Gervigreind í skólum: Tækifæri til byltingar eða hætta á nýjum ójöfnuði? Sigvaldi Einarsson skrifar 14. júlí 2025 13:02 Gervigreind er að umbreyta íslensku menntakerfi. Hún býður upp á möguleika til að jafna aðgang, bæta námsárangur og létta álagi af kennurum – en aðeins ef innleiðing er vönduð og mannleg gildi höfð að leiðarljósi. Framtíð íslenskra barna í heimi gervigreindar ræðst af því hvernig við nýtum tæknina. Það er á okkar ábyrgð hvort gervigreind verði afl til jöfnuðar og valdeflingar – eða nýr þáttur í stéttaskiptingu og ójöfnuði. Nú þarf að ræða málið opinskátt, setja siðferði og gagnrýna hugsun í forgrunn og tryggja að enginn verði skilinn eftir í menntabyltingunni. Ný tækifæri og áskoranir Ísland stendur á tímamótum. Gervigreind er ekki lengur fjarlæg framtíðarsýn heldur raunveruleiki sem þegar hefur áhrif á skólastarf. Hún getur orðið öflugasta jafnréttistæki íslensks skólakerfis – ef rétt er að henni staðið. Fimm stoðir framtíðarmenntunar Jöfn tækifæri fyrir allaGervigreind greinir og mætir þörfum nemenda með námsörðugleika, fötlun eða hegðunarvanda. Hún tryggir einstaklingsmiðað nám óháð búsetu eða bakgrunni. Kennsla í fremstu röðKennarar verða leiðbeinendur framtíðarinnar með gervigreindarverkfærum sem létta álagi og efla nýsköpun í kennsluháttum. Tæknin styður, en kemur ekki í stað kennara. Hæfni fyrir framtíðinaNemendur öðlast gagnrýna hugsun, tæknilæsi og hæfni til að takast á við stafrænan veruleika. Þetta snýst ekki bara um að kunna á tækni, heldur að hugsa sjálfstætt. Vellíðan í öndvegiGervigreind greinir velferð og bregst við þörfum nemenda áður en vandamál magnast. Persónuvernd og siðferði verða að vera í fyrirrúmi. Gæði í forgrunniGagnadrifin stefnumótun byggir á mælanlegum árangri: bættri námsframvindu, minni brottfalli og aukinni kennaraánægju. Lærdómur frá útlöndum Finnland nýtir gervigreind til að sérsníða nám og bæta árangur í stærðfræði. Í Singapúr eru gervigreindarmentorar fyrir hvern nemanda og nær allir skólar nýta tæknina. Í Suður-Kóreu aðlaga gervigreindarkennarar nám að hraða og stíl hvers og eins. Danmörk leggur áherslu á forvarnir og minni aðgreiningu, en Noregur hefur þverfaglegt samstarf milli skóla, heilbrigðis og félagsþjónustu. Gervigreind – tækifæri eða hætta? Gervigreind styður snemmtæka greiningu á námsörðugleikum og aðlögun námsefnis að þörfum hvers og eins. Hún tryggir aðgengi að fjölbreyttu námi óháð staðsetningu. Kennarar fá stuðning við matsferli og kennsluáætlanir. Gögn um námsframvindu og vellíðan nýtast til umbóta og stefnumótunar. En áskoranir eru til staðar: Siðferði og persónuvernd verða að vera í forgrunni. Hlutdrægni í gögnum og hönnun getur aukið ójöfnuð. Gervigreind á að vera stuðningstæki, ekki staðgengill kennara eða nemanda. Allir þurfa að hafa aðgang að tækni og stuðningi, óháð efnahag eða búsetu. Næstu skref Gervigreind er ekki markmið heldur tæki til að efla menntun fyrir alla. Með skýrri stefnu, gagnadrifinni innleiðingu og lærdómi frá öðrum þjóðum getum við skapað menntakerfi þar sem enginn verður skilinn eftir. Nú er rétti tíminn til að ræða málið, setja siðferði og gagnrýna hugsun í forgrunn og tryggja að menntabyltingin verði öllum til góðs. Höfundur er MBA gervigreindarfræðingur Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Sigvaldi Einarsson Gervigreind Mest lesið Bakslag í skoðanafrelsi? Kári Allansson Skoðun Hataðu mig af því að ég er í Viðreisn, ekki af því að ég er hommi Oddgeir Georgsson Skoðun Útgerðin skuldar okkur skýringar Guðmundur Helgi Þórarinsson Skoðun Þegar skoðanir drepa samtalið Þórdís Hólm Filipsdóttir Skoðun Þreytt og drullug börn Guðmundur Finnbogason Skoðun Leysum heimatilbúinn vanda á húsnæðismarkaði Jóhanna Klara Stefánsdóttir Skoðun Við þurfum að tala saman Páll Rafnar Þorsteinsson Skoðun Fyrirhugað böl við Bústaðaveg og Blesugróf Sveinn Þórhallsson Skoðun Margföldun þjóðarverðmæta: Meira virði úr sömu orku Árni Sigurðsson Skoðun Fjölbreytt námsmat Steinn Jóhannsson Skoðun Skoðun Skoðun Virðing og framkoma í rökræðum um málefni minnihlutahópa Esjar Smári Blær Gunnarsson skrifar Skoðun Ekki gera ekki neitt Gunnhildur Sveinsdóttir skrifar Skoðun Ekkert heilbrigðiseftirlit á Íslandi? Pétur Halldórsson skrifar Skoðun Útgerðin skuldar okkur skýringar Guðmundur Helgi Þórarinsson skrifar Skoðun Þreytt og drullug börn Guðmundur Finnbogason skrifar Skoðun Betri kvikmyndaskóli Þór Pálsson skrifar Skoðun Fyrirhugað böl við Bústaðaveg og Blesugróf Sveinn Þórhallsson skrifar Skoðun Fjölbreytt námsmat Steinn Jóhannsson skrifar Skoðun Að þvælast fyrir atvinnurekstri - á þeim forsendum sem henta Ólafur Stephensen skrifar Skoðun Margföldun þjóðarverðmæta: Meira virði úr sömu orku Árni Sigurðsson skrifar Skoðun Ábyrg umfjöllun um sjálfsvíg – erum við öll ritstjórar? Guðrún Jóna Guðlaugsdóttir,Tómas Kristjánsson skrifar Skoðun Þegar skoðanir drepa samtalið Þórdís Hólm Filipsdóttir skrifar Skoðun Leysum heimatilbúinn vanda á húsnæðismarkaði Jóhanna Klara Stefánsdóttir skrifar Skoðun Við þurfum að tala saman Páll Rafnar Þorsteinsson skrifar Skoðun Veðmál í fótbolta – aðgerðir áður en skaðinn verður Birgir Jóhannsson skrifar Skoðun Hataðu mig af því að ég er í Viðreisn, ekki af því að ég er hommi Oddgeir Georgsson skrifar Skoðun Símafrí á skólatíma Guðmundur Ingi Kristinsson skrifar Skoðun Ömurlegur fyrri hálfleikur – en er enn von? Sigvaldi Einarsson skrifar Skoðun Vitund, virðing og von: Jafningjastuðningur í brennidepli Nína Eck skrifar Skoðun Hingað og ekki lengra – Um þögnina sem styður ofbeldi Halldóra Sigríður Sveinsdóttir skrifar Skoðun Ein saga af sextíu þúsund Halldór Ísak Ólafsson skrifar Skoðun Að láta mata sig er svo þægilegt Björn Ólafsson skrifar Skoðun Nýjar reglur um réttindi fólks í ráðningarsambandi Ingvar Sverrisson skrifar Skoðun Ofbeldi í skólum: Áskoranir og leiðir til lausna Soffía Ámundadóttir skrifar Skoðun Bakslag í skoðanafrelsi? Kári Allansson skrifar Skoðun Eplin í andlitshæð Bryndís Haraldsdóttir skrifar Skoðun Bataskólinn – fyrir þig? Guðný Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Sanna er rödd félagshyggju, réttlætis og jöfnuðar! Laufey Líndal Ólafsdóttir,Sara Stef. Hildardóttir skrifar Skoðun Boðsferð Landsvirkjunar Stefán Georgsson skrifar Skoðun Samstarf um loftslagsmál og grænar lausnir Sigurður Hannesson,Nótt Thorberg skrifar Sjá meira
Gervigreind er að umbreyta íslensku menntakerfi. Hún býður upp á möguleika til að jafna aðgang, bæta námsárangur og létta álagi af kennurum – en aðeins ef innleiðing er vönduð og mannleg gildi höfð að leiðarljósi. Framtíð íslenskra barna í heimi gervigreindar ræðst af því hvernig við nýtum tæknina. Það er á okkar ábyrgð hvort gervigreind verði afl til jöfnuðar og valdeflingar – eða nýr þáttur í stéttaskiptingu og ójöfnuði. Nú þarf að ræða málið opinskátt, setja siðferði og gagnrýna hugsun í forgrunn og tryggja að enginn verði skilinn eftir í menntabyltingunni. Ný tækifæri og áskoranir Ísland stendur á tímamótum. Gervigreind er ekki lengur fjarlæg framtíðarsýn heldur raunveruleiki sem þegar hefur áhrif á skólastarf. Hún getur orðið öflugasta jafnréttistæki íslensks skólakerfis – ef rétt er að henni staðið. Fimm stoðir framtíðarmenntunar Jöfn tækifæri fyrir allaGervigreind greinir og mætir þörfum nemenda með námsörðugleika, fötlun eða hegðunarvanda. Hún tryggir einstaklingsmiðað nám óháð búsetu eða bakgrunni. Kennsla í fremstu röðKennarar verða leiðbeinendur framtíðarinnar með gervigreindarverkfærum sem létta álagi og efla nýsköpun í kennsluháttum. Tæknin styður, en kemur ekki í stað kennara. Hæfni fyrir framtíðinaNemendur öðlast gagnrýna hugsun, tæknilæsi og hæfni til að takast á við stafrænan veruleika. Þetta snýst ekki bara um að kunna á tækni, heldur að hugsa sjálfstætt. Vellíðan í öndvegiGervigreind greinir velferð og bregst við þörfum nemenda áður en vandamál magnast. Persónuvernd og siðferði verða að vera í fyrirrúmi. Gæði í forgrunniGagnadrifin stefnumótun byggir á mælanlegum árangri: bættri námsframvindu, minni brottfalli og aukinni kennaraánægju. Lærdómur frá útlöndum Finnland nýtir gervigreind til að sérsníða nám og bæta árangur í stærðfræði. Í Singapúr eru gervigreindarmentorar fyrir hvern nemanda og nær allir skólar nýta tæknina. Í Suður-Kóreu aðlaga gervigreindarkennarar nám að hraða og stíl hvers og eins. Danmörk leggur áherslu á forvarnir og minni aðgreiningu, en Noregur hefur þverfaglegt samstarf milli skóla, heilbrigðis og félagsþjónustu. Gervigreind – tækifæri eða hætta? Gervigreind styður snemmtæka greiningu á námsörðugleikum og aðlögun námsefnis að þörfum hvers og eins. Hún tryggir aðgengi að fjölbreyttu námi óháð staðsetningu. Kennarar fá stuðning við matsferli og kennsluáætlanir. Gögn um námsframvindu og vellíðan nýtast til umbóta og stefnumótunar. En áskoranir eru til staðar: Siðferði og persónuvernd verða að vera í forgrunni. Hlutdrægni í gögnum og hönnun getur aukið ójöfnuð. Gervigreind á að vera stuðningstæki, ekki staðgengill kennara eða nemanda. Allir þurfa að hafa aðgang að tækni og stuðningi, óháð efnahag eða búsetu. Næstu skref Gervigreind er ekki markmið heldur tæki til að efla menntun fyrir alla. Með skýrri stefnu, gagnadrifinni innleiðingu og lærdómi frá öðrum þjóðum getum við skapað menntakerfi þar sem enginn verður skilinn eftir. Nú er rétti tíminn til að ræða málið, setja siðferði og gagnrýna hugsun í forgrunn og tryggja að menntabyltingin verði öllum til góðs. Höfundur er MBA gervigreindarfræðingur
Skoðun Virðing og framkoma í rökræðum um málefni minnihlutahópa Esjar Smári Blær Gunnarsson skrifar
Skoðun Ábyrg umfjöllun um sjálfsvíg – erum við öll ritstjórar? Guðrún Jóna Guðlaugsdóttir,Tómas Kristjánsson skrifar
Skoðun Sanna er rödd félagshyggju, réttlætis og jöfnuðar! Laufey Líndal Ólafsdóttir,Sara Stef. Hildardóttir skrifar