Vatn rennur ekki upp í móti Sigmar Guðmundsson skrifar 9. október 2024 07:32 Það er skiljanlegt að fólk sé reitt, og jafnvel brjálað, yfir vaxtahækkun bankanna á verðtryggðu lánunum á dögunum. Þetta er enn eitt vaxtahöggið fyrir fjölskyldurnar. Kjaftshögg sem kostar fólk tugi þúsunda á mánuði. Fólki finnst ranglátt að á sama tíma og það flýr svimandi háar afborganir óverðtryggðra lána sé því strax refsað með græðgishækkun bankanna á verðtryggðu lánunum. Það er einfaldlega hvergi skjól að fá. Þetta er eins og að flýja óveður inn í hús og þar mæta þér bara pústrar, hnefahögg og almenn leiðindi frá húsráðendum. Þetta er frekar súrt og ósanngjarnt. Við eigum þetta auðvitað ekkert skilið. Valkostir íslensku millistéttarinnar eru að vera með húsnæðislán sem hækkar um milljónir á ári þrátt fyrir reglulegar afborganir, eða að vera með lán þar sem afborganir hækka um tvö til þrjú hundruð þúsund á mánuði. Hengingaról hávaxtanna herðist að hálsi okkar og það eina sem við getum gert er að velja á milli þess hvort liturinn á ólinni er blár eða rauður. Allra náðarsamlegast. Langsótt útópía Einu lánamöguleikar okkar þegar kemur að húsnæði eru í raun afarkostir á fráleitum kjörum. Í okkar stærstu og mestu fjárfestingu á lífsleiðinni. Auðvitað eigum við Íslendingar skilið vaxtakjör eins og bjóðast í nágrannalöndunum. Þar veit fólk þegar það skrifar undir lánasamninga hvernig greiðslur þróast út lánstímann. Með hóflegum vöxtum. Fyrir vaxtapínda Íslendinga hljómar þetta eins og einhver langsótt útópía. Nánast eins og skálduð ævintýraveröld með glimmeri. En nei, þetta er veruleiki og kjör sem í raun og veru bjóðast í öðrum löndum. Auðvitað er Ísland frábært land. Hér er næg atvinna, við erum vel menntuð þjóð og tækifærin mörg. Hér er gott að ala upp börn, friðsamt og gott að búa. En þegar kemur að vöxtum og verðbólgu erum við algerlega úti á þekju. Eftirbátar nágrannaþjóðanna því alltaf eru vextirnir og verðbólgan mun hærri hér. Krónan í öndunarvél En hvað veldur? Er það lögmál að hagkerfið okkar sveiflast ýktar og meira en í nágrannalöndunum? Undantekningarlaust með miklu hærri verðbólgu og vöxtum? Nei. Þetta hlutskipti hafa stjórnmálamenn og flokkar í gegnum tíðina valið fyrir okkur með því að ríghalda í íslenska krónu sem gjaldmiðil. Krónu sem haldið er stöðugri í öndunarvél sem knúin er áfram af rándýrum gjaldeyrisvaraforða. Krónu sem kostar samfélagið hundruð milljarða á ári. Að ekki sé talað um öll glötuðu tækifærin sem fjúka út um gluggann í formi svimandi hárra vaxtagreiðslna fyrirtækja og heimila sem nota auðvitað ekki sama aurinn til að fjárfesta í nýjum draumum og tækifærum. Krónu sem stærstu fyrirtæki landsins flýja og njóta skjóls af stöðugri mynt, á meðan starfsmenn þessara sömu fyrirtækja eru fastir í krónuhelsinu ásamt öðrum landsmönnum. Með verðbólgu, ofurvöxtum og verðbótum ofan á það. Fleiri afarkostir Því er stundum haldið fram að þetta sé í raun nauðsynleg hliðarverkun þess að búa í auðlindadrifnu og dýnamísku samfélagi. Viljið þið kannski atvinnuleysi frekar en vextina, er gjarnan spurt með þjósti. Enn og aftur afarkostir. Ofurvextir eða atvinnuleysi. En öfugt við dæmið hér að ofan um hengingaról mismunandi lánaforma, þá eru þessir afarkostir ekki raunverulegir. Þeir eru tilbúningur þeirra sem eru að verja slaka hagstjórn og ónýtan gjaldmiðil. Fyrir það fyrsta þá er íslenskur vinnumarkaður mjög kvikur í ljósi þess að hér vinna tugþúsundir útlendinga á hverjum tíma. Stór hluti þess vinnuafls kemur og fer í takti við atvinnustigið. Þess utan þá skiptir auðvitað höfuðmáli hvernig menn stýra skipinu. Agi í ríkisfjármálum er til að mynda nauðsynlegur ef við tökum upp evru. Ég er auðvitað hvorki Sjálfstæðismaður né Framsóknarmaður, en ég tel að slíkur agi sé eftirsóknarverður eiginleiki í hagkerfi. Kostur en ekki galli. En það kann að virka framandi fyrir þá sem vilja nota örmynt til að leiðrétta í sífellu eigin hagstjórnarmistök á kostnað almennings í landinu. Vatn rennur ekki upp í móti Að stilla atvinnuleysi upp sem afarkosti gegn séríslensku okurvöxtunum er sama þreytta og úrelta taktíkin og foreldrar notuðu á börn hér áður fyrr. Grýla gamla var brúkuð ef börnin voru ekki þæg. En sú tröllkerling er jafn raunveruleg og handfestan í röksemdinni um kosti krónuhagkerfisins. Allur gamli fjórflokkurinn boðar núna þá sýn að við eigum að vera föst áfram í krónunni í fyrirsjáanlegri framtíð. Meira að segja nýr formaður Samfylkingarinnar er slegin sömu blindu og allir formenn Sjálfstæðisflokks og Framsóknarflokks í gegnum tíðina. Öll trúa þau að í þeim búi einhver hagfræðilegur töframáttur sem geti galdrað fram stöðugt hagkerfi með íslensku krónunni sem gjaldmiðli. Þetta hefur engum tekist og tilraunin verður engu skárri þótt hún sé framkvæmd af jafnaðarmanni. Ekki einu sinni þeir geta látið vatn renna upp í móti. Við þurfum nýjan gjaldmiðil. Annars mun þetta ömurlega verðbólgu og hávaxtastig bara endurtaka sig að fáeinum árum liðnum. Sagan endurtekur sig ef við breytum engu. Höfundur er þingmaður Viðreisnar. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Sigmar Guðmundsson Viðreisn Íslenska krónan Alþingi Mest lesið Í skjóli hvíta bjargvættarins Yousef Ingi Tamimi Skoðun 7 símtöl í röð - en ekkert fer í gegn Gró Einarsdóttir Skoðun Reynslunni ríkari eftir fjárhagsleg áföll síðustu ára Njáll Trausti Friðbertsson Skoðun Ríkisstjórn lobbýistanna Jón Ferdínand Estherarson Skoðun Þegar fólkið okkar langar að deyja Sigurborg Sveinsdóttir,Svava Arnardóttir Skoðun Áttaviti í öldrunarþjónustu Gunnlaugur Már Briem Skoðun Í senn minning og ákvörðun um framtíð Elliði Vignisson Skoðun Why protest works Adam Daniel Fishwick Skoðun Við getum öll stutt við lesskilning barna - Gleðilegan dag læsis Auður Soffía Björgvinsdóttir Skoðun Lokun Leo Seafood - Afleiðing tvöföldunar veiðigjalda Sigurgeir B. Kristgeirsson Skoðun Skoðun Skoðun Þegar fólkið okkar langar að deyja Sigurborg Sveinsdóttir,Svava Arnardóttir skrifar Skoðun Why protest works Adam Daniel Fishwick skrifar Skoðun Í senn minning og ákvörðun um framtíð Elliði Vignisson skrifar Skoðun Reynslunni ríkari eftir fjárhagsleg áföll síðustu ára Njáll Trausti Friðbertsson skrifar Skoðun Ríkisstjórn lobbýistanna Jón Ferdínand Estherarson skrifar Skoðun 7 símtöl í röð - en ekkert fer í gegn Gró Einarsdóttir skrifar Skoðun Áttaviti í öldrunarþjónustu Gunnlaugur Már Briem skrifar Skoðun Í skjóli hvíta bjargvættarins Yousef Ingi Tamimi skrifar Skoðun Að gjamma á stóra grábjörninn getur haft afleiðingar! Davíð Bergmann skrifar Skoðun Lokun Leo Seafood - Afleiðing tvöföldunar veiðigjalda Sigurgeir B. Kristgeirsson skrifar Skoðun Við getum öll stutt við lesskilning barna - Gleðilegan dag læsis Auður Soffía Björgvinsdóttir skrifar Skoðun Allir geta hjálpað einhverjum Árni Sigurðsson skrifar Skoðun Við erum ekki valdalausar. Við erum óbrjótandi Noorina Khalikyar skrifar Skoðun Vægið eftir sem áður dropi í hafið Hjörtur J Guðmundsson skrifar Skoðun Getur þjóð orðið of rík? – Ádeila frá Noregi sem getur átt við um Ísland Júlíus Valsson skrifar Skoðun Fólk í sárum veldur tárum Árni Sigurðsson skrifar Skoðun Sveitarstjórn Grímsnes- og Grafningshrepps reynir að skrá fólk út úr samfélaginu Guðrún M. Njálsdóttir,Ragna Ívarsdóttir,Þröstur Sverrisson skrifar Skoðun Akademískt frelsi og grátur í draumum Viðar Hreinsson skrifar Skoðun Skóli án aðgreiningar - tékklisti fyrir stjórnvöld til að gera betur Unnur Helga Óttarsdóttir,Anna Lára Steindal skrifar Skoðun Fjöldi kynja – treystir þú þér í samtalið með velferð barna að leiðarljósi? Böðvar Ingi Guðbjartsson skrifar Skoðun Ókeypis minnisblað fyrir Alþingi: Jafnrétti er ekki skoðun- en umræðan er það Sigríður Ásta Hauksdóttir skrifar Skoðun Segðu skilið við sektarkenndina Finnur Th. Eiríksson skrifar Skoðun Að útrýma menningu og þjóð Dagrún Ósk Jónsdóttir,Esther Ösp Valdimarsdóttir,Snædís Sunna Thorlacius skrifar Skoðun Lög um vinnu og virknimiðstöðvar Atli Már Haraldsson skrifar Skoðun Áfram Breiðholt og Kjalarnes! Skúli Helgason skrifar Skoðun Austurland situr eftir þrátt fyrir fjórðung vöruútflutningstekna Berglind Harpa Svavarsdóttir skrifar Skoðun Vesturlönd mega ekki leyfa Pútín að skrifa leikreglurnar Daði Freyr Ólafsson skrifar Skoðun Umfjöllun Kastljóss Þorgrímur Sigmundsson skrifar Skoðun Gulur september María Heimisdóttir skrifar Skoðun Kyn og vægi líkamans Gunnar Snorri Árnason skrifar Sjá meira
Það er skiljanlegt að fólk sé reitt, og jafnvel brjálað, yfir vaxtahækkun bankanna á verðtryggðu lánunum á dögunum. Þetta er enn eitt vaxtahöggið fyrir fjölskyldurnar. Kjaftshögg sem kostar fólk tugi þúsunda á mánuði. Fólki finnst ranglátt að á sama tíma og það flýr svimandi háar afborganir óverðtryggðra lána sé því strax refsað með græðgishækkun bankanna á verðtryggðu lánunum. Það er einfaldlega hvergi skjól að fá. Þetta er eins og að flýja óveður inn í hús og þar mæta þér bara pústrar, hnefahögg og almenn leiðindi frá húsráðendum. Þetta er frekar súrt og ósanngjarnt. Við eigum þetta auðvitað ekkert skilið. Valkostir íslensku millistéttarinnar eru að vera með húsnæðislán sem hækkar um milljónir á ári þrátt fyrir reglulegar afborganir, eða að vera með lán þar sem afborganir hækka um tvö til þrjú hundruð þúsund á mánuði. Hengingaról hávaxtanna herðist að hálsi okkar og það eina sem við getum gert er að velja á milli þess hvort liturinn á ólinni er blár eða rauður. Allra náðarsamlegast. Langsótt útópía Einu lánamöguleikar okkar þegar kemur að húsnæði eru í raun afarkostir á fráleitum kjörum. Í okkar stærstu og mestu fjárfestingu á lífsleiðinni. Auðvitað eigum við Íslendingar skilið vaxtakjör eins og bjóðast í nágrannalöndunum. Þar veit fólk þegar það skrifar undir lánasamninga hvernig greiðslur þróast út lánstímann. Með hóflegum vöxtum. Fyrir vaxtapínda Íslendinga hljómar þetta eins og einhver langsótt útópía. Nánast eins og skálduð ævintýraveröld með glimmeri. En nei, þetta er veruleiki og kjör sem í raun og veru bjóðast í öðrum löndum. Auðvitað er Ísland frábært land. Hér er næg atvinna, við erum vel menntuð þjóð og tækifærin mörg. Hér er gott að ala upp börn, friðsamt og gott að búa. En þegar kemur að vöxtum og verðbólgu erum við algerlega úti á þekju. Eftirbátar nágrannaþjóðanna því alltaf eru vextirnir og verðbólgan mun hærri hér. Krónan í öndunarvél En hvað veldur? Er það lögmál að hagkerfið okkar sveiflast ýktar og meira en í nágrannalöndunum? Undantekningarlaust með miklu hærri verðbólgu og vöxtum? Nei. Þetta hlutskipti hafa stjórnmálamenn og flokkar í gegnum tíðina valið fyrir okkur með því að ríghalda í íslenska krónu sem gjaldmiðil. Krónu sem haldið er stöðugri í öndunarvél sem knúin er áfram af rándýrum gjaldeyrisvaraforða. Krónu sem kostar samfélagið hundruð milljarða á ári. Að ekki sé talað um öll glötuðu tækifærin sem fjúka út um gluggann í formi svimandi hárra vaxtagreiðslna fyrirtækja og heimila sem nota auðvitað ekki sama aurinn til að fjárfesta í nýjum draumum og tækifærum. Krónu sem stærstu fyrirtæki landsins flýja og njóta skjóls af stöðugri mynt, á meðan starfsmenn þessara sömu fyrirtækja eru fastir í krónuhelsinu ásamt öðrum landsmönnum. Með verðbólgu, ofurvöxtum og verðbótum ofan á það. Fleiri afarkostir Því er stundum haldið fram að þetta sé í raun nauðsynleg hliðarverkun þess að búa í auðlindadrifnu og dýnamísku samfélagi. Viljið þið kannski atvinnuleysi frekar en vextina, er gjarnan spurt með þjósti. Enn og aftur afarkostir. Ofurvextir eða atvinnuleysi. En öfugt við dæmið hér að ofan um hengingaról mismunandi lánaforma, þá eru þessir afarkostir ekki raunverulegir. Þeir eru tilbúningur þeirra sem eru að verja slaka hagstjórn og ónýtan gjaldmiðil. Fyrir það fyrsta þá er íslenskur vinnumarkaður mjög kvikur í ljósi þess að hér vinna tugþúsundir útlendinga á hverjum tíma. Stór hluti þess vinnuafls kemur og fer í takti við atvinnustigið. Þess utan þá skiptir auðvitað höfuðmáli hvernig menn stýra skipinu. Agi í ríkisfjármálum er til að mynda nauðsynlegur ef við tökum upp evru. Ég er auðvitað hvorki Sjálfstæðismaður né Framsóknarmaður, en ég tel að slíkur agi sé eftirsóknarverður eiginleiki í hagkerfi. Kostur en ekki galli. En það kann að virka framandi fyrir þá sem vilja nota örmynt til að leiðrétta í sífellu eigin hagstjórnarmistök á kostnað almennings í landinu. Vatn rennur ekki upp í móti Að stilla atvinnuleysi upp sem afarkosti gegn séríslensku okurvöxtunum er sama þreytta og úrelta taktíkin og foreldrar notuðu á börn hér áður fyrr. Grýla gamla var brúkuð ef börnin voru ekki þæg. En sú tröllkerling er jafn raunveruleg og handfestan í röksemdinni um kosti krónuhagkerfisins. Allur gamli fjórflokkurinn boðar núna þá sýn að við eigum að vera föst áfram í krónunni í fyrirsjáanlegri framtíð. Meira að segja nýr formaður Samfylkingarinnar er slegin sömu blindu og allir formenn Sjálfstæðisflokks og Framsóknarflokks í gegnum tíðina. Öll trúa þau að í þeim búi einhver hagfræðilegur töframáttur sem geti galdrað fram stöðugt hagkerfi með íslensku krónunni sem gjaldmiðli. Þetta hefur engum tekist og tilraunin verður engu skárri þótt hún sé framkvæmd af jafnaðarmanni. Ekki einu sinni þeir geta látið vatn renna upp í móti. Við þurfum nýjan gjaldmiðil. Annars mun þetta ömurlega verðbólgu og hávaxtastig bara endurtaka sig að fáeinum árum liðnum. Sagan endurtekur sig ef við breytum engu. Höfundur er þingmaður Viðreisnar.
Við getum öll stutt við lesskilning barna - Gleðilegan dag læsis Auður Soffía Björgvinsdóttir Skoðun
Skoðun Við getum öll stutt við lesskilning barna - Gleðilegan dag læsis Auður Soffía Björgvinsdóttir skrifar
Skoðun Getur þjóð orðið of rík? – Ádeila frá Noregi sem getur átt við um Ísland Júlíus Valsson skrifar
Skoðun Sveitarstjórn Grímsnes- og Grafningshrepps reynir að skrá fólk út úr samfélaginu Guðrún M. Njálsdóttir,Ragna Ívarsdóttir,Þröstur Sverrisson skrifar
Skoðun Skóli án aðgreiningar - tékklisti fyrir stjórnvöld til að gera betur Unnur Helga Óttarsdóttir,Anna Lára Steindal skrifar
Skoðun Fjöldi kynja – treystir þú þér í samtalið með velferð barna að leiðarljósi? Böðvar Ingi Guðbjartsson skrifar
Skoðun Ókeypis minnisblað fyrir Alþingi: Jafnrétti er ekki skoðun- en umræðan er það Sigríður Ásta Hauksdóttir skrifar
Skoðun Að útrýma menningu og þjóð Dagrún Ósk Jónsdóttir,Esther Ösp Valdimarsdóttir,Snædís Sunna Thorlacius skrifar
Skoðun Austurland situr eftir þrátt fyrir fjórðung vöruútflutningstekna Berglind Harpa Svavarsdóttir skrifar
Við getum öll stutt við lesskilning barna - Gleðilegan dag læsis Auður Soffía Björgvinsdóttir Skoðun