Break á ólympíuleikunum og önnur gildi í dansi Brynja Pétursdóttir skrifar 15. ágúst 2024 15:31 Ástralski dansarinn, RayGun, sem tók þátt í Break keppninni á Ólympíuleikunum hefur verið meira áberandi en þeir dansarar sem unnu til verðlauna. Mikil umræða varð í Street danssamfélaginu þegar spurðist út að Breaking yrði ein af keppnisgreinum í þessari stóru alþjóðakeppni. Mögulega yrði erfitt að halda í gildi Breaking stílsins, því stofnanavæðing vestræns markaðssamfélags hefur tilhneygingu til að steypa dansara í tiltekin staðalmót íþrótta- og danssambanda og sviðslista á kostnað listarinnar sjálfrar. Þetta hefur verið barátta fólks innan samfélagsins til margra ára og hefur nú komist í umræðuna opinberlega. Street dans er regnhlífarhugtak yfir: Break, Hiphop, House, Popping, Locking, Vogueing, Waacking ofl. sem verða til á eigin forsendum utan dansskóla og klassískrar sviðsmenningar í danslistum. Dans sem verður til á dansgólfum klúbba, úti á götu og í partýjum. Mótun stílana hefur alfarið verið í höndum iðkenda, brautryðjendur eru Black og Latin fólk í fátækrahverfum Bandaríkjanna. Orðaforði stílana og tækni dansaranna eflist með árunum og viðmiðið hækkar samhliða breikkun menningar í tónlist og dansi. Í dag eru Street dansformin einhver þau vinsælustu á heimsvísu. Tónlist er lykilatriði þessara dansstíla og skilgreinir þar á meðal Breaking stílinn. Street stílarnir byggja allir á spuna sem fer eftir tóneyra dansarans. Þó að kraftmikil spor séu tekin á gólfi og svipi til fimleika eða annarra dýnamískra list- og íþrótta forma þá eru þau fyrst og fremst dæmd á tóneyra dansarans. Breaking snýst um dansinn en ekki ,,trikkin". Ef þú mætir í Break battl og bombar út stjarnfræðilega erfiðum og þyngdarafls ögrandi kraftsporum (e. power moves), en sýnir ekki fram á að þú getir dansað eða sett hreyfingar þínar við tónlistina þá tapar þú gegn andstæðingi sem gerir eitt freeze og nokkrar útgáfur af six step (grunnspor) ásamt því að DANSA við tónlistina. Fegurð og natni stílsins felst í framkvæmd hreyfinganna, hversu flóknar sem þær eru þurfa þær að passa við tónlistina og að sjálfsögðu þarftu að sýna fram á að þú kunnir grunnspor stílsins og sért vel að þér í hreyfi- og stemmningar tungumáli Breaking. Breaking er fyrsti dansstíll Hiphop menningarinnar Hiphop menningin er brennidepill Breaking. Dansstíllinn er eitt fyrsta listformið sem varð til í byrjun 8. áratugarins í Bronx hverfi New York borgar þegar angar Hiphop menningarinnar litu fyrst dagsins ljós. Menningin samanstendur af fimm þáttum: Rappi, graffiti, breaking, DJ'ing og skilningi á samfélagslega fyrirbærinu Hiphopi. Hljóð heimurinn er trommu pásur fönklaga sem voru lengdar með tveimur turntables spilandi sama lag sem gerði plötusnúðum kleift að fara fram og til baka innan sömu pásunnar í lögunum. Sami hljóðheimur blés lífi í uppruna rappsins og þaðan heldur sér viss stemmning sem hiphop hausar þekkja vel og er sá skilningur er eitt það mikilvægasta í túlkun dansara í Break og Hiphop stílunum. Í þessari jöfnu má ekki gleyma því að allur hreyfiheimurinn kemur frá bakgrunni fátæktar, kúgunar og innri styrk þeirra sem eru í þessum aðstæðum. Landnám - menningarnám Sagan hófst með mansali á svörtu fólki, þrældómi þeirra og áframhaldandi takmörkun á réttindum afkomenda þeirra. Svo hefur hnattvæðing átt sér stað með tilkomu Hiphop menningar. Hér þurfum við vestræna forréttindafólkið að passa okkur að skreyta ekki þessar aðstæður með eitraðri jákvæðni og líta framhjá því að brautryðjendur og áhrifavaldar stílana búa enn við aðstæður þar sem þau fá ekki sömu tækifæri og við. Við sem höfum meiri forréttindi erum í þeirri stöðu að geta tekið við Breaking listforminu í blóma og sett það - með okkar skilningi á dansinum - á stór svið, dæmt það í keppnum sem eru vinsælar í sjónvarpi og kennt það í dansskólum innan landa okkar. Það áhrifamesta er líklega þrýstingurinn frá íþrótta- og danssamböndum um að reglugera dansformin. Oft standa þar að baki danskennarar utan Street danssamfélagsins sem vilja greiðan aðgang að menningu svo þau geti selt vinsæla vöru óáreitt. Þessu má líkja við landtöku eða menningarnám. Áhrif menningarnáms Framkoma Raygun á Ólympíuleikunum og hennar staða í akademísku samhengi þar sem hún skrifaði lokaritgerð sína fyrir doktorsnám um Breaking, getur dregið dilk á eftir sér. Mikilvægt er að muna að ekki er hægt að fá gráðu í Street dansstílum. Listfengi stílanna felst í því að þeir þróast utan þessa kerfis. Raygun hefur birt fræðigreinar um Hiphop menningu og Breaking og hennar skilningur gæti orðið að viðmiði hjá fólki sem nýtir gildismat akademíu og ólympíuleika. “Væri ekki bara gott fyrir menninguna að fá stóran vettvang sbr. Ólympíuleikana til að sýna listina?” Jú, á marga vegu er frábært að koma Breaking aftur á alheims kortið en ef ,,showið” er á kostnað grundvallaratriða eins og gildismats samfélagsins þá erum við komin á hálan ís. Tónlistin heldur áfram með eða án okkar Við þurfum að gefa nýjum hugmyndum raunverulegt brautargengi. Takmarkaður skilningur okkar á dansformunum á ekki að vera til þess að við brytjum þau niður í bitastærð svo einfaldara sé að kyngja þeim. Staðalhugmyndir þurfa að breytast, með tilkomu Hiphop menningar hefur löngu orðið breyting á því hvernig vinsælustu dansform heims líta út. Hnattvæðingin er hafin, vestrænu gildin eru ekki við stjórnvölinn lengur og það er kominn tími til að aðlagast nýjum takti. Höfundur er hiphophaus og eigandi eina sérhæfða Street dansskóla landsins. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Bankar gegn þjóð Bjarni Jónsson Skoðun Myndu H-HH-HHH (hægri) og V-VV-VVV (vinstri) breyta stjórnmálunum? Haukur Arnþórsson Skoðun Takk, Gísli Marteinn Eva Dögg Davíðsdóttir Skoðun Knatthús á versta stað í Borgarnesi? Sólveig Ólafsdóttir Skoðun Ísland og alþjóðasáttmálar Hjálmtýr Heiðdal Skoðun „Hagkvæm nýting skólahúsnæðis“ Dröfn Farestveit Skoðun Aftur fram af hengifluginu? Ingólfur Sverrisson Skoðun Áskorun til hæstvirts fjármálaráðherra Sigurðar Inga Jóhannssonar frá sérfræðingum í klínískri sálfræði Haukur Haraldsson,Sólveig Erna Jónsdóttir,Kristbjörg Þórisdóttir,Inga Hrefna Jónsdóttir Skoðun Veistu þitt skýjaspor? Hólmfríður Rut Einarsdóttir,Þóra Rut Jónsdóttir Skoðun Íslensk kjör á íslenskum vinnumarkaði Kristrún Frostadóttir Skoðun Skoðun Skoðun Myndu H-HH-HHH (hægri) og V-VV-VVV (vinstri) breyta stjórnmálunum? Haukur Arnþórsson skrifar Skoðun Aftur fram af hengifluginu? Ingólfur Sverrisson skrifar Skoðun Kópavogur - Að virða og varðveita eigin sögu Svanhildur Bogadóttir skrifar Skoðun Knatthús á versta stað í Borgarnesi? Sólveig Ólafsdóttir skrifar Skoðun Af hverju að fara aftur þangað með glóðarauga þegar það er að batna? Davíð Bergmann skrifar Skoðun Bankar gegn þjóð Bjarni Jónsson skrifar Skoðun Áskorun til hæstvirts fjármálaráðherra Sigurðar Inga Jóhannssonar frá sérfræðingum í klínískri sálfræði Haukur Haraldsson,Sólveig Erna Jónsdóttir,Kristbjörg Þórisdóttir,Inga Hrefna Jónsdóttir skrifar Skoðun Takk, Gísli Marteinn Eva Dögg Davíðsdóttir skrifar Skoðun Hvað er fátækt? Sanna Magdalena Mörtudóttir skrifar Skoðun „Sýndu mér vini þína og ég sýni þér framtíð þína“ Gísli Hvanndal Jakobsson skrifar Skoðun Evrópusambandið er í vanda Þórður Birgisson skrifar Skoðun Skynsemishyggja Miðflokksins hvarf hratt Kristófer Már Maronsson skrifar Skoðun Þetta gengur ekki lengur! Reynir Böðvarsson skrifar Skoðun „Með Guði vinkonu okkar“ Sigurvin Lárus Jónsson skrifar Skoðun Græn vindorka Ásdís Hlökk Theodórsdóttir skrifar Skoðun Af hverju þetta tímabundna álag á útsvarið? Bragi Bjarnason skrifar Skoðun Aðgengi að húsnæði fyrir ungt fólk – ekki lúxus heldur grundvallarréttur Gísli Rafn Ólafsson skrifar Skoðun Að eldast – ertu undirbúin? Hafdís Dögg Sveinbjarnardóttir ,Lára María Valgerðardóttir ,Magnús E. Smith skrifar Skoðun Heilsugæsla í vanda Jón Magnús Kristjánsson skrifar Skoðun Laxalús og varnir gegn henni Jón Sveinsson skrifar Skoðun En hér er ég ekkert... Nichole Leigh Mosty skrifar Skoðun Við getum ekki beðið í 131 ár Jódís Skúladóttir skrifar Skoðun Nýtt upphaf hjá Vinstri grænum Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Íslensk kjör á íslenskum vinnumarkaði Kristrún Frostadóttir skrifar Skoðun Viðbrögð við vanlíðan ungmenna Sandra Björk Birgisdóttir skrifar Skoðun Valdatafl Skák og Mát! Lárus Guðmundsson skrifar Skoðun FO: Hvernig getur þú skipt sköpum fyrir konur í Súdan? Áslaug Eva Björnsdóttir skrifar Skoðun Tvö útspil Pírata fyrir notendur heilbrigðiskerfisins Halldóra Mogensen,Eva Sjöfn Helgadóttir skrifar Skoðun Miðflokkurinn: fjarverandi í landi tækifæranna Lilja Hrund Lúðvíksdóttir skrifar Skoðun Við stöndum saman með réttindum táknmálsins! Mordekaí Elí Esrason skrifar Sjá meira
Ástralski dansarinn, RayGun, sem tók þátt í Break keppninni á Ólympíuleikunum hefur verið meira áberandi en þeir dansarar sem unnu til verðlauna. Mikil umræða varð í Street danssamfélaginu þegar spurðist út að Breaking yrði ein af keppnisgreinum í þessari stóru alþjóðakeppni. Mögulega yrði erfitt að halda í gildi Breaking stílsins, því stofnanavæðing vestræns markaðssamfélags hefur tilhneygingu til að steypa dansara í tiltekin staðalmót íþrótta- og danssambanda og sviðslista á kostnað listarinnar sjálfrar. Þetta hefur verið barátta fólks innan samfélagsins til margra ára og hefur nú komist í umræðuna opinberlega. Street dans er regnhlífarhugtak yfir: Break, Hiphop, House, Popping, Locking, Vogueing, Waacking ofl. sem verða til á eigin forsendum utan dansskóla og klassískrar sviðsmenningar í danslistum. Dans sem verður til á dansgólfum klúbba, úti á götu og í partýjum. Mótun stílana hefur alfarið verið í höndum iðkenda, brautryðjendur eru Black og Latin fólk í fátækrahverfum Bandaríkjanna. Orðaforði stílana og tækni dansaranna eflist með árunum og viðmiðið hækkar samhliða breikkun menningar í tónlist og dansi. Í dag eru Street dansformin einhver þau vinsælustu á heimsvísu. Tónlist er lykilatriði þessara dansstíla og skilgreinir þar á meðal Breaking stílinn. Street stílarnir byggja allir á spuna sem fer eftir tóneyra dansarans. Þó að kraftmikil spor séu tekin á gólfi og svipi til fimleika eða annarra dýnamískra list- og íþrótta forma þá eru þau fyrst og fremst dæmd á tóneyra dansarans. Breaking snýst um dansinn en ekki ,,trikkin". Ef þú mætir í Break battl og bombar út stjarnfræðilega erfiðum og þyngdarafls ögrandi kraftsporum (e. power moves), en sýnir ekki fram á að þú getir dansað eða sett hreyfingar þínar við tónlistina þá tapar þú gegn andstæðingi sem gerir eitt freeze og nokkrar útgáfur af six step (grunnspor) ásamt því að DANSA við tónlistina. Fegurð og natni stílsins felst í framkvæmd hreyfinganna, hversu flóknar sem þær eru þurfa þær að passa við tónlistina og að sjálfsögðu þarftu að sýna fram á að þú kunnir grunnspor stílsins og sért vel að þér í hreyfi- og stemmningar tungumáli Breaking. Breaking er fyrsti dansstíll Hiphop menningarinnar Hiphop menningin er brennidepill Breaking. Dansstíllinn er eitt fyrsta listformið sem varð til í byrjun 8. áratugarins í Bronx hverfi New York borgar þegar angar Hiphop menningarinnar litu fyrst dagsins ljós. Menningin samanstendur af fimm þáttum: Rappi, graffiti, breaking, DJ'ing og skilningi á samfélagslega fyrirbærinu Hiphopi. Hljóð heimurinn er trommu pásur fönklaga sem voru lengdar með tveimur turntables spilandi sama lag sem gerði plötusnúðum kleift að fara fram og til baka innan sömu pásunnar í lögunum. Sami hljóðheimur blés lífi í uppruna rappsins og þaðan heldur sér viss stemmning sem hiphop hausar þekkja vel og er sá skilningur er eitt það mikilvægasta í túlkun dansara í Break og Hiphop stílunum. Í þessari jöfnu má ekki gleyma því að allur hreyfiheimurinn kemur frá bakgrunni fátæktar, kúgunar og innri styrk þeirra sem eru í þessum aðstæðum. Landnám - menningarnám Sagan hófst með mansali á svörtu fólki, þrældómi þeirra og áframhaldandi takmörkun á réttindum afkomenda þeirra. Svo hefur hnattvæðing átt sér stað með tilkomu Hiphop menningar. Hér þurfum við vestræna forréttindafólkið að passa okkur að skreyta ekki þessar aðstæður með eitraðri jákvæðni og líta framhjá því að brautryðjendur og áhrifavaldar stílana búa enn við aðstæður þar sem þau fá ekki sömu tækifæri og við. Við sem höfum meiri forréttindi erum í þeirri stöðu að geta tekið við Breaking listforminu í blóma og sett það - með okkar skilningi á dansinum - á stór svið, dæmt það í keppnum sem eru vinsælar í sjónvarpi og kennt það í dansskólum innan landa okkar. Það áhrifamesta er líklega þrýstingurinn frá íþrótta- og danssamböndum um að reglugera dansformin. Oft standa þar að baki danskennarar utan Street danssamfélagsins sem vilja greiðan aðgang að menningu svo þau geti selt vinsæla vöru óáreitt. Þessu má líkja við landtöku eða menningarnám. Áhrif menningarnáms Framkoma Raygun á Ólympíuleikunum og hennar staða í akademísku samhengi þar sem hún skrifaði lokaritgerð sína fyrir doktorsnám um Breaking, getur dregið dilk á eftir sér. Mikilvægt er að muna að ekki er hægt að fá gráðu í Street dansstílum. Listfengi stílanna felst í því að þeir þróast utan þessa kerfis. Raygun hefur birt fræðigreinar um Hiphop menningu og Breaking og hennar skilningur gæti orðið að viðmiði hjá fólki sem nýtir gildismat akademíu og ólympíuleika. “Væri ekki bara gott fyrir menninguna að fá stóran vettvang sbr. Ólympíuleikana til að sýna listina?” Jú, á marga vegu er frábært að koma Breaking aftur á alheims kortið en ef ,,showið” er á kostnað grundvallaratriða eins og gildismats samfélagsins þá erum við komin á hálan ís. Tónlistin heldur áfram með eða án okkar Við þurfum að gefa nýjum hugmyndum raunverulegt brautargengi. Takmarkaður skilningur okkar á dansformunum á ekki að vera til þess að við brytjum þau niður í bitastærð svo einfaldara sé að kyngja þeim. Staðalhugmyndir þurfa að breytast, með tilkomu Hiphop menningar hefur löngu orðið breyting á því hvernig vinsælustu dansform heims líta út. Hnattvæðingin er hafin, vestrænu gildin eru ekki við stjórnvölinn lengur og það er kominn tími til að aðlagast nýjum takti. Höfundur er hiphophaus og eigandi eina sérhæfða Street dansskóla landsins.
Áskorun til hæstvirts fjármálaráðherra Sigurðar Inga Jóhannssonar frá sérfræðingum í klínískri sálfræði Haukur Haraldsson,Sólveig Erna Jónsdóttir,Kristbjörg Þórisdóttir,Inga Hrefna Jónsdóttir Skoðun
Skoðun Áskorun til hæstvirts fjármálaráðherra Sigurðar Inga Jóhannssonar frá sérfræðingum í klínískri sálfræði Haukur Haraldsson,Sólveig Erna Jónsdóttir,Kristbjörg Þórisdóttir,Inga Hrefna Jónsdóttir skrifar
Skoðun Aðgengi að húsnæði fyrir ungt fólk – ekki lúxus heldur grundvallarréttur Gísli Rafn Ólafsson skrifar
Skoðun Að eldast – ertu undirbúin? Hafdís Dögg Sveinbjarnardóttir ,Lára María Valgerðardóttir ,Magnús E. Smith skrifar
Skoðun Tvö útspil Pírata fyrir notendur heilbrigðiskerfisins Halldóra Mogensen,Eva Sjöfn Helgadóttir skrifar
Áskorun til hæstvirts fjármálaráðherra Sigurðar Inga Jóhannssonar frá sérfræðingum í klínískri sálfræði Haukur Haraldsson,Sólveig Erna Jónsdóttir,Kristbjörg Þórisdóttir,Inga Hrefna Jónsdóttir Skoðun