Umfangsmesta fölnun kóralrifja sem sögur fara af Kjartan Kjartansson skrifar 23. apríl 2025 11:30 Kafari kannar ástand kórala við Félagseyjar í Kyrrahafi. Kóralar búa í samlífi við þörunga. Þegar sjór er óvenjuheitur byrja þörungarnir að gefa frá sér eiturefni og kóralarnir varpa þeim frá sér. Þá fölna kórallarnir og drepast á endanum ef sjórinn kólnar ekki. Vísir/Getty Langflest kóralrif jarðar verða nú fyrir skaðlegri fölnun vegna hitabylgju í höfunum. Fölnunaratburðurinn er sá umfangsmesti í mælingasögunni en ekki sér enn fyrir endann á honum. Kóralar eru viðkvæmir fyrir sveiflum í sjávarhita. Við langvarandi hitaálag losa þeir sig við þörunga sem lifa í sambýli við þá og fölna. Án þörunganna drepast kórallarnir á endanum. Kóralrif eru mikilvæg vistkerfum í hafinu og áætlað er að um fjórðungur sjávarlífvera lifi í eða við þau. Fölnunaratburðurinn sem er nú í gangi hófst árið 2023 þegar veðurfyrirbrigðið El niño magnaði upp þá hlýnun sem á sér stað vegna losunar manna á gróðurhúsalofttegundum. Þetta er fjórði hnattræni fölnunaratburðurinn frá 1998. Fölnunaratburðir teljast hnattrænir þegar þeir ná til allra þriggja djúpsjávarflæma jarðar: Atlantshafs, Kyrrahafs og Indlandshafs á einu ári. Nú segir alþjóðleg stofnun sem fylgist með með kóralrifjum heimsins að 84 prósent þeirra hafi orðið fyrir skaðlegri fölnun í atburðinum. Hann sé þannig sá svæsnasti sem sögur fara af, verri en sá sem geisaði frá 2014 til 2017 þegar tveir þriðju hlutar kóralrifja heims fölnuðu. Alls óvíst er hvenær, og jafnvel hvort, núverandi atburði sloti. Mark Eakin, framkvæmdastjóri Alþjóðlega kóralrifjafélags og fyrrverandi yfirmaður kóralrannsókna hjá Haf- og loftslagsstofnun Bandaríkjanna, segir mögulegt að hitaálag sem valdi hnattrænni fölnun gangi aldrei til baka. „Við horfum upp á eitthvað sem er að breyta algerlega ásýnd plánetunnar okkar og getu hafanna okkar til þess að halda uppi lífi og lífsviðurværi,“ segir Eakin við AP-fréttastofuna. Varðveita kórala ef hægt verður að rækta þá aftur síðar Eina leiðin til þess að stöðva fölnun og dauða kóralrifja er að koma böndum á hnattræna hlýnun með því að hætta bruna á jarðefnaeldsneyti og annari losun á gróðurhúsalofttegundum. Höf jarðar hafa tekið við um níutíu prósentum þeirrar umframhlýnunar sem menn hafa valdið með því að auka gróðurhúsaáhrifin við yfirborð jarðar. Sums staðar eru vísindamenn byrjaðir að grípa til ráðstafana til þess að varðveita kórala þannig að möguleg verði hægt að rækta þá upp aftur þegar og ef mönnum tekst að stöðva hlýnunina. Þannig hefur hollensk rannsóknarstofa safnað brotum úr kórölum utan við Seychelles-eyjar í Indlandshafi til þess að rækta þá í dýragarði til varðveislu. Horfurnar á því að hlýnunin verði stöðvuð í bráð virðast þó slæmar. Haf- og loftslagsstofnun Bandaríkjanna birti gögn í síðustu viku sem benda til þess að styrkur gróðurhúsalofttegundarinnar koltvísýrings í lofthjúpi jarðar hafi aldrei aukist meira en í fyrra. Árið 2024 var jafnframt hlýjasta árið í mælingarsögunni. Loftslagsmál Hafið Jarðefnaeldsneyti Tengdar fréttir Kóralrifið í blóma eftir mikla fölnun Vísindamenn sem fylgjast með Kólalrifinu mikla undan ströndum Ástralíu fagna nú að það stendur í blóma eftir ítrekuð fölnunartímabil sem ógnuðu lífi stórs hluta þess. Hrygningartímabil hófst í gærkvöldi sem gæti staðið í tvo til þrjá daga. 24. nóvember 2021 15:00 Telja Kóralrifið mikla geta lifað af hlýnun innan við 1,5 gráður Ástralskir vísindamenn telja að samsetning Kóralrifsins mikla undan ströndum Ástralíu muni breytast ef hnattrænni hlýnun verður haldið innan við 1,5°C en að það gæti lifað af. Verði hlýnunin meiri séu dagar þess og annarra kóralrifja á jörðinni taldir. 5. nóvember 2021 10:02 Mest lesið Vinnuvélar, rútur, húsbílar og tjaldvagnar fari burt af bílastæðinu Innlent Réðst á opinberan starfsmann Innlent Viðstaddir slökktu eldinn að mestu leyti sjálfir Innlent Bítur eins og lúsmý en er stærra og stingur dýpra Innlent Ekki hægt að leggja mat á kostnað vegna kulnunar Innlent Selja neyðargetnaðarvörn sem lausasölulyf í fyrsta skipti Erlent „Það er aldrei hægt að kaupa barnið manns til baka“ Innlent Stefnir í fyrstu hálku haustsins á höfuðborgarsvæðinu Veður Fagfólk flýi skólana verði ekkert gert Innlent Fyrsta konan til að verða forsætisráðherra Japans Erlent Fleiri fréttir 21 árs fangelsi fyrir banatilræðið gegn Fico Gagnrýndur fyrir ummæli um ógn af hálfu innflytjenda Refsidómi Diddy verði áfrýjað Fyrsta konan til að verða forsætisráðherra Japans Selja neyðargetnaðarvörn sem lausasölulyf í fyrsta skipti Opnar á að útvista loftslagsmarkmiðum Evrópu enn frekar Neitar enn að hleypa nýrri þingkonu að Enginn arftaki í augsýn hjá Xi Hafna aftur tillögu Trumps Frekari uppljóstranir vekja reiði og áköll um viðbrögð Fá heimild til að skjóta niður dróna yfir herstöðvum Tuttugu ára stjórn sósíalista í Bólivíu á enda Trump sagður hafa þrýst á Selenskí að gefa eftir land Segir vopnahlé enn í gildi á Gasa Komust á brott með átta ómetanlega skartgripi Trump birti gervigreindarmyndband: Með krúnu á höfði að henda hægðum á mótmælendur Tveggja barna foreldrar verða undanþegnir tekjuskatti Louvre-safni lokað vegna ráns Sagður bjóða frið í skiptum fyrir Donetsk Segja Hamas skipuleggja árás gegn almenningi á Gasa Gríðarlegur fjöldi á No Kings mótmælunum Segir Selenskí og Pútín að „hætta þar sem þeir eru“ Andrés prins afsalar sér öllum titlum í kjölfar ásakana Tugi heimila sópaði út á haf í Alaska Stöðvuðu ætlað tilræði við rússneskan andófsmann í Frakklandi Segir herinn tilbúinn að verjast innrás Bíll eins þekktasta rannsóknarblaðamanns Ítalíu sprengdur í loft upp Þingmaður hyggst nafngreina grunaðan í 55 ára morðmáli Fyrrverandi þjóðaröryggisráðgjafi Trumps ákærður Netanyahu segist staðráðinn í því að heimta líkinn af Hamas Sjá meira
Kóralar eru viðkvæmir fyrir sveiflum í sjávarhita. Við langvarandi hitaálag losa þeir sig við þörunga sem lifa í sambýli við þá og fölna. Án þörunganna drepast kórallarnir á endanum. Kóralrif eru mikilvæg vistkerfum í hafinu og áætlað er að um fjórðungur sjávarlífvera lifi í eða við þau. Fölnunaratburðurinn sem er nú í gangi hófst árið 2023 þegar veðurfyrirbrigðið El niño magnaði upp þá hlýnun sem á sér stað vegna losunar manna á gróðurhúsalofttegundum. Þetta er fjórði hnattræni fölnunaratburðurinn frá 1998. Fölnunaratburðir teljast hnattrænir þegar þeir ná til allra þriggja djúpsjávarflæma jarðar: Atlantshafs, Kyrrahafs og Indlandshafs á einu ári. Nú segir alþjóðleg stofnun sem fylgist með með kóralrifjum heimsins að 84 prósent þeirra hafi orðið fyrir skaðlegri fölnun í atburðinum. Hann sé þannig sá svæsnasti sem sögur fara af, verri en sá sem geisaði frá 2014 til 2017 þegar tveir þriðju hlutar kóralrifja heims fölnuðu. Alls óvíst er hvenær, og jafnvel hvort, núverandi atburði sloti. Mark Eakin, framkvæmdastjóri Alþjóðlega kóralrifjafélags og fyrrverandi yfirmaður kóralrannsókna hjá Haf- og loftslagsstofnun Bandaríkjanna, segir mögulegt að hitaálag sem valdi hnattrænni fölnun gangi aldrei til baka. „Við horfum upp á eitthvað sem er að breyta algerlega ásýnd plánetunnar okkar og getu hafanna okkar til þess að halda uppi lífi og lífsviðurværi,“ segir Eakin við AP-fréttastofuna. Varðveita kórala ef hægt verður að rækta þá aftur síðar Eina leiðin til þess að stöðva fölnun og dauða kóralrifja er að koma böndum á hnattræna hlýnun með því að hætta bruna á jarðefnaeldsneyti og annari losun á gróðurhúsalofttegundum. Höf jarðar hafa tekið við um níutíu prósentum þeirrar umframhlýnunar sem menn hafa valdið með því að auka gróðurhúsaáhrifin við yfirborð jarðar. Sums staðar eru vísindamenn byrjaðir að grípa til ráðstafana til þess að varðveita kórala þannig að möguleg verði hægt að rækta þá upp aftur þegar og ef mönnum tekst að stöðva hlýnunina. Þannig hefur hollensk rannsóknarstofa safnað brotum úr kórölum utan við Seychelles-eyjar í Indlandshafi til þess að rækta þá í dýragarði til varðveislu. Horfurnar á því að hlýnunin verði stöðvuð í bráð virðast þó slæmar. Haf- og loftslagsstofnun Bandaríkjanna birti gögn í síðustu viku sem benda til þess að styrkur gróðurhúsalofttegundarinnar koltvísýrings í lofthjúpi jarðar hafi aldrei aukist meira en í fyrra. Árið 2024 var jafnframt hlýjasta árið í mælingarsögunni.
Loftslagsmál Hafið Jarðefnaeldsneyti Tengdar fréttir Kóralrifið í blóma eftir mikla fölnun Vísindamenn sem fylgjast með Kólalrifinu mikla undan ströndum Ástralíu fagna nú að það stendur í blóma eftir ítrekuð fölnunartímabil sem ógnuðu lífi stórs hluta þess. Hrygningartímabil hófst í gærkvöldi sem gæti staðið í tvo til þrjá daga. 24. nóvember 2021 15:00 Telja Kóralrifið mikla geta lifað af hlýnun innan við 1,5 gráður Ástralskir vísindamenn telja að samsetning Kóralrifsins mikla undan ströndum Ástralíu muni breytast ef hnattrænni hlýnun verður haldið innan við 1,5°C en að það gæti lifað af. Verði hlýnunin meiri séu dagar þess og annarra kóralrifja á jörðinni taldir. 5. nóvember 2021 10:02 Mest lesið Vinnuvélar, rútur, húsbílar og tjaldvagnar fari burt af bílastæðinu Innlent Réðst á opinberan starfsmann Innlent Viðstaddir slökktu eldinn að mestu leyti sjálfir Innlent Bítur eins og lúsmý en er stærra og stingur dýpra Innlent Ekki hægt að leggja mat á kostnað vegna kulnunar Innlent Selja neyðargetnaðarvörn sem lausasölulyf í fyrsta skipti Erlent „Það er aldrei hægt að kaupa barnið manns til baka“ Innlent Stefnir í fyrstu hálku haustsins á höfuðborgarsvæðinu Veður Fagfólk flýi skólana verði ekkert gert Innlent Fyrsta konan til að verða forsætisráðherra Japans Erlent Fleiri fréttir 21 árs fangelsi fyrir banatilræðið gegn Fico Gagnrýndur fyrir ummæli um ógn af hálfu innflytjenda Refsidómi Diddy verði áfrýjað Fyrsta konan til að verða forsætisráðherra Japans Selja neyðargetnaðarvörn sem lausasölulyf í fyrsta skipti Opnar á að útvista loftslagsmarkmiðum Evrópu enn frekar Neitar enn að hleypa nýrri þingkonu að Enginn arftaki í augsýn hjá Xi Hafna aftur tillögu Trumps Frekari uppljóstranir vekja reiði og áköll um viðbrögð Fá heimild til að skjóta niður dróna yfir herstöðvum Tuttugu ára stjórn sósíalista í Bólivíu á enda Trump sagður hafa þrýst á Selenskí að gefa eftir land Segir vopnahlé enn í gildi á Gasa Komust á brott með átta ómetanlega skartgripi Trump birti gervigreindarmyndband: Með krúnu á höfði að henda hægðum á mótmælendur Tveggja barna foreldrar verða undanþegnir tekjuskatti Louvre-safni lokað vegna ráns Sagður bjóða frið í skiptum fyrir Donetsk Segja Hamas skipuleggja árás gegn almenningi á Gasa Gríðarlegur fjöldi á No Kings mótmælunum Segir Selenskí og Pútín að „hætta þar sem þeir eru“ Andrés prins afsalar sér öllum titlum í kjölfar ásakana Tugi heimila sópaði út á haf í Alaska Stöðvuðu ætlað tilræði við rússneskan andófsmann í Frakklandi Segir herinn tilbúinn að verjast innrás Bíll eins þekktasta rannsóknarblaðamanns Ítalíu sprengdur í loft upp Þingmaður hyggst nafngreina grunaðan í 55 ára morðmáli Fyrrverandi þjóðaröryggisráðgjafi Trumps ákærður Netanyahu segist staðráðinn í því að heimta líkinn af Hamas Sjá meira
Kóralrifið í blóma eftir mikla fölnun Vísindamenn sem fylgjast með Kólalrifinu mikla undan ströndum Ástralíu fagna nú að það stendur í blóma eftir ítrekuð fölnunartímabil sem ógnuðu lífi stórs hluta þess. Hrygningartímabil hófst í gærkvöldi sem gæti staðið í tvo til þrjá daga. 24. nóvember 2021 15:00
Telja Kóralrifið mikla geta lifað af hlýnun innan við 1,5 gráður Ástralskir vísindamenn telja að samsetning Kóralrifsins mikla undan ströndum Ástralíu muni breytast ef hnattrænni hlýnun verður haldið innan við 1,5°C en að það gæti lifað af. Verði hlýnunin meiri séu dagar þess og annarra kóralrifja á jörðinni taldir. 5. nóvember 2021 10:02