Öræfajökull að vakna aftur til lífs: „Verðum að fylgjast vel með“ Birgir Olgeirsson skrifar 20. nóvember 2017 11:23 Magnús Tumi Guðmundsson jarðeðlisfræðingur fór yfir helstu tíðindi af Öræfajökli í Bítinu á Bylgjunni í morgun. Vísir/Vilhelm/GVA Jarðvísindamenn reyna nú að komast að því að olli því að sigketill myndaðist í miðri öskju Öræfajökuls. Magnús Tumi Guðmundsson jarðeðlisfræðingur ræddi málið í þættinum Í bítið á Bylgjunni í morgun. Hann sagði að mögulega gætu jarðskjálftar á svæðinu hafa opnað sprungur að heitu svæði sem bræddi íshelluna. Einnig gæti kvika verið að troða sér inn í Öræfajökul. „Við þurfum að gera betri mælingar og athuganir til að átta okkur á þessari atburðarás,“ sagði Magnús Tumi.Undanfari Eyjafjallajökuls 16 til 18 ár Hann sagði jarðskjálfta vera líklegan undanfara eldgoss í Öræfajökli. Landris og aukin jarðhitavirkni segi einnig einhverja sögu og hægt að líta til hvernig aðrar kaldar eldstöðvar hafa hegðað sér þar sem ekki hefur gosið nema með nokkur hundruð ára millibili. Slíkar eldstöðvar þurfa að sögn Magnúsar Tuma að leggja töluvert á sig til að gjósa. Miklir jarðskjálftar voru í Eyjafjallajökli áður en gosið þar hófst árið 2010 og búast megi við það að Öræfajökull hegði sér með svipuðum hætti. „Ef það er það sem stefnir í gæti verið dálítill tími í það. Í Eyjafjallajökli var það sextán til átján ár,“ sagði Magnús Tumi.Tvö gos á sögulegum tíma Á sögulegum tíma hefur gosið í tvígang í Öræfajökli, árin 1362 og 1727. Gosið árið 1362 var með þeim stærstu sem orðið hafa á Íslandi. Um var að ræða sprengigos sem fylgdu um 10 rúmkílómetrar af gosefnum sem lögðust yfir Suðausturland og Austurland en aska frá þessu gosi fannst í jarðvegi víða í Evrópu og Skandinavíu. Magnús Tumi rakti hvernig Litla hérað, sem þótti góð sveit, eyddist í þessu gosi. Svæðið var byggt upp aftur síðar meir og hefur verið nefnd Öræfi síðan. Nafn með rentu enda var ekki búið á svæðinu næstu hundrað árin. Magnús Tumi segir ekki vitað með vissu afdrif íbúa Litla héraðs en talið er að þeir hafi farist í þessu gosi. Eldgosið árið 1727 var minna, en þó nokkuð, og olli miklu jökulhlaupi.Vakning Öræfajökuls tekin alvarlega Magnús Tumi sagði ljóst að Öræfajökull væri að vakna aftur til lífsins og það verði að taka alvarlega. „En það er sennilegast að ef hann ætlar að gjósa á næstunni þá sé nú svolítið í það. Þá er ég ekki að tala um í dag, vikur eða mánuði, en við verðum að fylgjast vel með.“ Hann sagði byggðina í Öræfasveit raðast þannig að flestum bæjum sé raðað þannig að þeir séu í sem mestu skjóli fyrir flóðum. Fyrir nokkrum árum var unnið ítarlegt hættumat af jökulhlaupum frá Öræfajökli þannig að vitað er nokkurn veginn hvert hlaup munu fara ef þau færu niður hinn eða þennan skriðjökulinn.Aðstæður mjög breyttar á fimm árum Magnús Tumi benti á að aðstæður í Öræfasveit séu með allt öðrum hætti í dag en fyrir fimm árum. Í dag séu miklu meira af fólki í Öræfasveit allan ársins hring vegna ferðamennsku. Hann sagði þessa náttúruvá fylgja því að búa á Íslandi. Þessi náttúruvá verði þó þess valdandi að fólk erlendis frá komi hingað til lands til að skoða hana. Íslendingar þurfi að vera viðbúnir og íbúar í Öræfasveit séu mjög vel upplýstir um þennan nágranna sinn sem Öræfajökull er. Verður fundað með íbúum annað kvöld og farið yfir þessi mál. Eldgos og jarðhræringar Tengdar fréttir Óvissustig almannavarna áfram í gildi vegna Öræfajökuls Stöðufundur var haldinn á Veðurstofu Íslands í kvöld til þess að reyna fá skýrari mynd um hvað sé að gerast í Öræfajökli en í gær kom í ljós nýr sigketill sem segir til um að eldstöðin sé að vakna til lífsins. Óvissustig almannavarna verður áfram í gildi á meðan staðan er rannsökuð. 18. nóvember 2017 22:30 Rýmingaráætlun útfærð með hjálp íbúa við Öræfajökul Í nýlegu hættumati vegna óvissustigsins við jökulinn kemur m.a. fram að aðeins 20 mínútur myndu líða frá því að eldgos næði til yfirborðs á jöklinum og þangað til að flóð væri komið að þjóðvegi 1. 19. nóvember 2017 16:02 Mest lesið Snjókoman rétt að byrja Innlent Bílar út af veginum á Reykjanesbraut Innlent Ráðgjafinn ráðinn í tímabundið starf eftir dýra skreppitúra Innlent Skvísur geti virkað sem hálfgerðir þroskaþjófar Innlent Heitavatnslaust á Suðurnesjum og rafmagnslaust víða um land Innlent Hljóp út í örvæntingu „með lífið í poka“ Erlent Undirrituðu samkomulag um fágæta málma Erlent Réttað yfir tíu sem segja frönsku forsetafrúna vera karlmann Erlent Skreppiferðir í Jysk meðal þess sem ráðgjafi rukkaði fyrir Innlent Játar að hafa myrt Shinzo Abe Erlent Fleiri fréttir Bílar út af veginum á Reykjanesbraut Vill heimila Samkeppniseftirlitinu að ráðast í húsleitir Snjókoman rétt að byrja Píratar berjist gegn „rísandi bylgju lýðskrums og fasisma“ Skvísur geti virkað sem hálfgerðir þroskaþjófar Ráðgjafinn ráðinn í tímabundið starf eftir dýra skreppitúra Misvægi atkvæða bitnar mest á Kraganum Heitavatnslaust á Suðurnesjum og rafmagnslaust víða um land Skreppiferðir í Jysk meðal þess sem ráðgjafi rukkaði fyrir „Ég tel ekki tilefni til að íhuga stöðu mína“ Áhyggjur af lánaframboði og ógnarlangar biðraðir Vara við ferðum á Fagradalsfjall þar sem aðstæður geti orðið hættulegar Kristmundur verður lögreglustjóri á Austurlandi „Vonandi klárast þetta á morgun“ Sá látni var á rjúpnaveiðum þegar hann varð fyrir voðaskotinu Kvartanir mannsins um ómannúðlega meðferð áður til skoðunar hjá NEL Ungi ökumaðurinn á Ísafirði úr lífshættu Nefnd SÞ gegn pyndingum skráir erindi hælisleitenda sem vísað var frá Íslandi Ófremdarástandi lýst: Þrír stjórar í leyfi, einelti og hrun í starfsánægju Bíða í allt að þrjá tíma: „Ætli það sé ekki bara helvítis veðurspáin“ Alger óvissa í lánamálum og margra tíma bið eftir dekkjaskiptum Kláfur á Ísafirði fari í opinbera kynningu Hófu ekki rannsókn á heimilisofbeldi fyrir misskilning Erfitt að segja til um viðbrögð við nýjum faraldri miðað við Covid-viðbrögð Allt að þriggja tíma bið í dekkjaskipti Komu innlyksa mæðginum til bjargar í Landmannalaugum Um 140 umsækjendur um alþjóðlega vernd týndir og eftirlýstir Garðheimar ljósið í myrkrinu við meinta gímaldsgötu Útlit fyrir mestu snjókomu í október í manna minnum Brennu–Njáls saga vekur alltaf lukku í Hvolsskóla Sjá meira
Jarðvísindamenn reyna nú að komast að því að olli því að sigketill myndaðist í miðri öskju Öræfajökuls. Magnús Tumi Guðmundsson jarðeðlisfræðingur ræddi málið í þættinum Í bítið á Bylgjunni í morgun. Hann sagði að mögulega gætu jarðskjálftar á svæðinu hafa opnað sprungur að heitu svæði sem bræddi íshelluna. Einnig gæti kvika verið að troða sér inn í Öræfajökul. „Við þurfum að gera betri mælingar og athuganir til að átta okkur á þessari atburðarás,“ sagði Magnús Tumi.Undanfari Eyjafjallajökuls 16 til 18 ár Hann sagði jarðskjálfta vera líklegan undanfara eldgoss í Öræfajökli. Landris og aukin jarðhitavirkni segi einnig einhverja sögu og hægt að líta til hvernig aðrar kaldar eldstöðvar hafa hegðað sér þar sem ekki hefur gosið nema með nokkur hundruð ára millibili. Slíkar eldstöðvar þurfa að sögn Magnúsar Tuma að leggja töluvert á sig til að gjósa. Miklir jarðskjálftar voru í Eyjafjallajökli áður en gosið þar hófst árið 2010 og búast megi við það að Öræfajökull hegði sér með svipuðum hætti. „Ef það er það sem stefnir í gæti verið dálítill tími í það. Í Eyjafjallajökli var það sextán til átján ár,“ sagði Magnús Tumi.Tvö gos á sögulegum tíma Á sögulegum tíma hefur gosið í tvígang í Öræfajökli, árin 1362 og 1727. Gosið árið 1362 var með þeim stærstu sem orðið hafa á Íslandi. Um var að ræða sprengigos sem fylgdu um 10 rúmkílómetrar af gosefnum sem lögðust yfir Suðausturland og Austurland en aska frá þessu gosi fannst í jarðvegi víða í Evrópu og Skandinavíu. Magnús Tumi rakti hvernig Litla hérað, sem þótti góð sveit, eyddist í þessu gosi. Svæðið var byggt upp aftur síðar meir og hefur verið nefnd Öræfi síðan. Nafn með rentu enda var ekki búið á svæðinu næstu hundrað árin. Magnús Tumi segir ekki vitað með vissu afdrif íbúa Litla héraðs en talið er að þeir hafi farist í þessu gosi. Eldgosið árið 1727 var minna, en þó nokkuð, og olli miklu jökulhlaupi.Vakning Öræfajökuls tekin alvarlega Magnús Tumi sagði ljóst að Öræfajökull væri að vakna aftur til lífsins og það verði að taka alvarlega. „En það er sennilegast að ef hann ætlar að gjósa á næstunni þá sé nú svolítið í það. Þá er ég ekki að tala um í dag, vikur eða mánuði, en við verðum að fylgjast vel með.“ Hann sagði byggðina í Öræfasveit raðast þannig að flestum bæjum sé raðað þannig að þeir séu í sem mestu skjóli fyrir flóðum. Fyrir nokkrum árum var unnið ítarlegt hættumat af jökulhlaupum frá Öræfajökli þannig að vitað er nokkurn veginn hvert hlaup munu fara ef þau færu niður hinn eða þennan skriðjökulinn.Aðstæður mjög breyttar á fimm árum Magnús Tumi benti á að aðstæður í Öræfasveit séu með allt öðrum hætti í dag en fyrir fimm árum. Í dag séu miklu meira af fólki í Öræfasveit allan ársins hring vegna ferðamennsku. Hann sagði þessa náttúruvá fylgja því að búa á Íslandi. Þessi náttúruvá verði þó þess valdandi að fólk erlendis frá komi hingað til lands til að skoða hana. Íslendingar þurfi að vera viðbúnir og íbúar í Öræfasveit séu mjög vel upplýstir um þennan nágranna sinn sem Öræfajökull er. Verður fundað með íbúum annað kvöld og farið yfir þessi mál.
Eldgos og jarðhræringar Tengdar fréttir Óvissustig almannavarna áfram í gildi vegna Öræfajökuls Stöðufundur var haldinn á Veðurstofu Íslands í kvöld til þess að reyna fá skýrari mynd um hvað sé að gerast í Öræfajökli en í gær kom í ljós nýr sigketill sem segir til um að eldstöðin sé að vakna til lífsins. Óvissustig almannavarna verður áfram í gildi á meðan staðan er rannsökuð. 18. nóvember 2017 22:30 Rýmingaráætlun útfærð með hjálp íbúa við Öræfajökul Í nýlegu hættumati vegna óvissustigsins við jökulinn kemur m.a. fram að aðeins 20 mínútur myndu líða frá því að eldgos næði til yfirborðs á jöklinum og þangað til að flóð væri komið að þjóðvegi 1. 19. nóvember 2017 16:02 Mest lesið Snjókoman rétt að byrja Innlent Bílar út af veginum á Reykjanesbraut Innlent Ráðgjafinn ráðinn í tímabundið starf eftir dýra skreppitúra Innlent Skvísur geti virkað sem hálfgerðir þroskaþjófar Innlent Heitavatnslaust á Suðurnesjum og rafmagnslaust víða um land Innlent Hljóp út í örvæntingu „með lífið í poka“ Erlent Undirrituðu samkomulag um fágæta málma Erlent Réttað yfir tíu sem segja frönsku forsetafrúna vera karlmann Erlent Skreppiferðir í Jysk meðal þess sem ráðgjafi rukkaði fyrir Innlent Játar að hafa myrt Shinzo Abe Erlent Fleiri fréttir Bílar út af veginum á Reykjanesbraut Vill heimila Samkeppniseftirlitinu að ráðast í húsleitir Snjókoman rétt að byrja Píratar berjist gegn „rísandi bylgju lýðskrums og fasisma“ Skvísur geti virkað sem hálfgerðir þroskaþjófar Ráðgjafinn ráðinn í tímabundið starf eftir dýra skreppitúra Misvægi atkvæða bitnar mest á Kraganum Heitavatnslaust á Suðurnesjum og rafmagnslaust víða um land Skreppiferðir í Jysk meðal þess sem ráðgjafi rukkaði fyrir „Ég tel ekki tilefni til að íhuga stöðu mína“ Áhyggjur af lánaframboði og ógnarlangar biðraðir Vara við ferðum á Fagradalsfjall þar sem aðstæður geti orðið hættulegar Kristmundur verður lögreglustjóri á Austurlandi „Vonandi klárast þetta á morgun“ Sá látni var á rjúpnaveiðum þegar hann varð fyrir voðaskotinu Kvartanir mannsins um ómannúðlega meðferð áður til skoðunar hjá NEL Ungi ökumaðurinn á Ísafirði úr lífshættu Nefnd SÞ gegn pyndingum skráir erindi hælisleitenda sem vísað var frá Íslandi Ófremdarástandi lýst: Þrír stjórar í leyfi, einelti og hrun í starfsánægju Bíða í allt að þrjá tíma: „Ætli það sé ekki bara helvítis veðurspáin“ Alger óvissa í lánamálum og margra tíma bið eftir dekkjaskiptum Kláfur á Ísafirði fari í opinbera kynningu Hófu ekki rannsókn á heimilisofbeldi fyrir misskilning Erfitt að segja til um viðbrögð við nýjum faraldri miðað við Covid-viðbrögð Allt að þriggja tíma bið í dekkjaskipti Komu innlyksa mæðginum til bjargar í Landmannalaugum Um 140 umsækjendur um alþjóðlega vernd týndir og eftirlýstir Garðheimar ljósið í myrkrinu við meinta gímaldsgötu Útlit fyrir mestu snjókomu í október í manna minnum Brennu–Njáls saga vekur alltaf lukku í Hvolsskóla Sjá meira
Óvissustig almannavarna áfram í gildi vegna Öræfajökuls Stöðufundur var haldinn á Veðurstofu Íslands í kvöld til þess að reyna fá skýrari mynd um hvað sé að gerast í Öræfajökli en í gær kom í ljós nýr sigketill sem segir til um að eldstöðin sé að vakna til lífsins. Óvissustig almannavarna verður áfram í gildi á meðan staðan er rannsökuð. 18. nóvember 2017 22:30
Rýmingaráætlun útfærð með hjálp íbúa við Öræfajökul Í nýlegu hættumati vegna óvissustigsins við jökulinn kemur m.a. fram að aðeins 20 mínútur myndu líða frá því að eldgos næði til yfirborðs á jöklinum og þangað til að flóð væri komið að þjóðvegi 1. 19. nóvember 2017 16:02