess að greinin byggist upp á grundvelli sjálfbærni, vísindalegrar þekkingar og verndar villtra laxastofna. Með hliðsjón af þessum atriðum, sem kveðið er á um í stjórnarsáttmála og öðrum áherslum ráðherra mun stefnumótun í fiskeldi skiptast í nokkur aðskilin verkefni. Að ósk Svandísar Svavarsdóttur hefur Ríkisendurskoðun samþykkt að fara í stjórnsýsluúttekt á málefnum fiskeldis. Þá verður unnið mat á stöðu greinarinnar þar sem greindur verður bæði þjóðhagslegur ávinningur greinarinnar í heild en einnig staðbundinn ávinningur byggðarlaga þar sem fiskeldi er stundað. Gjaldtaka og skipting hennar verða sérstaklega skoðuð ásamt fleiri þáttum. Síðast en ekki síst þarf að móta umhverfi þar sem verðmætasköpun í sátt við samfélag og umhverfi er í forgrunni. Slíkt umhverfi þarf að taka mið af áskorunum og tækifærum og verður greint af innlendum og erlendum sérfræðingum og ráðgjafafyrirtækjum. Það er engin sátt um laxeldi í Seyðisfirði, VG í Múlaþingi stendur með vilja meirihluta íbúa og felur sig ekki á bak við valdaleysi í málinu eins og öll önnur framboð virðast gera. Fiskeldi verður aldrei byggt upp nema með samvinnu og sátt við sveitarfélagið. Höfum í huga að öfluga þjónustu þarf í landi hvar sveitarfélagið hefur allt skipulagsvald. Tölum hreint út um hlutina og virðum vilja íbúa í þessu máli sem og öðrum. Setjum X við V á laugardaginn. Höfundur er þingmaður VG í Norðausturkjördæmi. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Jódís Skúladóttir Skoðun: Kosningar 2022 Vinstri græn Múlaþing Fiskeldi Mest lesið Túlkun er ekkert að fara – en hvað ætlum við að gera með hana? Birna Ragnheiðardóttir Imsland Skoðun Óvandaður og einhliða fréttaflutningur RÚV af stríðinu á Gaza Birgir Finnsson Skoðun Ekki leiðrétting heldur skattahækkun: Afstaða Sjálfstæðisflokksins er skýr Guðrún Hafsteinsdóttir Skoðun Lýðræði á ystu nöf: Hver er afstaða unga fólksins? Jonas Hammer Skoðun Staðreyndir eða „mér finnst“ Birta Karen Tryggvadóttir Skoðun Hvað ef ég hjóla bara í vinnuna? Eiríkur Búi Halldórsson Skoðun Frídagar í klemmu Jón Júlíus Karlsson Skoðun D-vítamín mín besta forvörn Auður Elisabet Jóhannsdóttir Skoðun Litlu ljósin á Gaza Guðbrandur Einarsson Skoðun Í skugga kerfis sem brást! Harpa Hildiberg Böðvarsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Túlkun er ekkert að fara – en hvað ætlum við að gera með hana? Birna Ragnheiðardóttir Imsland skrifar Skoðun Hagsmunir heildarinnar - Kafli tvö: Eiskrandi kröfur Hannes Örn Blandon skrifar Skoðun Palestína er að verja sig, ekki öfugt Stefán Guðbrandsson skrifar Skoðun Óvandaður og einhliða fréttaflutningur RÚV af stríðinu á Gaza Birgir Finnsson skrifar Skoðun Lýðræði á ystu nöf: Hver er afstaða unga fólksins? Jonas Hammer skrifar Skoðun Hvað ef ég hjóla bara í vinnuna? Eiríkur Búi Halldórsson skrifar Skoðun Litlu ljósin á Gaza Guðbrandur Einarsson skrifar Skoðun Ekki leiðrétting heldur skattahækkun: Afstaða Sjálfstæðisflokksins er skýr Guðrún Hafsteinsdóttir skrifar Skoðun Staðreyndir eða „mér finnst“ Birta Karen Tryggvadóttir skrifar Skoðun Fjármagna áfram hernað Rússlands Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Frídagar í klemmu Jón Júlíus Karlsson skrifar Skoðun Fasteignaviðskipti – tímabært að endurskoða leikreglurnar? Hlynur Júlísson skrifar Skoðun Í skugga kerfis sem brást! Harpa Hildiberg Böðvarsdóttir skrifar Skoðun Jöfn vernd fyrir öll börn í veröldinni Gunnar Hersveinn skrifar Skoðun Helför Palestínumanna í beinni útsendingu – viljum við vera samsek? Ólafur Ingólfsson skrifar Skoðun Byggð í Norðvesturkjördæmi: lífæð framtíðar Íslands Ragnar Rögnvaldsson skrifar Skoðun Hverju hef ég stjórn á? Álfheiður Ingólfsdóttir skrifar Skoðun Metnaður eða metnaðarleysi? Sumarrós Sigurðardóttir skrifar Skoðun „Þetta er allt í vinnslu“ María Pétursdóttir skrifar Skoðun Arðsemi og tilgangur - eitt útilokar ekki annað Elva Rakel Jónsdóttir,Erla Ósk Ásgeirsdottir skrifar Skoðun Iðnaðarstefna – stökkpallur inn í næsta hagvaxtarskeið Sigurður Hannesson skrifar Skoðun Hættum að bregðast íslensku hryssunni Rósa Líf Darradóttir skrifar Skoðun Börnin bíða meðan lausnin stendur auð Álfhildur Leifsdóttir skrifar Skoðun Áður en það verður of seint María Rut Kristinsdóttir skrifar Skoðun Lygin lekur niður á hökuna Jón Daníelsson skrifar Skoðun Líflínan Ingibjörg Isaksen skrifar Skoðun Ríkisfyrirtæki sem virðir ekki æðsta valdið Bryndís Haraldsdóttir skrifar Skoðun Neikvæðni í garð sjávarútvegs á Íslandi – orsakir og afleiðingar Kristín Þórarinsdóttir skrifar Skoðun Við erum hafið Guillaume Bazard skrifar Skoðun Deja Vu Sverrir Agnarsson skrifar Sjá meira
Mikið hefur verið fjallað um áætlanir um fiskeldi í Seyðisfirði á undanförnum misserum. Ekki er laust við að ýmsum íbúum Múlaþings, Seyðfirðingum sérstaklega, sé misboðið hvernig aðdragandi þessa máls hefur verið. Fulltrúar VG í sveitarstjórn Múlaþings hafa beitt sér af hörku í þessu máli. Fyrst og fremst hafa þau haldið tveim sjónarmiðum á lofti, annars vegar náttúruverndarsjónarmið og hins vegar sjónarmið um íbúðalýðræði sem vega þungt. Það er alveg skýrt að VG í Múlaþingi stendur með afgerandi hætti með íbúum á Seyðisfirði gegn fiskeldisáformum. Fulltrúar í Múlaþingi tala hvorki fyrir hönd ráðherra Vinstri grænna eða hreyfingarinnar í heild en í aumu yfirklóri annarra framboða má heyra að ef eitthvað væri að marka orð VG í Múlaþingi væri fiskeldið bara slegið af með einu pennastriki af ráðherra. Þannig ganga hlutirnir ekki fyrir sig í lýðræðisríki, fara þarf að lögum. Svandís Svavarsdóttir, matvælaráðherra, hefur sagt mikilvægt að ná meiri sátt um fiskeldi og að mikilvægt sé að taka tillit til íbúalýðræðis við uppbyggingu fiskeldis. VG hefur það ekki á sinni stefnuskrá að leggja niður fiskeldi, síður en svo. Stefna VG í fiskeldismálum er að greinin byggist upp í sátt við umhverfi og samfélög, með sjálfbærni að leiðarljósi. Það verður ekki litið fram hjá því að uppgangur í fiskeldi hefur verið gríðarlegur en stjórnvöld og regluverk hafa því miður ekki náð að fylgja þeim mikla hraða sem uppgangnum hefur fylgt. Matvælaráðherra, vinnur nú að því að ná utan um og tryggja það að regluverkið sé í lagi hvort heldur er varðandi leyfisveitingar, eftirlit og að nærsamfélög njóti góðs af uppbyggingu og að hún sé unnin í sátt. Klárlega þarf að stórauka rannsóknir og eftirlit og að þess sé gætt í hvívetna að ekki sé gengið á náttúrulegar auðlindir og að kolefnissporið sé sem minnst. Fiskeldi skapar sívaxandi hluta af útflutningstekjum Íslands auk starfa í þjónustu og tengdum rannsóknum. Við sameiningu sveitarfélaga á Austurlandi og tilkomu hins unga Múlaþings var ein af forsendum sameiningar mikilvægi þess að tryggja íbúalýðræði. Önnur áhersla var líka mjög fyrirferðarmikil í sameiningarferlinu en það var sú afstaða að hvert hinna gömlu sveitarfélaga ættu að fá að halda sérstöðu sinni. Flestir firðir Austurlands eru nú undir laxeldi. Sérstaða Seyðisfjarðar er öllum ljós sem vilja sjá það en það er hin gróskumikla ferðaþjónusta, menningar- og lista starfsemi auk uppbyggingar í rannsóknum og annarri háskólastarfsemi. Sérstaða sem íbúar hafa lagt mikið á sig við að byggja upp með hugviti, hugrekki og nýrri nálgun. Það er talsverð ábyrgð sem fylgir þeim forréttindum að hafa fengið leyfi til þess að nýta firði við Ísland til þess að rækta lax. Hluti af þeirri ábyrgð er skilgreind í lögum og í skilmálum leyfanna. En annar hluti snýr að samfélagslegri ábyrgð sem snýst um að greinin skilji eftir sem mest verðmæti á Íslandi. Að það verði til fjölbreytt störf til hliðar við iðnaðinn, við nýsköpun, við framleiðslu fóðurs, við nýtingu afurða og svona mætti lengi telja. Þessa samfélagslegu ábyrgð þarf greinin að axla – en stjórnvöld verða að skapa ákveðin ramma. Það er sýn Vinstrihreyfingarinnar græns framboðs að stjórnvöld þurfi að stilla upp ramma fyrir greinina sem tryggi vernd náttúrunnar, bæði staðbundins lífríkis og líffræðilegan fjölbreytileika en að stuðla að því að greinin byggist upp á grundvelli verðmætasköpunar frekar en magnframleiðslu. Þannig vonast ég til að við lærum af reynslu Færeyinga og við byggjum upp fiskeldi í sátt við umhverfi, efnahag og samfélag. Það er til mikils að vinna. Við verðum þó líka að velta því fyrir okkur hvort fiskeldi eigi alls staðar heima og hvort að á sínum tími hafi verið gengið ansi langt í því skipulagi sem samþykkt var á sínum tíma og ég spyr, var það nægilega kynnt fyrir þjóðinni? Þarna hefði þurft að vanda betur til verka en fara verður að því regluverki sem gildir. Með samþykkt nýrra laga um skipulagningu haf og strandsvæða kom nýr vettvangur til þess að leiða fram vilja borgarana um hvernig haf og strandsvæði skulu nýtt. Þar skiptir máli að sjónarmið allra íbúa Múlaþings séu við borðið Á þessu kjörtímabili verður mótuð heildstæð stefna um uppbyggingu, umgjörð og gjaldtöku fiskeldis. Þar verður lögð áhersla á tækifæri til atvinnusköpunar og mikilvægi þess að greinin byggist upp á grundvelli sjálfbærni, vísindalegrar þekkingar og verndar villtra laxastofna. Með hliðsjón af þessum atriðum, sem kveðið er á um í stjórnarsáttmála og öðrum áherslum ráðherra mun stefnumótun í fiskeldi skiptast í nokkur aðskilin verkefni. Að ósk Svandísar Svavarsdóttur hefur Ríkisendurskoðun samþykkt að fara í stjórnsýsluúttekt á málefnum fiskeldis. Þá verður unnið mat á stöðu greinarinnar þar sem greindur verður bæði þjóðhagslegur ávinningur greinarinnar í heild en einnig staðbundinn ávinningur byggðarlaga þar sem fiskeldi er stundað. Gjaldtaka og skipting hennar verða sérstaklega skoðuð ásamt fleiri þáttum. Síðast en ekki síst þarf að móta umhverfi þar sem verðmætasköpun í sátt við samfélag og umhverfi er í forgrunni. Slíkt umhverfi þarf að taka mið af áskorunum og tækifærum og verður greint af innlendum og erlendum sérfræðingum og ráðgjafafyrirtækjum. Það er engin sátt um laxeldi í Seyðisfirði, VG í Múlaþingi stendur með vilja meirihluta íbúa og felur sig ekki á bak við valdaleysi í málinu eins og öll önnur framboð virðast gera. Fiskeldi verður aldrei byggt upp nema með samvinnu og sátt við sveitarfélagið. Höfum í huga að öfluga þjónustu þarf í landi hvar sveitarfélagið hefur allt skipulagsvald. Tölum hreint út um hlutina og virðum vilja íbúa í þessu máli sem og öðrum. Setjum X við V á laugardaginn. Höfundur er þingmaður VG í Norðausturkjördæmi.
Ekki leiðrétting heldur skattahækkun: Afstaða Sjálfstæðisflokksins er skýr Guðrún Hafsteinsdóttir Skoðun
Skoðun Túlkun er ekkert að fara – en hvað ætlum við að gera með hana? Birna Ragnheiðardóttir Imsland skrifar
Skoðun Ekki leiðrétting heldur skattahækkun: Afstaða Sjálfstæðisflokksins er skýr Guðrún Hafsteinsdóttir skrifar
Skoðun Helför Palestínumanna í beinni útsendingu – viljum við vera samsek? Ólafur Ingólfsson skrifar
Skoðun Arðsemi og tilgangur - eitt útilokar ekki annað Elva Rakel Jónsdóttir,Erla Ósk Ásgeirsdottir skrifar
Skoðun Neikvæðni í garð sjávarútvegs á Íslandi – orsakir og afleiðingar Kristín Þórarinsdóttir skrifar
Ekki leiðrétting heldur skattahækkun: Afstaða Sjálfstæðisflokksins er skýr Guðrún Hafsteinsdóttir Skoðun