Biden tilkynnti ákvörðun sína um að hætta við forsetaframboð í gær. Fjöldi fólks hefur lýst því yfir að ákvörðun Bidens sé virðingarverð, en meðal þeirra er Elisa Reid forsetafrú Íslands. Tveir stjórnmálarýnendur sem fréttastofa ræddi við eru því sammála, þar sem margir í hans sporum hefðu mögulega tekið sénsinn á framboði, þrátt fyrir litlar sigurlíkur.
„En takist þetta, og það tekst að koma í veg fyrir að Donald Trump verði kjörinn forseti, þá held ég að þetta verði stórmannlegur gjörningur í pólitískri sögu allri,“ segir Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir, þingmaður Viðreisnar og sérlegur áhugamaður um bandarísk stjórnmál.
Hún segir um sögulega ákvörðun að ræða.
„Sitjandi forseti í Bandaríkjunum, og auðvitað víðast hvar í heiminum, víkur ekki nema hann þurfi þess. Þeir sitja flestir tvö kjörtímabil nema þeim sé bolað í burtu í kosningum. Við sáum þetta síðast 1968 hjá Johnson, og Truman '52. Þetta er stór ákvörðun,“ segir Þorbjörg.
Efasemdir um andlegt þrek forsetans, slök frammistaða í kappræðum og ítrekuð mismæli urðu kveikjan að þrýstingi á Biden um að hætta.
„Að hann sjái það sjálfur að þetta sé ekki að ganga. Menn vita ekki hvar hann verður eftir fjóra mánuði, eða hvað þá eftir fjögur ár. Það er auðvitað það sem þetta snýst um - að kjósa forseta til næstu fjögurra ára. Þannig að við skulum bara virða það við hann að sjá það sjálfur,“ segir Gísli Freyr Valdórsson, blaðamaður og stjórnmálarýnir.
Erfitt verkefni í vændum
Kamala Harris varaforseti þykir langlíklegust til að taka við keflinu sem forsetaefni Demókrata. Hún kom í dag opinberlega fram í fyrsta sinn frá fréttum gærdagsins, og lofaði forsetann fráfarandi.
„Á hverjum degi berst forseti okkar, Joe Biden, fyrir hag bandarísku þjóðarinnar. Við erum honum gríðarlega þakklát, fyrir þjónustu hans við þjóð okkar,“ sagði Kamala í ræðu sinni í dag.
Harris er talin líklegri en Biden til að sigra Donald Trump í kosningunum í nóvember. Hingað til hefur Harris mælst með minna fylgi en Trump. Þær kannanir voru gerðar meðan Biden var enn í framboði.
„Þetta verður brekka fyrir Demókrata, sama hver kemur,“ segir Gísli. Hann bendir þó á að kannanir sýni ekki alla stöðuna í Bandaríkjunum. Úrslit kosninga ráðist gjarnan á kjörsókn, og þá hvaða þjóðfélagshópar flykkjast á kjörstað.
Trump missti „kúlið“
Trump brást ókvæða við fréttunum á samfélagsmiðlum í gær, og sagðist tilneyddur til að byrja kosningabaráttu sína upp á nýtt vegna sviksemi Demókrata.
„Ætti ekki að endurgreiða Repúblikanaflokknum vegna svika þar sem allir í kringum Joe, þar á meðal læknar hans og svikafjölmiðlar, vissu að hann væri hvorki fær til að bjóða sig fram né gegna forsetaembættinu? Ég bara spyr,“ skrifaði Trump á sinn eigin samfélagsmiðil, Truth Social, í gær.
Gísli segir að viðbrögð Trump beri sterkan vott um óánægju með nýjustu vendingar.
„Eftir þetta banatilræði sem honum var sýnt um þarsíðustu helgi hefur hann, ef ég má sletta aðeins, haldið kúlinu og verið auðmjúkur gagnvart verkefninu. En hann missti það svolítið í gær. Það virðist vera eitthvað, ég veit ekki hvort ég á að kalla það panikk, en það er eitthvað sem triggerar hvernig hann fer af stað með þetta,“ segir Gísli.
Þorbjörg segir alveg ljóst að ákvörðunin hafi komið illa við Trump og teymi hans.
„Trump hefði auðvitað helst af öllu viljað Biden áfram. Það sýnir auðvitað styrkleikann í ákvörðuninni og hún er mjög líkleg til að snúa spilinu aðeins núna.“
