Gervigreind: Hraðall þekkingar – en ekki gallalaus Sigvaldi Einarsson skrifar 12. febrúar 2025 13:00 Aðgengi að þekkingu hefur aldrei verið jafn mikið og í dag. Með gervigreind getum við aflað upplýsinga, dýpkað sérfræðiþekkingu og tekið upplýstar ákvarðanir á áður óþekktum hraða. En þrátt fyrir möguleikana sem tæknin býður upp á, er mikilvægt að nota hana á ábyrgan hátt og með gagnrýnu hugarfari. Gervigreind er ekki óskeikul Þótt gervigreind veiti aðgang að miklu magni upplýsinga, þarf að hafa í huga að hún er ekki fullkomin: Hún getur gefið rangar eða úreltar upplýsingar. Niðurstöður byggja á þeim gögnum sem hún hefur verið þjálfuð á og endurspegla ekki endilega nýjustu staðreyndir. Hún getur búið til sannfærandi en villandi svör. Stundum framleiðir hún röng svör sem virðast rétt („hallucinations“). Hún skilur ekki samhengi á mannlegan hátt. Hún vinnur úr gögnum en hefur hvorki dómgreind né innsæi. Þetta undirstrikar nauðsyn þess að staðfesta niðurstöður með áreiðanlegum heimildum og beita gagnrýnni hugsun. Gervigreind eykur aðgengi að þekkingu Þrátt fyrir takmarkanir er gervigreind eitt öflugasta tækið til að læra, þróast og halda sér upplýstum. Aukin almenn þekking Upplýsingar sem áður voru aðeins aðgengilegar sérfræðingum eru nú innan seilingar allra. Námsefni og fræðsluefni er aðgengilegt hvenær sem er, hvar sem er. Sérfræðiþekking dýpkar hraðar Fagfólk getur notað gervigreind til að greina gögn, þróa nýjar lausnir og fylgjast með nýjustu rannsóknum. Fyrirtæki nýta hana til að bæta ákvarðanatöku, þjónustu og nýsköpun. Gervigreind og menntun framtíðarinnar Menntakerfið stendur frammi fyrir byltingu þar sem gervigreind getur sérsniðið nám að hverjum nemanda og aukið skilning með myndrænum og gagnvirkum útskýringum. Hvaða hæfni þarf unga fólkið okkar að hafa? Til að nýta tækifærin sem gervigreind skapar þurfa nemendur að rækta eftirfarandi hæfni: Gagnrýnin hugsun – Að kunna að efast um upplýsingar, sannreyna heimildir og skilja hvernig gervigreind vinnur úr gögnum. Sköpunargleði – Að nýta tæknina til að finna nýjar lausnir og þróa nýjar hugmyndir. Siðferðileg dómgreind – Að skilja ábyrgðina sem fylgir notkun gervigreindar og taka upplýstar ákvarðanir. Aðlögunarhæfni – Að vera tilbúinn til að læra og þróast í síbreytilegum heimi. Samskiptahæfni – Þrátt fyrir aukna sjálfvirkni skiptir mannleg samskiptafærni enn miklu máli. Ef við viljum að ungt fólk verði ekki aðeins neytendur gervigreindar heldur leiðtogar í nýtingu hennar, verðum við að leggja áherslu á þessa hæfni í menntakerfinu. Gervigreind í daglegu lífi Að vera upplýstur þýðir ekki aðeins að afla sér nýrrar þekkingar – það þýðir einnig að geta túlkað og metið upplýsingar á réttan hátt. Með gervigreind getur hver einstaklingur: Fylgst með nýjustu rannsóknum og þróun á sínu sviði. Bætt sig í starfi með stöðugri færniþróun. Túlka upplýsingar á gagnrýninn og meðvitaðan hátt. Ný tækifæri – en líka ábyrgð Við berum öll ábyrgð á því hvernig við nýtum gervigreind. Þótt tæknin sé öflug, þarf ávallt að sannreyna niðurstöður og nota hana á skynsamlegan hátt. Ísland hefur einstakt tækifæri til að vera leiðandi í notkun gervigreindar í menntun og atvinnulífi. Með skýrri stefnu og framsækinni nálgun getum við tryggt að tæknin nýtist samfélaginu sem best. Hvernig nýtir þú gervigreind til að auka þína þekkingu? Nú er rétti tíminn til að tileinka sér tæknina. Hvort sem þú ert nemandi, sérfræðingur eða áhugamaður um ákveðið svið, er gervigreind eitt öflugasta tækið sem völ er á. En mundu: það er ekki nóg að fá svör – mikilvægt er að spyrja réttu spurninganna og meta upplýsingarnar á gagnrýninn hátt. Höfundur er MBA nemadi hjá Akademias og gervigreindarfræðingur. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Gervigreind Sigvaldi Einarsson Mest lesið Keflavíkurlausnin: Innflytjendadómstóll gæti sparað okkur milljarða Ómar R. Valdimarsson Skoðun Má (ég) banna börnum að nota móðurmál í skólanum? Donata Honkowicz Bukowska,Fríða Bjarney Jónsdóttir,Hermína Gunnþórsdóttir,Renata Emilsson Pesková Skoðun Það þarf bara rétta fólkið Helga Þórisdóttir Skoðun Tími kominn til að hugsa um landið allt Ingibjörg Isaksen Skoðun Milljarðakostnaður sérfræðinga Vilhjálmur Hilmarsson Skoðun Hvað þýðir „að vera nóg“ Sigurður Árni Reynisson Skoðun Ég á þetta ég má þetta Arnar Atlason Skoðun Snýst um deilur Dags og Kristrúnar Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Of sein til að ættleiða Silja Dögg Gunnarsdóttir Skoðun Íslenska módelið í forvörnum – leiðarljós sem við erum að slökkva á Árni Guðmundsson Skoðun Skoðun Skoðun Það þarf bara rétta fólkið Helga Þórisdóttir skrifar Skoðun Keflavíkurlausnin: Innflytjendadómstóll gæti sparað okkur milljarða Ómar R. Valdimarsson skrifar Skoðun Má (ég) banna börnum að nota móðurmál í skólanum? Donata Honkowicz Bukowska,Fríða Bjarney Jónsdóttir,Hermína Gunnþórsdóttir,Renata Emilsson Pesková skrifar Skoðun Hver er uppruni íslam? Finnur Thorlacius Eiríksson skrifar Skoðun Hvað þýðir „að vera nóg“ Sigurður Árni Reynisson skrifar Skoðun Nýjar lóðir í betri og bjartari borg Einar Sveinbjörn Guðmundsson skrifar Skoðun Tími kominn til að hugsa um landið allt Ingibjörg Isaksen skrifar Skoðun Milljarðakostnaður sérfræðinga Vilhjálmur Hilmarsson skrifar Skoðun Snýst um deilur Dags og Kristrúnar Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun „Mamma, eru loftgæðin á grænu?“ Sara björg Sigurðardóttir skrifar Skoðun Rangfærslur utanríkisráðherra Sigurður G. Guðjónsson skrifar Skoðun Samfélag þar sem börn mæta afgangi Grímur Atlason skrifar Skoðun „Samræði“ við barn er ekki til - það er alltaf ofbeldi Guðný S. Bjarnadóttir skrifar Skoðun Staða íslenskrar fornleifafræði Gylfi Helgason skrifar Skoðun Saman náum við lengra. Af hverju þverfagleg endurhæfing skiptir máli Rúnar Helgi Andrason skrifar Skoðun Hefjumst handa við endurskoðun laga um Menntasjóð námsmanna Kolbrún Halldórsdóttir,Lísa Margrét Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Tími jarðefnaeldsneytis að líða undir lok Nótt Thorberg skrifar Skoðun Ósanngjarnar hækkanir á vörugjöldum án fyrirvara – ábyrgðarleysi gagnvart atvinnulífi Friðrik Ingi Friðriksson skrifar Skoðun Ríkið græðir á eigin framkvæmdum Jónína Brynjólfsdóttir skrifar Skoðun Íslenska módelið í forvörnum – leiðarljós sem við erum að slökkva á Árni Guðmundsson skrifar Skoðun Íslenska sem annað tungumál Guðmundur Ingi Kristinsson skrifar Skoðun Sykursýki snýst ekki bara um tölur Erla Kristófersdóttir,Kristín Linnet Einarsdóttir skrifar Skoðun Íslenskan er í góðum höndum Anna María Jónsdóttir skrifar Skoðun Ójafn leikur á Atlantshafi Björn Brynjúlfur Björnsson skrifar Skoðun Höfnum óráðsíunni og blásum til sóknar Guðbergur Reynisson skrifar Skoðun Stór baráttumál Flokks fólksins orðin að lögum Inga Sæland skrifar Skoðun Víð Sýn Páll Ásgrímsson skrifar Skoðun Hvenær er nóg orðið nóg? Guðrún Ósk Þórudóttir skrifar Skoðun Hringekjuspuni bankastjórans: Kjósum frekar breytilega og háa vexti Hjalti Þórisson skrifar Skoðun Þegar útborgunin hverfur: Svona geta fjölskyldur tapað öllu Már Wolfgang Mixa skrifar Sjá meira
Aðgengi að þekkingu hefur aldrei verið jafn mikið og í dag. Með gervigreind getum við aflað upplýsinga, dýpkað sérfræðiþekkingu og tekið upplýstar ákvarðanir á áður óþekktum hraða. En þrátt fyrir möguleikana sem tæknin býður upp á, er mikilvægt að nota hana á ábyrgan hátt og með gagnrýnu hugarfari. Gervigreind er ekki óskeikul Þótt gervigreind veiti aðgang að miklu magni upplýsinga, þarf að hafa í huga að hún er ekki fullkomin: Hún getur gefið rangar eða úreltar upplýsingar. Niðurstöður byggja á þeim gögnum sem hún hefur verið þjálfuð á og endurspegla ekki endilega nýjustu staðreyndir. Hún getur búið til sannfærandi en villandi svör. Stundum framleiðir hún röng svör sem virðast rétt („hallucinations“). Hún skilur ekki samhengi á mannlegan hátt. Hún vinnur úr gögnum en hefur hvorki dómgreind né innsæi. Þetta undirstrikar nauðsyn þess að staðfesta niðurstöður með áreiðanlegum heimildum og beita gagnrýnni hugsun. Gervigreind eykur aðgengi að þekkingu Þrátt fyrir takmarkanir er gervigreind eitt öflugasta tækið til að læra, þróast og halda sér upplýstum. Aukin almenn þekking Upplýsingar sem áður voru aðeins aðgengilegar sérfræðingum eru nú innan seilingar allra. Námsefni og fræðsluefni er aðgengilegt hvenær sem er, hvar sem er. Sérfræðiþekking dýpkar hraðar Fagfólk getur notað gervigreind til að greina gögn, þróa nýjar lausnir og fylgjast með nýjustu rannsóknum. Fyrirtæki nýta hana til að bæta ákvarðanatöku, þjónustu og nýsköpun. Gervigreind og menntun framtíðarinnar Menntakerfið stendur frammi fyrir byltingu þar sem gervigreind getur sérsniðið nám að hverjum nemanda og aukið skilning með myndrænum og gagnvirkum útskýringum. Hvaða hæfni þarf unga fólkið okkar að hafa? Til að nýta tækifærin sem gervigreind skapar þurfa nemendur að rækta eftirfarandi hæfni: Gagnrýnin hugsun – Að kunna að efast um upplýsingar, sannreyna heimildir og skilja hvernig gervigreind vinnur úr gögnum. Sköpunargleði – Að nýta tæknina til að finna nýjar lausnir og þróa nýjar hugmyndir. Siðferðileg dómgreind – Að skilja ábyrgðina sem fylgir notkun gervigreindar og taka upplýstar ákvarðanir. Aðlögunarhæfni – Að vera tilbúinn til að læra og þróast í síbreytilegum heimi. Samskiptahæfni – Þrátt fyrir aukna sjálfvirkni skiptir mannleg samskiptafærni enn miklu máli. Ef við viljum að ungt fólk verði ekki aðeins neytendur gervigreindar heldur leiðtogar í nýtingu hennar, verðum við að leggja áherslu á þessa hæfni í menntakerfinu. Gervigreind í daglegu lífi Að vera upplýstur þýðir ekki aðeins að afla sér nýrrar þekkingar – það þýðir einnig að geta túlkað og metið upplýsingar á réttan hátt. Með gervigreind getur hver einstaklingur: Fylgst með nýjustu rannsóknum og þróun á sínu sviði. Bætt sig í starfi með stöðugri færniþróun. Túlka upplýsingar á gagnrýninn og meðvitaðan hátt. Ný tækifæri – en líka ábyrgð Við berum öll ábyrgð á því hvernig við nýtum gervigreind. Þótt tæknin sé öflug, þarf ávallt að sannreyna niðurstöður og nota hana á skynsamlegan hátt. Ísland hefur einstakt tækifæri til að vera leiðandi í notkun gervigreindar í menntun og atvinnulífi. Með skýrri stefnu og framsækinni nálgun getum við tryggt að tæknin nýtist samfélaginu sem best. Hvernig nýtir þú gervigreind til að auka þína þekkingu? Nú er rétti tíminn til að tileinka sér tæknina. Hvort sem þú ert nemandi, sérfræðingur eða áhugamaður um ákveðið svið, er gervigreind eitt öflugasta tækið sem völ er á. En mundu: það er ekki nóg að fá svör – mikilvægt er að spyrja réttu spurninganna og meta upplýsingarnar á gagnrýninn hátt. Höfundur er MBA nemadi hjá Akademias og gervigreindarfræðingur.
Má (ég) banna börnum að nota móðurmál í skólanum? Donata Honkowicz Bukowska,Fríða Bjarney Jónsdóttir,Hermína Gunnþórsdóttir,Renata Emilsson Pesková Skoðun
Skoðun Keflavíkurlausnin: Innflytjendadómstóll gæti sparað okkur milljarða Ómar R. Valdimarsson skrifar
Skoðun Má (ég) banna börnum að nota móðurmál í skólanum? Donata Honkowicz Bukowska,Fríða Bjarney Jónsdóttir,Hermína Gunnþórsdóttir,Renata Emilsson Pesková skrifar
Skoðun Saman náum við lengra. Af hverju þverfagleg endurhæfing skiptir máli Rúnar Helgi Andrason skrifar
Skoðun Hefjumst handa við endurskoðun laga um Menntasjóð námsmanna Kolbrún Halldórsdóttir,Lísa Margrét Gunnarsdóttir skrifar
Skoðun Ósanngjarnar hækkanir á vörugjöldum án fyrirvara – ábyrgðarleysi gagnvart atvinnulífi Friðrik Ingi Friðriksson skrifar
Skoðun Íslenska módelið í forvörnum – leiðarljós sem við erum að slökkva á Árni Guðmundsson skrifar
Má (ég) banna börnum að nota móðurmál í skólanum? Donata Honkowicz Bukowska,Fríða Bjarney Jónsdóttir,Hermína Gunnþórsdóttir,Renata Emilsson Pesková Skoðun