Snjall notandi, snjallari gervigreind Agnar Burgess skrifar 10. nóvember 2025 21:32 Gervigreind er mikið í umræðunni þessa dagana. Á örfáum árum hefur hún farið úr því að vera sérhæfð tækni á færi örfárra sérfræðinga yfir í að verða almenn og alltumlykjandi. Þróunin er svo hröð að þekking getur úrelst á örfáum mánuðum, en nokkur grundvallaratriði eru stöðug og geta haft úrslitaáhrif á það hvort fólk nái að nýta gervigreind sér til framdráttar. Áskoranir sem við verðum að taka alvarlega Ég ætla ekki að halda því fram að gervigreind sé óumdeild. Hún krefst fjármagns, orku og vatns sem mætti nýta á annan hátt, og þjálfun hennar hefur vakið siðferðileg álitamál eins og spurningar um höfundarrétt og innbyggðan bjaga í líkönum. Þetta eru eðlilegar og mikilvægar spurningar sem ættu að fá ítarlega umræðu og lausnir á viðeigandi vettvangi. Samt sem áður er vert að hvetja fólk til að kynna sér þessa tækni betur, læra að greina niðurstöður gagnrýnið og beita henni með ábyrgð. Þannig má nýta þá byltingu sem gervigreind hefur í för með sér, án þess að horfa framhjá þeim áskorunum sem fylgja. Fyrstu kynni geta blekkt Við sem höfum prófað að nota ChatGPT spunagreindina (e. generative AI, sem er ein tegund gervigreindar) höfum flest lent í því að niðurstaðan er óhófleg notkun tjákna, hrós og hvatning úr takti, augljósar málfarsvillur og þankastrik sem troðið er alltstaðar þar sem komma væri við hæfi. Ef þín upplifun af gervigreind er sambærileg, er eðlilegt að þú skipir þér á bekk þeirra sem efast um ágæti hennar. Gefðu gervigreind séns Mig langar aftur á móti að skora á þig til þess að prófa nýja nálgun á efnið. ChatGPT frá OpenAI er algengasta viðmótið sem fólk notar til þess að kynnast gervigreind. Tólið hefur náð mikilli útbreiðslu, ekki síst vegna þess að það var hið fyrsta sinnar tegundar sem mætti notendum með vinalegum spjallglugga. ChatGPT er eitt verkfæri í kassanum Það má líta á ChatGPT sem traustan hamar, nauðsynlegt verkfæri í allar verkfæratöskur. Fleiri fyrirtæki bjóða upp á sambærilega hamra; Anthropic hefur Claude, hið evrópska Mistral framleiðir Le Chat, Google Gemini, og bæði Meta og X eiga sín líkön. Öll eru þau fær um að gera svakalega margt mismunandi. Rétt verkfæri fyrir rétt verkefni En þegar virkilega er þörf á því, þá er útkoman oftar en ekki einhvers konar sull með afar takmarkað notagildi. Stundum þarf að orða fyrirspurnina til gervigreindarinnar betur, að velja réttan nagla. Þegar það dugar ekki til hefur fólk fundið snjallar leiðir til þess að ná meiru úr spunagreindinni, með því að þróa fleiri verkfæri úr sama grunni. En í öðrum tilfellum er hamar ekki rétta verkfærið fyrir verkið. Eftirfarandi tól eru dæmi um fleiri birtingarmyndir gervigreindar: Verkefni Verkfæri Hvers vegna Dæmi Leit á netinu (í stað Google) Perplexity.ai Öflug leitarvél sem svarar strax og tilgreinir heimildir, í stað þess að sýna endalaust af auglýsingum og hlekkjum “Hvað er besta gervigreindarlíkanið fyrir íslensku?” “Hvað er opið lengi í Húsasmiðjunni á föstudögum?” Kynningar Gamma.app Búðu til 10 glæru kynningu á 10 mínútum Sendu inn skjal og láttu gervigreindina um að framleiða glærurnar Búa til einfalt app eða vefsíðu Lovable.dev Leyfðu hugmyndunum þínum að verða að veruleika “Búðu til vefviðmót sem hjálpar notandanum að velja rétt tól fyrir verkefni með aðstoð gervigreindar.” Ítarlegar upplýsingar ChatGPT með DeepResearch Hér skiptir máli að orða spurninguna vel “Hvers vegna telst plútó ekki lengur til pláneta sólarinnar?” Tónlist Suno Búðu til lag með því að lýsa því. “Búðu til klisjukennt jólalag á íslensku sem kennir hlustandanum á stórhátíðir annarra trúarbragða. Dúett sunginn af karlmanni með djúpa rödd og konu með autotune.” Þau sem valdefla starfsfólk uppskera mest Spunagreind er nefnilega til margs nytsamleg. Þetta hafa stjórnendur fjölmargra fyrirtækja þegar áttað sig á. Þau sem taka markviss skref til þess að hjálpa starfsfólki sínu að nýta sér gervigreind eru farin að sjá af því gríðarlegan ávinning. Skrefin fela í sér að valdefla starfsfólk og þróa verkfæri til þess að gera ávinninginn aðgengilegan öllum í fyrirtækinu. Komandi misseri verður áhugavert að fylgjast með þessum fyrirtækjum og bera saman við þau sem ákveða að taka ekki slaginn. Forskotið fæst með forvitni Þrátt fyrir ýmsar takmarkanir hefur gervigreind orðið að ófrávíkjanlegum hluta af verkfærakistu nútímans á örskömmum tíma. Hvernig fólk notar hana mun hafa úrslitaáhrif á hvort það nái að nýta sér hana, hvort tilvera gervigreindar verði til aukins álags eða raunverulegs ávinnings. Besta leiðin til þess að halda í við þróunina er að prófa sig áfram núna. Að læra á tólin og kynnast þeim með því að nota þau. Þau sem temja sér þetta munu eiga auðveldara með að nýta tæknina og hafa forskot á þau sem gera það ekki. Höfundur er fjármálafræðingur með 10 ára reynslu í fyrirtækjum sem nýta sér gervigreind. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Gervigreind Mest lesið Þegar þeir sem segjast þjóna þjóðinni ráðast á hana Ágústa Árnadóttir Skoðun Ástandið, jólavókaflóðið og druslur nútímans Sæunn I. Marinósdóttir Skoðun Gerið Ásthildi Lóu aftur að ráðherra – taka tvö Eyjólfur Pétur Hafstein Skoðun Djöfulsins, helvítis, andskotans pakk Vilhjálmur H. Vilhjálmsson Skoðun Mikilvægi björgunarsveitanna Kristján Þórður Snæbjarnarson Skoðun Andi hins ókomna á stjórnarheimilinu? Jean-Rémi Chareyre Skoðun VII. Aðförin að Ólafi Jóhannessyni Hafþór S. Ciesielski Skoðun Þetta varð í alvöru að lögum! Snorri Másson Skoðun Var ég ekki nógu mikils virði? Kristján Friðbertsson Skoðun Partí í Dúfnahólum 10 Þórlindur Kjartansson Skoðun Skoðun Skoðun Ástandið, jólavókaflóðið og druslur nútímans Sæunn I. Marinósdóttir skrifar Skoðun Gerið Ásthildi Lóu aftur að ráðherra – taka tvö Eyjólfur Pétur Hafstein skrifar Skoðun Mikilvægi björgunarsveitanna Kristján Þórður Snæbjarnarson skrifar Skoðun Andi hins ókomna á stjórnarheimilinu? Jean-Rémi Chareyre skrifar Skoðun Var ég ekki nógu mikils virði? Kristján Friðbertsson skrifar Skoðun Jólin eru rökfræðilega yfirnáttúruleg – og sagan sem menn dóu fyrir lifir enn Hilmar Kristinsson skrifar Skoðun Þegar jólasveinninn kemur ekki á hverri nóttu Guðlaugur Kristmundsson skrifar Skoðun 100 lítrar á mínútu Sigurður Friðleifsson skrifar Skoðun Stöðugleiki sem viðmið Arnar Laxdal skrifar Skoðun Taktu af skarið – listin að breyta til áður en þú ert tilbúin Þuríður Santos Stefánsdóttir skrifar Skoðun Loftslagsmál: tölur segja sögur en hvaða sögu viljum við? Ingrid Kuhlman skrifar Skoðun Hvaðan koma jólin okkar – og hvað kenna þau okkur um menningu? Margrét Reynisdóttir skrifar Skoðun Náungakærleikur á tímum hátíða Hanna Birna Valdimarsdóttir,Harpa Fönn Sigurjónsdóttir,Helga Edwardsdóttir,Sigríður Elín Ásgeirsdóttir skrifar Skoðun Hver borgar fyrir heimsendinguna? Karen Ósk Nielsen Björnsdóttir skrifar Skoðun Innviðir og öryggi í hættu í höndum ráðherra Magnús Guðmundsson skrifar Skoðun „Steraleikarnir“ Birgir Sverrisson skrifar Skoðun Fínpússuð mannvonska Armando Garcia skrifar Skoðun Fólkið sem hverfur... Kristján Fr. Friðbertsson skrifar Skoðun Gengið til friðar Ingibjörg Haraldsdóttir,Elín Oddný Sigurðardóttir skrifar Skoðun Gerið Ásthildi Lóu aftur að ráðherra Einar Steingrímsson skrifar Skoðun Mótmæli bænda í Brussel eru ekki sjónarspil – þau eru viðvörun Erna Bjarnadóttir skrifar Skoðun Þegar gigtin stjórnar jólunum Hrönn Stefánsdóttir skrifar Skoðun Fullveldi í framkvæmd Eggert Sigurbergsson skrifar Skoðun Verður Flokkur fólksins að Flótta fólksins? Júlíus Valsson skrifar Skoðun „Rússland hefur ráðist inn í 19 ríki“ - og samt engin ógn? Daði Freyr Ólafsson skrifar Skoðun Fæðuöryggi sem innviðamál í breyttu alþjóðakerfi Erna Bjarnadóttir skrifar Skoðun Svona gerum við… fjármagn til áfengis- og vímuefnameðferðar aukið um 850 milljónir Alma Möller skrifar Skoðun Gluggagægir fyrir innan gluggann. Gervigreindin lifnar við Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Samstíga ríkisstjórn í sigri og þraut Kristrún Frostadóttir skrifar Skoðun Vextir á verðtryggðum lánum - ögurstund Hjalti Þórisson skrifar Sjá meira
Gervigreind er mikið í umræðunni þessa dagana. Á örfáum árum hefur hún farið úr því að vera sérhæfð tækni á færi örfárra sérfræðinga yfir í að verða almenn og alltumlykjandi. Þróunin er svo hröð að þekking getur úrelst á örfáum mánuðum, en nokkur grundvallaratriði eru stöðug og geta haft úrslitaáhrif á það hvort fólk nái að nýta gervigreind sér til framdráttar. Áskoranir sem við verðum að taka alvarlega Ég ætla ekki að halda því fram að gervigreind sé óumdeild. Hún krefst fjármagns, orku og vatns sem mætti nýta á annan hátt, og þjálfun hennar hefur vakið siðferðileg álitamál eins og spurningar um höfundarrétt og innbyggðan bjaga í líkönum. Þetta eru eðlilegar og mikilvægar spurningar sem ættu að fá ítarlega umræðu og lausnir á viðeigandi vettvangi. Samt sem áður er vert að hvetja fólk til að kynna sér þessa tækni betur, læra að greina niðurstöður gagnrýnið og beita henni með ábyrgð. Þannig má nýta þá byltingu sem gervigreind hefur í för með sér, án þess að horfa framhjá þeim áskorunum sem fylgja. Fyrstu kynni geta blekkt Við sem höfum prófað að nota ChatGPT spunagreindina (e. generative AI, sem er ein tegund gervigreindar) höfum flest lent í því að niðurstaðan er óhófleg notkun tjákna, hrós og hvatning úr takti, augljósar málfarsvillur og þankastrik sem troðið er alltstaðar þar sem komma væri við hæfi. Ef þín upplifun af gervigreind er sambærileg, er eðlilegt að þú skipir þér á bekk þeirra sem efast um ágæti hennar. Gefðu gervigreind séns Mig langar aftur á móti að skora á þig til þess að prófa nýja nálgun á efnið. ChatGPT frá OpenAI er algengasta viðmótið sem fólk notar til þess að kynnast gervigreind. Tólið hefur náð mikilli útbreiðslu, ekki síst vegna þess að það var hið fyrsta sinnar tegundar sem mætti notendum með vinalegum spjallglugga. ChatGPT er eitt verkfæri í kassanum Það má líta á ChatGPT sem traustan hamar, nauðsynlegt verkfæri í allar verkfæratöskur. Fleiri fyrirtæki bjóða upp á sambærilega hamra; Anthropic hefur Claude, hið evrópska Mistral framleiðir Le Chat, Google Gemini, og bæði Meta og X eiga sín líkön. Öll eru þau fær um að gera svakalega margt mismunandi. Rétt verkfæri fyrir rétt verkefni En þegar virkilega er þörf á því, þá er útkoman oftar en ekki einhvers konar sull með afar takmarkað notagildi. Stundum þarf að orða fyrirspurnina til gervigreindarinnar betur, að velja réttan nagla. Þegar það dugar ekki til hefur fólk fundið snjallar leiðir til þess að ná meiru úr spunagreindinni, með því að þróa fleiri verkfæri úr sama grunni. En í öðrum tilfellum er hamar ekki rétta verkfærið fyrir verkið. Eftirfarandi tól eru dæmi um fleiri birtingarmyndir gervigreindar: Verkefni Verkfæri Hvers vegna Dæmi Leit á netinu (í stað Google) Perplexity.ai Öflug leitarvél sem svarar strax og tilgreinir heimildir, í stað þess að sýna endalaust af auglýsingum og hlekkjum “Hvað er besta gervigreindarlíkanið fyrir íslensku?” “Hvað er opið lengi í Húsasmiðjunni á föstudögum?” Kynningar Gamma.app Búðu til 10 glæru kynningu á 10 mínútum Sendu inn skjal og láttu gervigreindina um að framleiða glærurnar Búa til einfalt app eða vefsíðu Lovable.dev Leyfðu hugmyndunum þínum að verða að veruleika “Búðu til vefviðmót sem hjálpar notandanum að velja rétt tól fyrir verkefni með aðstoð gervigreindar.” Ítarlegar upplýsingar ChatGPT með DeepResearch Hér skiptir máli að orða spurninguna vel “Hvers vegna telst plútó ekki lengur til pláneta sólarinnar?” Tónlist Suno Búðu til lag með því að lýsa því. “Búðu til klisjukennt jólalag á íslensku sem kennir hlustandanum á stórhátíðir annarra trúarbragða. Dúett sunginn af karlmanni með djúpa rödd og konu með autotune.” Þau sem valdefla starfsfólk uppskera mest Spunagreind er nefnilega til margs nytsamleg. Þetta hafa stjórnendur fjölmargra fyrirtækja þegar áttað sig á. Þau sem taka markviss skref til þess að hjálpa starfsfólki sínu að nýta sér gervigreind eru farin að sjá af því gríðarlegan ávinning. Skrefin fela í sér að valdefla starfsfólk og þróa verkfæri til þess að gera ávinninginn aðgengilegan öllum í fyrirtækinu. Komandi misseri verður áhugavert að fylgjast með þessum fyrirtækjum og bera saman við þau sem ákveða að taka ekki slaginn. Forskotið fæst með forvitni Þrátt fyrir ýmsar takmarkanir hefur gervigreind orðið að ófrávíkjanlegum hluta af verkfærakistu nútímans á örskömmum tíma. Hvernig fólk notar hana mun hafa úrslitaáhrif á hvort það nái að nýta sér hana, hvort tilvera gervigreindar verði til aukins álags eða raunverulegs ávinnings. Besta leiðin til þess að halda í við þróunina er að prófa sig áfram núna. Að læra á tólin og kynnast þeim með því að nota þau. Þau sem temja sér þetta munu eiga auðveldara með að nýta tæknina og hafa forskot á þau sem gera það ekki. Höfundur er fjármálafræðingur með 10 ára reynslu í fyrirtækjum sem nýta sér gervigreind.
Skoðun Jólin eru rökfræðilega yfirnáttúruleg – og sagan sem menn dóu fyrir lifir enn Hilmar Kristinsson skrifar
Skoðun Taktu af skarið – listin að breyta til áður en þú ert tilbúin Þuríður Santos Stefánsdóttir skrifar
Skoðun Náungakærleikur á tímum hátíða Hanna Birna Valdimarsdóttir,Harpa Fönn Sigurjónsdóttir,Helga Edwardsdóttir,Sigríður Elín Ásgeirsdóttir skrifar
Skoðun Svona gerum við… fjármagn til áfengis- og vímuefnameðferðar aukið um 850 milljónir Alma Möller skrifar
Skoðun Gluggagægir fyrir innan gluggann. Gervigreindin lifnar við Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar