Í 105. sinn er nú haldið upp á alþjóðlegan baráttudag kvenna um heim allan. Í borginni Utrecht í Hollandi verður þess krafist að konur geti gengið óhultar um götur borgarinnar að nóttu sem degi. Í nokkrum löndum verður sýnd glæný heimildarmynd um stöðu kvenna í Indlandi en þar er gríðarlega mikið um nauðganir. Því miður setti indverska lögreglan lögbann á myndina af ótta við óeirðir en engir þurfa meira á því að halda en indverskir karlmenn að sjá hana miðað við algeng viðhorf til kvenna þar í landi. Í New York verður farin kröfuganga í samstarfi borgarinnar og UN Women þar sem áhersla verður lögð á 20 ára afmæli Pekingsáttmálans, ávinninga og áskoranir. Annarstaðar í heiminum verður áherslan á frið og öryggi enda er því miður afar ófriðlegt um að litast og miklar þjáningar sem konur og börn mega líða á flótta eða vergangi.
Hér á Íslandi verða fundir á Akureyri 8. mars um ofbeldi og börn og í Reykjavík verður fjallað um samræmingu fjölskyldu- og atvinnulífs á fundi í hádeginu 9. mars. Áherslurnar eru því misjafnar en að gefnu tilefni er ofbeldi gegn konum víða efst á baugi.
Árið 2015 verður mikið afmælisár hjá okkur Íslendingum. Eins og allir vita verða 100 ár liðin þann 19. júní frá því að Danakonungur undirritaði lög sem veittu fyrstu konunum hér á landi rétt til að kjósa til Alþingis, 40 ár verða liðin frá stofnun Kvennasögusafnsins sem og fyrsta kvennafrídeginum. Þá verða 35 ár liðin frá kjöri Vigdísar Finnbogadóttur, 20 ár frá því að jafnréttisákvæðið kom inn í stjórnarskrána og Jafnréttisstofa verður 15 ára. Þannig mætti áfram telja en sérstaklega vil ég minna á að þau merku samtök Stígamót verða 25 ára. Þau voru einmitt stofnuð 8. mars árið 1990 til stuðnings og samstöðu með brotaþolum kynferðisofbeldis.
Varpa ljósi á hryllinginn
Ég held að ég geti fullyrt að þegar Stígamót voru stofnuð grunaði fáa að kynferðisofbeldi gegn konum og stúlkum, hvað þá drengjum, væri jafn hræðilega útbreitt hér á landi og raun ber vitni. Fjöldi mála hefur komið upp á undanförnum árum sem varpa ljósi á hryllinginn. Þar má nefna sögu Thelmu og Bjargar, Breiðavíkurdrengina, alla karlmennina sem stigu fram þegar kynferðisbrotamaður var afhjúpaður, að ógleymdum ársskýrslum Stígamóta og Kvennaathvarfsins. Það starf sem Stígamót hafa unnið sem og systursamtök þeirra er gríðarlega mikilvægt. Það hefur gefið þolendum von og styrk til að takast á við lífið og styðja aðra í sömu stöðu. Það starf mun og verður að halda áfram með öflugum stuðningi ríkis og sveitarfélaga sem verða að axla sína ábyrgð á þessu samfélagsmeini og lýðheilsuvanda sem ofbeldið er, ekki síst þarf að taka á innan heilbrigðiskerfisins.
Jákvæð teikn
Það eru jákvæð teikn á lofti. Lögreglan er að endurskoða sín vinnubrögð og þar hefur lögreglan á Suðurnesjum verið í fararbroddi. Fulltrúar hennar hafa tekið þátt í námskeiðum á Akureyri og Eskifirði um aðgerðir til að draga úr heimilisofbeldi (ofbeldi í nánum samböndum) til að hvetja lögregluna í öðrum umdæmum til umbóta. Börnin og líðan þeirra er í forgrunni þar sem við á. Samstarfssamningar lögreglu og félagsþjónustu á Suðurnesjum, í Reykjavík og á Akureyri vekja vonir um betri tíma fyrir brotaþola og aukna meðferð fyrir ofbeldismenn. Framundan eru námskeið víðar um land sem vonandi skila svipuðum árangri.
Á þessum 105. baráttudegi kvenna er vert að minna á að það eru kvennahreyfingar sem hafa dregið vagninn í áratugi þegar kemur að réttindum og stöðu kvenna, ekki síst í umræðu og aðgerðum gegn kynbundnu ofbeldi. Ofbeldið er þjóðarskömm sem veldur ómældum þjáningum og kostar samfélagið gríðarlegt fé. Burt með ofbeldið, inn með réttlæti og mannöryggi.
