Fyrstu myndirnar af vatnaveröldinni Evrópu í tuttugu ár Kjartan Kjartansson skrifar 30. september 2022 11:24 Mynd Júnó af Evrópu sem var tekin 29. september 2022. NASA/JPL-Caltech/SWRI/MSSS Könnunarfarið Júnó er byrjað að senda myndir frá nærflugi sínu hjá ístunglinu Evrópu við Júpíter. Myndirnar eru þær fyrstu af tunglinu frá því að Galíleó flaug þar fram hjá fyrir 22 árum. Talið er að haf fljótandi vatns sé að finna undir ísilögðu yfirborði Evrópu þar sem líf gæti mögulega þrifist. Þegar Júnó flaug sem næst Evrópu klukkan 9:36 að íslenskum tíma í gærmorgun var geimfarið í um 352 kílómetra hæð yfir yfirborðinu. Þetta var aðeins í þriðja skipti sem geimfar hefur flogið í innan við 500 kílómetra fjarlægð frá þessu sjötta stærsta tungli sólkerfisins og það næsta sem nokkurt geimfar hefur komist frá því að Galíleó flaug fram hjá í 351 kílómetra fjarlægð í janúar árið 2000. Fyrsta myndin úr nærfluginu sýnir hluta af yfirborði Evrópu norðan við miðbaug tunglsins. Þar má sjá glöggt sprungur, hryggi og leifar af loftsteinagígum. Myndir Júnó verða þær skörpustu sem til eru af Evrópu, að því er segir í tilkynningu á vef bandarísku geimvísindastofnunarinnar NASA. Megintilgangur framhjáflugsins, sem stóð aðeins yfir í um tvær klukkustundir á meðan Júnó þeyttist fram hjá á 23,6 kílómetra hraða á sekúndu, var þó ekki að taka snotrar myndir af Evrópu. Geimfarið gerði aragrúa athugana á ísskorpunni og samsetningu hennar, innra byrði tunglsins, jónahvolfi þess og gagnverkun þess við segulsvið Júpíters. This is the surface of Jupiter s moon Europa, as seen today by our #JunoMission spacecraft from a distance of about 219 miles (352 kilometers). Click to see the full view! It shows a region near the moon s equator called Annwn Regio. Learn more: https://t.co/0v96Hbw04U pic.twitter.com/OZhO5B4GW4— NASA Solar System (@NASASolarSystem) September 29, 2022 Reyna að finna hvar vatn gæti verið nálægt yfirborði Evrópa, fjórða stærsta tungl Júpíters og eitt Galíleótunglanna svonefndu, þykir einn mest spennandi hnöttur sólkerfisins. Talið er að undir ísskorpunni sé að finna víðáttumikið haf fljótandi vatns. Sterkir flóðkraftar Júpíters á innyfli Evrópu eru taldir mynda nógu mikinn hita til þess að vatn geti verið á fljótandi formi þrátt fyrir annars naprar aðstæður í ytra sólkerfinu. Fljótandi vatn er talin grundvallarforsenda lífs. Vaxandi þekking manna á lífverum við neðansjávarstrýtur á hafsbotni á jörðinni þar sem sólarljóss nýtur ekki við kveikti þá hugmynd í kolli vísindamanna að á Evrópu gæti líf mögulega hafa kviknað við sambærilegar aðstæður. Gögnin sem Júnó safnaði í gær eiga að hjálpa vísindamönnum að átta sig á hvar fljótandi vatn gæti verið að finna í grunnum hólfum undir yfirborðinu. Tvö ár eru nú þar til bandaríska geimvísindastofnunin NASA ætlar að skjóta á loft Clipper-geimfarinu sem á að heimsækja Evrópu árið 2030. Þar á það að rannsaka lofthjúp Evrópu, yfirborð hennar og innviði. Meginmarkmið leiðangursins er að rannsaka lífvænleika tunglsins og afla frekari upplýsinga um neðanjarðarhafið, hversu þykk ísskorpan er og leita að vatnsstrókum sem gætu staðið upp af yfirborðinu líkt og goshverir. Íslenskur áhugamaður búinn að vinna fyrstu myndirnar Myndir frá svonefndri JunoCam-myndavél geimfarins eru birtar jafnóðum og þær berast á vefsíðu leiðangursins en tilgangurinn með myndavélinni er fyrst og fremst að vekja athygli almennings á honum. Björn Jónsson, tölvunarfræðingur og áhugamaður um vinnslu á myndum af hnöttum úr sólkerfinu, birti þegar í gær bráðabirgðaútgáfu sína af einni af myndum Juno. Hann telur að á henni sjáist Evrópu í því sem næst rauverulegum lit sínum. A very early and preliminary version of Europa image PJ45_1 obtained by @NASAJuno earlier today (Sept 29, 2022). This shouldn't be very far from Europa's true color; I expect to improve the color later with more careful processing though. North is up. pic.twitter.com/WEDV7UDsmS— Björn Jónsson (@bjorn_jons) September 29, 2022 Björn á meðal annars heiðurinn af því sem er talið nákvæmasta kortið af yfirborði Evrópu. Til þess notaði hann myndir frá Voyager 2 og Galíeó. Geimurinn Vísindi Júpíter Tengdar fréttir Vatnsgos á Evrópu vekur vonir um líf undir ísnum Greining á rúmlega tuttugu ára gömlum gögnum bendir til þess að vatnsstrókar stígi upp frá yfirborði ístungls Júpíters. 14. maí 2018 16:45 Mest lesið Senda þjóðinni „skýr skilaboð“ á óróatímum Innlent Bassi Maraj sakfelldur fyrir líkamsárás Innlent Vilja ábendingar um „kettlingamyllur“ og síendurtekin got Innlent 33 ára sósíalisti hafði betur gegn Cuomo í New York Erlent Segja manninn hafa glímt við alvarleg veikindi Innlent Sjúkratryggingar réðu illa við læknana í Reykjavík Innlent Skildi ekki hvers vegna kennarinn var ekki rekinn Innlent Rangstæð valkyrja sem skilji ekki frumvarpið Innlent Flagga íslenska þjóðfánanum í ólöglegri göngu Innlent Ræddu veiðigjöldin til að ganga hálf fjögur Innlent Fleiri fréttir Telur engan vafa um að Bandaríkin verji bandamenn sína Biðst afsökunar á gyðingahatri Svíþjóðardemókrata Diddy ætlar ekki að bera vitni Trump gefur lítið fyrir Pentagon skýrsluna og segir árásina hafa heppnast fullkomlega 33 ára sósíalisti hafði betur gegn Cuomo í New York Bretar eignast aftur herþotur sem geta flutt kjarnorkuvopn Myndaveisla: Fyrsti dagur leiðtogafundar Atlantshafsbandalagsins Æsispennandi forval: Framtíð Demókrataflokksins gæti ráðist í New York Átök í Miðausturlöndum: „Erfitt að meta hvað er í raun og veru í gangi“ Ný skýrsla: Bandaríkjunum mistókst að eyðileggja kjarnorkumannvirki Írana „Þrátt fyrir allan þennan vígbúnað þá er þetta mjög vinalegt“ „Honum fylgir auðvitað ákveðinn ófyrirsjáanleiki“ Óbreyttir borgarar féllu í árásum Rússa á úkraínskar borgir Íranir neita að hafa skotið eldflaugum Áhrifavaldur sakaður um að bera ábyrgð á dauða dóttur sinnar Segir vopnahlé í höfn Trump þakkar Írönum fyrir að láta vita af sér Rýma sextán þorp vegna gróðurelda í Grikklandi Íranir ráðast á herstöð Bandaríkjamanna í Katar Handtóku Evrópubúa sakaðan um njósnir fyrir Ísrael Byrjað að smella af með stærstu myndavél í heimi Meira örplast í flöskum úr gleri en plasti Hífðu lystisnekkjuna sem sökk upp úr sjónum við Sikiley Segja aftur ráðist á neðanjarðarauðgunarstöð í Íran Ísraelar héldu árásum sínum áfram í nótt „Gríðarstór“ árás á höfuðborgina Tuttugu og tveir látnir eftir sjálfsmorðsárás í kirkju Trump hellir sér yfir flokksbróður sinn: „MAGA ætti að losa sig við þennan aumkunarverða aumingja“ Tíu Íslendingar í Íran og fjórir í Ísrael Aðdragandinn: Hótanir og árásir á hótanir og árásir ofan Sjá meira
Þegar Júnó flaug sem næst Evrópu klukkan 9:36 að íslenskum tíma í gærmorgun var geimfarið í um 352 kílómetra hæð yfir yfirborðinu. Þetta var aðeins í þriðja skipti sem geimfar hefur flogið í innan við 500 kílómetra fjarlægð frá þessu sjötta stærsta tungli sólkerfisins og það næsta sem nokkurt geimfar hefur komist frá því að Galíleó flaug fram hjá í 351 kílómetra fjarlægð í janúar árið 2000. Fyrsta myndin úr nærfluginu sýnir hluta af yfirborði Evrópu norðan við miðbaug tunglsins. Þar má sjá glöggt sprungur, hryggi og leifar af loftsteinagígum. Myndir Júnó verða þær skörpustu sem til eru af Evrópu, að því er segir í tilkynningu á vef bandarísku geimvísindastofnunarinnar NASA. Megintilgangur framhjáflugsins, sem stóð aðeins yfir í um tvær klukkustundir á meðan Júnó þeyttist fram hjá á 23,6 kílómetra hraða á sekúndu, var þó ekki að taka snotrar myndir af Evrópu. Geimfarið gerði aragrúa athugana á ísskorpunni og samsetningu hennar, innra byrði tunglsins, jónahvolfi þess og gagnverkun þess við segulsvið Júpíters. This is the surface of Jupiter s moon Europa, as seen today by our #JunoMission spacecraft from a distance of about 219 miles (352 kilometers). Click to see the full view! It shows a region near the moon s equator called Annwn Regio. Learn more: https://t.co/0v96Hbw04U pic.twitter.com/OZhO5B4GW4— NASA Solar System (@NASASolarSystem) September 29, 2022 Reyna að finna hvar vatn gæti verið nálægt yfirborði Evrópa, fjórða stærsta tungl Júpíters og eitt Galíleótunglanna svonefndu, þykir einn mest spennandi hnöttur sólkerfisins. Talið er að undir ísskorpunni sé að finna víðáttumikið haf fljótandi vatns. Sterkir flóðkraftar Júpíters á innyfli Evrópu eru taldir mynda nógu mikinn hita til þess að vatn geti verið á fljótandi formi þrátt fyrir annars naprar aðstæður í ytra sólkerfinu. Fljótandi vatn er talin grundvallarforsenda lífs. Vaxandi þekking manna á lífverum við neðansjávarstrýtur á hafsbotni á jörðinni þar sem sólarljóss nýtur ekki við kveikti þá hugmynd í kolli vísindamanna að á Evrópu gæti líf mögulega hafa kviknað við sambærilegar aðstæður. Gögnin sem Júnó safnaði í gær eiga að hjálpa vísindamönnum að átta sig á hvar fljótandi vatn gæti verið að finna í grunnum hólfum undir yfirborðinu. Tvö ár eru nú þar til bandaríska geimvísindastofnunin NASA ætlar að skjóta á loft Clipper-geimfarinu sem á að heimsækja Evrópu árið 2030. Þar á það að rannsaka lofthjúp Evrópu, yfirborð hennar og innviði. Meginmarkmið leiðangursins er að rannsaka lífvænleika tunglsins og afla frekari upplýsinga um neðanjarðarhafið, hversu þykk ísskorpan er og leita að vatnsstrókum sem gætu staðið upp af yfirborðinu líkt og goshverir. Íslenskur áhugamaður búinn að vinna fyrstu myndirnar Myndir frá svonefndri JunoCam-myndavél geimfarins eru birtar jafnóðum og þær berast á vefsíðu leiðangursins en tilgangurinn með myndavélinni er fyrst og fremst að vekja athygli almennings á honum. Björn Jónsson, tölvunarfræðingur og áhugamaður um vinnslu á myndum af hnöttum úr sólkerfinu, birti þegar í gær bráðabirgðaútgáfu sína af einni af myndum Juno. Hann telur að á henni sjáist Evrópu í því sem næst rauverulegum lit sínum. A very early and preliminary version of Europa image PJ45_1 obtained by @NASAJuno earlier today (Sept 29, 2022). This shouldn't be very far from Europa's true color; I expect to improve the color later with more careful processing though. North is up. pic.twitter.com/WEDV7UDsmS— Björn Jónsson (@bjorn_jons) September 29, 2022 Björn á meðal annars heiðurinn af því sem er talið nákvæmasta kortið af yfirborði Evrópu. Til þess notaði hann myndir frá Voyager 2 og Galíeó.
Geimurinn Vísindi Júpíter Tengdar fréttir Vatnsgos á Evrópu vekur vonir um líf undir ísnum Greining á rúmlega tuttugu ára gömlum gögnum bendir til þess að vatnsstrókar stígi upp frá yfirborði ístungls Júpíters. 14. maí 2018 16:45 Mest lesið Senda þjóðinni „skýr skilaboð“ á óróatímum Innlent Bassi Maraj sakfelldur fyrir líkamsárás Innlent Vilja ábendingar um „kettlingamyllur“ og síendurtekin got Innlent 33 ára sósíalisti hafði betur gegn Cuomo í New York Erlent Segja manninn hafa glímt við alvarleg veikindi Innlent Sjúkratryggingar réðu illa við læknana í Reykjavík Innlent Skildi ekki hvers vegna kennarinn var ekki rekinn Innlent Rangstæð valkyrja sem skilji ekki frumvarpið Innlent Flagga íslenska þjóðfánanum í ólöglegri göngu Innlent Ræddu veiðigjöldin til að ganga hálf fjögur Innlent Fleiri fréttir Telur engan vafa um að Bandaríkin verji bandamenn sína Biðst afsökunar á gyðingahatri Svíþjóðardemókrata Diddy ætlar ekki að bera vitni Trump gefur lítið fyrir Pentagon skýrsluna og segir árásina hafa heppnast fullkomlega 33 ára sósíalisti hafði betur gegn Cuomo í New York Bretar eignast aftur herþotur sem geta flutt kjarnorkuvopn Myndaveisla: Fyrsti dagur leiðtogafundar Atlantshafsbandalagsins Æsispennandi forval: Framtíð Demókrataflokksins gæti ráðist í New York Átök í Miðausturlöndum: „Erfitt að meta hvað er í raun og veru í gangi“ Ný skýrsla: Bandaríkjunum mistókst að eyðileggja kjarnorkumannvirki Írana „Þrátt fyrir allan þennan vígbúnað þá er þetta mjög vinalegt“ „Honum fylgir auðvitað ákveðinn ófyrirsjáanleiki“ Óbreyttir borgarar féllu í árásum Rússa á úkraínskar borgir Íranir neita að hafa skotið eldflaugum Áhrifavaldur sakaður um að bera ábyrgð á dauða dóttur sinnar Segir vopnahlé í höfn Trump þakkar Írönum fyrir að láta vita af sér Rýma sextán þorp vegna gróðurelda í Grikklandi Íranir ráðast á herstöð Bandaríkjamanna í Katar Handtóku Evrópubúa sakaðan um njósnir fyrir Ísrael Byrjað að smella af með stærstu myndavél í heimi Meira örplast í flöskum úr gleri en plasti Hífðu lystisnekkjuna sem sökk upp úr sjónum við Sikiley Segja aftur ráðist á neðanjarðarauðgunarstöð í Íran Ísraelar héldu árásum sínum áfram í nótt „Gríðarstór“ árás á höfuðborgina Tuttugu og tveir látnir eftir sjálfsmorðsárás í kirkju Trump hellir sér yfir flokksbróður sinn: „MAGA ætti að losa sig við þennan aumkunarverða aumingja“ Tíu Íslendingar í Íran og fjórir í Ísrael Aðdragandinn: Hótanir og árásir á hótanir og árásir ofan Sjá meira
Vatnsgos á Evrópu vekur vonir um líf undir ísnum Greining á rúmlega tuttugu ára gömlum gögnum bendir til þess að vatnsstrókar stígi upp frá yfirborði ístungls Júpíters. 14. maí 2018 16:45